Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAne avaMtinA )_F_2 ) 5 zrI thANA tIrthACAra graMthamALA sacitra prakAzana 10 muM samrAT vikramAditya yu lekhaka: zrI mahaMgaLadAsa. trikamadAsa jhaverI-thANA prakAzakaH-prAcIna sAhitya sazAdhaka kAryAlaya mUlya rUA. 7-8-0 Shree Sure g<= = handar-Umara, Surat goLanA sata thANA [ G. I. P. Ry ] ka www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ thANAnA dareka vAcaka mahAzayane vijJapti eTalI ja ke te nUtana aitihAsika jinAlayanA darzananA temaja temAM yathArtha madada karavAne avazya lAbha le. A graMthamAM AvelA dareka citranuM kalAmaya kotarakAma zrI thANAnA navapada jinAlayamAM phAtaravAmAM Avela che. A citrA kAtarakAma mATe taiyAra karAvelA DhAvAthI Adhunika nathI, A dareka citrAne jIvaMta svarUpa ApavA mATe A graMtha prakAzanamAM tene upayega karavAmAM Ape che. . vIra sa'. 2473 vikrama sa. 2003 jJAna. dhyAna vairAgyamaya uttama jahAM vicAra e bhAve zubha bhAvanA te utare bhavapAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat mudrakaH zeTha gulAbaca' devaca'da AnaMda presa=bhAvanagara www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya zrI vijayaprItisUrIzvarajI saMsthAnA protsAhaka ne sahAyaka 0777% cha% 277 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77775verAvaLa-prabhAsapATaNamAM zAsana prabhAvanA athe nIkaLela rathayAtrAnA bhavya varaghoDA prasaMge prabhujInA rathanA sArathI tarIke birAjelA zeTha lIlAdharabhAi gulAbacaMda tema ja temanA dharmapatnI a, sau. mIThIbena, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat HTTTTTTT - www.umaragyanbhandar.com A daMpatI dharmodyotanA dareka kAryomAM ulaTabhera bhAga laI potAnI sukatanI kamANIne succaya karI rahyA che. amArI sAhitya saMsthAnA teo eka preraka ne sahAyaka che. chachachachachachachachachachachaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prImAna zeTha mANekalAla munIlAla zAha je. pI. mANelAtuM sthAna vividha vyApArI kSetramAM temaja lakSmIna nemAM paNa mokhare che. vyApArI dhaMdhAmAM ghaNI nAnI vaye praveza karI vidyutavege jemaNe potAnI nAmanA amara karI che. A bhAgyazAlIne janma sane 1905 mAM mArca mAsanI 20 mI tArIkhe zeTha cunIlAla nathubhAI nAmanA kApaDanA vepArIne tyAM amadAvAdamAM thayo hato. jemaNe pitAne abhyAsa amadAvAdamAM cAlu ryo temAM iglIza abhyAsanI zarUAtamAM ja teoe skUla mUkI dIdhI ne vepAramAM citta parovyuM. amadAvAdanI eka kApaDanI dukAne TUMkA pagArathI nokarI meLavI paNa jenA nasIbamAM bhAmAtmA tarIke lakSmInaMdana tarIke lakSmIdevInI prasannatA che te kIzora yuvaka mATe nokarI te keTalA vakhatanI heya? te mAtra kamabaMdhane khapAvavA pUratI ja. temaNe TUMka samayamAM ja karI mUkI dIdhI ane sutaranI dalAlInuM kAma cAlu karyuM. A kSetra paNa temane mATe saMkucita banyuM ane zerabajAranI eka peDhImAM bhAgIdAra tarIke joDAyA. jemAM temane sAro cAnsa malyo ane teo svataMtra peDhInI sthApanA karavA bhAgyazAlI thayA. divase divase vepArI kSetramAM cANAkya buddhizAlI zekhI mATe amadAvAtuM kSetra paNa saMkacita banyuM ane tene alabelI muMbaI nagarIe AvyA, ahIM teo mahAjane esesIezanamAM eka peDhInA bhAgIdAra banyA. kAbela, hiMmatamAMja A zAsodAgare muMbaIgarAnA dIla ka samayamAM jItI lIdhA ane teo potAnA nAmathI khullA hAthe vepArI kSetramAM vegavaMta banyA. vakhatanA vahevA sAthe zeTha mANekalAlane jyAM jyAM taka malI tyAM tyAM teo bhAgyadevIne ajamAvatA ja rahyA. pariNAme bharayuvAna vayamAM camatkArikatAthI reDapatInI haroLamAM teo jotajotAmAM jaI pahoMcyA. teo isTa iMDIyA koTana eosIezana ane sulIyana ekasaceMjanA membara banyA temaja lIvarapura ane amerIkana ve bajAramAM paNa teo membara banyA ane jyAM jyAM siddhinI zakyatA lAgI tyAM tyAM teoe zAha sodAgara tarIke amara nAmanA prApta karI. DAyarekaTara tarIke nIcenI kaMpanIone temano lAbha maLato raheto. Aje teonI buddhimattAno lAbha, esesIezana bekIMga keraparezana, yunIyana lAIpha Isyuransa kaM. lImITeDa, saMdeza lImITeDa, elapIsTana mIsa ke lImITeDa, iDIyana sToka ekasacenja vigere kaMpanIone malI rahela che. dhI piyuna isyuransa kaM. lImITeDane teo vAisaceramena ane bombe TokIjha lImITeDanA teo ceramena che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ teja mA rIma udyogamAM dhI svastika IDIyA lImITeDa, zela mANekalAla cunIlAla lImITeDa (zima DIvIjhana) saMsthAonA teo sthApaka che temaja kehApura ane beMmara sudhInI phIma kaMpanIemAM temanAM rokANa che. Aje A kSetramAM paNa A bhAyAtmAne sAro cAnsa maLyo che. A pramANe kapatinI mIlakata ane sAhyabI dharAvatA zeTha mANekalAla svabhAve mIlanasAra, hasamukhA ane dhArmika kAryomAM pUratA madadagAra rahyA che ane temane amI garito dAnapravAha ane samAja mATe te zuM paNa samasta bhArata mATe gauravazAlI banela che. deharAsare, vivAlaya, upAzraya, anAthAlaya, gurUko, pauSadhazALAo, annakSetre, pAMjarApoLa, seneTarIyamo vagere banAvI ApavAmAM mANekalAla zeThano phALo agrasthAne guMjArava karato hoya ja temaja gupta dAnamAM teoe kamAla ja karI che. tenI sAthe sAhityakAronI kadara karavAmAM paNa kacAza rAkhI nathI. Aje aneka jJAnamaMdira, sAhitya saMsthAone paNa temanI taraphathI suMdara sahakAra malo che ne maLe che. temanA jevA ja udAracitta ane mAyALa ane hasamukhA svabhAvanA temanA dharmapatnI a, sau. kAma bahena paNa i mAdhAbhAIne satkAryomAM ane sevAbhAvI kSetramAM sAro lAbha uThAvI rahela che. Aje zeTha mANekalAlabhAInA dAnane AMkaDo samajo ja muzkela che, kAraNa jyAMthI nitya dAnane amIpravAha karate heya tyAM dAnezvarI A bhAmAtmAnA dAnano AMkaDe kaNa ane kaI rIte tAravI zake? AvA dAnezvarI kadaradAna bhAgyAtmAne sarakAre je. pI. ne IlakAba arpaNa karyo che temaja temaNe dayAvAridhi" nI putya padavI (bIrUda) paNa prApta karI che. nAnI vayamAM A pramANe karaDe rUA. prApta karI paramAthe vAparI jANanAra temanA jevI adabhUta vyakitao paNa ocho ja haze. paramAtmA AvA aneka kAma karavA temane dIrdhAyu ape. pANI 1-10-47 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka cha nuM gI ra va. zrImAna zeTha hAthIbhAi galAlacaMda ane temanA dharma patnI sau. caMdanabahena jemanA taraphathI, sAhityakhAtAne suMdara sahAyatA maLI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ custa rASTravAdI sakhAvate bahAdura zeTha hAthIbhAI galAlacaMdanuM saMkSipta jIvanacaritra ratnAkara sAgaranA kapAvaMta A zAha sodAgarano janma (kaccha) prakA khAte (ka) mudrAkhAte zA. galAlacaMda AzakaraNa nAmanA vepArIne tyAM vIzA esavAla ( gujara) jJAtimAM tA. 15 mI okTobara 1900 mAM thayo hato, bacapaNathI ja hiMmatabAja, kuzaLa, nIDara ane buddhizALI, hAthIbhAIe, sAmAnya grAmya keLavaNuM, yuvAvasthAnA pagathIe caDhatA sudhImAM prApta karI hatI. - 17 varSanI yuvAna avasthAe "bAhubaLe bhAgyaparIkSA" arthe temanI najara alabelI muMbaI tarapha vaLI ane teo muMbaI AvyA. A kALe bhAgyAtmAo mATe muMbaInuM zera bajAra, buliyana, keTana mArakeTa, zIDasabajAra vagere bajAra UMca koTInA sthAna tarIke prakhyAtine pAmela hatA, tyAMthI seMka bhAgyAtmAoe pitapotAnA punya anusAra lakSmIdevInI prasannatA prApta karI hatI ne kare che. jemane anaMta janmonA bhAthAne sAtha A janmamAM maLela che, evA A bhAgyA. bhAne uparokata bajAramAM hIMmata ane gaNatrIthI taka sAdhatA, vepAramAM bhAgyadevIe evI to suMdara yArI ApI ke, jotajotAmAM teo zAha sodAgarono sAtha ane prema saMpAdana karavA bhAgyazAlI thayA temaja vizvabharanA bajAronI mAhitI ane vepAranuM mArgadarzana levA ne karavA zakitazALI banyA. nirabhimAnI, hasamakhA ane premALa svabhAvI hAthIbhAine tyAM zrImaMta ane madhyama varganA vepArIono suMdara samudAya rAjavaMzI DAyarAnI mAphaka nitya prabhAtathI te moDI sAMja sudhI jAmato ja rahyo. temanA gRha AMgaNe ratnAgara sAgaranI laheronI mAphaka, kubera saMparIsama dhana saMcaya bharatI ane oTanI sama evI rIte thavA lAgyo ke jANe teo mahAna bhAgyAtmA lakSmInaMdana na hoya ? - eka mahAna arthazAstrInI mAphaka, A buddhizALI sahAsika vepArIe jebara (khelADI) tarIke, niyamitatAnI hajAronI uthalapAthalathI muMbaInA bajAromAM UMca keTInuM sthAna prApta karela che. " evA zrI hAthIbhAInA vartamAna jIvananI saMkSipta jhAMkhI ame atizayokti vinA raju karIe chIe ke jenuM avalokana amee jAte karela che. - muMbaImAM copATI sIcu paranA ratnAgarasAgaranI chatrachAyAvALA temanA AlIzAna vaibhavI bhavananI peDhImAM, nitya prabhAtathI te moDI sAMja sudhImAM vizvabharanA bajAronA temaja vepArane lagatA saMdezAonI letIdetI, aneka krodhArA guMjArava karatI ja hoya che. temanA khAsa cembaramamAM muMbaInA agragaNya buddhizALI khelADIone rAjavaMzI mayaro jAmelo ja hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvabharanA bajArAnI zetruMjanI rAjaramatanuM ahIM bupribhAe avalokana thAya che. ane ahIMthI bajAranA rUparaMganI lAinadorI derAya che, zrI hAthIbhAinA tyAMnI zatrajanI sogaThIomAMthI mAM azvanI cAlathI, te koI uTanI cAlathI te kaI pradhAnanI sAlathI, te keAI rAjavaMzI mAphaka saMgIna cAlathI bajAramAM cAre dizAethI saphaLa sukAnInI salAha mAphaka dAva vahetA mUke che. temAM darekane potapotAnI pujAI anusAra phaLanI prApti thAya che. jemAM Aje zrI hAthIbhAInuM capATI paranuM bhAgyabhavana kharekhara bhAgyAtmAonA mahAna laDataranuM sthAna banyuM che. temAM jarApaNa zaMkAne sthAna nathI. zrI hAthInaInI letIdetInI cAlane, temaja sadAone samajanArA seka nAnAmoTA vepArIo pitatAnA karmAnusAre lalanI prApti kare che. zAha sodAgara thI hAtha bhAIe pUrvajanmanA bhAthAne Aja sudhImAM pUra upabega karI lIdho che ne le che, ane bAvana bhegavavAnA che. temane bhAvi janmatAranA bhAthA tarIke, dAnapravAha paNa cAlu rAkhela che. jemanA dAnano AMkaDo Aje rAta A kAe pahecela che, chatAM temAM khUbI te tyAM ja che ke, kIrtidAna karatAM guptadAnamAM mahattA mAnI pitAnI UMca keTInI lAkhe nI sakhAvatene temane prasilimAM AvavA ja dIdhI nAnI AnuM nAma te sevA" zrI hAthIbhAInA sahavAsamAM AvatA temanuM UMcakeTInuM khAnadAnI khamIra, temane dharma temaja svAmIbhAI pratyeno prema ane prAcIna sAhitya saMzAdhana ane prakAzana pratye temanI bhAvavAhI lAgaNIne anubhava amone thaela che. " sAhitya saMzAdhana pratye temanA UMca koTInA vicAro ane sahakAra mATe amo temane dhanyavAda ApIe chIe, amane AzA che ke teo A dizAmAM paNa suMdara rIte sArthakatA karI zakaze. temanA jevA ja saralasvabhAvI hasamukhA ane lakSmI-devInA sAkSAta avatArarUpa temanA bhAgyAtmA gRhadevI sau. caMdanabahenanA sAzanI paNa ame mukatakaMThe prazaMsA karIe chIe. parama kRpALu zAsanadeva A bhAgyAtmA daMpatI ane temanA kaTuMbane temaja temanA sahakArIonI sadA caDhatI rAkhe te suyaza laI manuSyajanmanI sArthakatA evI rIte kare ke jANe koI bhAgyAtmAne janma dharma, sAhitya ane dezadhAra mATe nA thayo hoya ? amane khAtarI che ke zeTha hAthIbhAinI rASTradharma temaja sAhityanI sevA paNa amaratvane pAme tevI thavAnI ja che. AnuM nAma te jIvananI sArthaktA ahIM bhAgya ane puruSArtha aMge eka kahetI ane nIce pramANe rajU karIe chIe. bhAvi azubha sudhAravA, puruSAtha je pANI kare pAme atirAya saMpatti, sukhamAM te saMvAre. puruSArthane vaLI kamakeza, vAdamAM je zreSTha che; bhAvI prabaLa che hA khare paNa) paruSArtha karavA iSTa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyuta mohanalAla tArAcaMda zAha pha9ma proDayuzasa, DIsTrIbyuTasa ane ekajhIbiTarsa sine jagata "mAM zrIyuta mohanalAlabhAInuM nAma mazahUra che. AjathI vIsa varSa pahelAM jyAre philma-udyoga jAgRtAvasthAmAM hatA tyAre temaNe A udyogamAM jhaMpalAvyuM ane jota-jotAmAM prathama paMktinuM sthAna prApta karI lIdhuM. mAtra teo sAhasika udyogapati che eTaluM ja nahIM paNa dharmapremI ane keLavaNIpriya paNa che. TANA( kAThiyAvADa )mAM temanI mAtuzrInA nAmathI dhArmika pAThazALA calAvI rahyA che temaja taLAjA vidyAthIgRha ane mahAvIra jaina vidyAlayane paNa teoe suMdara sahAya karI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverI A vAvRddha puNyAtmAe pitAnA jIvanane 3 bhAga jaina zAsananI sevAmAM ati kIdho che. - jemanA jIvananI zarUAtamAM pote 17 varSanI avasthAe meTrikanI parIkSA pAsa kIdhI. A avasare meTrikanI parIkSA pAsa karanAra yuvaka mATe ghaNuM ja sAre cAnsa malate jemAM te samaye muMbaI ane amadAvAda khAtene mIla udyoga sUryodaye paherela hato eTale temanI draSTi te tarapha derANI. teoe potAnI unnati mATe amadAvAda karatAM muMbaIne vadhu prasaMda karyuM ane pitAnA pitAzrI sAthe muMbaI AvyA. tyAM temane re mIlanI saravIsamAM sAre cAnsa maLe. lagabhaga pAMceka varSa sudhI saravAsa karatAM A bhAgyAtmAnI najara zera bajAra tarapha kheMcAI ane teoe saravIsa cheDI zera bajAramAM kAmakAja zarU karyuM jemAM TuMka samayamAM temane nasIbe yArI ApI ane jotajotAmAM teo zera bajAranA kara thayA A kALe muMbaInuM zera bajAra AjanA jevuM bhayaMkara saTTAnI badImAM phasAeluM nahatuM paraMtu saMgIna ane niyamita aMkuzamaya vepAranI khIlavaNImAM rokAela hatuM jethI zrIyuta mehanakAkAne nItimaya dalAlImAM ghaNuM ja sAre lAbha thate rahyo ane jotajotAmAM teo lakhapatinI gaNatarImAM AvI rahyA. A pamikha, nikhAlasa ane bhadrika pUNayAmAe jagatanI lIlI sukI ane caDatI paDatInA aneka prasaMge anubhavelA hovAthI khAnadAna kuTuMbanA kuTuMbIo keIka samaye bhavitavyatAnA roge Arthika saMkaDAmaNamAM AvatA teonI, temanA kuTuMba ane bAlabaccAonI kevI dukhamaya hAlata thAya che tene khyAla temanA, najara sAme aneka vakhata tarI Avate jethI tenI asara temanA hadaya upara AghAtamaya rIte thatI. pariNAme teoe potAnI ugatI jIvanaprajAnA samayathI Aja sudhImAM lagabhaga cArathI pAMca lAkha rUpiyAno sadvyaya A pramANe saMkaDAmaNamAM Avela svAmibhAInI madada athe karyo che te ja mAphaka teo sara kIkAbhAI premacaMda taraphathI cAlatI zeTha premacaMda rAyacaMda cerITIjha mAM zeTha kIkAbhAI sAthe A bAbatamAM anubhavI salAhakAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke sAthe rahI mAsika ghaNI ja sArI rakamane sadvyaya dukhathI sijhAtA kuTuMbanA piSaNArthe karAvatA. A pramANe seMkaDe jaina kuTuMbanA rakSaNArthe madadagAra banela A zeTha mohanalAla hemacaMdra sthitisaMpanna hovA chatAM taddana nirAbhimAnI, malatAvaDA savabhAvanA, hasamukhA ane duHkhIonI dAjha jANavAmAM kharekhara prabhutAmaya padane dhAraNa karanArA banyA che. jethI teonI A prakAranI sevA kharekhara anukaraNIya gaNAya. A pramANenI gupta sevAo varSo sudhI karavA chatAM temaNe koI paNa jAtanAM mAnacAMda meLavavAnI ke ikAla dhAraNa karavAnI AjaadhImAM AzA rAkhI nathI. jyAre jyAre dukhIone madada karavAnA prasaMgeno lAbha temane prApta thAya che tyAre tyAre teo aAMkhanA palakArAmAM udAstAthI sahAyaka bane che. AnuM nAma te samAjasevA, aneka saMsthAo sAthe teono saMbaMdha. muMbaInI jUnAmAM jUnI "jena ezoziezana opha InDIyA " nAmanI saMsthAnA teo hArdika AtmA tuya hatA. zrI zAMtinAthajI mahArAja jaina derAsara ane jaina vidyAzALAnA teo khAsa TrasTI hatA. zrI devasara jaina saMghanA zrI geDI pAzvanAthajI derAsaranA menejIMga TrasTI tarIke teoe ghaNA varSo sudhI te savAranA be kalAka hAjara rahI apUrva sevA bajAvI che. pitAnI azakata tabIyatanA kAraNe teo lagabhaga 10 varSa chUTA thayA hatA. vargastha A bhAgyAtmAnA sthala AtmAne sadA zAMti ane UMcagati prApta thAya evI prabhu pratye prArthanA karI viramuM chuM. maMgaLadAsa jhaverI, - : * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! 8538538338438538838938838938838938838858838558838939393838 arpaNa rasva. zAha premacaMda rAyacaMda saravaiyA 4%83% 823833883893939393883893883893883883893883893883893883893843853863883483838ESES:SS! ghoghAnI najIka rahI nAmanA gAmamAM temane vi. saM. 1963 nA kArtika zada 13 nA roja temano janma thayela. "putranA lakSaNa pAraNAmAM ' e kahevata pramANe teo janmathI ja nIDara ane kazaLa hatA. sAmAnya grAmya-keLavaNI lIdhA pachI vadhu jJAna-pipAsA mATe temanI daSTi bhAvanagara para paDI, ane agiyAra varSanI vaye teo "dakSiNAmUrti bhavana" mAM dAkhala thayA. A laghu vayamAM ja teoe mAta-pitAnuM chatra gumAvyuM. dakSiNAmUrtinA aDhI varSanA abhyAsakALa daramyAna temanuM savizeSa lakSa vyApArI lAIna tarapha ja hatuM ane paMdara varSanI vaye teo muMbaI gayA. ane atyAre vaDagAdI para cAlatI caMdulAla enDa, ku. nI ujajavaLa kArakIrdI temanA prayAsane AbhArI che. vyApAramAM ja rasika hatA teTaluM ja nahIM paraMtu bhakti, niyama-dhAraNa ne gatadAna e emanA svAbhAvika gaNe hatA. milanasArapaNuM ane hasamakhApaNAne lIdhe teo sau koinI sAthe kSIra-nIranI mAphaka haLImaLI jatAM. nA yAtmAe bhAgyavazAta saM. 199 nA bhAdaravA vada 7 nA roja bALa baccAM sAthe karavA jatAM temanI vikaTeriyA sAthe moTara ekasIDanTa thayo ane temane gaMbhIra IjA pahoMcI pUratI sAravAra chatAM A zadi 7 nA roja temanA puNyAtmAe A phAnI duniyAno tyAga karyo. sAgata nIce pramANe sakhAvate karI hatI. 350) zeraDImAM nizALa mATe makAna. 