________________
૧૨૧
ઉપગભાવે અસ્તરૂપે જાણ, તેમજ અર્જા,
અભેતા અને અજ્ઞાતા ભાવે નાસ્તિપણે અજાણે. આ ઉપરાંત
શુધ્ધાશ્ધ આત્મસ્વરૂપની ચૌભંગીનું જ્ઞાન વિશેષ ઉપકારક હોવાથી અમે શાસ્ત્રાનુસારે, યથામતિજણાવીયે છીએ. આત્માના કર્તા-અકર્તાના સ્વરૂપની નિશ્ચય અને
વ્યવહાર નયની ચૌભંગી (૧) શુધ નિશ્ચય નયથી –જે ભાવે આત્મા પિતાના - શુધ્ધ જ્ઞાનાદિ ગુણોનો ઉપયોગ ભાવે કર્તા છે.
તે ભાવે પરભાવને અકર્તા છે. (૨) અશુધ્ધ નિશ્ચય નથી–જયારે આત્મા જે જે સ્વરૂપે
રાગ-દ્વષાદિભાવ કર્મને કર્તા છે. ત્યારે તે તે સ્વરૂપે પિતાના શુધ સ્વભાવને અકર્તા છે.
(૩) શુધ વ્યવહાર નથી જ્યારે આમા શુદ્ધ-સ્વરૂપા
નુયાયી હોય છે ત્યારે પરભાવનો ત્યાગી છે. (૪) અશુદ્ધ વ્યવહાર નથી–જયારે આત્મા જે સ્વરૂપે
કર્માનુયાયી પરિણામવાળે છે. ત્યારે તે સ્વરૂપે શુદ્ધ સ્વરૂપમાં અપરિણમી છે.
આ રીતે આત્મ-સ્વરૂપની અનેક ચૌભંગીઓનું -સ્વરૂપ ગુરૂગમથી જાણવા પ્રયત્ન કરો]
