________________
શ્રી ગણુધરવાદ વાંચન સાર
(૧) આત્મા
જીવ, સત્વ, પ્રાણી, આત્મા આદિ શબ્દો સામાન્ય પણે એકા વાચક છે. વિશેષથી વિચારીયે તા ઃ-
જીવા- જીવે છે તે જીવ, એટલે ચેતના લક્ષણવાળા તે જીવ, ચેતના ત્રણ પ્રકારની છે (૧) જ્ઞાન ચેતના (૨) કમચેતના (૩) કમ ફળ ચેતના.
સત્ત્વ-જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિ સ્વગુણની વિશેષતા તે સત્ત્વ, પ્રાણી–જીવનના આધારભૂત ઇન્દ્રિયાદિ દશપ્રાણા, તેમજ જ્ઞાનાદિ ભાવ પ્રાણાને ધારણ કરનાર તે પ્રાણી. આત્મા-પોતાના ઇષ્ટાનિષ્ટત્વમાં ઉપયાગવાન તે આત્મા.
આ રીતે જીવને અનેક સ્વરૂપથી જાણી શકાય છે. તેમ છતાં અજ્ઞાની અને મૂઢ આત્માએ જીવના અસ્તિત્વ સંબંધમાં તેમજ સાચા સ્વરૂપને અપલાપ કરવામાં અને તિરસ્કાર કરવામાં જ પેાતાની શકિતના દુરૂપયોગ કરતા થા આ સંસારમાં અનેક જન્મમરણના દુઃખેા, અનંતા. કાળથી લેાગવતા આવ્યા છે. ભાગવે છે અને લેાગવશે.
જે પેાતાના આત્માને સાચા સુખના સ્વામી મનાવવા હાય તા સર્વજ્ઞ અને સદશી શ્રી વીતરાગ પરમાત્માએ એ