________________
૧૭
હતા. પછી પેાતાના હાથથી દીક્ષિત શિષ્યા તેમને રહ્યા ન હતા, છતાં તેમની પાસે રહીને અભ્યાસ કરનારા શિષ્યા તા અવશ્ય હાવા જોઈએ. તેવામાંના એક તા ‘કુવલયમાલા’ના કર્તા દાક્ષિણ્યચિન્હ શ્રી ઉદ્યોતનસૂરિ છે. તેમણે કુવલયમાલાના અંતે હરિભદ્રને ન્યાય અને............ના અભ્યાસ કરાવનાર ગુરુ તરીકે સ્વીકાર્યો છે.
છેલ્લા શ્રુતધર
છેલ્લે તેમની આધ્યાત્મિક, આગમિક અને સાહિત્યિક ચેાગ્યતાના વિચાર ન કરીએ તેા જે કારણે આજે હરિભદ્રસૂરિ આપણા મનમંદિરમાં બિરાજે છે અને આપણે તેમનાં ગુણગાન ગાઈએ છીએ, તે કારણુ અંધારામાં જ રહી જાય અને આપણું આ ચરિત્ર પણ અધુરુ જ કહેવાય.
કથાવલીકાર તેમને છેલ્લા શ્રુતધર કહીને સખાધે છે. પ્રભાવક ચરિત્રકાર શ્રી પ્રભાચંદ્ર સૂરિ જેવા અનેક આચા એ તેમને ૧૪૦૦ ગ્રંથાના પ્રકરણાના રચિયતા કહીને સ્તબ્યા છે. અત્યારે પણ તેમના જે ગ્રંથરાશિ જૈન ભડારામાં જળવાઈ રહ્યો છે તે એટલા બધા વિશાળ છે કે તેમને સંપૂર્ણ પણે અવગાહવાનું કાર્ય પણ સામાન્ય માણસને માટે દુઃશક્ય છે. તેમના નાના મેટા અડ્ડાસી ગ્રંથાનાં નામેા આજે આપણને મળી આવે છે તેમાંના ઘણા છપાયા છે. અને કેટલાક છપાયા વિનાના છે અને કેટલાકનાં માત્ર નામા જ મળ્યાં છે. ૧
તેઓ પ્રકાન્ડ આગમિક હતા. જૈન આગમા ઉપર ૧. વિગત માટે જુએ શ્રી કલ્યાણુવિજયજી દ્વારા સોંપાદિત