25 taLAjA bha bhejanazALA kAyamI tIthi. 125 , dharmazALA jIrNoddhAra. 51] AyaMbika khAtAmAM. 10] agAzI khAte kAcanA kAmamAM. 16) karAMcI pAThazALAmAM. 503) geDIjha khAte jalamaMdiranI racanAmAM. 25) thANA sAhityamaMdira vigere vigere. temanA aneka guNethI AkarSAI A mahAmUlA graMthanuM apaNe temanA vargavAsI AtmAne karatA huM kRtakRtyatA anubhavuM chuM. maMgaLadAsa jhaverI. 2#$chUTachU TaphUDa # # @ @30 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra -- n 'p sva. zAha premacaMda rAyacaMda saravaiyA janmaH sa. 1969 nA kArataka suda 13 svargavAsaH sa. 1999 nA khAsa zuda che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ng- - caitra - (c) www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - -~~~-:----------------@GS: raNacha---- karAyA ja na na ma ra - C : ke " 0the Djha00::::jI:-~0000000000000+ RE::::$ (r) (r)(r)::::: zeTha padamazI premajInA vayovRddha mAtuzrI kaMkumA | svargavAsa 2001nA poSa vadi 4 ne maMgaLavAra zeTha padamazIbhAInA A vayevRddha mAtuzrI zraddhALa, kriyApremI hatA. zubhakAryomAM sukRtanI lakSmI vAparavA mATe avAranavAra preraNA karatA. teo eMzI varSanI vaye svargavAsI thatAM zeTha padamazIbhAie puNyakAryomAM sAro vyaya karyo hato Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kawoe Dra chaC NGS . hatA * ws zeTha lakhamazI pAlaNa. kacha-bIdaDAvALA kacchanA A vyApArakuzaLa vepArIe sAhitya ane dharmapremI tarIke paNa sArI nAmanA meLavI che. A saMsthAnA sAhitya prAkazananA kAryamAM teozrIne egya sahakAra maLato rahe che e badala ame AbhArI chIe. ra ............ (@DD;[ ::: ------- ...... @@@@ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 Rp2AXARAQQIANG NARUD Max sva. zeTha bhavAnajI vadhumAna kucha sujApuravAlA jame gabhazrIma'ta hovA chatAM yuvAvasthAmAM pravezatAM ja bhAgyacakre palaTA lIdhe, chatAM paNa dhIraja ne mamatA jALavI rAkhI teoe najIvA pagAre nokarI svIkArI. dIrdha draSTi, kuneha ane vyApArI DahApaNanA karaze teoe potAnI pratiSThA punaH jamAvI lIdhI. - karachI dazA ozavALa kAma mAM teeAtu' mAgaLa 5tu sthAna hatuM. dInajane pratye temane hamezA manu kapA rahetI ane guptadAtA'' tarIke khyAti sArI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sys zeTha ratilAla lakSmIcaMda kuvADiyA vaDhavANa kempa ekaniSThA ane khaMtathI ja AgaLa vadhI zakAya che, tenA zrIyuta ratilAla lamIcaMdabhAi bAdaza daSTAMtarUpa che. 20 varSanI vaye 1970mAM teoe muMbaImAM paga mUka ane jotajotAmAM teoe " zAha sodAgara " tarIkenI khyAti prApta karI. atyAre teo mArabala TAIrasanA prakhyAta vepArI ane esesIezananA AgaLa paDatA kAryakartA che. nI gALA kenpharaMsa vakhate teoe sArI jahemata uThAvI hatI. keLavaNI ne sAhitya pratyeno temano prema jANItA che. amArI saMsthAnI teo zubherachaka che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ svastha zithukumAra pradvIpa janma saMvata 1996 nA bhAdaravA zuda 2 ne mA~gaLavAra avasAna savaMta 2000 nA aSAMDa vadI 1 te zukravAra saMvatanA 2000 aSADa vadI 1 nA divase A dIvya kAMtimAna zikSukumArane cAra vatI apavayamAM ja svargavAsa thatAM tenA pitAzrI gAMdhI vADIlAla caturbhu je tenA smaraNAthe' rUA. 30000) nI sakhAvata karI apajIvI bALakumAranAM jIvananI sArthakatA karI che. jenA nAmanI pavitra yAdagIrI nimitte A graMthanA prakAzanamAM rU|. 101) nI madada karI che tenI zrI cANA deharAsarajImAM kAtarelA zrI kAparaDAjI tI nA tItha paTa upara zizukumAranA nAmanI takhatI ceDI tenuM jIvana ciraMjIvI banAvavAmAM jene mATe ame temane atyaMta dhanyavAda ApIe chIe. mAka AvyuM che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sva. vinayacaMda catrabhuja gAMdhI janma vi. saM. 1972 azADha vada 11 maMgaLavAra amaDANA (kAThIyAvADa) | svargavAsa vi. saM. 1990 vaizAkha vadI 18 ravivAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI vinayacaMdrane janma saMvat 1972 nA azAha vada 11 maMgaLavAra, tA. 25 julAI 1916 ne roja bAI aMjavALInI kakSIe thayo hato. bagaDANA enI janmabhUmi. teo svabhAvathI ja saMskArI hatA. prakRtie zaramALa ane bahu ochAbolA hatA. aDhAra varSanI umare emaNe pitAnI jIvanayAtrA saMkelI lIdhI. eTalA TUMkA gALAmAM paNa emaNe ghaNI suvAsa phelAvI. sAhitya, vaidyaka ane jatiSa tarapha emane khAsa anurAga athavA zraddhA hatI. saddaguNAnurAgI prI pUravijayajI mahArAja pratye emane ananya bhaktibhAva hato. gurubhaktinI koI taka emaNe nakAmI nathI kADhI, je vakhate bIjA bALako khAnapAnanI majA mANatA hoya te vakhate temaNe rAtribhojana nahIM karavAnuM vrata lIdheluM. teo rAja sAmAyika ane devapUjA paNa niyamitapaNe karatA. emane viSe sagAM-saMbaMdhI vigeree ghaNI ghaNI moTI AzAo rAkhelI. bALapaNathI ja jenAmAM dhArmikatAnA raMga pUrAyA hoya te maTI vaye dharmanA ghaNA moTAM kAma karI zakata evI AzA rAkhelI paNa e kumaLI kaLI puSpa bane te pahelAM ja kharI paDI ! emanA vaccha mane AgAmI mRtyunA bhaNukAra sAMbhaLyA-emane potAnA aMtadivasanI jANa thaI. aThavADIyAnI ja mAMdagI bhegavI te devaloka pAmyA. BEZBEDODEDEBEBES Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samrA vikramAdityanI janmakuMDalI - - - SK Gii *jace us , paMDitazrI haragoviMdadAsa rAmajIe A janmakaMDalI potAnA saMgrahamAMthI prakAzana a amane ApI upakata karyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA vi. sa'. 2006 mAM bhAratavarSamAM sthaLe sthaLe 8 vikrama-dvisahastrAbdi mahAsava " ujavAyA ane ghaNI sasthAoe vikrama-vizeSAMke cha bahAra pADyA temaja keTalAka agra gaNya vartamAnapatrAe " vikrama 'ne lagatAM lekhA prakaTa karyAM " t A samaye prazna e upasthita thayA ke jenA nAmane saMvatsara pravartI rahyo che, te vikrama " nAmanI kAi vyakti thai che ke kema ? sAkSaravamAM A saMbadhe matabheda pravatyAM. keTalAkae pratipAdana karyuM" ke " vikrama '' nAmanA rAjavI atinI gAdIe thaI gayA che; jyAre keTalAkeA " vikrama''nuM astitva ja kabUla karavA nArAja hatA. 36 A carcAspada viSayanuM nirAkaraNa karavA mATe prastuta graMthanuM Alekhana nathI kAraNa ke ame te " vikrama '' nuM astitva svIkArIe ja chIe. AvA geTALA upasthita thavAnuM kAraNa amene te e jaNAya che ke-vikramAditya tarIke khyAti pAmanAra ghaNA rAjAe thaI gayA che; jevA ke--pArthiyana rAjA ajhIjha, vaziSThaputra zAtakarNI, zRMgavazoya rAjA agnimitra, kuzAnavazIya rAjA kaniSTha, bharucanA rAjA mamitra, gautamIputra zAlivAhana, samrAT samudragupta, zubhava'zIya khIje caMdragupta, skaMdagupta, kaneAjarAja haeNvadhana vigere... vividha tIrthaMkalpanA pratiSThAnapurakalpa ane prama'dhakoSanA sAtavAhana pramadhanA AdhA re e vAtanA nirNaya thAya che ke-vikama vRdhdha thayA tyAre pez( pratiSThAnapura )mAM zAlivAhana nAmanA rAjA thayA hatA. ane tenI sAthenA sukhamAM vikramane sadhi karavI paDI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI ane e saMdhInI zarate vikrama tApInI uttara pradeza ane zAlivAhana tApInI dakSiNanA pradezane bhagavaTe karatA hatA. jaina sAhityamAM vikrama saMbaMdhI puSkaLa ulekho maLI Ave che ane tene lagatAM pustako paNa sArI saMkhyAmAM upalabdha che; jevAM ke vikramakumAra rAsa, vikramAdityakhAparArAsa. vikamasena rAsa, vikramarAsa, vikramapaMcadaMDa rAsa, vikramAditya caritra, vikrama ropAI, vikramasena rAsa, vikramAditya paMcAMDa rAsa, zanizcara vikamapAI, vikama kanakAvatI rAsa, vigere vigere. vikramanuM jIvaMta smAraka ujajenanI vedhazAlA che, je bhUgoLa temaja jyotiSazAstranA abhyAsI temaja vidvAnene mATe atyupayegI che. joe vikrama saMvatane so karatAM vizeSa apanAvyuM che, kAraNa ke vikramanI sAhasikatAnI e kadara che. vikrama tenI uttarAvasthAmAM custa jaina dharmanuyAyI hate. vikramane je paraMparAmAM janma thayo hato te jaina saMskArothI vAsita hatA, vaLI vikramane jainAcAryone cira-paricaya thayo hata ane zrI siddhasena divAkarasUrinA upadezathI teNe bharucamAM "zakunikAvihAra" no udhdhAra karAvyo hato, jene lagate uvekha nIce pramANe che zrIsiddhasenasarerdivAkarAd bodhamApya tIrthe'smin / uddhAraM nanu vidadhe rAjA zrIvikramAdityaH // 1 // ujajainanA keTalAeka sikkA evA malI AvyA che te jemAM vedhazAlAnA citra uparAMta 7 caMdrabiMdu ane UR svastikanA citra che. A ciThTho uparathI paNa vikramAditya jana dharmAnuyAyI hate e sAbita thaI zake che; kArake che ane A baMne ciha jena dharmanA pratIka che. je A cihna siddhazilAnuM dyotaka che jayAre ke cAra gatinuM votaka che. keTalAka paMDite evI mAnyatA dharAve che ke-kA. zu. 1 nA roja vikamane rAjyAbhiSeka thayo tyArathI "vikrama saMvata" nI zarUAta thaI jyAre keTalAka e abhiprAya darzAve che ke-kA. zu. 1 vikramane janmadivasa hovAthI saMvatanI zarUAta tyArathI thaI. ame prastuta graMthamAM vikramanA pUrvaja, kAlakAcArya sAthe temane saMbaMdha, zaka konuM Agamana, vikramanuM paribhramaNa, vikramanA sAhasa-parAkrame ne vikramanuM rAjya-saMcAlana vigere puratI ja hakIkata AlekhI che ane keTalIka upayogI ane daMtakathArUpa hakIkta pariziSTamAM darzAvI che. graMthanI saphaLatA keTalI che? teno nirNaya vAcakavarga para choDIe chIe. bIjAone vizeSa saMzodhana mATe amAre A graMtha bhUmikArUpa nIvaDaze te paNa ame amAro prayAsa saphaLa thayA gaNIzu. 4 aid 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amukha lekhaka zrI jhaverInI dekharekha nIce thANAkhAte taiyAra thayela zrI navapadajI jinAlayamAM raju thaela jaina sAhityanA 250 citramAM zrIpALa caritra, munisuvratasvAmI caritra satI sudarzana caritra, sthUlibhadra caritra temaja A graMthanA 44 citronuM bhavya pradarzana AkarSaka zilpanA Adarza namUnArUpa-zilpakAra zrI nAnAlAla IcchArAma somapurA vaDhavANavALA hastaka ketarAyuM che. tema ja citrakAra ropALarAva duSANee temAM raMgakAma temaja citrakAma karavAmAM paNa pUratA bhAvanuM darzana karAvela che. thANA tIrthodhdhAraka smAraka graMthamALAnuM A prakAzana etihAsika temaja dhAmika sAhityanA AdhAre aneka prAcIna mahatvatAbharyo graMtha, zilAlekhe, stUpo, purAtatvakAranA nivedane temaja cAlu vikrama saMvata 2003 nA darzanIya purAvAnA AdhAre A graMthanI saMkalana-lekhake-"satyazodhaka ' tarIke ItihAsakArane chAjatI te sAta khaMDamAM karI che, sAthosAtha khAsa pariziSTa paNa mahatvatAbharI sAmagrIne aMge dAkhala karyA che. na ItihAsakAro mATe matabhedaka kAlagaNanA sAhitya saMkalanAmAM e te guMcavADe UbhuM kare che ke jenA vege sAcI vastu, satya saMzodhana aMdhArAmAM jholA khAya che. jevI rIte naMdavaMzanI utpatti vIra nirvANa pachI 150 joIe tene badale 15pane 95 najara sAme camakavA lAgyA. maurya vaMzanA 160 nA badale 108 nA AMke samrATuM saMprati jevAnuM astitva zaMkAspada banyuM. jenA ghaTasphoTanAthe A ja lekhake "samrATe saMprati" nAmane 450 pAnAnA kAuna ApesTa sAijhano graMtha bahAra pADI samAjane khAtarI karI ApI ke samrATuM saMmatinuM astitva hatuM ane temaNe aneka kAryo karyAM hatAM. mauryavaMzanA 160 nA badale 18 levAmAM Avela che, jene aMge samrATra saMprati saMbaMdhI goTALo thaye. samrATra saMpratinuM prakAzana saMvata 1996 mAM bahAra paDayuM jene Aje sAta varSo thavA AvyA che chatAM temAM darzAvela kALagaNanAne lagatA vidhAne temaja mauvaMzane lagatI varSagaNatrI pramANenI kALagaNanAne keI virodha karI zakAyuM nathI paraMtu tenI samartha sUrIzvaro, sAkSare temaja itihAsakAramAM mukta kaThe prazaMsA thaI. teja dRSTie A graMthakAre vikramAditya caritranA sAhityanA samudra sama maMthana karatA sAhityasAgaramAMthI sAcuM pAradarzaka pramANika kayuM sAhitya mAnavuM teja vastu guMcavADAmaya banI paraMtu paramakRpALu-adhiSThAyakanI sahAyatAthI mArgadarzaka jeTaluM sAhitya najara sAme AvyuM temAMthI tatvaprahaNa tarIke mahatvanuM tAravI A graMthamAM mAkhaNatuzya raju karyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcu' te ja mArUM', ane laghutAmaya bhAvAthI sazeAdhita thaela sAhitya graMtha jarUra graMtha lekhakanA prayAsane pAchalA samayamAM vArasAtulya banAve che te hakIktamAM dhyAna ApI graMthakAre tA mAtra peAtAnI pharaja bajAvI che. jaina itihAsakArA mATe atyAre skopa nathI. itiDhAsakAro sAhityarasika vAMcana puruM' na pADatA heAvAthI atyAranA nevela zekhIna jamAnAmAM itihuAsakArane pretsAhana na maLe te svAbhAvika che. ane pUratA rAjyAzraya jevA pIThabaLa vagara AvA mahatvatAbharyAM pAne pAne nutana sa MzeAdhana dharAvanAra graMthA itihAsakAra I rIte samAjane caraNe dharI paNu zake ? jo ke A prazna sarasvatI upAsaka masta sAhityakAra mATe ghaNuM ja mahatvane che jemAM dhIraja, zAMti ane ekaniSThatAthI sevAbhAvI graMthakAra ane saMsthAnI vaRRgaNatrI pachI paNu kadara thAya che, itihAsakAranA A jIvanamAM tenA mIThA phaLa cAkhavAnA samaya bhale na maLe ke je pramANe 10 sAhityakAra sAkSaravarya zrI mehanalAla dalIcaMdra dezAI jevA jaina sAhityakArane a Mge banyuM tema. caritra graMtha prakAzaka leAkeApayegI sasthAe aneka lekapriya lekhakAnI sahAyatAthI eka varSamAM aneka prakAzanA bahAra pADI, jaina dhArmika sAhityanuM leAkapriya sarjana karI zake che-AgaLa vadhI zake che ne samAjamAM jotajotAmAM atilakapriya paNa thai zake che. tyAre itihAsakAranI khIcArAnI sthiti gekaLa gAyanI gatie eka pAnA para ane prakaraNa temaja vAkayaracanA para evI teA samudramaMthana samagabhIra sthiti anela hAya che ke-jene - eka graMthanu eka pAnu athavA te eka prakaraNa lakhatAM navanejA thAya che ne tene mATe A graMtha jeve! graMthasamudramathana sama dekhAya che ne graMthakArI prathanI saMkalanA pUrI karatAM tenI jIvananaiyA jhelAM khAtI hAya che. jyAre velakAra, anuvAdaka ane anya daSTIe sAhitya racanArAo mATe mulAyama mArga relanA pATAnI jema sarala rahe che ke jene lekhaka peAtAnI khIlela magajazakita pramANe rasa jharatA sAhityathI dahIMvaDA ane rasagullAno jema vAdISTa manAvI rasathALa pIrasI zake che. aneka jJAnabhaDAro, graMthe, pratA meLavavAmAM paNa pUratI muzkelI rahe che, A sthitie meghavAronA zikhare caDhelA kALamAM itihAsakAra te kayAMthI sAhitya sarjana pramANikatathI karI zake ? zAsrIo, paMDita ane sAhityanA aNamela khajAne sagrahI grathA taiyAra karI zake ? sAcA itihAsakAra mATe khIjI dudhaTamaya sthiti e che ke tene keIpaNu pazu sasthA athavA Azraye rahI graMtharacanA thai zake nahiM kAraNa eka graMthane banAvatA vizeSa samaya lAge. vaLI mAkhA graMtha pUro thayA pachI paNa aneka vakhata sAMkalanA pheravavAnA samaya AvI UbhA rahe che temaja jyAM sudhI graMthaprakAzana sahasra mukhe pramANika na kare tyAM sudhI racanA mATe graMthakArane samAjanu' jokhama paNa mAthe levAnuM rahe che. aneka vakhata graMthasaMkalanAne sudhAratA taiyAra karatAM atitAMtaNe tAMtaNe khalIyAnI jema aitihAsika graMtha taiyAra karatAM ItihAsakAra lekhakane graMthamAM mAtra sAhityasevAne ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbha uThAvavAne rahe che. amArA taraphathI pragaTa thayela daladAra sATha pharamAnA sacitra samrATa saMpratinA graMthamAM amone pUrata anubhava thaela che ke jemAM graMthakArane varSagaNatrInI sAhitya sevAne badale pUratI nukazAnImAM bhagavo paDyo. daladAra pramANika graMtha samAjane caraNe dharyo Aja sAta varSa thayA, jenI kImata mAtra pracAra arthe sevAbhAve rU. 5, rAkhI chatAM hajI chapAvela 1000 nakalamAMthI 250 kepIo zIlakamAM che. AnA karatA kaI jAtanA itihAsakAranI durghaTanAnI vAta karavI ? chatAM hImatathI saMgRhIta sAhityane prakAzita karavAnI tIvra sadabhAvanAthI A vikramAdityanuM prakAzana paNa lekhakanI sevAnI sAcI lAgaNInuM darzana karAvaze ja, have pachInA prakAzane have pachInA prakAzamAM paNa A ja dRSTie pramANika sAhityasAgaramAMthI nIcenA graMthanuM sarjana taiyAra che te kramazaH vAMcaka samakSa graMthakAra sthApita sAhitya maMdira-dvArA prakAzita karavAnI pUratI yojanA mujaba taiyArIo cAlu karela che. jemAM nIcenA graMtho jema banaze tema jaladIthI vAMcake nA hAthamAM rajU karavA saMsthA pUratA prayAsa karaze. 