________________
आचारचिन्तामणि-टीका अवतरणां
द्रव्यविभाग:द्रव्यं पड्विधम्-धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवभेदात् । उक्तञ्च भीभगवतीसूत्रे___"कइणं भंते ! दन्या पण्णता ?, गोयमा ! छ दन्या पण्णत्ता, तं जहा-- धम्मंत्यिकार, अधम्मत्थिकाए, आगासस्थिकाए, पुग्गलत्थिकाए, जीवस्थिकाए, अंदासमये" ॥
उत्तराध्ययनसूत्रेऽपि-(म. २८) "धम्मो अहम्मो आगासं, कालो पुग्गल जंतवो। एस लोगोत्ति पन्नत्तो, जिणेहि वरदसिहं ॥ ७॥
द्रव्य के भेदद्रव्य उह प्रकार का है-(१) धर्म (२) अधर्म (३) आकाश (४) काल (५) पुद्गल और (६) जीव । श्री भगवत्तीसूत्र में कहा है -
"भगवान् । द्रव्य कितने कहे गये हैं :, गौतम ! छह द्रव्य कहे गये हैं, वे इस प्रकार-धर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय, आकाशास्तिकाय, पुद्गलास्तिकाय, जीवास्तिकाय और अद्धा-समय"।
उक्तराध्ययनसूत्र में भी कहा है
"धर्म, अधर्म, आकाश, काल, पुद्गल, और जीव को सर्वज्ञ, सर्वदशी जिन भगवान् ने लोकसंज्ञा दी है ।। ७॥
દ્રવ્યના ભેદ– द्रव्यना ७ २ छ-(१) धर्म (२) मधर्म (8) माश (४) (५) પુદ્ગલ અને (૬) જીવ. શ્રી ભગવતી સૂત્રમાં પણ કહ્યું છે
ભગવાન ! દ્રવ્ય કેટલાં કાાં છે? ગૌતમ! છ દ્રવ્ય કહેલા છે. તે આ પ્રમાણે-ધમસ્તિકાય, અધમસ્તિકાય આકાશાસ્તિકાય, પુદગલાસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય सन अद्धा-समय,
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં પણ કહ્યું છે- “ધર્મ અધર્મ, આકાશ, કાલ, પુદ્ગલ અને જીવને સર્વજ્ઞ સર્વદશા જિજ भगवान सा माया छ” ॥७॥
