Book Title: Agam 27 Chhed 04 Dashashrutskandh Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२३०
दशाश्रुतस्कन्धसूत्रे
आदेशकारिणां भृत्यादीनाम् आरम्भः = तत्कृतः कृषिवाणिज्यादिरूपः सावद्यव्यापारः अपरिज्ञातः = न प्रत्याख्यातो भवति । उपासकस्याष्टमप्रतिमायां स्वयंकृतरूप एवारम्भः परिवर्जितो भवति, न तु प्रेष्यारम्भ इत्यर्थः ।
प्रेष्यारम्भेऽपि तीव्रपरिणामो यथा नापद्येत तथा जीवनर्निवाहस्योपायान्तराभावात् प्रेष्यारम्भो मन्दमन्दतरादिपरिणामेनाप्रत्याख्यातो भवति । तत्रापि - अन्यार्थी स्वार्थं वा पूर्वमारम्भे प्रवृत्तं प्रेष्यं प्रेरयति न तु स्वार्थ नूतनमारम्भं कारयतीति विशेषः ।
ननु स्वयंकृतारम्भमात्रतो निवृत्तस्य को लाभः स्यात्, य एवारम्भः स्वयंकृतः स एव प्रेष्याणां नियोजनतो भवति, तत्रापि षड्जीवनिकाय विराधआरम्भ कराने का परित्याग नहीं करता है । उपासक की आठवीं प्रतिमा में स्वयं किये हुए आरम्भ का ही त्याग होता है, प्रेष्यारम्भ का अर्थात् दूसरे से आरम्भ कराने का त्याग नहीं होता । प्रेष्यारम्भ में यह विशेषता जाननी चाहिये:
प्रेष्यारम्भ इस प्रकार का होना चाहिये कि जिस में आत्मा का तीव्र परिणाम न हो, वह भी जीवननिर्वाह का दूसरा उपाय न होने के कारण मन्द मन्दतर परिणाम से अप्रत्याख्यात है । उस में भी अपने या दूसरे के लिये आरम्भ में प्रवृत्त हुए प्रेष्य को प्रेरणा करे, किन्तु अपने लिए नया आरम्भ नहीं करावे ।
यहाँ शंका होती है कि - स्वयं आरम्भमात्र से निवृत्त होने से क्या लाभ ? क्यों कि जो दोष स्वयं आरम्भ करने में होता है वही दोष प्रेष्य भृत्य दास आदि के द्वारा कराने में भी होगा । દિથી આરંભ કરાવવાના પરિત્યાગ કરતા નથી. ઉપાસકની આઠમી પ્રતિમામાં પેાતે કરેલા આરંભનેાજ ત્યાગ થાય છે. પ્રેષ્કાર ભના=અર્થાત્ ખીજા પાસે આરંભ કરાવવાને ત્યાગ કરાતા નથી.
પ્રેય્યાર ભમાં એ વિશેષતા જાણવી જોઇએ:——
પ્રખ્યારંભ એવા પ્રકારના હોવા જોઇએ કે જેમાં આત્માનું તીવ્ર પરિણામ ન હાય. તે પણ જીવનિર્વાહના બીજો ઉપાય ન હેાવાના કારણે મન્દ મન્દતર પરિણામથી અપ્રત્યાખ્યાત છે. તેમાં પણ પેાતાને માટે કે બીજાને માટે આરંભમાં પ્રવૃત્ત થએલા પ્રેષ્યને પ્રેરણા કરે પરન્તુ પોતાને માટે નવા આરંભ ન કરાવવા.
અહી શકા થાય છે કે પોતે આરંભમાત્રથી નિવૃત્ત હાવાથી શું લાભ ?
શ્રી દશાશ્રુત સ્કન્ધ સૂત્ર