1. adharI ramata A graMthamAM amAtyaputra sthUlibhadranuM jIvanacaritra pUratI aitihAsika sAmagrI sAthe raju thaela che. 2-3 gujarAtane suvarNayuga (bhAga 1-2) ( 1 le bhAga mahArAjA siddharAja jayadeva ane zrI hemacaMdrAcAryane lagatA prasaMgethI bharapUra ane vyAkara racanAne aMge mahatvatAbharyo che. 2 je bhAga-mahArAjA kumArapALane lagatuM adbhuta varNana, temaja zrI kalikAlasarvajJanA aMtimakALa sudhInA mAcaka prasaMgone A graMthamAM levAmAM Avela che. 4. lAITa opha InDIyA-prabhu mahAvIra A graMthamAM prabhu mahAvIranI jIvanaprabhA--Adhunika sAhityakArone rUce ne mAnya rahe tevI rIte levAmAM Avela che. 5. magadhano nAtha A graMthamAM mahArAjA zreNika, prabhu mahAvIra, mahAtmA gautama buddha, temaja zreNika rAjakuTuMbane lagatA romAMcaka prasaMga raju karavAmAM Avela che. graMtharacanAmAM baudha sAhityamAM rahela rakhalanAne samanvaya saMdaratAthI karavAmAM Avela che. 6. mahArAjA zrIpALa kumAra| muMbaI samAcAranI ravivAranI 18 AvRttiomAM A caritre 1946 nI sAlamAM gujarAtI vAMcaka AlamanuM dhyAna A caritra para kendrita karyuM hatuM eTaluM ja nahi paNa samartha sUrIzvaro ane sAkSarae muktaka ke prazaMsA karI hatI te caritra AbALavRddha sarve mATe temaja zikSaNa ane gRhaka bamAM Adarza zikSakanI garaja sAranAra banela che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AbhAra darzana prastuta graMthamAM nIcenA sAhityapremI gRhasthA taraphathI pretsAhanAthe madada maLI che, jene A sthaLe AbhAra mAnIe chIe. zeTha vADIlAla catrabhuja gAMdhI muMbaI zeTha catrabhuja motIlAla gAMdhI muMbaI sva. zeTha bhavAnajI vardhamAnanA dharmapatnI zeTha lAkhamazI pAlaNu kacha-bIdaDAvALA zeTha lIlAdhara gulAbacaMda verAvaLavALA zeTha ramaNIkalAla mohanalAla (mehana pIkacarsavALA) zeTha padamazI premajI jhaverI kaccha-mudrAvALA zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda jhaverI muMbaI sva. zeTha zAMtilAla jamanAdAsa morArajInA puNyArthe temanA dharmapatnI zeTha ratIlAla lakhamIcaMda lAdIvALA vAMkaDIyA zeTha ratanazI pAlana sejapAla kaccha-lAyajAvALA A uparAMta AcAryazrI vijayaprItisUrIzvarajInI A sAhitya-saMsthA paratve umadA lAgaNI che ane teozrI vAraMvAra prakAzanA kAryane vegavaMta banAvavAmAM amane sahAyarUpa nIvaDe che.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama khaMDa 1 loTa prakaraNa 1 huM nimittavettA dvitIya kAlakAcAya: sAdhujIvana prakaraNa 2 juM magadha sAmrAjyanA pUrva ItihAsa prakaraNa 3 nuM naMdavaMzanA itihAsanI samAjanA prakaraNa 4 zuM navaMza (cAlu) khaMDa 2 eka prakaraNa 1 luMH mauryavaMzanI paryAcanA prakaraNa 2 nuM caMdragupta mauryanuM pUrvajIvana prakaraNa 3 nuM kALagaNanAnI bhUlanuM divya darzana khaMDa 3 je prakaraNa 1 luM: sAdhvI sarasvatInuM apaharaNa prakaraNa 2 : zrI kAlakAcAryanI bhIma pratijJA prakaraNa 3 ju: keNa vikramAditya ? prakaraNa 4 thuM: sarasvatInuM saMrakSaNa prakaraNa 5 muM: pArasa saradAranA pradezamAM prakaraNa 6 huM zaka jAtinI samAlocanA khaMDa 4 thAka prakaraNa 1 luM zaka kekenuM bhAratabhUmimAM Agamana prakaraNa 2 ju: ujajenane ghera prakaraNa 3 ju: ardhaganAnuM kartavya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 1 lu: zaka jAtinA pUrva itihAsa prakaraNa 2 jI: gabhIlanI vidyAsAdhanA prakaraNa 3 jI': ga MdharvasenanA vinAza ne caNu vazanI sthApanA prakaraNa 4 yuM: avaMtInA vArasa kANu ? rUkhaDa 6 ThTho prakaraNa 1 luM: caSTana vaMzanA itihAsa prakaraNa 2 jIH sudarzana taLAva prakaraNa 3 jI zilAlekha ane anuvAde vikramanI khAparI vikramAkriyA dAnaprabhAva . khaMDapa mATa prakaraNa 1 luM: bhAgya parIkSA prakaraNa 2 jIM: zrI sikhasenasUrinA sAMsaga te RNamukti prakaraNa 3 jI : mar3ArAjA vikramanA pUrvabhava prakaraNa 4 thuM: sutra puruSa ne pUtaLInI prApti prakaraNa 5 mu: puruSArthInI parIkSA prakaraNa 6 huM; mahArAjA vikramanI nagaracaryAM : khaMDa 7 mA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pariziSTa 1 : pariziSTa - 2 : bhAratavarSanA bhinna bhinna savatA vikramAdvitya saMbaMdhI jaina sAhitya vikramAditya ane jaina sAhitya vikramAdityanI yazeAgAthA (khatrIza putaLInu vRttAMta ) huM pariziSTa 3: zrI avati pArzvanAthanuM prakaTIkaraNa zAlivAhana sAthe sRSi 6. ** " 101 104 112 16 ra 123 1ra6 129 132 134 137 146 152 160 167 169 www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' Wan magaLadAsa trikamadAsa jhaverI samASTra prati, zrIpAlakumAra zrI munisuvratasvAmI caritra, maMtra saMgraha vigere graMtheAnA lekhaka, tihAsakAra ane sAmAjika kAya kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat cu www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ che bhagavAna zrI pArzvanAtha bhAratanA pUrvakAlIna itihAsa tarapha daSTipAta karatAM samajAya che ke . sa. pUrve AThamA sadImAM dhama nimitte asaMkhyAtA pazuya cAre dizAmAM thatA hatA. vIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthane janma avadhijJAna sahita I. sa. pUrve 877 mAM thaye. jemanA jIvana saMbaMdhe zrI pArzvanAtha caritra temaja kampasUtramAM vistArathI vivecana karavAmAM Avela che. zrI pArzvanAthano janma jaina dharmanA avasarpiNI kALanA cethA ArAmA trevIsamA tIrtha kara tarIke tAraNahAra vibhUti tarIke thaela hovAthI temanA dvArA pazayajJane niSedha pharamAvAyo ane bhAratamAM jyAM jyAM teozrI vicarI zakyA tyAMtyAM temanA upadezanI asara sacoTa thaI ane asaMkhyAtA nirdoSa pazuonuM rakSaNa thayuM. yajJakAMDa karanArAo pazune badale yajJamAM zrIphaLane hema karI saphaLatA mAnavA lAgyA. IkvAku vaMzamAM kAzInarezanI gAdI para AvanAra azvasena rAjAnA pATavIkuMvara zrI pAzvanAthe 30 varSanI avasthAe saMsAra tyAga karyo. 70 varSa sudhI sAdhujIvana gALI nirvANapadanI prApti prabhu zrI mahAvIra pUrve 250 varSa karI. 2 zubhadatta gaNadhara prabhu pArzvanAthanA nirvANa bAda temanI pATa upara zubhadatta nAmanA jainAcArya thayA, jeo zrI pArzvanAthana gaNadharomAM moTA gaNadhara hatA. kevaLajJAnanI prApti bAda teo zAsanaprabhAvanAthe bhavya jIvonA uddhAraka tarIke pitAnA bahoLA ziSya samudAya sAthe prabaLa purUSArthI banyA hatA. temane ziSya samudAya paNa vizALa, jJAnI ane zAsana hitaciMtaka hatA. teoe aMtima samaye pitAnA ziSya saMghADAne bhAra zrI haridattasUri nAmanA AcAryane arpita karI, zrI siddhAcaLa tIrtha para eka mAsanuM anazana karI mokSagatine prApta thayA. 3 zrI haridattasUri teozrI zrutasamudranA pAragAmI, vacanalabdhi, amRtatulya dezanA ApanAra, upazAMta, .yazasvI, popaarI vigere aneka guNethI bhUSita hatA. temanA milanasAra thavabhAvathI yajJakAMDI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakhara paMDita sAthenA vAdavivAdamAM teo sadAya vijetA banatA rahyA. pariNAme asaMkhya, pazuyo para kaMIka aMkuza Ave, paraMtu jyAM teo ane temane ziSya samudAya vicaryo na hatA. evA pradezamAM pazayamAM vRddhi thavA lAgI teo zrAvarita nagarInA udyAnamAM tyAMnA adinazatru nAmanA rAjAne nagarajano saha dharmopadeza ApI zrotAo para ahiMsA dharmanI uccakoTInI chApa pADI rahyA hatA. tevAmAM saMjogavazAta parivrAjaka lohitAcArya nAmanA saMnyAsI pitAnA bahoLA ziSya samudAya sAthe e udyAnamAM AvI caDhyA. ahIM baMne vacce dharmavAda thayo. dharmavAdanA zokhIna rAjavIe vAdI prativAdI dharmAcAryone tArikavAdamAM pUro sAtha Ape, jemAM zrI haridattasUrie prAcIna vedAMtika kationA AdhAre yajJakriyAmAM pazubalidAnane keIpaNa sthaLe ullekha nathI e pramANe sidhdha karI ApyuM. teja mAkaka na dharmanA karmavAdI sidhdhAMtanI sUkSmatAthI zAMtipUrvaka samaja ApI pariNAme saMpUrNa zAMtithI zrI lohitAcArye pitAnAM 1000 sAdhuo sahita sajJAnanI prApti thatAM haridattasUri pAse jaina dIkSA graha karI. tyArabAda zrI lehitAcArya pitAnA 1000 zive sahita mArU pradezathI vihAra karI dakSiNa tarapha pazudhanAM pratibaMdhArthe ane jaina dharmanA pracAra arthe vicaryo. ahIM teoe aneka bhavya AtmAone pratibaMdhI ane dharma prabhAvanAmAM zAsananI unnati karatAM ziSya samudAyanI vRddhi karI. jena dhamane teo dIpAvavA lAgyA. bIjI bAju temanA vRdhya gurU zrI haridattasUri te kALe pitAno aMtima samaya najadIka jaNAtAM teoe potAnI pATa para Aryasamudra nAmanAM vidvAna ziSyanI sthApanA karI, ekavIza divasana anazana karI vaibhAragiri para samAdhipUrvaka svarge sidhAvyA. 4. zrI AryasamudrasUri prabhu pArzvanAthanA trIjA paTTadhara zrI AryasamudrasUri prabhAvika vivAonA jJAtA, kRtajJAnI temaja daityarUpe prasarela pazuyajJakriyAkAMDanAM prakhara virodhI hatA. teo dharmanA nAme mAMsa, madirA Adi atyAcAra kadApi kALe nabhAvI na ja levAya tevuM daSTibiMdu dharAvatA hatA. A AcArya zrI munisaMpradAya vizALa hatuM temaja evA pradezomAM purUSArthathI vicaranAra hatuM ke jyAM hiMsAdine pracAra vegavaMte hato. baMgAla, orissA, paMjAba, malatAnAdi dezonA teo khAsa vihArI hatA. uparokta pradezamAM vicaratA A munirAja ane temanA ziSya saMpradAye apAra saMkaTo sahana karI, aneka rAjasabhAomAM "ahiMsA parama dharma na sUkSma tatva rASTrIyakaraNa sAthe saMkalita rIte samajAvI aneka jIvane jaina dhamI banAvavAmAM saphaLatA prApta karI hatI. bIjI bAju dakSiNa karNATaka tarapha haridattasUrinA samudAyamAMthI vihAra karI gaela zrI lehitAya ane temanA ziSya samudAye dakSiNa karNATaka, telaMga, mahArASTrAdi dezamAM vihAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. karI lagabhaga 6000 jeTalA ziSya samudAyanI prApti karI hatI. A avirata purUSAthI AcAryazrInA prayAsonA suMdara phaLa tarIke uparokta deze paNa ahiMsA dharmavAdI banyA hatA; A AcAryazrInI mAnyatA eTalI suMdara ane temanuM varcasva eTaluM badhuM prabaLa banyuM hatuM ke jenA vege dakSiNa bhAratamAM lehita (lehitAcAryanA nAmathI) zAkhA sthApita thaI hatI. uttara ane dakSiNa pradezanA vizALa ziSya samudAya dharAvanArA bA bane dhamakAMtikArI Aca tathA temanA ziSa samudAyanA ge evuM eka paNa gAma ane zahera temanA vihAra vagaranuM tathA ziSya samukAya vagaranuM bAkI rahyuM haze nahiM. je pramANe " bAra gAue bolI badale ane tarUvara badale zAkhA" e pramANe ahiMsA dharmane pracAra sthaLe sthaLe thaI gayo hato. zrI Arya samudrasUrinA ziSyasamudAyamAM videzI nAmanA eka prabhAvika vaktA-jJAnI munirAja hatA. jeoe 500 ziSya samudAya sAthe avanti tarapha vihAra karyo. ane ujajainInA udyAnamAM padhAryA, jyAM rAjA jayasena rAjyagAdI para virAjamAna hatA. A rAjavIne kezakumAra nAmane eka buddhizALI pATavI rAjakuMvara hato je UgatI yuvA nImAM zrI videzI munirAja ane temanA ziSya samudAyanAM samAgamamAM AvyA. munirAjazrInI prathama dezanAmAM ja A yuvarAjane virAgyanI prApti thaI, pariNAme mAtApitAnI AjJA meLavI A kumAre bALabrahmacArI sthitie ja dIkSA aMgIkAra karI ane teo kezakumAra gaNadhara nAmathI suprasiddhine pAmyA. vinayaguNadhAraka kezIkumAre jJAnaskRtinAM kAraNe uccakeTIne alpa samayamAM zAstrA bhyAsa karyo. ane teo mRtapA2gAmI banyA. jemanA dAdAguru zrI Arya samudrasUrinA samAgamamAM AvatA A bALabrahmacArI vinayI zatagAmI prazibane temaNe potAnA paTadhara banAvI vayovRddhAvasthAe A sUrie zrI siddhakSetra para saMlekhanApUrvaka paMdara divasanuM anazana karI svargArohaNa karyuM. 5 AcArya zrI kezIkumAra gaNadhara avaMtInA pATavI kuMvara ba LabrahmacArI kezIkumAra gaNadhare aneka vidyAo prApta karI hatI ane nirmaLa jJAnanA prabhAve sUrya samAna pitAnuM jIvana prakAzita banAvyuM hatuM. dakSivihArI zrI hitAcAryanA svargavAsa bAda tene vizALa ziSya samudAya vAdavivAdamAM prakhara zaktizALI banyo hate, chatAM A samudAyamAM ( zrI hitAcAryanA svargavAsa bAda) kaMIka zithilatApaNuM tathA rAjAmahArAjAonAM bahumAnathI ADaMbaratA prApta thaI hatI. pariNAme dakSiNa pradezamAM hiMsAvRtti jAgrata thavA lAgI, jenA samAcAra uttara bhAratamAM vihAra karatA zramaNAcArya zrI kezakumArane pahoMcyA. tarata ja temaNe potAnA vidvAna ziSyane dakSiNamAM mokalI zrI hitAcAryanA dakSiNavihArI ziSyomAMthI thoDA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidvAna ziSyAne peAtAnI pAse khelAvI ane temanI sAthe rahI, A sujJa sUrijIe bagaDI khAjI premathI sudhArI lIdhI. A kAle jagataddhAraka, karuNAsindhu zAMtimAgara carama tItha kara prabhu mahAvIrane janma dharmAMddhAraka tarIke erissA prAMtanAM kSatriyakuMDa nagaramAM maDhAra jA sidhdhArthane tyAM trizalA devInI kSIe i. sa. pUrve 499 mAM caitrI zudi 13 ne divase trikALajJAnI tarIke thayeA, jemaNe 30 varSanI yuvAvasthAe saMsAranA tyAga karI sADAbAra varSanI uzra tapazcaryA pachI kevaLajJAnanI prApti karI. keLI tIrthaMkara tarIke prabhu mahAvIra jaina dharmanA pramaLa purUSArthI ane pracAraka banyA. ane pU temaja uttara bhAratamAM jaina dharmanA vijayadhvaja pharakAvye. khIjI khAjI zrI pArzvanAthanAM satAnIyAmAM temanA caturthI padhara tarIke zrI kezIkumAra zramaNAcArye peAtAnA prabhAvazALI ziSyasamudAya sAthe gAmeAgAma virATa sabhAe bharI samasta liva, mAravADa, paMjAba, mulatAnA pradezAne custa jaina dharmAnurAgI khanAvavAmAM jIvananI sArthakatA karI jemanA puruSArthathI prayAsathI zramaNusaMdhamAM Avela zithilatA vinAza pAmI ane pharIthI dakSiNavihArI munirAjo uparAkata pradezeAnA dharmapracArI banyA, jene lagatI noMdha nIce pramANe prApta thAya che. zrI vaikuThAcAya' karNATakanA vatanI hatA. teoe 500 ziSya samudAya sahita karNATaka tarapha vihAra karyo. zrI kAlikAcArye 500 ziSya samudAya sAthe mahArASTra tarapha vihAra karyAM. zrI gaMgAcArye 500 ziSya samudAya sAthe sidha sauvIra tarapha vihAra karyAM. zrI cAcArye kAzI kezala tarapha 500 ziSya samudAya sAthe vihAra karyAM. zrI annAcaye aMga, vaga ane khaga tarapha 500 zikhyA sAthe vihAra karyAM. zrI kAzyapAcArye 50- ziSya samudAya sAthe sayukta prAMta tarapha vihAra karyo. zrI zivAcArye 500 ziSya samudAya sAthe avatI tarapha vihAra karyAM. zrI kezIkumAra gaNadhara ane temanAM jJAnImunionAM upadezanA phaLa tarIke mahArAjA ceTaka, dadhivAhana, sidhdhArtha, vijayasena, caMdrapAla, addinazatru, prasenajita, udAyI, dharmazIla, zatAnika, jayaketu, dazArNabhadra ane pradezI Adi aneka rAjavIe temaja janatA jaina dharma palaka banI hatI. zrI kezIkumAre jainadharmanI uccakeTInI sepa majAvI. teee a Mtima avasthAe peAtAnI pATa upara vyaprabhasUri nAmana! munine sthApita karI eka mAsana! anazanapUrvaka sametazikhara tI para svargavAsa karyAM. A pramANe prabhunI cethI pATa sudhInI gaNanA thaI. 6. svayaM prabhasUri svaya'prabhasUri vicaratA vicaratA ane aneka bhavya jane para upakAra karatAM karatAM zrImALanagaranAM udyAnamAM padhAryAM. te samaye zrImALanareza taraphathI azvamegha yajJanI taiyArI thaI rahI hatI. deza videzathI hajArA manuSya ahIM ekatrita thayA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ udyAnamAM padhArela sUrizrInAM keTalAka ziSe gocarI athe nagaramAM gayA, nagaracarcA dekhatAM jemanA hRdayamAM kAruNya bhAva uddabhavela che e ziSya samudAya bhikSA grahaNa karyA vinA pATha karyo ane nagaranI sthitinuM sthAna gurujIne jaNAvyuM ke jaina sAdhuonI bhikSA mATe A nagara gya nathI. khUha sUrijI thoDA vidvAna zikhya sahita rAjasabhAmAM padhAryA ke jyAM yajJanI taiyArIo thaI rahI hatI. sUrizrIe rAjavI temaja nagarajanene pratibadhI sAcI sthitinuM digdarzana karAvyuM. rAjA vigerene jainadharmAnurAgI banAvyA. svayaMprabhasUrinA vicaraNa samaye marUpradezamAM vAmamArgInuM jora jAmyuM hatuM jemAM durAcAra ane madirApAnanuM jora vadhavA lAgyuM. AcAryazrIe A vAmamArgIonuM jera teDavA pitAnA ziSya samudAyane te te sthaLamAM vihAra karAvyuM ane pariNAme teoe apUrva saphaLatA prApta karI, 7. zrI ratnaprabhasUri AcAryazrI ratnaprabhasUri sUryaprakAza sama aneka prakAranI vidyAonA jJAtA hatA. temaNe aneka rAjAmahArAjAone jaina dharmAnurAgI banAvyA hatA. temaNe rajaputAnA-marusthala vigere sthaLoe vihAra karyo hato. emanA samayamAM AcAryonI AjJAthI aneka munipaMga ThekaThekANe vihAra karI jaina dhamane pUrate pracAra karatA hatA. yajJa karmakAMDInuM jora narama paDayuM hatuM, paraMtu keIkreI ThekANe bauddha dharmano pracAra vadhato jato hato. jethI ghaNAMoe bauddha dharmano svIkAra karyo hate chatAM jena dhamI prajA vizALa hatI; kAraNa ke jainenuM tatvajJAna, AcAra ane vyavahAra ucakeTInA hatA. jemAM kaI kaI samaye teone boddho sAthe vivAdamAM utaravuM paDatuM hatuM. AcAryazrIe pitAnA saMgha sahita. sidhyAcaLanI yAtrA karI hatI ane tyAMthI teo arbadAcala padhAryA hatA. jyAMnI prajAne pitAnA sadupadezathI temaNe jainadharmAnurAgI banAvI hatI ahIMthI teo mabhUmi (mAravADa) tarapha vihAra karI gayA hatA. A pradezamAM vihAra karatAM karatAM AcAryazrI upakezapaTTana nAmanA nagaramAM padhAryA. ahIM zivamArgI tathA vAmamArga onuM jora vizeSa hatuM. AcAryazrIe ahIM eka mAsanI tapazcaryA karI. pAraNA samaye munio nagaramAM bhikSA mAgavA gayA, paraMtu munione zuddha bhikSA nagaramAMthI na maLI tyAre petAnA thaDA ziSyo sAthe nagaramAM praveza karI tyAMnA rAjavI Utpaladevane upadeza ApI custa ahiMsA paramo dharma banAvyo ane ahIMnA dareka varamAM janadharma pravartAvyo. temaja A nagaramAM prabhu mahAvIranA maMdiranI pratiSThA karI. tyAMthI teo keTapura tarapha vihAra karI gayA. A karaMTapuramAM temaNe mahAjananI sthApanA karI. tyAMthI teo rAjagRhImAM padhAryA. ahI varadhavala upAdhyAyane sadupadeza ApI jainadharmanI dIkSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApI ane yakSadevari nAma ApavAmAM AvyuM. tyArabAda AcArya padanI yogyatA tenAmAM hovAthI temane te padavI ApI pote atima samaye siddhAcala para jaI, anazana karI, samAdhipUrvaka nAzavaMta zarIrane tyAga karI varge sIdhAvyA. 