Ashtak Prakaran

Author(s): Khushaldas Jagjivandas
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay

Page 48

અષ્ટક પ્રકરણ निरपेक्षप्रवृत्त्यादिलिङ्गमेतदुदाहृतम् । ગજ્ઞાનાવાળાપાયે મહાપાનિવચનમ્ + ૨
વળી આ વિષય પ્રતિભાસ જ્ઞાન નિરપેક્ષ-અવિચારી પ્રવૃત્તિરૂપ બાહ્મચિહ્નવાળું, અજ્ઞાનાવરણકર્મના અપાયથીક્ષપશમથી ઉત્પન્ન થનારું તથા મહા અનર્થના કારણભૂત કહેલું છે. पातादिपरतन्त्रस्य तदोषादावसंशयम् । अनर्थाद्याप्तियुक्तं चात्मपरिणतिमन्मतम् ॥ ४ ॥
(સદસક્રગતિમાં થતા) પાત (રાગ, દ્વેષ) વગેરેને વશ થએલ માણસનું, પાત વગેરેના ગુણદોષ જાણવામાં સંશય, વિપર્યય વિનાનું અર્થાત્ ગુણદોષને યથાર્થ રીતે જાણનારું તથા લાભ નુકશાનની પ્રાપ્તિ કરાવનારું જ્ઞાન આત્મપરિણતિમત્ જ્ઞાન મનાયું છે. तथाविधप्रवृत्त्यादिव्यङ्ग्यं सदनुवन्धि च । ज्ञानावरणहासोत्थं पायो वैराग्यकारणम् ॥ ५ ॥
વળી આ જ્ઞાન સમ્યફ પ્રવૃત્તિનિવૃત્તિરૂપે પ્રકટ થતું, શુભ અનુબંધ-પરિણામ પરંપરા વાળું, જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષપશમથી ઉત્પન્ન થતું તથા પ્રાયઃ વૈરાગ્યના કારણરૂપ મનાયું છે. स्वस्थवृत्तेः प्रशान्तस्य तद्धेयत्वादिनिश्चयम् । तत्त्वसंवेदनं सम्यग् यथाशक्ति फलपदम् ॥ ६ ॥
(ત્રીજું) તત્વસંવેદન જ્ઞાન હય, ઉપાદેય અને ઉપેક્ષણય
જ્ઞાન