________________
છે. વળી જે આત્માનું જ્ઞાન મેક્ષ સાધક ભાવવાળું છે. તે પ્રમાણ જ્ઞાન છે. અને જે જ્ઞાન વિષય વાયની વૃદ્ધિ કરવા વાળું છે તે અપ્રમાણ જ્ઞાન છે. માટે જ્ઞાન પ્રમાણાપ્રમાણ રૂપ પણ છે.
આ રીતે અનેક ભાવાળું આત્માનું અનેકાંતિક સ્વરૂપ પ્રમાણ અને નય સાપેક્ષ યથાર્થ પણે ગીતાર્થ ગુરૂ ભગવં પાસેથી ચૌભંગી સહિત જાણી. આત્મ-શ્રદ્ધામાં શુદ્ધિ વૃદ્ધિ કરવી હિતાવહ છે.
આ પ્રમાણે આત્માના અસ્તિ નાસ્તિ સ્વરુપની ચોગી નીચે મુજબ જાણવી– (૧) આત્મા દ્રવ્યતઃ—જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ, વીર્ય
અને ઉગાદિ ગુણે અસ્તિરુપે જાણ, તેમજ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ અને શબ્દાદિ ગુણે નાસ્તિ
રૂપે જાણ. - (૨) આત્મા ક્ષેત્રત–દરેક આત્માને પિતાના અસંખ્યાત
પ્રદેશરૂપ ક્ષેત્રમાં અસ્તિરૂપે જાણ. તેમજ પિતાના
આત્મ પ્રદેશની બહાર નાસ્તિ પણે જાણવો. (૩) આત્મા કાળત–દરેક આત્મા વર્તમાન સમયે જે રૂપે
પરિણામ પામેલ હોય તે રૂપે અસ્તિ પણે જાણ તેમજ તે સમયે અન્ય પરિણામ રૂપે નાસ્તિ પણે
જાણુ. (૪) આત્મા ભાવતઃ–દરેક આત્માને પોતાના જ્ઞાન દર્શનના