8 zrI yakSadevasUri AcAryazrI yakSadevasUri pitAnA vizALa ziSya samudAya sAthe keraMpura, bhInamAla, caMdrAvatI ane padmAvatI vigere sthaLoe uhAra karI, zAsananI sevA bajAvatA arbadAcalanI AsapAsanA pradezamAM vasatA hajAre manane amRta tuya dezanAtha pratibodha ApatA ane mahAjananI (saMgha) sthApana karatA vicAratA hatA ane ahiMthI teo pAchA kAraMTapara padhAyAM. ahIM zrI kanakaprabhasUri sAthe ghaNe samaya teo rahI mithyAtvane neza ane samyakatvane udyota karatA. jainadharmanI cAre dizAmAM vRddhi karavA lAgyA. tyArabAda AcAryazrI karaMTapurathI vihAra karI upakezapuramAM padhAryA, A nagaramAM rAjA tathA prajAjanene potAnA sAhityapUrNa vakatRtvanI mIThAzathI pratibodhI teonA aMtaHkaraNamAM jaina dharma pratye pU. bhakitabhAvanI sthApanA karI ane teone temAM anurAgI banAvyA. bAda siMdha prAMta tarapha teo 100 munio sahita vihAra karI gayA. ahIM pAkhaMDa matadIonuM ghaNuM jora hatuM. ahIM Avo pratidina vyAkhyAnamAM rAjA, rAjakumAra, maMtrI, prajA vigerene deva, gurU ane dharmanuM svarUpa samajAvyuM. ane sAdhAraNu apacAra temaja vyavahArathI navA zrAvakane saMskArI banAvyA. jena dharmamAM teonI zradhdhA ane ruci vadhArI. 9. AcAryadeva zrI kakavasarijI UgatI yuvAnImAM samasta rAjyabhavano tyAga karanAra zivapura nagaranA mahArAjAnA pATavIkavare AcAryadeva zrI yakSadevasUrinAM pratibaMdhe nagaranAM 150 naranArI sahita dIkSA thatuNu karI. kakaramuni tarIke aneka vidyAo tathA svamata ane paramatanuM jJAna gurudevanI sevAbhaktimAM rahI prApta karyuM hatuM. ane mAtRbhUmimAM cAre dizAomAM vihAra karI jaina dharmane pracAra karyo hato. temaja AcAryadeve potAnI vidvattAthI samasta durAcArarUpI aMdhakArano nAza karyo hato. pitAnA puruSArtha ane prayatnavaDe emaNe jaina dharmano pracAra sArAye siMdha dezamAM karyo jethI teo zAsananA advitIya "vIra" ane mAravADamAM zAsanane ratha calAvanAra * vRSabha gaNAtA hatA. e nA dharmopadezathI A prAMtomAM jaina janatA tathA sAdhu-sAdhavI. enI saMkhyAmAM ghaNuM ja vadhAre thayo hato. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryadeve kaccha prAMtamAM 250 munie sAthe vihAra karyo hate. A kacacha dezamAM manuSyanuM balidAna, durAcAra ane pakhaMDanuM je te samaye hatuM. AcAryadeve ahIM AvI pratidina vyAkhyAna ApI janatAne jaina dharmAnurAgI banAvI. 10 AcAryadeva zrI devaguptasUrijI bhadrAvatI nagarInA rAjavI zivadattanA laghuputra devaguptane eka vakhate mArA devInA balidAna mATe bali tarIke devI maMdiramAM mAravAnI taiyArI karI rahyA hatA. te samaye AcAyaMtro kakavasUrijIe mArAone niDaratApUrvaka ahiMsA paramo dharmanA sadupadezathI prati bAdhI devagaptane bacAvI lIdhA hatA. te ja devagaNe jaina dIkSA laI karadeza jaI tyAMnI kuprathAomAMthI potAnI amRtamaya dezanAthI kacchano udhdhAra karyo hate; A pramANenA zAsanamrAraka kAryothI zrI kakavasUrijIe muni devaguptane 5 samajI AcArya pada arpaNa karyuM hatuM, ane tyArabAda AcArya zrI devaguptasUrie kaccha temaja siMdha prAMtamAM hajAra muninA saMgha sahita vicarI jaina dharmanI vijaya patAkA pharakAvI hatI. eka vakhata AcAryadeva siMdha prAtamAM vihAra karatA hatA te samaye tyAM kamazAha nAmanA paMjAbanA eka jaina vyApArI sUrizrInA darzanArthe AvyA ane temaNe sUrizrIne vinaMtIpUrvaka paMjAbanAM vartamAna jaNAvatAM kahyuM ke "bhagavAna ! sidhdhaputra nAmano eka dharma pracAraka yajJAdi dharmanuM jozathI pracArakArya karI rahela che ane te che DA samayamAM A prAMtamAM paNa AvI lAgaze." AcAryazrI sidhdhaputrane maLyA ane tenI sAthe vAdavivAda karyo. pariNAme sidhdhaputranI hAra thaI. teNe jainadIkSA svIkArI. A pramANe samartha jainAcAryoe bhAratanA khUNe-khUNAmAM vihAra karI, lokomAM rUDha thaI gayela jaDatA, ajJAnatA, vi. dUra karavA bhagIratha prayAsa karyo ane sthApita hite sAme majabUta rIte bAtha bhIDI. jo ke A kAryomAM teone ghaNA upasargo ane kaSTone sAmane karavo paDyo hato, je vastunI khAtara temaNe bhekha savIkAryo hato tene khAtara haste mukhaDe mRtyune svIkAratAM paNa jaina zramaNe kadIya acakAtA nahIM. A hakIkata jaNAvavAnA Azaya e hatuM ke bhagavAna pArzvanAtha ane zrI mahAvIranA samayamAM AryAvarta aMdhAdhuMdhImAM aTavAyuM hatuM. keI sAce mArgadarzaka nahote. nirNAyaka TeLAnI mAphaka janatAne jema phAve tema karatA ane ene pariNume svAthI leke pitAne kakko khare jaNAvavA janatAne UMdhA pATA baMdhAvatA. bhagavAna ane temanA paTTadharoe A aMdhakAra ulecavAmAM prabaLa puruSArtha dAkhajo ane janatA sAcA mArge caDhI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha-sahAya kalika kathAkalpasUtra. prabhAvika caritra. vividha tIrthakalpa. guptavaMzakA itihAsa. caMdragupta vikramAditya. baudhakAlIna bhArata pANinI samA saMprati yAne prAcIna ItihAsanI prAmANikatA. caMdragupta maurya-jayasukharAma zIrAma samudragupta. hindustAnane prAcIna itihAsa. mahAbhArata. pariziSTapala bhASAMtara. mahAkSatrapa rAja rUdradAmAM naraukhya mahotsava aMka. purAtatva pustaka 1. purAtatva pustaka 2. buddhiprakAza. kaMDalI saMgraha aMka. triSaSThi-zalAkApurUSa. AcArAMga sUtra. kathAvalI. ka5kiraNAvalI. kalpasUtra. zrI kAlakAcAya kazI. kolakasasikA TIkA. jena sAhitya saMzodhaka. amarakeSa. zrI praznottaraciMtAmaNi uttara hiMdamAM jaina dharma. jainamatapatAkA. jainamataprabhAkara. jena satya prakAza, vikramAditya aMka-2000 dazanasAra. zrInaMdI thirAvalI. hakalpa. bRhatkathA kaSa. brahmAMDa purANa. yugapradhAna paTTAvalI. vAyu purANuM, vikrama prabaMdha. yuenasaMgakA bhAratabhramaNa bhAratamAM aMgrejI rAjya jaina sAhityane saMkSipta itihAsa gujarAtane saMkSipta itihAsa TeDa rAjyasthAna. zALopayogI gujarAtI ItihAsa A uparAMta cAlIza jeTalA aMgrejI graMtha temaja saMsakRta graMthone A pustakaprakAzanamAM sahAya tarIke upayoga karavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ samA vikramAditya avaMtino suvarNayuga yAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 1 luM. nimittaverA dvitIya kAlikAcArya sAdhujIvana Adhunika bihAraprAMtanI jana dhamanI A dhamabhamimAM dhArAvAsa nAme eka janmabhUmi, piSaNabhUmi ane ezvaryamitarIke nagara hatuM. pitAnI apAra samRddhi ane jainazAmAM gaNanA thavA pAmI che. pUrva- uttuMga prAsAdathI tenI sarakhAmaNI vagapurI kALamAM tenI magadha sAmrAjya tarIke vizvabharamAM sAthe thatI. tenI kIti patAkA daze dizAmAM ati khyAti hatI. jaina zAsananA taMba pharI vaLI hatI. sarakhA tIrthakara bhagavaMte temaja samartha amRtarUpI dhamasiMcanathI alaMkRta thaela prabhAvika sUrivarAe tene potAnI pahereNuthI A nagaramAM potAnA asAdhAraNa parAkramathI aneka vAra pavitra banAvI che. carama tIrthaMkara prakhyAti pAmela vIzasiMha nAme rAjA hato. ane AsopakArI zrI vaddhamAnavAmIne tene zIlaguNAlaMkRta surasuMdarI nAme janma A bhUmi para thayela ane potAnI mahArANI hatI. A rAjadaMpatIne atizaya zramaNAvasthAnA 42 varSo paikI vizeSa samaya prabhAvazALI kalaka nAme kumAra ane A bhUmi para ja vyatIta thayela, AvA pavitra sarasvatI nAme rUpamAM raMbhAne paNa tiraskArI puruSavaryanA pratApe A bhUmie ucca saMskAro jhIlI vizvamAM potAnI zreSThatA sAbita karI kADhanArI rAjakumArI hatI. ApI hatI. A kAlakkumAra bAlyAvasthAthI ja ativIranirvANa saMvata 450thI 453nA ara. zaya janavalalabha banyo hate. baMne bhAIsAmAM zrImAna kAlikAcArya A bhUmine bahene idrane jema jayaMta ane samudrane jema pavitra karI rahyA hatA. kAlakAcAyane pUrva zazAMka ati vallabha hatA tema rAjadaMpatIne vRttAMta nIce pramANe che. atizaya vahAlAM hatAM. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrAm ATha varSanI yogya umare mAtApitAe jaNAtA upavanamAM A zAMta ane karNakAlakakumArane vidvAna kalAcArya pAse vidyA priya avAja kene Ave che ?" bhyAsa mATe mUkyo. tIkSaNa buddhizALI rAja- subhaTane uparokta vanamAM tapAsa karatAM kumAre TUMka samayamAM ja aneka kaLAone jaNAyuM ke prazAMta ane pavitra bhUtine dhAraNa jANe pUrvanI zikSita hoya tema, prApta karI karanAra guNekarasUri nAmanA AcArya aneka lIdhI. azvaparIkSA ne bANavidyAmAM te A sAdhuonA parivAra sahita vRkSa nIce birA kAlakakumAranI spardhA kaI paNa karI zakatuM jelA che. teo ziSyasamudAyane saMbodhIne vyAnahi. temanI baMne vidyA saMbaMdhI prAvINyatA khyAna ApI rahyA che. madhura vyAkhyAnane bhalabhalAne mugdha karI detI. vini zuddha svarUpamAM kumArane saMbhaLAya che. kAlakakumAra have soLa varSanI vaye subhaTe AvI uparokta hakIkata jaNAvI. pahoMcyo. rAjyapaThane tenI umara thaI dUra dUrathI saMbhaLAtA vyAkhyAnanA madhura gaI. eka vakhata virasiMha (vajana) rAja. rasathI AkaSaela kumAra tyAMthI Ubhe thaye vIe rAsAna(aphaghAnistAna)thI bheTamAM ane pitAnA parivArane saMbodhI teNe kahyuM Avela ghaDAonI parIkSA karavAnuM kArya tene ke-"cAle, ApaNe te saMtapuruSa pAse suprata karyuM. kAlakakumAra samAna vayavALA jaIe ane vArtAlApa dvArA ApaNe thAka 500 mitrone laI vanamAM azva-parIkSArthe utArIe, " gayo. uparokta 500 a tarI jAtinA mahArAjA vAgene rAjakumAranA rakSaNa vegavaMta ane ucca koTInI olAdanA hatA. potAnA vAvRddha maMtrIne sAthe 2 khela hate. te rAjyanI azvazALAne mATe khAsa bheTa temane kumAranuM kahevuM rucyuM. 500 subhaTanA dAkhala Avela hatA. dhorItaka, lupta, parivAra sahita uparokta udyAnamAM kumAra vahigata. uttejita, alasa ane utteti AvI pahoMce. vigere gatithI ane thalAvI parIkSaka guru samakSa AvatAM ja rAjakumAre rAjakumAre tene atyaMta zramita karyA, AcAryadevane temaja sAdhu samudAyane vaMdana lagabhaga cha sAta ghaDInI eka sarakhI karyuM ane yogya Asane beThaka lIdhI. sAthe azvasvArathI zramita thaela rAjakumAre temane parivAra paNa beThe. kumAranuM bhavya thAkane utAravA AMbAnA vizALa vRkSanI chAyA nIce Azraya lIdhe. lalATa, tejasvI mukhamaMDaLa, hastapAdAdinI vRkSa nIce vizrAMti letAM rAjyakamArane kAne ucca 2khAo vi. jotAM guNAkarasUri cittamAM A samaye najadIkanA upavanamAMthI atyaMta camatkAra pAmyA. kamaLa ane mISTa dhvani saMbhaLA. kumAre tarata ja jJAnano upayoga mUkI mahAna eka subhaTane pUchyuM ke-"A nirjana jevA sUrIzvare jANI lIdhuM ke-bhaviSyamAM A rAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 5 : putra samartha AcArya thaze. temanAthI cUcho jo stro karatamAsA suNa -- jaina zAsanano sAro prabhAva vistaraze. tene tathA rikana ghore vaga varahatA datta zudhiall dIkSAga ane sugya kALa paNa A samaya lakamI hIMcakA samAna capaLa che, viSayache. jJAnabaLe jenAra guNAkarasUrie rAjakumAra vilAso chevaTe virasa che, zarIra vyAdhinAnA hRdayamAM sacoTapaNe asara kare evI rIte ApattinA sthAnarUpa che, dhana mRtyunuM kAraNa nIce pramANe vairAgyavAhinI dezanA ApI. che, strI duHkha devAvALI che-A pramANe sthiti he mahAnubhAve, hovA chatAM, kharekhara AzcaryanI vAta che ke A asA2 saMsA2-sAgaranuM phaLa dharmadubuddhi leke A saMsAramAM Asakti karaNI che. eka te mAnava janma maLa dharAve che." muzkela che, temAM paNa AryakSetra maLavuM muzkela A pramANe bhavanirveda pragaTAvatI vairAgyache, A kSetra maLavA chatAM paNa sukuLa maLavuM vatI dezanAnI asara kumAranA hRdaya upara durlabha che. bhAgyame A badhA prakAra maLavA sacoTa thaI, chatAM paNa jaina dharmanI prApti thavI durlabha che. dezanA zravaNa karyA bAda gurudevane kumAre kahyuM ke-"he bhagavan ! ApanA A upadezathI mAnuSyaM durlabha proktamAryakSetraM tato'pi c|| mAro AtamA prasanna thayela che. Ape dIkSAne tatosfpa satra, Dinara muhurramaka zA nokAtuya jaNAvI te 5 che, jene Azraya A saMsAra e maharAjAnI raMgabhUmi che. laI mokSagati prApta karavAnI huM IcchA dharAvuM te ane pitAnA vazamAM laI petAnA mana- chuM, mATe he bhagavan ! vaDilonI AjJA laI huM mAnyA pramANe nacave che. paMDita pu ApanI pAse AvuM tyAM sudhI Apa ahiM ja meharAjAnI jALamAM phasAtA nathI. A birAjaze. evI mArI prArthanA che." saMsAra kharekhara bhaya, ciMtA, vyAdhi, Adhi sAthe rahela vavRddha amAtya ane ne upAdhithI paripUrNa che. kahyuM che ke sevakane pATavI kuMvaranI A jAtanI vANIthI na cendrasya sukhaM kiJcinna cApi cakravartinaH / Azcarya thayuM. teo rAjakumArane saMbodhI sumati vize munejAtanavina // kAMIka kahe tyAre pUrve ja rAjakumAre tvarita iMdra mahArAjA ke cakravartI jevAne paNa gatie rAjyamahela tarapha prayANa karyuM. A saMsAramAM sukha nathI; phakta vairAgyavAsita ' dhArAvAsa jevA vizALa rAjyanA lokapriya sAdhupuruSa ja nijAnaMdamAM masta rahe che, pATavIkuMvara ane ekanA eka lADakavAyA rAjaputre mAtA-pitA samukha jaI atizaya vinayapUrvaka cAritra aMgIkAra karavAnI vipadgaihaM dehaM mahadapi dhanaM bhUrinidhanam // potAnI bhAvanA darzAvI. kAraNa ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATa acAnaka vajapAta jevI kumAranI vANI A pramANe rAjaputra kAlaka ane sAMbhaLI mAtApitAne putrapremane aMge sAvI sarasvatInI dIkSA, je upavanamAM ghaNuM ja lAgI AvyuM, chatAM putramAM ucca AcArya deve kAlakakumArane vairAgyavAsita koTIne vairAgya joI saMskArika mAtApitAe banAvyo hato te ja upavanamAM ane te ja tenA AtmakalyANanA mArgamAM anumati ApI. AsopAlavanA vRkSa nIce thaI. dhArAvAsa nagaramAM ja AcAryadevanI navadIkSita muninuM nAma kAlaka muni rAkhapadharAmaNI sAdhu saMpradAya sAthe utsAhabhera vAmAM AvyuM. bahenanA rakSaNane bhAra kAlaka karavAmAM AvI. rAjaputrane dIkSA mahotsava muni para mUkI sAdhvI sarasvatIne kAlaka paNa ghaNI ja sArI rIte ujavavAmAM AvyuM. munine soMpavAmAM AvI. pitAnA vaDila brAtAne dIkSita thavAnI zeDAM ja varSomAM AjJAMti ane vinayapavitra abhilASAvALe jANI nAnI bahena zIla zrI kAlaka munie ane sAdhavI sarasvatI sarasvatIe paNa dikSA mATe anumati mAMgI. e AcArya guNAkarasUri ane saMghADAnA sAdhuonA satsaMgamAM rahI, vyAkaraNa, nyAya, vRddha mAtA pitA mATe pitAnA lADaka sAhitya, alaMkAra, chaMda, tiSa ane vAyA bane tanujethI A pramANe vikhUTA maMtra-taMtra-vidyAmAM sArAmAM sArI nipuNatA paDavAne prasaMga e kevo durghaTa samaya haze? prApta karI. temAM vaLI rAjyapadane lAyaka baheza, parA vAvRddha avasthAe pahoMcela zrI. guNAkamI ane buddhizALI putra temaja rU5saMpanna karasarie pitAnA saMdhADAno bhAra kAlaka ane kaLAva na rAjakumArI. muni pUrepUrI saMbhALI zakaze ema lAgavAthI A pramANenA lADakavAyA tanujane jJAnI gurumahArAje zrI kAlaka muninI AcArya AtmakalyANa arthe saMsAra ane rAjya pade sthApanA karI. ane zrI kAlika muni vaibhava tyAga karI vanavAsI sAdhupaNAne kAlikAcAryanA nAmathI prasiddhi pAmyA. prApta karatAM joI mAtApitAne tathA TaMka samayamAM ja guNAkarasUrie paralokanI kabIone behada lAgI AvyuM, chatAM sAdhanA karI, eTale sAdhu saMghADAno Akho ya mohamAyAmAM masta rahevAmAM temaja tene bhAra zrI kAlikAcAryanA zire AvyA, je jItavAmAM paNa zUrA evA saMskArI ane bhAra, eka samartha rAjavI rAjyane bhAra sArI dharmiSTha rAjavIe aMte anumati ApI. rAte vahana kare tema sArI rIte saMbhALI lIdhe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 juM magadha sAmrAjyane pUrva ItihAsa AcAryapadanI prApti bAda te zrI hevAne lIdhe samrATa saMprati pachInA 200 kAliRAcAryajI bihArathI vihAra karatA sAdhu- varSanA gALAbAda paNa avantI jaina dharmanI pradAya sahita avaMti(ujajaina)mAM AvI suvAsathI suvAsita ja hatI. pahoMcyA. ujajenanI bahAra zIprA nadInA kAMThA pUrvakAlIna ItihAsanI samAlocanA paranI pauSadhazALAmAM sthiratA karI. avaMtInI rAjyasattAmAM mahArAjA saMprabIjI bAjue bhAInA rakSaNamAM rahela tinA svargavAsa bAda lagabhaga 50 varSa sAvI sarasvatIe paNa pAchaLathI potAnA kuTuMbakalahanA kAraNe pheraphAra thayo hato. parivAra sahita bihArathI vihAra karI ujena avantInI rAjyagAdI gardabhavaMzI trabAvatInA nagarInA upAzrayamAM sthiratA karI. kSatriya rAjavI darpaNanA hAthamAM talavAra ane gadaMbhI vidyAnI devika zaktinA kAraNe moryasamrATa saMpratinA samayathI jaina dharma jaI caDhI hatI. aitihAsika kALagaNanA vAsita banelI avantInI prajA adyApi pramANe vIra nirvANane 380 ne gALo rAjyapayata dharma ane sAdhu saMpradAya pratyenI taMtranA pheraphAramAM upalabdha thAya che. bhAvanAonuM pUrepUruM sevana karI rahI che. magadha sAmrAjaya upara moryavaMzanI ujajainanA rAjyavahivaTamAM mahAjananuM rAjyasattAnI sthApanA vize nirvANa 210mAM pUrepUruM calana hevAnA kAraNe ane loka thaI hatI. sabhAnA niyamAnusAra cAlatA rAjyavahivaTa- maurya vaMzanA nava rAjavIe nIce mAM kaI paNa jAtane pheraphAra thaelo na pramANe kramazaH rAjyasattA jogavI hatI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 3 by ja VVV bRhadatha [ samrATuM nAma vIra nivaNa I I. sa. pU. | varSa'. 