Indian Logic Part 03

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 213

202
.55 न चानन्तर्यमात्रेण कार्यकारणताग्रहः । . . . दर्शनात् ॥ 207 56 अतश्चैवं नित्यानामेवार्थक्रियाकारित्वोपपत्तेः... न सर्वदा । 209
INDIAN LOGIC
57 यदपि एकक्षणस्थायिकारकं ...कार्यनिष्पत्तेरघटमानत्वात् । 210 58 एवं च सत्त्वनित्यत्वयोः विरोधात्... प्रतिक्षिप्तं भवति । 210
59 नश्वरानश्वरादिविकल्पास्तु न साधवः ।... उत्पत्तिवत् विनाशस्यापि कारकान्वयव्यतिरेकानुविधायित्वात् । 211
60 ननु सापेक्षाणां भावानां... इत्यवश्यंभावी तस्य विनाशहेतुः । 212
61 अपि च प्रत्यभिज्ञा स्वतेजोविभव... न तु तथा स्तम्भादावनुमानमपि बाधकमस्ति । 212-20
62 यद्यपि च नैष नियमः प्रत्यक्षानुमानयोर्विरोधे प्रत्यक्षं बलीय इति... क्षणिकत्वानुमानस्य बाधकम् | 220
63 अपि चानिमेषदृष्टेः... कथं क्षणिकग्राहि कथ्यते ? 222
64 क्षणभङ्गे निरस्ते च कार्यमाधारवद् ध्रुवम् ।
तदा काष्ठी भवेद् देहो ज्ञानसंक्रान्त्यसंभवात् ॥ 227-9
65 अत्र सुशिक्षिताश्चार्वाका आहुः... कस्तत्र कलहायते ? 232
66 शरीरादूर्ध्वं तु तदस्तीति किमत्र प्रमाणम् ? न च पूर्वशरीरमपहाय शरीरान्तरं संक्रामति
प्रमाता । 232
67 अत्रोच्यते - न खलु निपुणमिव... आत्मा नित्य एवेत्यवधार्यताम् । 233
68 तस्माद् भूतचैतन्यमेव... न फलन्त्येते परलोकापलापमनोरथाः । 234
69 भूतचैतन्यपक्षोऽपि च पुरा पराकृत एव । 234
70 शरीरान्तरसंचारस्त्वस्य... व्यापिनः सर्वत्र विद्यमानस्यात्मनः कः संचारार्थः ? 234
71 व्यापित्व एव किं प्रमाणमिति चेत्... नान्येन गमनादिप्रकारेणेति । 234-6
72 ननु व्यापिन्यात्मनि कथं शरीराद् बहिरण्वपि कार्यं न दृश्यते ?... स कथं ततो बहिभवेदिति । 236
73 सूत्रकारस्तु... इति जन्मान्तरानुगमान्नित्य आत्मा । 237
74 नन्वभिनवजीवलोकावलोकानाह्लादनिबन्धन... हर्षशोकदर्शनात् । 237
75 ननु कमलमुकुलविकासादिवत् स्वाभाविकमेव... स्यात् । 238
76 स्वाभाविकं नाम किमुच्यते ?... स्मृतेरनुभावो हेतुः स च जन्मान्तरे शिशोः ॥ 238
77 तथा च केचिज्जायन्ते लोभमात्रपरायणाः । ...
तेनादृष्टमुपेतव्यमस्य किञ्चन कारणम् ।। 240-1
78 स्वाभाविकत्वं कार्याणामधुनैव निराकृतम् । तस्मात् कर्मभ्य एवैष विचित्रजगदुद्भवः ॥ 241