Atmani Tran Avasthao

Author(s): Ramchandrasuri, Kirtisurishwar
Publisher: Sanmarg Prakashan

Page 41

કાયમી છે અને મારે એવો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ, કે જેથી કાયમને માટે મારું જે મૂળભૂત સ્વરૂપ છે, તે તીરભૂત બન્યું રહે નહિ.' આવો વિચાર આપણને આવ્યો છે કે નહિ ? શરીરથી પર, શરીરથી જૂદો છતાં શરીરની અંદર રહેલો આત્મા જેમને વારંવાર યાદ આવતો હોય. એવા શોધવા મુશ્કેલ પડે કે નહિ ? “શરીર તે હું નહિ, પણ અંદરનો તે હું' - આ વિચાર આવે તો કેવું પરિવર્તન આવે, એ જાણો છો ? ચોવીસ કલાકમાં આદમી જેટલી “હું'ની ચિંતા કરે છે, તેટલી પરની ચિંતા કરે છે ખરો ? તમને જેટલી તમારી ચિંતા છે, તેટલી પરની ચિંતા છે ? નહિ; અને તમને જેટલી તમારાં નિકટનાં સંબંધીઓ આદિની ચિંતા છે, તેટલી તમારી સાથેના સંબંધ વિનાનાઓની ચિંતા છે ? નહિ. “હું”ની અને પોતાનાની આટલી બધી ચિંતા ધરાવનારા તમે, જો “હું એટલે આ શરીર નહિ પણ આત્મા’ એમ બરાબર માનતા થઈ જાવ, તો તમારી આત્મચિંતા કેટલી બધી હોય, એ કહેવું પડે ? આજે તમને શરીરની ચિંતા વધારે કે આત્માની ચિંતા વધારે ? સાચા આસ્તિકને તો શરીર પણ બંધન જ લાગે. જેને શરીર પણ બંધન લાગે, તે ભાનમાં હોય તો શરીરનું બંધન મજબૂત બને એવી ક્રિયા આનંદપૂર્વક કરે એ બને ખરું ? એને એ ક્રિયા ઉપયોગ આવતાં ખટકે નહિ, એ બને ? પોતાનું બંધન મજબૂત બને એવો પ્રયત્ન કરવામાં આનંદ માનનારો બેવકૂફ આ જગતમાં શોધ્યો પણ જડે ? સભા અમારી દશા એવી છે.
બંધન જેવા રૂપે બંધન તરીકે લાગવું જોઈએ તેવા રૂપે બંધન તરીકે નથી લાગ્યું, માટે એ દશા છે. શરીર એ બંધન છે - એમ સાંભળતાં કંટાળો ન આવે?
હું તે શરીર નહિ પણ આત્મા' એવી પ્રતીતિ જ્યાં સુધી નહિ થાય, ત્યાં સુધી શરીરને હું બંધન કહ્યા કરીશ તો તમને કંટાળો આવશે અને એ પ્રતીતિ થઈ ગયા બાદ, એ વાત હું વારંવાર કહીશ તો ય આનંદ આવશે. આપણી માનેલી ચીજની વાત કાલા-ઘેલા શબ્દોમાં કોઈ કહેતો હોય, તો ય તે ગમે છે. ગાંડા જેવા આદમી પણ આપણી માનેલી ચીજની વાત કહેવા આવે, તો તે આનંદથી સંભળાય છે. એના કાલા-ઘેલા શબ્દોથી કંટાળો આવતો નથી, પણ કદાચ સામેથી પૂછીને ફરીથી પણ સાંભળવાનું મન થાય છે. હવે હું “શરીર તે બંધન' એ વાત વારંવાર કહું, તો એથી કંટાળો આવે કે નહિ ? કંટાળો આવે તો સમજવું જોઈએ કે જે જાતિનો પ્રેમ આત્મા
૩e
પૂ.આ. રામચંદ્રસૂરિ સ્મૃતિગ્રંથમાળા - ૨૩૩