1 mahArAjA caMdragupta 210 thI 234 322 thI 298 24 2 mahArAjA biMdusAra 234 thI 259 298 thI 273 259 thI 295 273 thI 237 A saMprati 29 thI 329 237 thI 203 34 B avantIpati tarIke 270 thI 323 ( magadhasamrATa saMprati ( 53 varSa ) sAmrAmagadhanA pATavIkumAra tarIke I. 270 thI 295 jayanA) 5 mahArAjA dazaratha (saMpatinA pratinidhi tarIke 295 thI 323) 323 thI 338 203 thI 188 | zAlIzuka 338 thI 347 188 thI 179 devavarmA 347 thI 355 | 179 thI 171 zatadhanuSya 355 thI 363 ! 171 thI 163 363 thI 370 163 thI 156 | kula varSa 160 A pramANe moryavaze magadha sAmrAjya paratuM utkRSTa bhAvanAnA yoge teo tIrtha karaupara 160 varSa rAjya karyuM jemAM prabhu nAmaka upArjana karavA bhAgyazALI thayA mahAvIranA samakAlIna ne magadha sAmrAjaya upara hatA, jeo utsarpiNI kALanI AgAmI rAjya karatA zizunAgavaMzI mahArAja saMbhA- covIzInA padmanAbha nAme prathama tIrthaMkara sAra Urphe maha rAjA zreNika ane tenA samasta thavAnA che. rAjyaka be jaina dharmanuM pAlana ghaNI ja suMdara prabhu mahAvIranA pratibadhe ane satsarIte karyuM hatuM. magadha sAmrAjya upara bAvana mA game rAjyakuTuMbamAMthI zreNikanI tera varSa sudhI rAjya karanAra mahArAjA zreNikanA rANIoe temanI paravAnagIthI pratrajyA samakAlIna thaela prabhu mahAvIranA coda aMgIkAra karI hatI. cAturmAse rAjagRhI nagarIne nAlaMdA nAmanA 1 sunaMdA ( abhayakumAranI mAtA), 2 pADAmAM thayA hatA jemanA pratibodhathI ane naMdamati, 3, naMdarA, 4. naMdasenA, 5. satsaMgathI magadhanuM pATanagara rAjagRhIM te mahattA, 6, samustA, 7. marudevA, 8. bhadrA, kALe jaina dharmanA pracAranuM kendrasthAna banyuM 9 subhadrA, 10. sujatA, 11. sumanAni, 12, hatuM. rASTradharma tarIke jaina dhameM agrasthAna mahAmastA 13. bhUdIsA. meLavyuM hatuM. I. sa. pUrve 528 mahArAjA zreNikano prabhu mahAvIranA samAgamanA kAraNe mahA vargavAsa thatAM temanI pazcAt prabhu mahAvIra rAjA zreNika ane temanuM kuTuMba na dhamamAM pAse nIcenI daza rANIoe pratrajyA aMgIeTalI hada sudhI etaprata thayuM hatuM ke kAra karI hatI, jemanA nAma nIce pramANekhuda mahArAjA zreNika samakitadhArI para- 1. kAlI, 2. sukAlI, 3. mahAkAlI, mAhat zrAvaka banyA hatA. eTaluM ja nahi 4, kRSNa, 5. sukRSNa, 6, mahAkRSNA, 7. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] virakRSNa 8. rAmakRSNa, 9. pitRsenA ane jene lagatuM vRttAMta paNa uparokta graMthamAM 10, mahAsenA.. ApeluM che. A sarve rANIone lagatuM vRttAMta aMta A sivAya meghakumAra ke je dhAriNI gaDadazAMga sUtranA vagara 7 mAnA navamA rANIne prathama kumAra hato teNe paNa dIkSA adhyayanamAM che. jAtismaraNajJAnavALI dugarbhadhA aMgIkAra karI hatI. jenuM rasika vRttAMta kalpa sUtra temaja triSaSTizalAkA puruSa caritramAM nAme mahArAjA zreNikanI atipriya rANIe ApavAmAM AvyuM che. tevI ja rIte paNu mahArAjAnI AjJA meLavI pravrayA zreNika mahArAjAnA naMdISeNa nAmanA putra aMgIkAra karI hatI. pAMcaze rANIno tyAga karIne dIkSA grahaNa A pramANe mahArAjA zreNikanA raNavAsa karIne AtmakalyANa sAdhyuM hatuM. mAMthI 24 rANIoe pravajyA grahaNa karI prabhu mahAvIranA upadezathI nIce pramANe AtmakalyANa sAdhyuM hatu. dezanA rAjAoe jaina dharma aMgIkAra karI mahArAjA zreNikanA daza putroe paNa prabhu pitAnA prAMtamAM varadhamane phelAvo karyo hate. mahAvIranI pAse pravajyA grahaNa karI hatI. sAhityapremI prAtaHsamaraNIya vijayAnaMdasUri emanA nAma nIce mujaba che. mahArAje jaina dharma viSayaka praznottarI nAmanA 1. jAlI, 2. mAlI, 3. uvayAlI, 4. graMthamAM nIce pramANe darzAvela che. teonA puruSasena, 5. vArisena, 6. durgadatta, 7, laidaMta, jaNAvavA mujaba nIcenA rAjAomAMthI ghaNA 8. vihala, 9. vihAMsa, 10. pATavIputra abhaya. rAjAe pUrvakALe sanAtanadhamI hatA. tadda A daza putromAMthI prathamanA ATha putro pazcAt gautamabuddhanA parama bhakta banyA hatA, mahArANI dhAriNInA hatA. navame putra vilAsa paratu pAchaLathI prabhu mahAvIrane upadeza cilaNAne hato ane pATavIputra abhaya sa.bhaLI teoe jaina dharma aMgIkAra karyo hate; kAraNa ke prabhu mahAvIra nirvANunA sunaMdAno putra hato. lagabhaga 16 varSa pUrve gautamabudhe kALa karyo A sivAyanA bIjA tera putra ke jeo hatuM. zrI gautamabuddhanA nirvANa bAda prabhu dhAriNInA putra hatA. teoe Atamaka9yANa mahAvIra kevaLajJAnI tarIke vicaratA hatA, mATe dIkSA lIdhI hatI. ane lagatuM vRttAMta jemanA upadezathI bauddhadharmAnurAgI banela anuttarapapAtika nAmanA, navamAM aMganA rAjAoe jaina dharma aMgIkAra karyo hato. 1 lA vargamAM ApeluM che. 1. magadha (rAjagRhI) mahArAjA zreNika, zreNika mahArAjAnA dIkSita thaela 23 2. caMpAnagarInA rAjA, zreNikane putra azekaputranA lagna eka karatAM adhika rAjaputrI sAthe caMdra jenuM prasiddha nAma keNika, 3. vaizAlinA thayA hatA. temanI rANIoe paNa tapa-japa rAjA ceTaka ane tenA sAmaMto maLI 21 Adi kriyAthI AtmakalyANa sAdhyuM hatuM, rAjAo, 4. kAzIdezanA malakI jAtinA nava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ R [ samrAphTa mAMDalika rAjAo, 5. kozala dezanA lIchavA vikramanI 14 mI sadImAM thaela zrI merUtuMgAjAtinA nava rAjAo, 6. amalakarapAnagarInA cAye letAM jaNAvyuM che ke "ujajainIpati zveta nAmanA rAjA, 7. siMdha sauvIra mahArAja caMDapradyotane svargavAsa thatAM tenA vItabhayapadananA udAyana rAjA, 8. kauzaMbI putra pAlakane avantInI rAjagAdI maLI. " nagarInA udAyana vatsarAjA, 9, kSatriyakuMDagrAma pAlake avantIpati tarIke 60 varSa nagaranA naMdivardhana rAjA, prabhu mahAvIra vaDila rAjya bhogavyuM. bhrAtA, 10. mAlavadezanA mahArAjA caDapradyota, vIranirvANa 60 mAM avanI pati mahA11. himAlaya parvatanI uttara tarapha pRSacaMpAnA rAjA pAlakane vargavAsa thaye. te ja rAtrIe rAjA zAla ane mahAzALA nAmanA be magadhAdhipati mahArAjA udAyana niza bhAIo, 12. palAsapura nagaranA vijaya vargavAsI thatAM magadhanI gAdInA nUtana rAjavInI nAmanA rAjA, 13. pratiSThAnapuranA prasannacaMdra zodha paMcadivya vastu sahita pharatA pahasti rAjavI, 14. harSazISa nagaranA Adina saha rAjya amaladAre ane mahAjanee karI. rAjA, 15. vRSabhapuranA dhanAvaha rAjA, 16. nApita putra naMdIvaddhana upara paTTahatie vIrapura nagaranA vIra kRSNamitra rAjA, 17. sUDhamAM rahela amIrasathI bharela kuMbha vijayapurane priyacaMdra rAjA, 18, mahApuranA abhiSeka karyo. A samaye sAthe rahela azva baLarAjA, 19. caMpAnagarInA dattarAjA ane paNa zaradUtanA meghanA dhvani samAna haSAravA 20. sAketapuranA mitranaMdI rAjA. karyo. turata ja devI kRtimAM zraddhA dharAvanAra - A uparAMta aneka nAnA moTA rAjavI- pradhAna Adi puruSo, nagarajane ane dezavAsI ee, saradAree temaja uparokata dezanI janoe nApita putra naMda ke jene janma eka vividha prajAoe jaina dharma svIkAryo hato. vezyAnA peTathI thayo hato teno rAjA jaina dharma rASTradharma tarIke pracalita thayA hatA. tarIke svIkAra karyo. prabhu mahAvIranuM nirvANa pAvApurImAM mahArAjA naMdanA nAmanI uSA I. sa. pUrve 5ramAM Azvina vada 0))nI karavAmAM AvI ane cAmaradhArIoe mahApAchalI rAtrie savAti nakSatranA yugamAM thayuM hatuM. saMgavasAta te ja rAtrIe rAjA naMdane cAmara vIMjhavA zarU karyA. mahArAjA avantInA rAjA caMDaprotane paNa sva. naMdana te ja divase rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. vAsa thaye, vIra nirvANa kALagaNanAmAM saMkaLAela A pramANe zUdravaMzI nApita putra naMdane neMdha prabaMdha ciMtAmaNI nAmanA graMthamAM magadhanI mahAmUlI rAjagAdI devage prApta thaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 jI naMda vaMzanA itihAsanI samAlAcanA vIra nirvANu 60mAM eTale i. sa. pUrve 467mAM magadha sAmra!jya upara nApita putra naMdanA nimitte zUdbhavazanI sthApanA thaI. rAjyagAdI upara AvanAra naMdanA rAjyAbhiSeka pATalIputranI prajAe ane rAjyaama ladAre e utsAhathI uce. ucita samaye rAjyAbhiSekanA darabAra bharavAmAM ALye, jyAre rAjyanA ucca adhikArIe nane namavAnI AnAkAnI karavA lAgyA tyAre mAMDalika rAjAe teA salAmI ApavAnI vAta ja zA mATe svIkAre ? A pramANe raMgamAM bhaMga paDe tevA prasaMga upasthita thaye, rAjyagAdI upara Avela rAjavIne salAmI bharavAnI pracIna prathA hatI te pramANethI A nUtana rAjavIne salAmI ApavAnA samaya upasthita thatAM zuddha kSatriyava'zI rAjyasattAmAM mahattA mAnanAra ghaNA ucca amaladvAree nUtana rAjavIne salAmI ApavAmAM AnAkAnI karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat naMda vasyAputra hatA te sAthe duniyAnI navI jUnI teNe anubhavI lIdhI hatI. camatkAra vinA namaskAra nathI ema te mAnatA hatA. eNe petAneA mIjAja kheAyo ane koipaNa jAtanA sArAsArane vicAra karyAM vinA kamaramAMthI talavAra kheMcI kADhI ane je vayevRddha amAtyA ane amaladArAe adyApiparyanta vaphAdArI rA yasevA bajAvI hatI. tenA mastakA ghAsanA pULAnI mAphaka krUratAthI kApI nAkhyA. rAjyasabhAmAM je samaye AnaDhAtsava ubharAvA joIe tyAM hAhAkAra macI rahyo. samajI ne za NA puruSA rAjavInI krUra AMkha nIrakhI gayA ane khUna upara caDhela A tana rAjavIne turataja samajAvavAmAM Avye . tenA rASa zAMta thatAM rAjyadarabAra bharakhAsta karavAmAM AvyA. www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 12 H [ samrA bIjI bAju mahAjana, rAjya amaladAre A amAtyanA kuTuMbe naMda vaMzanI ane mAMDalika saradAranI eka khAsa sabhA sthApanAnI zarUAtathI te moryavaMzanI sthApana" gupta rIte ekatra thaI che. rAjyagAdI upara paryanta rAjyanI apUrva rIte sevA bajAvI. AvanAra nApita putranI vIratAnA ekataraphI vIra nirvANa 146 mAM ( amArA saMzodhana vakhANa karavAmAM AvyA. ane A ja vIra pramANe vI. ni. 156 mAM ) mahArAjA dhananaMdapuruSa rAjyanI goravatA vadhArI zakaze evI nA samayamAM A amAtya kuTuMbanA zakasaune khAtrI thaI. DAla nAmanA amAtya upara te nirdoSa hovA mahArAjA naMdane A samAcAra pahoM. chatAM rAjyadrohano Aropa mUkavAmAM AvyuM. cADavAmAM AvyA ane tene atIva AnaMda pariNAme samagra kuTuMbanI Ijajata ane thayA. punaH rAjyadarabAra bharavAno nirNaya thaye. vaphAdArIne aMge A vayevRddha amAtye bIjA divasane rAjyadarabAra gata diva. rAjadarabAramAM potAnA putra zrIyaka, ke sanA rAjyadarabAra karatAM vizeSa mahattvatA je mahArAjAnA aMgarakSaka tarIke pharaja bajAvI bharyo nIva8. je rAjya amaladAro ane 2hyo hato tenA haste ja pitAne ziracheda mAMDalika saradAroe varSo daramyAnamAM paNa karAvyo. A amAtyanA ziracchedanA kAraNa hAjarI ApI na hatI tevA amaladAroe bhUta dravyabhI vararuci nAmane brAhmaNa AjanA darabAramAM hAjarI ApI. paMDita hatA. teNe A vapha dAra amAtyanA mahArAjA naMde rAjyasabhAne saMbodhI dare. saMbaMdhamAM rAjAnA kAna bhaMbherI zakapAlane kanA manane saMtoSa thAya evI rItanuM dilAsA prapaMcane bhoga banAvyo hato. rUpa pravacana karI, pitAne hAthe banela amAtya putra zrIyakanA lagnanA bIje ja avicArI ghaTanA aMge dilagIrI jAhera karI, divase zakapAla maMtrInI vaphAdArIne aMge ane jaNAvyuM ke temane nivRtti maLavI joIe, ane tenA zizunAgavaMzI rAjavIone pagale cAlI, jayeSTha putra ailibhadrane amAtya 5Dha maLavuM keIpaNa rItanI dhArmika svataMtratAmAM vi. joIe tene badale tene ziraccheda thaye. rUpa na banatAM huM dareka rIte prajAne madada rAjayasabhAmAM hada uparAMta kolAhala macI gAra banIza. rahyo ane AmAM bhayaMkara tarakaTa samajAyuM. mahArAjA naMdanuM A samayanuM pravacana mahArAjAe rAjyasabhAne AzvAsana sone caka banyuM. mahAamAtyanI khAlI ApavA aneka rItanA pravacane karyA chatAM paDela jagyA upara nAgaravaMzI zakahAla prajAne zati thaI nahi. amAtya putra nAmanA buddhimAna, gauravazALI ane pratibhA- libhadrane amAtya padanI mudrikAnA vAna puruSanI amAtya tarIke nimaNuka svIkAra arthe kezyA nAmanI vArakaravAmAM AvI. ganAnA gRhe AmaMtraNa mokalyuM. sthalabhadra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vikramAditya | : 13 : bAra varSathI te vArAMganAnA vilAsa bhuvanamAM temaNe kadApi anubhavyuM nahotuM. vilAsamAM ja vAsa karIne rahyA hatA. AmaMtraNa laI masta banela khUlabhadrane pitAnA mRtyunA janAra subhaTe amAtya putrane pitAnA mRtyunA samAcArathI AghAta paheMce. prapaMcI rAjyapaNa samAcAra saMbhaLAvyA, kArabhAra upara tiraskAra Avyo. kezyAnI acAnaka pitAnA mRtyune vRttAMta sAMbhaLI rajA meLavI te rAjadarabAramAM gayA. prapaMcI rAjyakArabhAra ane mudrikA upara temane eka samaya paDe te paNa avAja thAya tiraskAra Avyo. pitAnA akALa mRtyuthI tevI nirava zAMti rAjadarabAramAM chavAI gaI libhadranA hRdaya upara sakhata AghAta thaye. hatI. bAra varSathI darabAramAM na AvanAra vezyAgRhe bAra varSathI mojazokha ane amAtya putra sthUlibhadrane joI sahu koI vilAsamAM rahela amAtya patranA hadayamAM koI Azcarya pAmyA. darabAramAM pravezatAM ja divasa "zeka ke saMtApa zuM cIja che. " sthalibhadra niyama pramANe mahArAjAne vidhitene ravapna paNa khyAla Avyo na hato. pUrvaka namana karyuM. tenI sevAmAM niyamita paLepaLa hAjara rahenAra mahArAjAe khedapUrvaka libhadrane pitAnA vezyAe amAtya putra sthUlibhadranI sagavaDatA mRtyunA samAcAra ApI, amAtya-mudrikA evI rIte sAcavI hatI ke te saMbaMdhI varNana grahaNa karavA jaNAvyuM. karatAM graMthakAro kahe che ke- bhale vezyA sthalibhadra rAjyadarabAramAM cAre dizAe vArAMganAnI putrI hovA chatAM eka Adarza najara pheravI. tenA hRdayamAM jANe kAMIka gRhiNInI jema sthalibhadrane vaphAdAra rahI, alaukika bhAvanAo utpanna thaI AvI. tenI sevAmAM tana, temaja AtmAne evI rIte prapaMcI rAjya-mudrAnA svIkAra mATe AkhIye arpaNa karyo hato ke jenuM varNana sAhitya rAjayasabhA, rAjyamaMDapa tene nakAra karatI kArathI paNa thaI zake tema nathI, hoya tema lAgyuM. eka eka tenA hadayamAM strIo mATe cAra vibhAga pADavAmAM divya saMcAra thA, AtmazraddhA anya mAga AvyA che. jemAM padminI, haMsinI, citrithI sUcavI rahI hatI. ane zaMkhinI. manuSyane gRhasaMsAramAM rAjavI pAse temaNe vicAra karavA mATe Adarza patnI kaI rIte madadagAra bane che samaya mAgyA. mahArAjAe temane anekavidha tenuM varNana karatAM anuvidvAna kahe che ke 2 rIte samajAvyA, rAjyadarabAramAMthI kazyAgRha na jatAM bhojaneSu mAtA vicAreSu mNtrii| udyAna mAM azoka vRkSanI chAyA nIce besI zag imAM vaccenu vANI || vicAraNA zarU karI. vicAramAM layalIna banI kazyA sAthe selibhadrano bAra varSa jatAM temanA pUrva saMskAroe jora karyuM ane jeTale samaya pANInA relAnI mAphaka vahI sAthosAtha saMsAranI asAratAnuM temane pUrepUruM ga, dukha, ciMtAne khinnatA zuM kahevAya te bhAna AvyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samA, sADAbAra varSanI ekadhArI kezyAnI jema kezarIsiMha ne kaMpe tema teo prItine kSaNamAM ja temaNe bALI bhasma karI ane pitAnA dhyeyathI aMza mAtra canyA nahIM. ghaDInA ya vilaMba vinA tarataja kezane paMcamukhI A ja kAraNe temanuM nAma corAzI vIzI leca karyo. sAdhuveSa grahaNa karI teo darabAmAM paryanta amaratAne varyuM che. gayA. rAjavIe pUchayuM phri sovita? temanA adhyakSapaNA nIce agiyAra ( vicAra karI lIdhe?) javAbamAM zrI aMganI sUkavAthanA thaI. sthUlabhadde jaNAvyuM ke mANAvitana arthAt ke (1) AcArAMga sUtra. rAjamudrAne badale meM AlecanA (dIkSA) svIkArI (2) sUyagaDAMga sutra lIdhI che. pachI saMsArarUpa hastIne vidAravAmAM (3) ThANAMga sUtra siMha samAna sthalabhadra muni guphAmAMthI (4) samavAyAMga sUtra jema kesarI nIkaLe tema rAjyasabhAmAMthI (5) vivAhapannatisUtra (bhagavatI) kezyAgRhe na jatAM sIdhA upavanamAM jaI, tyAM (6) jJAtAdharmakathAMga sUtra birAjatA saMbhUtivijaya nAmanA AcArya upAsakadazAMga sUtra pAse jaI vidhivata dIkSA aMgIkAra karI. 8) aMtagaDadazAMga sUtra A samaye teonI 30 varSanI bharayuvA- (9) anuttaravavAI sUtra vasthA hatI. (10) praznavyAkaraNa sUtra libhadrane dIkSAkALa atyaMta jalaMta (11) vipAka sUtra che. temanI cAritrapratibhA ane mane daDhatA agIAra aMga sUtranI vAcane ApaevI majabUta hatI ke jenI prazaMsA temanA nAra zrI sthalabhadra AcAryane pATalIputranA virodhIone paNa karavI paDatI. je vesthAne saMghe yugapradhAnapada arpaNa karyuM". tyAM bAra varSa sudhI yatheccha bhegavilAsa pastAlIsa varSa sudhI yugapradhAnapadane mAyA te ja vezyAne tyAM cAturmAsa karI, pitAnA saMyamane suvarNanI jema kase.TI dvArA dIpAvanAra sthUlibhadra AcAyane vargavAsa zuddha darzAvyo. yuvAvasthA, ekAMtavAsa, kazyA vI ni. 21pamAM vayevRddha avasthAe thayo. jevI saddaguNa vezyA, bAra varSane pUrva temanA svargavAsa samaye magadha sAmrAjya paricaya, vidhavidha bhejane chatAM sthati upara rAjyasattAne pheraphAra thayo hate. paMDita bhaTTe pitAnA eka ruMvADe paNa kAmane prave- cANakyanA kAraNe mauvaMzI rAjyaputra zavA na dIdhe. vezyAe temane pUrvanI caMdragupta magadhanI rAjagAdI hastagata karI sthitimAM rahevA mATe aneka prakAre samajAvyA, hatI jene lagatuM vRttAMta have pachI Apaaneka yukti prayukitao karI paNa mRgalIthI vAmAM Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 4 thuM naMda vaMza(cAlu) bhAgyacAkanA AdhAre rAjyagAdI prApta aneka pradeza chatI te magadha sAmrAjyamAM karanAra naMda rAjAe magadhanI pratApI gAdI pAcho pharyo hate. mahArAjA naMdanI apUrva para vI. ni. 60 thI 92 sudhI 32 varSa vIratAnA kAraNe prajAe tene naMdivaladdhananuM rAjya karyuM. tenA pachI tenA putra mahAnaMdIe biruda arpaNa karyuM hatuM. zizunAga rAjavi. ni. 92 thI 110 sudhI rAjya karyuM. vIonI jema A rAjakuTuMbamAM paNa jaina maganI sImA vadhAravAmAM ane magadha dharma rAjadharma tarIke paLAtuM hatuM. A sAmrAjyanI kIti upara suvarNakaLaza caDhA, rA ja vidyAvilAsI ane keLavaNIpriya hate. vavAmAM vIra rAjavIne chAje te rIte teNe prajAmAM saMskAra paDe te mATe temaNe sthaLe amala karyo. sthaLe vidyAkedro sthApyAM hatAM. paMjAbamAM mahArAjA naMde paMjAbamAM kAzmIra sudhI ane nAlaMdAmAM vidyApIThanI sthApanA karI temaja dakSiNamAM kaliMga sivAya bhAratano ghaNe hatI A vidyApITha mAraphate saMskRta, mAgadhI kharo bhAga pitAne hastagata karyo hato. ane pAlI bhASAnA zikSaNa sAthe lipijJAna solApura, kAravAra temaja mahesura rAjyanA ApavAmAM AvatuM hatuM. arthazAstra sAthe phaLadrupa kuMtala pradeza upara teNe pitAnI lazkarI tAlIma ApavAnuM vizALa khAtuM sattA jamAvI hatI. kholI A vidyApIThane bhAratavarSanI ajoDa - dakSiNa kAnaDA, caula ane palavene vidyApITha banAvI mahArAjAe pitAnI pAchaLa namAvI A vijetA naMda rAjavIe AMdha- amara nAmanA mUkI hatI. dezamAM thai, bihAra ane madhya prAMtane rAte 50 varSa pata vIratAthI rAjya karanAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' - [ samrATa naMdavaMzI baMne rAjavaMoe "zizunAgavaMzI emanA pachI nIcenAM sAta rAjavIoe rAjAo" tarIke rAjya karyuM hatuM eTale rAjya naMdavaMzI rAjavI tarIke magadha sAmrajya upara kALagaNunAmAM A baMne rAjavIonI kALa, gaNanA zizunAgavaMzI rAjavIomAM gaNAya che 100 varSa sudhI rAjyaamala calAvyuM hatuM. rAjya amalanA varSo nIce mujaba che. nAma vI. ni. I. sa. pU. 3 mahAnaMda 110 thI 147 417 thI 380 4 sumAlI 147 thI 154 380 thI 373 5 haspati 154 thI 156 373 thI 371 6 dhananaMda 156 thI 161 31 thI 366 7 bahAtha 161 thI 171 366 thI 356 171 thI 177 356 thI 350 9 mahApadyanaMda 17 thI 210 350 thI 317 | 33 uparokta naMdavaMzanI kALagaNanAmAM AkramaNa atizaya tIvra banyuM ane paMjAbanA zizunAgavaMzI kALagaNanAmAM umerAela sarahada sudhInA vIra javIone' harAvatA naMdavaMzI prathama be rAjavIo naMdIvartana zAha sIkaMdare porasa jevA paMjAbI vIra kezarI ane mahAnaMdIe 50 varSa sudhI rAjya kayuM rAjavIne paNa teNe mahAta karyo. te vastu naMdavaMzI kALagaNanAthI alaga udAracitta mahArAjA porasane jItanAra paDavAnA kAraNe kALagaNanAmAM naMdavaMzanA zAha sIkaMdare mahArAjA porasane vIratAnA 100 varSa gaNAyA. vAstavika rIte naMdavaMze badalAmAM tene baMdhanamukta karI, mitra banAvI, 150 varSa sudhI magadha sa mrAjya upara tenuM chatAela paMjAbanuM rAjya suprata karyuM. rAjya karyuM. eTaluM ja nahi paraMtu jelama, cinAba, rAvI naMdavaMzanA aMtima mahArAjA mahApadra- AdinA je rAjya jItyA hatA tenA sUbA naMdanA rAjya darabAramAM vidvAna paMDita tarIke paNa tenI ja namaNUka karI. ca NAkayanuM apamAna thaeluM je apamAna- A kALe bhAratamAM magadha, kezala, vatsa ne badale athavA veranI vasulAta paMDita ane avantInA cAra rAjayo prabaLa ane cANakaye himAlayanI taLeTImAM vasatA, moya sattAdhIza gaNAtA hatA. magadhanI rAjyagAdI putra caMdragupta mAraphate laI, magaSa sAmrAjya upara mahArAjA mahApadmanaMdane rAjya amala upara morya vaMzanI sthApanA I. sa. pUrve hate. kozala prAMtanI rAjyadhAnI zrAvastImAM 317 mAM eTale vI. ni. 210 mAM karI. hatI, vatsa dezanI rAjyanI kosAMbImAM I. sa. pUrve 337 mAM bhArata upara hatI ane avantInI rAjyadhAnI ujajenIparadezI yUnAnI AkramaNakAra zAha sIkaMdaranuM mAM hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAkriya ] AMga, magadha, kAzI, kaiAzala, vaijana, mAla, cedI, vatsa, kuru, pAMcAla, sUrasena, matsya, azaMka, avantI, gAMdhAra ane kAMmeAja-A pramANe seALa prAMtemAM bhAratavarSa vahecAkhela hatu. A seLe prAMte para rAjavIonu Adhipatya hatuM. A badhAmAM magadha, kezala vatsa ane avantInI rAjyasattA pramaLa gaNAtI hatI. alaga alaga // samasta bhArata jItavAnI AkAMkSAe zAha sIka dare peAtAnA sahAyaka banela mahA rAjA porasane eka vakhata pUchyu ke-rAjana ! magadha sAmrAjya paranI caDhAImAM Apa mada karI zakze. kharA ke ? javAbamAM mahArAjA porase jaNAvyuM ke he rAjana ! A rAjavIe pUrva ane pazcima sudhInA peAtAnA pradezeAnA rakSaNArthe temaja te prAMtAthI AgaLa vadhI anya prAMtA uparanI caDhAI athe lagabhaga 50000 huMjAra jeTalI hastI senA temaja vipula lazkarI sAmagrI taiyAra rAkhI che. magadha sAmrAjyanA pazcima taraphanA prAMtA paikI paNa eka pa prAMtanI cheDatI karavAmAM sapUrNa jokhama che. rAjana! kadAcane jItAelI khAjI hArI javAnA prasaMga paNa upasthita thaI jAya. Ape magadha sAmrAjya para caDhAI karavAnuM sAhasa tyajI devu' te ja zreyaskara che. mo sAmrAjyanA ItihAsanA koM jaNAve che ke-zAha sIka daranA AkramaNa pahelAM magadha sAmrAjya upara rAjayakartA mahApadma rAjAe peAtAnI hakumata bhAratavarSanA ghaNA prAnta para jamAvI hatI. 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat : 17 : pAnA prephesara mekSamUlara hIsTrI opha lITarecasa, ahvAkhAnlR eDIsana 143 mA upara naMdavaMzane mATe purANene lagatuM nivedana TAMkI jaNAve che ke mahApadmanaMdastataH shuudraagrbhodbhvo'tijIvyotiSano mAdmananAmA pazuma vAparo'khilakSatriyAntakArI bhaviSyati / tataH prabhRti zUdrA bhUpAlA bhaviSyanti / sa va gAmanuevitazAtano mahApadma: pRthva moti !! viSNupurALa || IV: CH. XXly zrI bhAgavata purANamAM paNa jaNAvavAmAM AvyuM che ke-- nAna{I sUto rAganuM ! zUdrAnormavo vahI / mahApadmapatiH kizvamandaH kSatravinAzakRt // tato nRpA bhaviSyanti - sa ekacchatrAM pRthivimanulaMghitazAsanaH / sAnidhdhati mAvo dvitIyaravamALaMtraH // skandha 12 pra. 2 teja mAphaka kaliyuga rAjavRttAMtamAM pazu Ane lagatuM vRttAMta AlekhavAmAM Avyu' che. vIra nirvANu 177 thI 210 ane i. sa. pUrve 350thI 317 eTale 33 varSa mahArAja mahApadmanaMdanAM rAjyaamala daramyAnamAM pazci mAttara bhAratamAM aMdhAdhUMdhI vyApI hatI. prasiddha vijetA zAha sIkaMdare parziyana sAmrAjyanA pradezeA, jevA ke mAtriyA, AkroziyA Adi sAmrAjyonA astitvane vinAza karI meseADAniyana sAmrAjyanI sthA panA karI hatI. zAha sIkaMdaranI ajeya www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 18 : senA sAme pazcima yuropathI mAMDI aphadhAnistAna ane balucistAna sudhIne koi paNa pradeza Takkara jhIlI zakayA nahi. I. sa. pUrve 326mA varSe aphaghAnistAnanA vAyavya koNamAMthI sidhu ane jelama nadI oLaMgI, bhAratanA vizALa phaLadrupa pradeze| jItI, tenI paNa pelI pAra jaI pUrvanA mahAsAgara sudhI paheAMca-pUrvaka Ape, vAnI mahattvAkAMkSA sevI hatI. // sIka dare AvI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bhAratanA durbhAgye takSazilA ane jelama nI A mAjInA pajAkhanA rAjavIne paraspara vireSa cAlyeA AvatA hateA. peAtAnI prati spardhI khalakSya rAjyasattAne mahAta karavAmAM A jAtanA kusa'panA teNe lAbha uThAvye ane rAjadvArI kSetrajanA pyAdA pramANe teNe takSazilAnA rAjavI AMzisane khAsa vizvAsu kUtadvArA kaheNu mAkalyuM' ke- jo mahArAjA AMbhisa vIra nareza pArasane jItavAmAM mane madada kare te takSazilAne AbAda rAkhI paMjAbanI rAjyasattA takSazilAnA rAjavIne zAha sIka'dara suprata karaze. zAha sIka daranA irAdo pAbanI kaI pazu rAjyasattAne herAna karyA vagara pUrvanI balAtmya rAjyasattA magadha upara haleA la javAnA hatA eTale jo temAM takSazilAnA rAjavI AMjisa zAha sIka darane madada kare te jItAelA pradezeAmAMthI tene sArA jevA phALe ApavAnA zAhanA IrAdA hatA. cAlAka DUte vAtane sudara rIte rajU karI ke-takSazilA jevA nAnA rAjyaneA ghANa nIkaLI na jAya ane nirdoSatAthI tenuM balidAna na levAya, tane khAtara ja A sa Mdeza tamane mekalavAmAM [ samrAT Avye che. mAtra rAjavI AMbhisanI hA ane nA '" upara ja raNakSetranA AdhAra che. zAha sIka dara sAthe mitratA sAcavanAra yureApIya rAjavIomAMthI keine paNa vAMkA vALa thayA nathI teja mAphaka tenI sAthe saMdhi na karanAra rASTronA kaccaraghANa nIkaLI gayA che te madhu' samajI A rAya kharItAnA javA vicAra rAjadUtanuM svAgata ghaNI ja suMdara rIte karavAmAM AvyuM', saMdezanA javAba khIje divase ApavAmAM Avaze ema jaNAvI rAjasabhA barakhAsta karavAmAM AvI. rAjamahelamAM takSazilAnareze amAtya ane amaladAra vaganI gupta sabhA ekatra karI. mahArAjA AMbhise khullI rIte jaNAvyu` ke paMjAba nareza vIra pArasanI sAthenA aNubanAvane ane tenA pratyenA veranA badale levAne ceAgya avasara Aje ApaNane prApta thaela che. zAha sIka'dara taraphathI takSazilAnI rAjyasattAne kAi paNa jAtanI herAnagati na karatAM jItAela pradezamAMthI ceAgya lAbha ApavAnu AmaMtraNa ApavAmAM Ave che tyAre zA mATe A paMjAmanA abhimAnI narezanA madanu khaMDana na karavu?'' vayeAvRddha ane dIrghadraSTA vaphAdAra rAjya amaladArAe mahArAjA AMbhisane spaSTa jaNAyu.ke-De rAjana ! AyaCvazI madhutvanI laDhAImAM paradezInI madada levAmAM Aya tattvane vinAza thAya che. ane A rIte mahArAjA AMbhisa paradezI yavana rAjyasattAnI madadathI bhAratane paratatra banAvanAra rAjyadrohI rAjavI Tharaze. vairavRttine bhUlI jai www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 19 ke mAtRbhUminI mukti mATe prayAsa karavAnI kAkaludI karI paraMtu sarva patthara para pANI atyAre AvazyakatA che. A anupama samaye samAna niSphaLa nIvaDayuM. Ape mahArAjA pirasa sAthe maLI ja saMpUrNa te ja rAtrie mahArAjA bhisanI madada karI hiMdutvanuM rakSaNa karavuM emAM ja bahena gUma thayAnA samAcAra cAre dizAmAM sAcuM kSatriyapaNuM che. takSazilAnA raktapAtanA prasaryA. jAsUsa dvArA mAhitI maLI ke takSa. balidAne samasta bhAratanuM balidAna sajAze. zilAne rAjakuTuMbI eka vIrapatra paMjAba ApaNuM saMyukata baLa sAme koI paNa paradezI ta2pha mArate ghaDe ravAnA thaela che. mahAsattA TakI zakaze nahi. atyArane prazna jIvana rAjAne khAtrI thaI ke rAjaputranAM vezamAM ane maraNano che. svataMtratA ke galAmI tene 2hala vIrakumArI potAnI bhaginI ja AdhAra ApaNI valaNa para che. hevI joIe. rAjyanA adhipatinI AvI jAtanI vIra sainikanA vezamAM sajaja thaela rAja. salAhathI rAjA AMbhisane AMtarika rIte te kumArikA paMjAba narezanA raNavAsamAM pahoMcI mAna uparyuM paraMtu tenuM hadaya IrSyA-javAlAthI gaI. potAnI pAse rahela rAjamudrikA dvArasaLagI rahyuM hatuM. rAjA porasa pratyenA vara- pa Lane batAvI mahArAja pirasanI khAnagI vRtti tenA manamAM dhuMdhavAyA karatI hatI malAkAta mAgI. paraMtu pirasanI puruSArthatA sAme hAma vIrarAjavI pirase tenuM sanmAna karyuM, bhIDavAnI tenAmAM tAkAta nahoto. devage AvI caDhela paradezI AkramaNukAranI sahAya bAda rAjyakumArikAe jaNAvyuM ke he rAjana ! tene mana mUlyavAna samajAI eTale adhi- takSazilAnA abhisa rAjavIe zAha sIkaMdara kArIoe sAce mArga darzAvyA chatAM potAnI sAthe maLI jaI paMjAba narezane mahAta vairatRpti mATe teNe zAha sIkaMdaranuM kathana karavAnuM bIDuM jhaDapyuM che. svIkArI lIdhuM. amaladAra vargamAM eka je samaya jAya che temAM vIra paurasanI jAtane khaLabhaLATa macI gayo. kasoTI najara sAme tarI Ave che. rAjana ! kharekhara A viSayamAM bhavitavyatA ja koIpaNa jAtanI gaphalatamAM na rahetAM A5 rAja abhisane UMdhe mArge dorI rahI hatI. vIra yoddhAone raNasaMgrAma mATe sajaja kare. maMtraNA-gRhanI bAjumAM ja AMbhisanI bevaphA rAjavI-mAtRbhUminA drohI rAjavI bahena rAjakumArI jeNIne AvAsa hato. abhisa pAsethI cagya badale laI vIra teNe A samAcAra sAMbhaLyA ane vApAta prajAnuM rakSaNa kare. jeTaluM duHkha anubhavyuM. teNe tarata ja baMdhu mahArAjAe pUchayuM ke-he vIra putra! A abhisa pAse AvI A vinAza-mArga jAtane samayasUcaka saMdeza laI AvanAra cheDI devAno Agraha karyo. kSatriyavaTanA tuM keNa che? ane tArI ATalI badhI rakSaNArthe ane mAtRbhUminI AbarU mATe lAgaNI ahIM batAvavAnuM kAraNa zuM? takSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ . [ samrA zilAne rAjakuTuMbane puruSa A pramANe samakSa nihALatAM te pitAnI svasthatA mane madada karavA Ave emAM zuM kAMI gupta na jALavI zakI ane mastaka para pheTe rahasya samAeluM che? A samaye khasI jatAM tene gupta veSa barAbara Aja samaye paurasanA vaDIla khulle paDI gayo. rAjakumArikAe porasane putra amaranuM Agamana thayuM, rAjaputra amara caraNe paDI jaNAvyuM ke-he rAjana ! ApanI pitAnA pitA je bahAdura ane mAtR sAme paMjAbanA rakSaNArthe karagarI araja bhUminA rakSaNa arthe jIvanI paNa paravA na karatI A ApanI bAlikA te anya koI karanAro temaja apUrva kSatrIyavaTa dharAvanAro nahi paraMtu bevaphA misanI bhaginI ja che. hato. tenI khyAti ane tenI vIratAnA mukta koNa ? takSazilAnI rAjakumArikA ! dhanyakaMThe vakhANuM cAre dizAe thatAM hatAM. eka bhAgya paMjAba narezanA ke mArI sahAyatA vakhata takSazilAnI rAjyamAtA taraphathI artha madadagAra banavA AvI che. rAjakumArI jeNenA lagna vIra porasanA putra kumArikA ! tArI mAtRbhUminI lAgaNIneamara sAthe karavAnuM kaheNa AvavA chatAM tArI dezadAjhane dhanya che. mAtra ane rAjasattAnA aNabanAvane khAtara hIre te vIMTInI sAthe ja zeze. A A vAta mAtra maukhika ja rahela. vIra kSatriyakumArI mATe rAjA pirasane rAjaputra amarane A samaye AvI paha- anahada mAna upajayuM ane te ja kSaNe teNe cela joI nArI jAtinA svAbhAvika guNAnusAra amara sAthe tene vivAha saMbaMdha jeDa. tenA pratye guNAnurAgI banela rAjakumArIe teNIe amarasiMhanA aMgarakSaka tarIke nIcuM joyuM ane tenA hRdayamAM premAMkuro ud- sAthe rahI raNakSetranI aMdara eka nipuNa bhavyAM, je vIra puruSane khAtara pite ahIM sudhI yoddhA tarIkene pUrepUro sAtha Apyo. khe cAI Avela hatI te priya vastu najara sAme abhisa taraphathI zAha sIkaMdarane dareka taravarI AvatAM hadaya-taMtuo thanaganATa karyo jAtanI madada maLI. sIkaMdaranI senAe vagara kadApikALa chUpA rahe kharA vIrapuruSa mahAmuzIbate madhya rAtrIe jelama nadI veSadhArI yuvaka sAthe vArtAlApa cAlI rahyo oLaMgI. tenI senAmAM A samaye takSazilA hato tevAmAM amaranAM acAnaka pravezanI rAjyanI bhAratIya senA paNa sAmela hatI. sAthe ja tenAmAM ajaba pheraphAra thate ( juo kebrIja hIsTrI opha InDiyA). nihALatAM mahArAjAne zaMkA paDI ke rakhe mahArAjA paurasanI senA karatAM zAha vIra puruSanA vezamAM rahela A AgaMtuka sIkaMdaranI senA ati baLavAna ane saMkhyAvyakti takSazilAnI rAjakumArikA heAya. mAM paNa adhika hatI. lajajAyukta banela rAjakumArikA A raNakSetramAM vIratA dAkhavatA mahArAjA samaye manomaMthana anubhavI rahI hatI. paurasano vIra patra amara temaja tene nAne potAnA ArAdhyadevane acAnaka najara patra yuddhamAM marAyA hatA, te ja mAphaka takSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja vikramAditya ] : 21 : zilAnI rAjakumArikAe paNa pitAne banAvyo. siMdhanA pazcima vibhAgane sUbe patinI sAthe rahI, aneka sainika no ghANa pitAnA vIra senika philipsane banAvyo. A kADhI amarapadanI prApti karI hatI. aMte pramANe jItelA pradezano prabaMdha karI zAha paurasa jakhamI hAlatamAM kaDhaMgI rIte potAnA deza tarapha pAcho pharyo. keda pakaDA. jelama utaravA mATe 2000 jahAjone mahArAjA sIkaMdara mahArAjA pausanI jagI kAkale tayAra karyo. lUMTamAM maLela hisse, vIratA ane sAhasa joI mugdha thaye ane temanI pAse dharAyela najarANuM ane lazkara mukta kaMThe tenA vakhANa karI tenuM rAjya tene jAhAdvArA utArI, bhAratamAM potAnuM sAmrApAchuM suprata karI potAnA pradezamAM pAchA pharyA. jya jamAvI bAdazAhI svAgatathI te potAnA A bhISaNa yuddhamAM zAha sIkaMdara eka ja che ! zrA sainikanA hAthe ghavAela hatuM, jenuM paMjAbanI paMca nadInA dakSiNanA bIjA mRtyuM bebilenamAM I. sa. pUrve 323 mAM prAMtamAM zIloI (zIvI), agalAI maleu lAMbo samaya pathArIvaza rahyA bAda thayuM, (mAlava ) AkrIgokAI ( takSaNa ) Adi vIra takSazilAnI rAjakumArikAe mahArAjA jAtio nivAsa karatI hatI. tenA nAnAM paurasane gya samaye sUcana na ApyuM hota rAjene prajAsattAka rAnI upamAo te mahArAjA porasa gaphalatamAM rahetA ane ApavAmAM AvatI. A rAjyonI zakti aMte paMjAbanA pradezane karacaraghANa evI bhAratanI anya rAjyasattAo karatAM rIte nIkaLI gayo hato ke je vastu bhAratane adhika hatI. mATe ghaNI ja nAzIrUpa banata. agalAsoI rAjya pAse 40000 pAyapaMjAba sudhInI laDhAImAM ja zAha sI - daranA sainika behada trAsI gayA hatA. aneka daLa ane 30000 azvasanya hatuM. Aja thaLe e bhayaMkara yuho paNa thayA hatA, jemAM pramANe anya rASTro pAse paNa zakitabhAratIya sainyathI trAhI pokArI gayela