________________
- ૧૧૨
ભેદે છે, તેનું સ્વરૂપ સિદ્ધાંતથી યથાર્થ જાણીને, તે સઘળાએ ભાવે થી આત્માને દુર રાખો જોઈ એ, તેમજ તે મિથ્યા–સ્વભાવના પ્રતિપક્ષી, આત્માના સમ્યફ-સ્વભાવના જે સડસઠ (૬૭) બેલા સિદ્ધાંતમાં બતાવ્યા છે. તેને તથાવિધ અનુસરવા નિરંતર-જાગ્રત રહેવું જોઈએ.
આ રીતે મિથ્યાત્વને નાશ થયેથી, વીતરાગ સ્વભાવતા રૂપ સમ્યક્ત્વના જોરથી જીવ–અવિરતિ ભાવને નાશ કરી–વિરતિ ભાવમાં આવશે, તે પછી તે સર્વ વિરતિ ભાવમાં પરિણામ પામતો થકે કષાય–સ્વભાવતાને સંપૂર્ણ ક્ષય કરી વીતરાગ દશા પ્રાપ્ત કરવા સાથે પિતાના સહજ. અનંત જ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંત ચારિત્ર અને અનંતવીર્ય ગુણને પ્રાપ્ત કરશે તે પછી તે કેવલી–પરમાત્મા પિતાના આયુષ્યકાળ પર્યત યથાયોગ્ય–ભાવે–વર્તીને, અંતે ગ –-નિષેધ કરી અગી થઈ, સર્વ કર્મ પરિણામનો ક્ષય કરી અનંત, અવ્યા. બાધ શાશ્વત સુખના ધામરૂપ સિદ્ધિ પદને પ્રાપ્ત કરે છે. આ રીતને સર્વ જીવાત્માઓની ઉત્થાનની ભૂમિકાનો ક્રમ અમોએ અમારી પ્રત સિદ્ધાંતમાંની શ્રદ્ધાના જોરે લખ્યો છે. જગતને પ્રત્યેક પદાર્થ અનંત ધર્માત્મક હેવાથી કે પદાર્થ, ક્યાં, ક્યારે અને કેવા સ્વરૂપે છે. તેનું યથાર્થ પરિચછેદક પ્રમાણ-જ્ઞાન તે કેવળજ્ઞાન છે તે કેવળી ભગવંતોએ પદાર્થના સ્વરૂપને જણાવનાર જ્ઞાનના પાંચભેદે બતાવ્યા છે. તેનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે જાણવું. આત્માને એકજ જ્ઞાનગુણ છે તે પંચવિધ જ્ઞાનાવરણના કર્મોથી અવરાયેલે છે. તેમાંથી જે આત્મા જેટલા જેટલા આવરણે ખસેડે છે તે પ્રમાણે તે જીવને મતિજ્ઞાન, શ્રુત-જ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવ-જ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન પ્રગટે છે.
મતિજ્ઞાન, શ્રતજ્ઞાન, અને અવધિજ્ઞાનના ક્ષયોપશમમાં જ્યારે મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મને તીવ્ર ઉદય ભળેલ હોય છે ત્યારે તે જ્ઞાન સંસારમાં આસક્તિવાળું હોય છે, એટલે કે પાંચે ઈદ્રિયોના વિષય
