________________
-
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य.१ उ. २ मू.२ पृथिवीकायजीवपरिमाणम् ४३९ ___ ये पृथिवीकायहिंसायां लज्जमानास्ते-अनगाराः, ये तु तत्र प्रवृत्तास्ते द्रव्यलिगिनः, इति योधयितुमाह-'लज्जमाणाः' इत्यादि।
एके अन्ये, लज्जमाना थिवीकायस्यारम्मे परमकरुणया द्रवित्तहृदयतया संकोचमापद्यमानाः पृथक् केचित् प्रत्यक्षज्ञानिनोऽवधि-मनापर्यय-केवलिनः, केचित् परोक्षज्ञानिनो भावितात्मानोऽनगाराः सन्ति, इति, पृथक्-पश्य ।
इमे सूक्ष्मवादरपृथिवीकायारम्भकरणे भीताखस्ता उद्विग्नास्त्रिकरणत्रियोगः पृथिवीकायारम्भपस्त्यिागिनो विद्यन्ते तानवलोकयेत्यर्थः।
एके पुनः अन्ये तु-'वयमगाराः सायवः स्मः' इति साभिमान भवदमानाः 'वयमेव पृथिवीकायजीवरक्षणपरा: महाव्रतधारिणः' इति व्यर्थ
जो पुरुष पथिवीकाय की हिंसा से विरत होते हैं, वेही अनगार हैं । जो उस हिंसा में प्रवृत्त हैं, वे द्रव्यलिंगी हैं। यह बतलाने के लिए कहते हैं-'लज्जमाणा' इत्यादि ।
कोई-कोई पुरुप पथिवीकाय के आरम्भ में अत्यन्त करुणाशील होने के कारण, इक्ति हृदय वाले होने से, संकोच-वृत्ति करते हैं, उन में से कोई-कोई प्रत्यक्षज्ञानी अर्थात अवधिज्ञानी, मनापर्ययज्ञानी और केवलज्ञानी, तथा कोई परोक्षज्ञानी भावितात्मा अनगार हैं, इस प्रकार पृथक-पृथक्भाव से देखो । अर्थात् उन पुरुषों को देखो जो सूक्ष्म और बादर पृथ्वीकाय का आरम्भ करने में लम्जा करते हैं, त्रस्त होते हैं, और तीनकरण, तीनयोग से पृथिवीकाय के आरम्भ के त्यागी हैं।
और कोई-कोई 'हम साधु हैं। ऐसा अभिमान के साथ कहते हुए 'हम ही पृथिवीकाय की रक्षा में तत्पर हैं और महाव्रतधारी है। इस प्रकार वृथा प्रलाप
જે પુરૂષ પૃથિવીકાયની હિંસાથી વિરત-નિવૃત્ત થાય છે તે જ અણગાર છે. મુનિ छ.२ हिंसामा प्रवृत्त ते द्रव्यात. तेषता माटे 32-'लज्जमाणा' या.
A કઈ-કઈ પુરૂષ પૃથિવીકાયના આરંભમાં અત્યત કરૂણાશીલ હોવાના કારણે દ્રિવિત હૃદયવાળા હોવાથી સંકેચ-વૃત્તિ કરે છે. તેમાંથી કઈ-કઈ પ્રત્યક્ષજ્ઞાની
અર્થાત અવધિજ્ઞાની, મન:પર્યયજ્ઞાની અને કેવલજ્ઞાની અને કેાઈ પરોક્ષજ્ઞાની ભાવિતામાં અણગાર છે. પૃથપૃથભાવથી જુઓ, અર્થાત્ તે પુરૂષને જુઓ કે જે સૂક્ષ્મ અને બાહર પૃથ્વીકાયને આરંભ કરવામાં લજજા કરે છે-શરમાય છે–ત્રાસ પામે છે. અને ત્રણ કરણ ત્રણ યોગથી પૃથ્વીકાયના આરંભના ત્યાગી છે.
અને કેઈ—કેઈ અમે સાધુ છીએ” એવા અભિમાનની સાથે કહે છે કે અમે પણ પૃથ્વીકાયની રક્ષામાં તત્પર છીએ, અને મહાવ્રતધારી છીએ.” આ પ્રમાણે વૃથા
