Book Title: Agam 27 Chhed 04 Dashashrutskandh Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्री दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे "क्षणिकाः सर्वसंस्कारा,-अस्थिराणां कुतः क्रिया ।
भूतियेषां क्रिया सैव, कारकं सैव चोच्यते ॥१॥” इति ॥
अथवा-अक्रियां' जीवादिपदार्थों नास्ती'-त्यादिकां क्रियाविरहलक्षणां वदितुं शीलमस्येति अक्रियावादी' नास्ति माता, नास्ति पिते'-त्येवंवादीयथाऽवस्थितं वस्त्वनेकान्तात्मकं तनास्तिकत्वेकान्तात्मकमेवास्तीतिप्ररूपकः, नास्तिक इत्यर्थः ।
क्रियावादः, आस्तिकवादः, सम्यग्दर्शनं चेत्येकार्थकाः, एतद्विरुद्धोऽक्रियावादः - जीवाजीवादिपदार्थानां सत्ताया अपलापो नास्तिकवादः, इदं मिध्यादर्शनम् ।
"क्षणिकाः सर्वसंस्कारा,--अस्थिराणां कुतः क्रिया ।
भूतिर्येषां क्रिया सैव, कारकं सैव चोच्यते ॥१॥ इति ॥
अर्थात- सब संस्कार उत्पन्न होते ही नष्ट हो जाते हैं इसलिये वे क्षणिक हैं, अतः जिन पदार्थों की सत्ता ही नहीं उनकी क्रिया कैसे हो सकती है ? क्यों कि उन की भूति - उप्तत्ति ही क्रिया है
और वही कारक-कर्ता है, अर्थात् वह उप्तत्तिरूप क्रिया का ही कर्त्ता हो सकता है ॥१॥
अथवा- 'जीव आदि पदार्थ नहीं है। इस तरह बोलने वाला अक्रियावादी है । अर्थात्- “न माता है, न पिता है " ऐसा बोलने वाला । 'यथावस्थित वस्तु अनेकान्तात्मक नहीं है, किन्तु एकान्तात्मक है, ऐसा बोलने वाला नास्तिक है । क्रियावाद, आस्तिकवाद, सम्यगू
"क्षणिकाः सर्वसंस्कारा,-अस्थिराणां कुतः क्रिया ।
भूतिर्येषां किया सैव, कारकं सैव चोच्यते ॥१॥" ति. અર્થાતુ-અધા સંસ્કાર ઉત્પન્ન થતાંજ નષ્ટ થઈ જાય છે. તે માટે તે ક્ષણિક છે. આથી જે પદાર્થની સત્તાજ નથી તેમની ક્રિયા કેવી રીતે હોઈ શકે ? કેમકે તેમની ભૂતિ–ઉત્પત્તિજ ક્રિયા છે અને તેજ કારકત્રકર્તા છે અર્થાત તે ઉત્પત્તિ-રૂપ प्रियाना थ शॐ . (१)
અથવા–“જીવ આદિ પદાર્થ નથી” એ પ્રમાણે બેલાવાવાળા અક્રિયાવાદી છે અર્થાત્ “માતા નથી, પિતા નથી એમ બેલવાવાળા, “યથાવસ્થિત વસ્તુ અનેકાનાત્મક નથી, પરંતુ એકાન્તાત્મક છે એમ બોલવાવાળા નાસ્તિક છે.
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર
