________________
-
૧૨૪
બોધ હેતું નથી, તેથી આત્માના સંબંધમાં અજ્ઞાન ભાવમાં-પરિણામ પામતાં થકાં સંસારમાં અનેક પ્રકારના દુખ અનંતકાળ સુધી ભેગવે છે.
(૩) જીવ અને કમને સંબંધ પૂર્વે જીવ-અને કર્મનું યત્કિંચિત સ્વરૂપ શાસ્ત્રાધારે બતાવી ગયા છીએ. હવે તે જીવ અને કર્મના સંબંધનું સ્વરૂપ શાસ્ત્રાધારે જણાવીએ છીએ. દરેક સંસારી જીવને કર્મને સંબંધ પ્રવાહથી અનાદિને છે. અને તે તે જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મોના ઉદય-પ્રમાણે સર્વે સંસારી જીનાં સંસારિક પરિણામ હોય છે તેમાં આયુષ્ય કમ–પ્રમાણે દરેક જીવને જન્મ મરણ હોય છે. તે સાથે નામશેત્રાદિ કર્મના ઉદય પ્રમાણે જીવને ગતિ-જાત્યાદિપણું હોય છે. દરેક જીવનું આવું વિવિધ પ્રકારના જન્મ-મરણ સાથે અનેક પ્રકારની ભિન્ન-ભિન્ન વિચિત્રતા વાળું સંસારિક જીવન તે તેણે પૂર્વે બાંધેલા કર્મના ઉદયના અનુસારે જાણવું, આથી સ્પષ્ટ સમજવું, કે જે જી સર્વ કર્મથી મુકત થાય છે. તેઓ જ પિતાના સહજ--અનંત જ્ઞાનાદિ ગુણેના સ્વામી બનીને અશરીરી અરૂપીભાવ પામીને જન્મ-મરણ રહિત થઈ અવ્યાબાધ શાશ્વત સુખને પામે છે.
દરેક જીવ પિત–પિતાના અધ્યવસાય પ્રમાણે અસંખ્યાત આત્મ પ્રદેશે વડે એક જ આકાશ પ્રદેશાવગાઢ એવી અનંત કામણ વગણાને ગ્રહણ કરી કર્મરૂપે પરિણામ પમાડી પિતાના આત્મપ્રદેશ સાથે ક્ષીર નીરવત્ સંબંધ કરે છે ત્યાર પછી તે તે કર્મોદય પ્રમાણે જીવને શરીરાદિ પ્રાપ્ત થાય છે. તે
