________________
(૯) એક્ષ (શાશ્વતશુદ્ધ) તત્વ. ૧ વકદષ્ટિ – સંસારમાંના જડ-ચેતન સર્વે પદાર્થો,
નિરંતર નાશવંત જ છે. માટે શાશ્વત કંઈ જ નથી
એમ માને છે. ૨ એકાન્ત દષ્ટિ – આત્મા પરમેશ્વરને આધીન છે.
માટે તેને મોક્ષ હાય જ નહિ. એમ માને છે. ૩ વિસંવાદી દષ્ટિ – પરમેશ્વર પણ જન્મ ધારણ કરે
છે. માટે શાશ્વત કશું છે જ નહિ. એમ માને છે. ૪ અવાક દષ્ટિ – રાગ-દ્વેષ અને અજ્ઞાનને સર્વથા ક્ષય
કરી, આત્માની પિતાના અનંતજ્ઞાનાદિ ગુણામાં પરિ
ણમવાની અબાધિત અક્ષય સ્થિતિ તે મોક્ષ છે. ૫ અનેકાન્ત દષ્ટિ – જન્મ, મરણાદિના દુખેથી રહિત
આત્માની સહજ શાશ્વત સ્થિતિ તે મેક્ષ છે. ૬ અવિસંવાદિ દૃષ્ટિ – સર્વ કર્મના ક્ષયથી આત્માની
પિતાના સહજ અનંત ગુણેમાં પરિણમવાની જે શાશ્વત્ સ્થિતિ, તે મેક્ષ છે.
