Agam 27 Chhed 04 Dashashrutskandh Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 27 Chhed 04 Dashashrutskandh Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 186
________________

दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे दिपदार्थस्वरूपाऽनुभवकरणं भावचित्तसमाधिः । अकुशलचित्तनिरोधेन कुशलचिचोदीरणयानायासेन समाधिरुत्पद्यते ।
शब्दादिविषयेषु साम्यं द्रव्याणां मिथः समतयैकीभवनमेव द्रव्यसमाधिभवति । यथा - उचितमात्रा शर्करया मिलितं पयो विशेषेण सर्वेभ्यो रोचते, तथैव द्रव्याणि समुचितप्रमाणेन परस्परं मिलितान्येव द्रव्यसमाधिं प्रति हेतु:, इतरथा न । एवं यत्क्षेत्रं प्राप्य चित्तं समाधौ लीनं स्यात् स क्षेत्रसमाधिः, यस्मिन् काले चित्तं समाहितं स्यात् स कालसमाधिः । भावसमाधिः - ज्ञानदर्शन -चारित्र - तपो - वीर्यरूपः यदा ज्ञानादिषु पञ्चसु चित्तमेकाग्रवृत्त्या प्रवर्तते तदा भावसमाधिरुत्पद्यते । इह भावसमाधेरधिकारस्तत्रेदमादि सूत्रम् - 'सुयं मे' इत्यादि । का अनुभव करना भावचित्तसमाधि है । अकुशल चित्त को रोकने पर कुशल चित्त की उदीरणा करने पर अनायास - सहज ही समाधि उन्न होती है ।
१२६
1
शब्द आदि विषयों में समता, द्रव्यों की परस्पर साम्यता से एक होना उसको ही द्रव्यसमाधि कहते हैं । जैसे-यदि दूध में सक्कर उचित मात्रा से मिलादी जाय तो वह दूध सबके लिए रुचिकर होता है । इसी प्रकार योग्य प्रमाण से परस्पर मिला हुआ द्रव्य ही समाधि के प्रति हेतु है, अन्यथा नहीं । इसी तरह जिस क्षेत्र को प्राप्तकर चित्त, समाधि में लीन हो उसको क्षेत्रसमाधि कहते हैं । जिस काल में चित्त समाधित होता है वह कालसमाधि कहा जाता है । भावसमाधि- ज्ञान, दर्शन, चारित्र, तप और वीर्यस्वरूप भावसमाधि है । जब ज्ञान आदि पाँच में चित्त एकाग्रवृत्ति से प्रवृत्ति ના સ્વરૂપના અનુભવ કરવા તે ભાવચિત્તસમાધિ છે. અકુશલ ચિત્તને રોકવાથી કુશલચિત્તની ઉદીરણા કરતાં અનાયાસ=સહુજમાંજ સમાધિ ઉત્પન્ન થાય છે.
શબ્દ આદિ વિષયેમાં સમતા, દ્રવ્યેની પરસ્પર સામ્યતાથી એક થઇ જવું તેનેજ દ્રવ્યસમાધિ કહું છે. જેમકે-જો દૂધમાં સાકર ઉચિત માત્રાથી મેળવી દેવાય તે તે દૂધ બધાને માટે રૂચિકર થાય છે. આ પ્રકારે ચેગ્ય પ્રમાણથી પરસ્પર મળી ગયેલાં દ્રવ્યજ સમાધિના પ્રતિ હેતુ છે. અન્યથા નહીં. આવી રીતે જે ક્ષેત્રને પ્રાપ્ત કરી ચિત્ત સમાધિમાં લીન થાય તેને ક્ષેત્રસમાધિ કહે છે. જે કાલમાં ચિત્ત સમાહિત थाय छे ते अससमाधि उवाय छे. भावसमाधि-ज्ञान, दर्शन, व्यारित्र, तप तथा સ્વરૂપ ભાવસમાધિ છે:- જ્યારે જ્ઞાન આદિ પાંચમાં ચિત્ત એકાગ્રવૃત્તિથી પ્રવૃત્તિ
વી
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511