zALI vIra sainya hatuM. A vIra rAjya sIkaMdaranA seje have yuddhamAM jhaMpalAvavA aikyatApUrvaka zAha sIkaMdarane sAmano karavA zAhane nA pADI, sIkaMdare samayasUcakatA mAgatA hatA, paraMtu zAha sIkaMdare buddhibaLe vAparI aneka pralobhane darzAvyA paraMtu teone ekatrita thavA na dIdhA. sarva rAja jIvanathI kaMTALelA sainike ekanA bena thayA. ekatrita thAya tyAre pUrve te badhA rASTrone pariNAme zAhane pAchuM pharavuM paDayuM. pAchA jItI lIdhA, pariNAme agalAi rAjyanA karatA jelama AvIne darabAra bharI paurasa 20000 naranArI ane bAlakae yavana rAjAne pAsa nadIthI mAMDI jelama nadI rAjyanI saradArI nIce parataMtra banavA karatAM sudhInA pradezane sUbe banAvyo. jelamathI ekI sAthe bhayaMkara amiranAna karyuM. siMdhu sudhInA pradezane sUbe AMzisane agalAInI prajAmAM vIratva ThAMsI-ThAMsIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sATu bharyuM hatuM. parAdhIna banavA karatAM te prajA baLathI zaka rAjavIonA AkramaNathI mAlamRtyune vadhu pasaMda karatI. A prajA mAMthI ja vanI prajAne mukata karI. mAlavI prajA utarI AvI che. eTale mALavI vI. ni. 470 mAM mahArAjA vikramane prajAnA mULamAM keTaluM vIratva bharyuM che tene avantInI rAjyagAdI prApta thaI ane teNe spaSTa khyAla AvI zake. pANIpatanA raNakSetra agni vaitAla ane raNaghelI prajAnI sahAkaratAM temaja paMjAbI vIra nareza parasanA ' yatAthI saurASTranA cha- prAMte mAMthI zaka sAmanA karatAM agalAInI prajAne sAmane rAjavIone dUra haThAvI kSatriyavaTanuM punaH sIkaMdarane Akare thaI paDaze. bAda te prajA pitAnI vIrabhUmino tyAga karI siMdhadezanA rakSaNa karyuM jemAM paNa zrI kAlikAcA mAge rAjasthAnamAM AvI ane pachI avaMtI pUratI madada ApI hatI. te yuddhamAM mAlavanI prAMtamAM nivAsa karyo. prajAe dAkhavelI vIratAnA kAraNe je saMvatanI vijetA zAha sIkaMdaranA hAthe chedana- upatti thaI tenuM nAma mAlava saMvata bhedana thaela mAlavI prajA avantImAM rAkhavAmAM AvyuM AvIne te divasathI temaNe avantIne mahArAjA vikramanA vargavAsa bAda pitAnI mAtRbhUmi banAvI ane dhIre dhIre athavA te mAlavane teNe traNamukta karyuM" rAjyasattA upara temaNe kAbU meLavyuM. zAha tyArathI kRta athavA vikrama saMvatanI sthApanA sIkaMdaranA AkramaNa bAda lagabhaga 200 thaI. Aje mAlava-kRta athavA vikrama game te varSamAM te rAjya sthAnane avantI prAMta mAlava saMvata kahe paNa triveNInA saMgamarUpa A prAMta tarIke prakhyAti pAmyo. mAlavanA saMvatanI sthApanAne pUrato yaza - zaka rAjavIonA sAmanAmAM A vIra mAlavI prajA ane mahArAjA vikramanA phALe prajAe sAtha ApI vAra ni. 453 mAM zrI jAya che tenuM savistara varNana have pachInA kAlikAcArya ane mAlavI prajAnA ekatrita khaMDamAM karaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa bI. jo prakaraNa 1 ku. mAya vazanI paryAlAcanA A pramANe i. sa. pUrve 325 nA gALAmAM sidha dezamAM jelama nadInA pradezamAM vasatI mAlavI ane takSa jAtanI prajAmAMthI mAlavI prajAe peAtAnI mAtRbhUminA tyAga paradezI AkramaNukAra zAha sIkaMdarane aMge karyo, ane zastravidyAmAM A prajA ghaNI ja nipuN ane pUrNa pAra'gata hatI, A mAlavI prajAnA sahevAsa ane saherathI avantIne atizaya lAbha thaze. mAlavI prajAe peAtAnI vahAlI mAtRbhUmine tyAga karatAM pUrve paradezI mAkramaNakAranA sAmanAnI bhISma pratijJA lIdhI hatI. zAha sIkaMdarane ghAyala karavAnuM mAna A mAlavI vIra prajAne krUALe jAya che. zAha sIka're siMdha prAMtamAMthI 5 cha pagalAM karyo tyAre teNe phIlIpsa nAmanA eka vIra senAdhipatine peAtAnA khAsa pratinidhi nImI tene pUrNa sattAdhIza banAvyeA. A phIgrISme bhAratanI aNumAla lakSmI ane vepAra petAnI bhUmi tarapha evI rIte vALye ke jenA ceAge bhAratIya prajAmAM phIlIpsa apriya thai paDayA. phIlIpsa jamare khaTapaTI hatA. AMtarika rAjyakhaTapaTA UbhI karI phIlIse pa MjAba nareza vIra kezarI porasanuM khUna karAyuM. pariNAme paMjAmanI vIra prajA atyanta uzkerAI. siMdha prAMte paNa temAM tUrI azvo khelavavAmAM temaja mANuvidyA sAtha ApyA, AMtarika sUtreA evI rIte sidhathI mAravADa ane rAjasthAnanA pradezane raste avantI sudhI AvatAM te prajAne jyAM jyAM AzrayasthAna maLatuM gayuM tyAM tyAM peAtAnA udanirvAha karI, DhoraDhAMkhara vigerenuM" pAlana karI, saraLa ane pramANika prajA tarIke peAtAnu jIvana vyatIta karavA lAgI. A prajAne ava tImAM Azraya maLI rahyo. avantInI rAjyasattA taraphathI temane pUrate sAtha ApavAmAM AnyA, kAraNa ke avantInI prajA ane dezanA rakSaNArthe AvI vIra laDAyaka prajAnI khAsa AvazyakatA hatI. temAM vaLI zAha sIka'daranI sAme sAmanA karanArI ane mAtRbhUmi temaja hiMduA tattvanA rahyuzAthe' peAtAnA prANanu' paNa balidAna denArI gauravazALI prajAnI sevAnI avantI prAMtane paNa AvazyakatA hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrA gatimAna thayA ke samayecita kaI vIra senA- murAda saphaLa karavAmAM eTale magadha sAmrAjaya pati ke vIra rAjavI A paradezI sAme mAthuM upara rahela kSudravaMzI abhimAnI rAjavIne ucake te dareka jAtanI madada thAredizAthI AvI harAvavAmAM je paMjAbanI vIra prajA laDavaiyAe maLe. A senAdhipatine potAno zahenazAha sAthe sAtha Ape to ame prathama paMjAba banAvo ane tene AdhIna rahI mAtRbhUminI ane siMdhane paradezI gulAmImAMthI mukta mukita meLavavI-AvI jAtanA nizcayathI karAvI ApI, magadha upara caDhAI karIe. khaMyA rAjAo paikI keIpaNa vIranaranI zodha paMjAba ane siMdha prAMta ke je zAha sIcAlu thaI. dare ane pachI tenA phIlIse pitAnI - saMjogovazAt kudarate anukULatA karI svAdhInatAmAM lIdhA che te sarve pUruM svataMtra ApI. khuda paMjAbanI takSazilAnI vidyApIThamAM bane. mAtra amArA AtmabalidAnanI kadara abhyAsa karela paMDita cANakayanuM takSazilAmAM tarIke paMjAbane AMbhisane prAMta amane suprata acAnaka Agamana thayuM. tenI sAthe kare ke je prAMta bhAratanA rakSArthe bhaviSyanA moryavaMzI atizaya prabhAvazALI navayuvAna rAjavIo mATe ghaNuM ja kimatI ane caMdragupta nAmane rAjaputra hate. rakSaNAtmaka gaNAya che. A paMDita cANakaye magadha sAmrAjya paMDita cANakyanI A jAtanI mAgaNI upara rAja karatA naMdavaMzI mahArAjA mahA- rAjAonI khAnagI sabhAmAM sarvAnumate pAsa padmanaMdanA vinAzanI bhISmapratijJA laI thaI kAraNa ke A ja prAMtanA bevaphA rAjavI pitAnA thaelA apamAnane badalo levA AMbhise mahArAjA porasane harAvavAmAM temaja mATe teNe magadhathI prayANa karI, himAlayanI pazcimottara bhAratamAM yavana rAjyanI rathAtaLeTImAM jaI, caMdragupta nomane vIra rAja panAmAM pUrata sAtha Apyo hato. putrane pitAne uttarasAdhaka banAvI, magadha mahArAjA porasanA khUnamAM paNa uparanI caDhAI arthe lagabhaga 100 jeTalA abhisane verane badale ja cAre dizAe mAryavaMzI laDavaiyAonI TukaDI sAthe takSa gavAtuM hatuM. ane jemAM khulyuM kahevAtuM zilAmAM vasavATa karyo hato. paMDita cANakya ke mahAra. jA abhisa paNa pitAne anukuLa takanI rAha joI hatuM ane rahyA hatA. phIlase ekatrita thaI bhAratanA rakSaNArthe paMDita cANakaye vIra senAdhipatinI AtmabalidAna ApanAra paMjAbamAMthI je zodha karatAM rAjavIone sAtha ApavA mahArAjA paurasanuM nikaMdana nIkaLI jAya taiyArI darzAvI ane teNe tyAM sudhI jaNAvyuM ke A baMne rAjavIone ema lAgatuM ke-A vira rAjaputra ane tenI sAthenA hatuM ke pazcimottara bhAratathI lagAvI magadha se aMgarakSaka laDavaiyAo ane huM e sAmrAjya sudhInI caDhAImAM saralatA prApta thAya zAha sIkaMdaranA hajArenA sainyane pahoMcI ane jItAelA pradeza phalIsa ane AMbhisa vaLavAne zaktizALI chIe, je amane amArI vaheMcI le, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ cANakya takSazilAnI vidyApIThamAM adhyayana kare che. ( pR. 25) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmatavaranA dalotiyuM kAlakAcaya ujanImAM vi.ni saMvata 42_ . A. sAcA rUsavatIne ukhADo javAne lAgasAdhanA subhaTe che zrI kAlakAcAryanI dezanA ne sAdhvI sarasavatInuM apaharaNa (pR. 40 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] " meM karyuM, A huM karuM ' ema mAnavI mithyA bake che paNa tenuM halAvyuM eke pAMdaDuM paNa pharakatu' nathI. kudarata bhAratanA rakSaNanI tarapheNamAM hatI. kALanA gaubrAhmazupratipALa rAjavIe peAtAne devAMzI mAnanArA, nItizAstranA AdhAre rAjya karanArA ane prabhubhaktimAM karanArA peAtAnA cegya samaya vyatIta gaNAtA hatA. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat : 25 : temaja jenA nasIbamAM bImAMAiMta ra jAtuM biruda nimi`ta thaeluM hatu. evA bhAgyanidhAna paMDita cANAye peAtAnA uttarasAdhaka caMdragupta kumArane pUrNa sAtha ApyA. tenu kAraNa paNa e ja hatu ke-A rAjaputranI janmakuMDalI samrATapadane lAyaka ucca kaeNTInA grahe| dharAvanArI hatI. A pramANe caNAya ne ca'draguptanI vIra joDIe khalADhya yavana rAjyanA sAmanA mATe pUratA prayAsa karyAM. anAdi kALathI Ayatattvane pAmela ane dhamA~ temaja zraddhAmAM avicala rahela bhAratIya prajAne varakSaNArthe A kALe kudarate paNa sahAyatA karI. pUrvakALe jema rAvaNa jevA gISTha rAja vInI sattAmAMthI bhAratIya prajAnuM ane dharmanu rakSaNa karanAra rAma jevI vibhUtineA janma thayA hatA. te ja mAphaka A kALe I. sa. pUrve 324nA gALAmAM mahArAjA porasanA khUna dvArA samarata bhAratane peAtAne AdhIna khanAthavAnI AkAMkSA rAkhanAra yavana saradAra phIlIpsa ane abhisanI joDIne harAvavA mATe bhAratanA rakSaNArthe siMdhanA sarahadI prAMtamAM kudarate eka vIra puruSane bheTA karI ApyA ke je vIrapuruSa viSNudatta paMjAbanI takSazilAnI vidyApIThamAM rahI, maMtra, yaMtra, ta Mtra, vidyA, dhAtuvidyA, suvarNasiddhi, aMjanaguTIkA, pAdapralepa, ratnaparIkSA, vAstuvidyA, purUSa, strI, hAthI, azva, baLada vigerenI kSaNuparIkSA, iMdrajAla (vazI-sIka karaNa), sAhitya, kAvya, nyAya, vyAkaraNu Adi 64 vidyAe prApta karI hatI. * paMDita cANIkaya tIvra buddhivAna hatA, eTale teNe phIlIpsa ane AMbhisanA sAthI. ene khabara na paDe te pramANe enTigesa ane selyukasa vacce bhedI jAsusadnArA droha karAce. AMtarika droha ane kalahanA kAraNe je pramANe bhAratanA pazcima vibhAga paradezI sattAnA kabjAmAM jaI paDyo te ja pramANe tenuM tAtkAlika phaLa maLyu. ane ghUrakatI khIlaDInI jema rAjyasattAnA lebhI kha'ne senAdhipatie vacce ghera yuddha thayu. pira Ame irAnI sattA nabaLI paDI ne lagabhaga nadhaNIyAtA jevI sthiti thaI paDI, eTale e bilADInI laDAImAM vAMdara phAvI jAya tevI rIte A ane sattAdhIzeAnA hAtha nIce rahela senAdhipatione cANAkaye jAsUse dvArA phrADI peAtAne svAdhIna karyo ane pariNAme lazkarI khaLa chinnabhinna thaI gayuM. mAkhilAnamAM mRtyu- zayyAe paDela zAhe darane mane senAdhipationA kusapa ane AMtarika maLavAnI mAhitI pahAMcI. tenA AtmAne bhAre vyathA thaI, paNa te bhArata www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - [sajA upara pharIthI caDhI Ave tyArapUrve tenA yavana rAjasattAnI thatI pAyamAlInA rakSaNA AtmAe A kAnI paniyAno tyAga karyo. sIkaMdaranA vArasa yUnImAse jAte AvI ragurAkSasI mahattvAkAMkSI esIDonIyana zahena- kSetramAM hAjarI ApI. zAhane svargavAsa I. sa. pUrve 323mAM A samayane lAbha laI pUrNa zaktizALI bebilonamAM thaye. banela paMDita cANakaye rAjavI caMdraguptanI saradArI nIce pazcimottara prAMtanA rAjAnI zAha sIkaMdaranA mRtyunA samAcAra hAyatAthI irAnI rAjyasattA upara khulI paMjAbamAM vAyuvege pharI vaLatAM tene lAbha rIte caDhAI karI. A caDhAImAM temane saMpUrNa paMDita cANakaye tarata ja uThA, ane saphaLatA prApta thaI ane khUka yUnI sane porasanA khUnanA badalA tarIke phalIsanuM raNakSetramAMthI siMdhu dezanI pelI bAju nAzI khUna evI rIte saphAIthI karAvyuM ke jenA chUTavuM paDayuM. lazkara veravikhera thaI gayuM. pari. khUnanI zaMkA koInA para jAya nahi. phIlI NAme takSazilAne prAMta, jyAMthI yavana sainya sanA thaela bhedI khUna bAda tenI jagyAe paMjAba upara caDhAI karatuM hatuM te prAMta caMdraphIlIsanA vArasa tarIke selyukasanI nima guptanA hAthamAM Avyo. A prAMtane pUratA NuMka thaI. kanno laI caMdragupta i. sa. pUrve 322mAM zAha sIkaMdaranA mRtyu bAda selyukasa movazanI sthApanA karI. ane eniTosa vacce 1 varSa sudhI yuddha bAda paMjAbanI takSazilAne kendrasthAna cAlyuM. A pramANe I. sa. pUrve 325 thI banAvI, mahArAjA caMdragupta ane paMDita 322 sudhInA traNa varSanA gALAmAM yavana cANakaye anya paMjAbI rAjavIonI sahAsaradAro vacce cAlatI bhayaMkara yAdavAsthaLImAM yatAthI, himAlayanA pAvaya pradezanA anubaMne saradAranI pAyamAlI thaI. bhavI, baLavAna rastAonA mAhitagAra temaja zetraMjanI rAjaramatamAM je pramANe eka tIraMdAja cUnaMdA pahADI gurakhA sinyanI pAyadaLanA hAthe rajA ane pradhAnane zera prApta madadathI temaja malayaketu nAmanA rAjyapuranI thAya che te pramANe yavana sainyamAM bhedI madadathI ajaya evA magadha sAmrAjaya upara jAsUsa ane vyakti tarIke mRtyune hAthamAM caDhAI karI. laI ghUmanAra vIra ane prabhAvazALI paMDita A caDhAImAM caMdragupta rAjavI pAse cANakaye pitAnI keIpaNa jAtanI khuvArI yavana, kirAta, kAMbe ja ane pAsika Adi vagara lazkarI sajAvaTamAM be varSane pUrato laDAyaka prajAnuM parAkramI sainyabaLa hatuM. gALe meLavI, ane saradArone yuktipUrvaka paMjAbathI mAMDIne himAlayanI taLeTI sudhInI laDAvavAmAM saphaLatA prApta karI temanI zakti dareka rAjyasattAe AmAM dareka jAtanI madada chinnabhinna karI nAkhI. A pramANe selyukasa ApI. lagabhaga 3 varSe eTale I. sa. pUrve ane enTIgesa vacce cAlatI yAdavAsthaLImAM 318 nA gALAmAM magadhane ajeya gaNAte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ]. pATalIputrano kilo gheravAmAM paMDita cANA ajaba buddhizALI paMDite tarata ja palaTe kane saphaLatA maLI. khAdho. pitAnI pratijJAnI pUNahatI magadhanAM lagabhaga eka varSa sudhI ghere cAlu patana sAthe thaI hatI eTale teNe dhArela kAryanI rAkhavA chatAM kile tUTyo nahi eTale siddhimAM paripUrNatA mAnI pitAnA saradArane prapaMcI ane bheda- nItikuzaLa cANakaye mahArAjA mahApadmanaMdane mAnapUrvaka taMbumAM magadha sAmrAjyanI kuLadevInI pratimAne teDI lAvavAnI AjJA ApI.taMbumAM mahArAjAnuM maMdiramAMthI sthAnabhraSTa karAvI gaMgAnA vahetA bhavya rIte sanmAna karavAmAM AvyuM ane jaLa-pravAhamAM phekI devarAvI. A kuLadevI vAkacAturyatAthI tene prema saMpAdana karI, sArAya magadha sAmrAjyane sahAyaka hatI-te cANakaye mahArAjA caMdragupta mATe rAjayamagadha sAmrAjyanuM rakSaNa karI rahI hatI. duhitA durghaTAnI mAgaNI karavI. devIka madada nAbUda thatAM balADhaya mahA- rAjyataMbumAM mahArAjA caMdraguptanI najare pAnaMda rAjavIno parAjaya thaye, magadhanI durghaTA paDI temaja naMdakumArInI najare caMdraakhUTa rAjyalakamImAMthI mAtra potAnA rathamAM gupta paDe. caMdragupta paNa prabhAvazALI, laI jaI zakAya eTalI ja jhaverAta sAthe divya kAMtivAna ane majabUta bAMdhAne laI, rAjyakuTuMba sAthe megadhanI hada yuvAna hatuM. samrATapada bhogavavAne kAI choDavAnI zarate ja 5Dita cANakaya mahA- zrApita IdrAdika devanuM jANe manuSya bhavamAM pAnaMda rAjavI ane tenA kuTuMbane jIvitadAna Agamana thayuM hoya tema tenuM lAvaNya adbhuta ApyuM. rAjayarathamAM besI magadhane tyAga rIte zobhI rahyuM hatuM. karI jatA mahArAjA mahApadmanaMdanI yuvAna mahArAjA caMdraguptanI daSTie durghaTa. rAjyakanyA upara paMDita cANakyanI dRSTi paDI. caDatAM ja rAjyaduhitA pratye caMdraguptanA lakSaNazAstranA jANakAra paMDita cANakaye hadayamAM prema-lAgaNIno saMcAra thaye ghaTA tarataja jANI lIdhuM ke A rAjaya duhitA nA paNa animeSa nayane caMdragupta pratye joi rahI. jarUra mahArANI padane lAyaka che. je teNInA catara cAvAkaye baMnenA manabhAva jANI lagna A ane A ja samaye karavAmAM Ave te lIdhA. mahArAja naMda paNa A banAvathI tenI sAthe lagnagraMthIthI joDAnAra rAjaputra mahAna aparicita nahatA. teNe pote ja rAjyasAmrAjyane avazya joktA thAya. cANakaye duhitanA mahArAjA caMdragupta sAthenA lagnanI eka kAMkare be pakSI mAravAno nirNaya karyo. je mAgaNI karI ane bahAranA vahevAra tarIke caMdraguptanI sAthe A rAjakayA paraNAvavAmAM paMDita cANaye tene svIkAra karyo. baMnenA Ave te mahApadmadano verabhAva ghaTI jAya, lagna rAjya purohita tarIke paMDita cANakaye caMdragupta mahAna sAmrAjyane bhoktA bane ja rAjyataMbUmAM karI ApyA, ane A vivAha saMbaMdhathI magadhanI prajA paNa lagnanI vadhAI, AnaMda ane ya caMdraguptane adhika rIte cAhe. samrATu sAthe thayela sudhInA samAcAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ['samrA tarata ja pATalIputramAM pahoMcI gayA. ane caMdragupta paMDita cANAya sAthe hAjara hatA. magadhanI prajAe nagarapraveza karatA navapariNIta bhedI jAsuso dvArA samrATa caMdragupta badhI daMpatIne ati harSapUrvaka satkAra karyo. egya bAtamI meLavI lIdhI hatI. samaye caMdraguptano rAjyAbhiSeka ujavAyo. seksane mahArAjA caMdragupta sAthe takSa mahArAjA naMdanA rAjakumAranI jIvana- zilAnI