Agam 27 Chhed 04 Dashashrutskandh Sutra Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 162

१०२
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे स्वीकारेण, अन्तेवासिनः-अन्ते-गुरोः समीपे चारित्रक्रियायां वस्तुं शीलं= स्वभावो येषामित्यन्तेवासिनः शिष्यास्तान् विनयिता-शिक्षयिता भवति-जायते तेन निऋणत्वम् ऋणमुक्ततां गच्छति-प्राप्नोति । गच्छधुरावहनसमर्थशिष्यस्य शिक्षकत्वेन गणी ऋणमुक्तो भवतीत्याययः। तत्-चातुर्विध्यं यथा-१ आचारविनयेन आचारो-मुनीनां मोक्षार्थमनुष्ठानं ज्ञानाचारादिलक्षण इत्यर्थः, स एव विनयः आचारविनयस्तेन, विनयिता भवतीत्यन्वयः, एवमग्रेऽपि । २ श्रुतविनयेन-श्रुतम् आगमः, तदेव विनयस्तेन । ३ विक्षेपणाविनयेन-विक्षिप्यते= मिथ्यात्वादितः पृथक क्रियतेऽनयेति विक्षेपणा, ( सौत्रत्वान्न डीप ) सम्यक्त्वादिधर्म स्थापना, सैव विनयः, स चतुर्विधः, तत्र १ मिथ्यादृष्टिं मिथ्यावासी-शिष्य को सिखलाना विनयप्रतिपत्ति है । चारित्र की आराधना करने के लिए गुरु के समीप निवास करे उसे अन्तेवासी कहते हैं । विनय प्रतिपत्ति चार प्रकार की है - तात्पर्य यह है किशिष्य को गच्छ का भार वहन करने में समर्थ बनाने से आचार्य ऋणमुक्त-अपने कर्तव्य का पालन करने वाले होते हैं। वह विनय चार प्रकार का है-[१] आचारविनय [२] श्रुतविनय [३] विक्षेपणाविनय [४] दोषनिर्घातिनविनय ।
१ आचारविनय-आचार-मुनियों का मोक्ष के लिये जो ज्ञानाचार आदि अनुष्ठान, उसका सिखलाना ।
२ श्रुतविनय-श्रुत-आगम का सिखलाना।
३ विक्षेपणाविनय - जीवों को मिथ्यात्वादि दर्गुणों से हटाकर सम्यक्त्व आदि धर्म में स्थापन करना विक्षेपणाविनय है। તેને અતેવાસી-શિષ્યને શિખવવું તે વિનયપ્રતિપત્તિ છે. ચારિત્રની આરાધના કરવા માટે ગુરુસમીપ નિવાસ કરે તેને અન્તવાસી કહે છે. વિનયપ્રતિપત્તિ ચાર પ્રકારની છે. તાત્પર્ય એ છે કે શિષ્યને ગચ્છને ભાર વહન કરવામાં સમર્થ બનાવવાથી આચાર્ય રાણમુકત-પોતાના કર્તવ્યનું પાલન કરવાવાળા થાય છે. તે વિનય ચાર પ્રકા२ना छे. (१) मायाविनय (२) श्रुतविनय (3) १ि३५९विनय (४) होषनितिनविनय.
[१] 'आचारविनय-माया२-भुनियाने मोक्षने भाट २ ज्ञानायार આદિ અનુષ્ઠાન, તે શીખવવું.
[२] 'श्रुतविनय '–श्रुत-माम शिqj.
[३] 'विक्षेपणाविनय-वान मिथ्या१ मा हुथी इटावी सभ्यકત્વ આદિ ધર્મમાં સ્થાપન કરવું તે વિશ્લેષણાવિનય છે.
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર