________________
૧૩૭
*
અધર્માસ્તિકાય એ એ ટુબ્યા છે. સમસ્ત અનતાનંત જીવા અને પુદ્ગલા આ ચૌદરાજલેાક પ્રમાણ લેાકમાંજગતિ આગતિ કરે છે, તે આકાશાહિ દ્રષ્યાનુ સ્વરૂપ આ પ્રમાણે જાણવુ સમય રૂપ કાળ સૂક્ષ્મ છે. તેથી ક્ષેત્ર સુક્ષ્મ છે. કેમકે એક અંગુલી પ્રમાણુ આકાશ ક્ષેત્રના પ્રદેશેા, એક સમયે એક એમ જો બહાર કહાડીયે તે તે, અંગુલી પ્રમાણ ક્ષેત્રના તમામ આકાશ પ્રદેશોને કાઢતાં અસંખ્યાતિ-ઉત્સયિ ભી-અવસર્પિણી કાળ જાય, વળી ક્ષેત્ર કરતાં દ્રવ્ય સુક્ષ્મ છે. કેમકે. એક આકાશ પ્રદેશમાં જીવના અનંત પ્રદેશે તેમજ઼ અનંતા અનંત પુદ્ગલેા રહિ શકે છે. જોકે એક જીવ અસંખ્યાતા આકાશ પ્રદેશેામાંજ રહી શકે છે. કેમકે એક જીવ સ્વભાવથી એક આકાશ પ્રદેશમાં સંક્રાચાઈને રહી શકતા નથી પરંતુ એક આકાશ પ્રદેશમાં અનતા અનંત જીવેાના મનતા પ્રદેશ સમાઈ શકે છે. વળી એક જીવના અસંખ્યાત આત્મ પ્રદેશેા છે, તે એક એક આત્મ પ્રદેશ ઉપર અનંતા-અનંત ક વણાએ લાગેલી છે, માટે ક્ષેત્ર કરતાં દ્રશ્ય સુક્ષ્મ છે.એમ જાણવું. વળી દ્રવ્ય કરતાં તેના ગુણ-પર્યાય સુક્ષ્મ છે. એમ જાણવું, આ રીતેના દ્રવ્ય વિચાર આપીને આ સંસારમાં જે અનંતા–અનંતજીવે. પેાત પેાતાના આયુષ્ય કમને અનુસાર જે એક લવથી બીજા ભવમાં જાય છે. તેને વ્યવહારથી પરલેાક ગયા એમ કહેવાય છે, આ પ્રમાણે સંસારી જીવની એક ભવથી ખીજા ભવમાં જવા-આવવારૂપ સ્થિતિ છે તેને વ્યવહારથી જન્મ-મરણુ કહેવાય છે. તેનું સ્વરૂપ પણ આ પ્રમાણે જાણવું, જીવે। સામાન્ય પણે વર્તમાન ભવના