sarahade ja bhayaMkara yuddha thayuM ane vyavasthA paNa rAjya taraphathI ghaNuM ja sArI zAha selyukasa siMdhunI AgaLa eka paNa rIte karavAmAM AvI. DagaluM bharI zakaze nahi. mAtra siMdhukinAre mahArAjA na de tyArabAda vAnaprasthAzramane ja raNakSetra banAvI tene paDI rahevuM paDayuM. vIkAra karyo ane pitAnuM pAchaluM jIvana prabhu nadIkinAre raNakSetramAM paDI rahela A IrAnI bhaktimAM gALI pitAnuM jIvana saphaLa kIdhuM. zAhane raNakSetrane svAda cakhADavA khAtara A pramANe I. sa. pUrve 317mAM eTale vI. bhAratIya samrATe sAme humalo karyo. pariNAme, ni. 210mAM magadha sAmrAjya upara maurya samasta bhAratane sara karavAnA haptA setA sAmrAjyanI sthApanA thaI. selyukasane bhArata paranuM AkramaNa cheDI daI vIra samrATa caMdragupta sa the pharajIyAta saMdhI selyukasa ane eTigesa vacce bhayaMkara karavI paDI. A saMdhimAM nIce pramANenI yuddha thayuM. A yuddha lagabhaga 9 varSa sudhI tene samAveza thayo hate. cahyuM jemAM I.sa. pUrve 312mAM selyukase caMdragupta selyukasane (mesiDoniyana bebilona karyuM ane yuddhanI gati badalAI. sattAnA rakSaNArthe) mAtra 500 hAthIo ApavA, selyukasane rAjyagAdInI prApti thatAM te ItihAsakAronA matAMtara pramANe selyukase mesiDeniyana sAmrAjyane niraMkuza rAjA 500mAMthI 400 hAthI tene pAchA suprata banyA. I.sa. pUrve 306mAM moTA samAraMbha karyA hatA. A uparAMta selyukase siMdhanA sAthe tene rAjyAbhiSeka thayo ane teNe pazcima vibhAganA mahatvanA pradeza samrATa pitAnuM nAma ni keTara athavA vijetA rAkhyuM. caMdraguptane AdhIna karyA hatA. tenA sAmevaDIyA tarIke madhya eziyA mahArAjA caMdraguptanI sAthe selyukasane sadhI ane bhAratanA pazcimettara pradezanA samrATuM thavAthI te caMdraguptano paramamitra banyo hato tarIkenuM pada caMdragupta bhegavatA hatA. magadha ane teNe caMdraguptanI madadathI enTige sane sAmrAjyanI sImA te samaye nikeTaranI harAvyuM hatuM. I. sa. pUrve 301 mAM selyurAjyasImA sAthe joDAI hatI. vijayI nike- kasanA hAthe enTigesa phejIyAnA pradezamAM Tara rAjavIe I. sa. pUrve 305mAM zAha mAryo gaye hate. selyukasa sAthenI thaela sIkaMdaranI mAphaka pUrva bhAratane sara karavA mATe saMdhI mujaba enTigesane harAvavAne madada paMjAba ane siMdha taraka baLavAna lazkara sAthe karanAra mahArAjA caMdragupta sAthe pUrNa bhatrI prayANa karyuM, jenA sAmanA mATe khUda mahArAja dharAvanAra ane tenA para prasannacitta banela Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] selyuse pitAnI putrI caMdraguptane paraNAvI sudarzana nAmanuM taLAva khodAvI, naherane hatI ane A pramANe eziyAnA ane pravAha te taLAvamAM vALI, AvazyakatA anusamartha samrATo kauTuMbika saMbaMdhathI paNa sAra bhinna bhinna diza e nAnI nAnI nahera joDAyA. A hakIkatamAM amAro matabheda che, kADhI teNe prajAnA kaSTanuM nivAraNa karyuM hatuM. kAraNa caMdraguptanA AkhA jIvanamAM videzI bhAratanA rakSaNArthe mahArAjA caMdragupta pANI mATenuM varNana ke I paNa sthaLe jovAmAM jabarajasta lazkarI baLa taiyAra rAkhyuM hatuM, AvatuM nathI. jemAM cha lAkha pAyadaLa, trIsa hajAra hayadaLa, A kALe magadha sAmrAjyane rAjya ane nava hajAranuM gajadaLa eTale dareka vistAra eTalo badho vistRta banyo hato ke hAthI dITha eka tene mahAvata ane tenA sAmrAjyanI sImA dakSiNa taraphanA amuka hAthInA traNa aMgarakSaka ema cAra mANase drane sparzatI hatI. uttara bhArata temaja apha ane hAthI para besIne laDanAra sinika judAghAnistAna ane balucistAnanA bhAgane A sivAya naukAvibhAganuM sinya paNa pUratI paNa temAM samAveza thaye hate. kabaja, saurASTra tathA anya kSatriya rAje tenA rIte mahArAjA caMdragupta pAse hatuM. Azrita banyA hatA. vajika, malaka, A pramANe vIratAthI rAjya calAvanAra majika, kukara, karU, pAMcAla Adi rAjyone mahArAjA caMdragupta I. sa. pUrve, 303mAM jItI lIdhA hatA nikeTara rAjavI sAthe saMdhi karI. te DaoN. mitha mahArAjA caMdraguptanA vijaya- saMdhi pramANe tene pratinidhi megedhunisa ne aMge jaNAve che ke-" 2000 karatAM magadha sAmrAjyamAM raheto hato. jene svaadhika kALamAM bhAratanA prathama samrATu gavAsa thatAM tenI jagyAe DAyameca nAmano tarIke caMdragupta bhAratanI vaijJAnika sImA pratinidhi pATalIputramAM raheto hato. prApta karI hatI. teTalI sImA 16 mI athavA A pramANe etihAsika samAlocanAmAM 17 mI sadImAM megala samrATe e paNa prApta I. sa. pUrve 303mAM vI. ni. 224mAM samrATa karI na hatI. " caMdragupta paradezI AkramaNakArethI bhAratane mahArAjA caMdragupta aneka jAtanA bahupAye mukta karyuM. le kopagI kAryo karyA hatAM. jemAM gaMgAthI ezIyana rAjyasattAo ane prajAe A prAraMbhI giranAra parvata sudhI pahoMce tevI vijayI rAjavI caMdraguptane "sekasa ane nahera 12 varSa dukALanA aMge khedAvI hatI. mAnavaMto IlakAba apa karyo hate je A uparAMta giranAra najadIka eka nAme te prasiddhi pAmela hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bIjuM caMdragupta mauryanuM pUrvajIvana mahArAjA caMdraguptane aMge aneka Iti- vizvavatsala ne apUrva jyotidharane janma hAyakAre temaja mudrArAkSasa tene dAsIputra thayo hate. ane zuddha jAtino jaNAve che te vastu paNa himAlaya parvatanI TekarInI najIkamAM kharekhara matabheda ane vicAra karavA jevI mayUra nAmanuM rAjyanagara hatuM, jenI cAre che. amArA saMzoSanamAM pramANabhUta rIte bAju parvatanI zreNI, hariyALI vRkSarAjI amane jANavA maLyuM che ke mahArAjA caMdra- ane ghaTAothI bharapUra hatI. mayUreno nitya gupta vaMza e morya nAmanI kSatrIya jAtino kolAhala ane madhura avani janatAnA kaNane hato. maurya jAti, lacchavI jAtino eka AnaMdita karato hatuM, jethI lokoe mayUra peTA vibhAga hatI ane lI2chavI ane naLa 0 5 nagarI nAma pADayuM hatuM ane tenA va jAtine saMbaMdha hatuM. A kSatriya jAtimAM nivAsIe maurya tarIke prakhyAti pAmyA nava mahala jAti ane nava licchavI jAti maLI hatA. Isa. pUrve 600 sudhImAM A maurya vaMzanI rAjadhAnI mayUra kSatriya vIrachalI 18 vibhAgo hatA, jemAM maurya jAtinA vibhA rAjAonA hAthamAM hatI. gane samAveza thAya che. prabhu mahAvIranA pitA A pradeza atyaMta suMdara ane hariyALI siddhArtha rAjA jJAta jAtinA kSatriya hatA. bhUmi tarIke cAre dizAe paMkAte hate. prabhu temanA mAmA mahArAjA ceTaka lichanI mahAvIranA nirvANa pUrve rAjyabhane vaza jAtinA kSatriya hatA. thayelA nRpatinA AdezathI A rAjyagAdI A jJAta jAti ane licchavI jAti baMne magadha sAmrAjyamAM vALI gaI ane rAjanA zramajIvI kSatriya zAkhAo gaNAtI. temanA kuTuMbIo magadhanA khaMDIyA tarIke vasAvA putraputrIonA paraspara lagnasaMbaMdha thaI lAgyA je samayanuM ame Alekhana karIe zakatA hatA, jethI rAjA siddhArtha sAthe ceTake chIe te kALe I. sa. pUrve 350 nA gALAmAM potAnI bena trizalAnA lagna karyAM hatAM ke A mayaranagarI eka nAnA sarada AranI jemanI pavitra kukhathI prabhu mahAvIra jevA jAgIra tarIke gaNAtI hatI. jAgIradAranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ]. .: 31 : mArA nAmanI patnIne caMdrabiMbanA pAnane biMbisAra (mahArAjA zreNika) jevo ja jaina dehara utpanna thayo. A viSama dehilAno hato je hakIkata na mAnavAne kAMI paNa pUrti paMDita cANakaye buddhibaLe karI ane kAraNa nathI. naMde ane monA samayamAM badalAmAM rAjyaputra candraguptanI mAgaNI karI. jaina dharma magaSamAM sUryanA prakAzanI mAphaka janmasamayathI caMdraguptanA dhamapitAnuM seLe kaLAe prakAzI uThyo hato. bhAratasthAna paMDita cANakayane prApta thayuM hatu. bharamAM tenI pratiSThA advitIya hatI. vidvAna teNe tene dareka vidyAmAM pAraMgata banAvyuM. brAhmaNa cANakayanI yuktithI caMdragupta rAjya bAda paMDita cANakaye "bhAratanA bIbAM meLavyAnI vAta jaina dharma e rAjyadharma tarita rAjavI"--uttarasAdhaka tarIke sAthe hatA te mAnyatA mATe aprAsaMgika nathI." rAkhI magadha sAmrAjyane hastagata karyuM. jeno pitAnA vidhividhAno mATe parapaDita cANakayanI madadathI ane teNe parAthI brAhmaNono sahakAra letA AvyA che. racela arthazAstranA ge mahArAjA caMdragupta jaina sAdhuoe paNa sAmrAjyanI sevA karI pitAnA 24 varSanA rAjyaamala daramyAna che. pahelA naMda ane pachInA na da rajAonA magadha sAmrAjyanI ujajavaLa kIrti upara khAsa salAhakAra tarIke jaina sAdhu ene Dise suvarNakaLaza caDhAve. je te nathI." mahArAjA caMdragupta mahArANI durghaTA ane samartha jainAcAryonA saMsargamAM rahI DAramItha. okSapharDa hisTarI opha jaina dharma aMgIkAra karyo hato ane aMta samaya InaDIyA. Pp. 7-76mAM jaNAve che kesudhI jaina dharma pALI jaina rAjavI tarIke " zrImadda hemacaMdrAcAryanA jaNAvyA vargavAsa karyo, mujaba caMdragupta samAdhALuM pANafs jagatabharanA ItihAsakAro temaja purA thaf I tattvasaMzodhake bahumatie A hakIkatane 3. mitha jevA saMzodhana kAranuM kathana pUrate Teke Ape che. jANItA purAtattva- samrATa caMdraguptanI dhArmika zraddhAne ane itihAsattA zrI jayasvAlajI kahe che pramANabhUta gaNAya, mahArAja cadraguptanA svake- jaina graM che ane te pachInA zilAlekhe gavAsa bAda I. sa. pUrve 298 thI 272 caMdragupta rAjavIne jaina rAjavI tarIke ulekhe eTale vIra ni. 255 sudhI biMdusAra mahAche, mAro abhyAsa jaina kathananA ati rAjA caMdraguptanA pATavI kuMvara tarIke rAjya hAsika pramANane mAna ApavAnI pharaja bhogavyuM. A rAjavInA lagna eka bauddhadharma pADe che." pAlaka brAhmaNa kanyA sAthe thayA hatA. vilAsaDe. rimatha paNa uparokata maMtavya priya A rAjavInA raNavAsamAM aneka rANIo svIkArI jaNAve che ke " A mahAna samrATa hatI. kathAkAra temaja ItihAsakAronA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [amrATuM jaNAvavA mujaba A rAjavIne 100 putra athata A gaMdhanI sugaMdha lIdhA pachI thayA hatA, jemAM rAjyaputra azoka mukhya hatuM. je manuSya municaryAmAM raheze nahi te tAtkA mahArAjA biMdusAranA samayamAM moTuM lika yamane atithi thaze-maraNa pAmaze. sAmrAjyane pAye nAkhanAra paMDita bhojapatra para lakhela arthanI khAtrI karavA cANakyanuM apamRtyu thayuM. maurya vaMzane vaphA eka carapuruSane te divya gaMdha saMghAThI teNe dAra rahela A paMDite nagaranI bahAra jai, tene dIvya AhAranuM bhojana karAvyuM, eTale anazana karI, agnijavALA pragaTAvI Atma- te puruSa tarataja maraNa pAmyo. A banAvathI ka9yANa sAdhyuM hatuM. A pramANe Atma- subudhdhi atyaMta bhayabhIta bane. ghAtanA kAraNabhUta kAvatarAMbAja subuddhi nAmane zeSa jIvana pazcAttApamAM gALI prabhunA paMDita cANakayane eka harIpha amAtya hate. darabAramAM " kara ane jenI rAjanIti maMtra-taMtranA jANakAra paMDita cANA pramANe pitAnA apakRtyane javAba ApavA kayanI tIvra buddhie maraNa bAda paNa potAnA subudhi paraloke saMcaryo. e mRtyune badalo yuktipUrvaka lIdhe, 5 Dita mahArAjA biMdusAra potAnA pitAnI cANakayanA gharamAM jaI vasela, A hRSI mAphaka jaina dharma pALanAro ane cUsta hatA. amAtya buddhinA hAthamAM paDeta cANa- A pramANika nivedanane De. themsa Teke kayanI eka bhedI peTI AvI. te peTImAM ApatAM jaNAve che ke-"biMdusAra pitAnA lokottara divya mahAsugaMdhI gaMdha tenI pitRdharmane anusaranAro hato ane azoke najare paDyo te gaMdhanI ati sugaMdhathI paNa bALavayamAM te ja dharmanuM zikSaNa prApta AkaSaye ane amUlya varatunI prAptithI karyuM hatuM." AnaMdita banyo. te ja peTImAM rahela eka mahAvaMzamAM jaNAvavAmAM AvyuM che kebhAjapatra paNa tenA jovAmAM AvyuM. te sAmAnya sthitine sanAtana brAhamaNudhamI lagabhAjapatramAM nIce pramANe lakhela leka tenA bhaga 60000 jeTalA brAhmaNa samAjane vAMcavAmAM Avyo. nirvAha A samaye thatuM hatuM ane temane ravAnA thAya che samAja timuniravA rAjya ane prajA taraphathI sArI rIte madada caMtA sarajA-vicitye miSyati ne maLatI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ makaraNa trIjI kALagaNanAmAM bhUla kevI rIte dhusI ? vIra nirvANanA prathama varSa thI eTale avaMtIpati mahArAjA ca MDapradyotanA mRtyu bAda 60 varSa sudhI mahArAjA pAlake (tenA putre ) rAjya karyu, vI. ni. 60 mAM eTale I. sa. pUrve 467mAM tenuM ( pAlatu') putrahIna mRtyu thatAM A rAjavIe peAtAnI putrI. magadha sAmrAjyanA vIra rAjavI mahArAjA naMdIvanane paraNAvI. A pramANe banela ghaTanAne age avantIpati palakanA svargavAsanuM vaSaeN kALagaNanAne aMge nedhapAtra banyuM, pAlakanA naDhAnAM mocanAM 6. 150 160 kula 370 370 varSanA itihAsa pramANabhUta rIte A pramANe lakhAye ane Aje paNa uparekta vazene lagatA 370 varSanA itihAsa eTale i. sa. pUrve. 257 sudhIne itihAsa pUrNa paLe prApta thAya che. jagatabharanA itihAsakAronI kALaganA sAthe jaina kALagaNunAne sa Mkalita 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat karatAM itihAsanI gaNanA paripUrNa maLI Ave che, chatAM naMdavaMzanA 150 ne badale 155 ane phAika jagyAe jaina arvAcIna graMthAmAM mAtra 55 paNa gaNAyA che, te ja mAphaka mauya - va'zanA 160 ne 108 nI sakhyA gaNAI che. A pramANe matAMtara thavAthI te mAMtarAnA kAraNe gaI'bhIlanI avantInI rAjyagAdI upara rAjya karyAnI gaNanAnA varSonA phera*Ara gaNAyA che, pariNAme jaina itihAsa ane pU`dhara AcArconI sevA saMbaMdhamAM zakA ane matabheda UbhA thayA che. UMDA abhyAsa ane gaveSaNA pachI ameA jaNAvIe chIe kejaina kALagaNanA pramANika ane aitihAsika banAvAne puSTa karanArI che. matAMtara karyAM che ! naMdava'zanA itihAsanI kALagaNanAmAM nakronI 150 varSanI sa'khyA darzAvatI prAcIna gAthAmAM pu puLasaruM vAkaya prAmANikatAthI lakhAyelu che chatAM pAchaLathI graMtheAmAM A vAkayanI saMdhinA kuLa zabdanuM azuddha savarUpa www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sI , : 34 : [ samrATuM vaLa thayuM ane tenI azuddha matabhedaka joDaNa vIra nirvANanI chaThThI yA sAtamI zatAguta thaI gaI. dImAM kudaratI saMjogomAM yA bhavitavyatAnA A pramANe vaLa zabdanI utpatti thavA ge uparokta mULa gAthAmAM kurikAmAM thI pratIkSA sumittANa vAkya banyuM. A ravizaMmAM "a"nA sthAne lahiyAthI bhUlamAM vAkayamAMnA paMcavAcaka paNa zabdanuM kuLa = thaI gayo. kALAMtare A eka ja bhUlanuM thaI, temAM tINA zabda pAchaLa thaI javA- pariNAma saMzodhanakAre mATe evuM te matathI baMne jagyAe pAMca varSane evo bhedaka AvyuM ke tyArapachInA lekhakoe, adhikAra thaye, paraMtu chevaTanI saMkhyA bara- dila ne badale zadina zabda cAlu karyo ba rahI. A pAMca varSanI azuddha cirakAlIna ke jeno artha 160 ne badale 108 varSa bhUlane aMge naMdavaMzanA 150 nA badale thAya che. 1papa thayA che. paraMtu aitihAsika kALagaNanA 1 ane ra ne ardha uccAraka lai te pramANe 150 varSane ja rAjyaamala pramANuMbhUta rIte maLI Ave che, jemAM pAMca varSane phera samayanA vyAkaraNakAroe uparokta zabdane nIce pramANe gfsthA sadRna banAvyuM. phAra kaI paNa jagyAe thavAno saMbhava ja nathI. te ja mAphaka moryavaMzane lagatA jaina A zabda vaikalpika saMdhithI gulAbagraMthAnA ghaNA bhAgamAM 160 nA badale he madurAI e pramANe pracalita thaye eTale 108 nI saMkhyA jaNAvavAmAM AvI che. saMzodhaka vyAkaraNakAre e zabdamAMthI keIpaNa ane mauryakALa gaNanAnI sUcaka gAthA jagyAe mAtrA ghaTI na jAya tene khAtara takavA. emAM sadara muziA A zabdo mATe dane Azaro laI zabdanI kAyApalaTa karI ane bhAge dekhAya che. tIsthAgAlI paInnayamAM paNa mukAma yaMnA badale pradala thari Ane aMge nIce mujaba gAthA che. zabda pracalita karyo. A pramANe kALagaNanAne aMge 160 ne badale 108 varSa dAkhala thayA. mahA(kurimA ) nAM ! A pATha azuddha che ema samajAya che. vartamAnakALe haju paNa A matabheda najare caDe paraMtu A azuddhinI bhUla maurya ane naMda che. pariNAme A bAvana varSanI bhUlanuM pari. vaMzanA UMDANamAM utaryA vagara ane prAcIna NAma janetara ItihAsakArone mahArAjA saMpraItihAsanI pUrNa samAlocanA thavA sivAya tinA astitva saMbaMdhamAM zaMkA upajAvanAruM samajAya evI nathI. A azuddhine banyuM che. lagatI bhUla sahelAIthI nIce pramANe prANa vI.ni. chaThThI sAtamI zatAbdIthI prAraMbhI thaela che. vastusthiti e che ke-muriNA uparokata bhUla cAlu rahI eTale moya vaMzanA adalanI jagyAe kurivALa zadira no tatpazcAtanA itihAsakAroe 160 ne badale mULa pATha hastalikhita prAcIna graMthamAM 108 varSa gayA. A azuddha kALagaNanAnuM prApta thayo che, varUpa zrI merutuMgAcAye caudamI sadImAM bhalA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 vikramAditya ] * 35 : tarIke zodhI kADhayuM. tatpazcAt temaNe lakhela zrIvImutiH zaravAghaje rAzItisaMpu ! vicArazreNI nAmanA graMthamAM teoe rAjakALa- vaLAM samanAra bInAnAgArayTAyA che. gaNanAnuM zuddha svarUpe rajU karatAM jaNAvyuM ke A AcAryadeva balamitranA rAjyaamala naMda vaMzanA daramyAna thaI gayA che. mauyanA zrI khayTAcAyanA samayamAM balamitra puSyamitranA 35 nizcayAtmaka che ane bhAnumitranuM rAjya bharucamAM hatuM tene aMge teoe lahIne hAthe kALagaNanAmAM kaI nIce pramANe pramANa maLI Ave che. rIte gaMbhIra bhUla thaI te paNa yathArtha rIte dazAtipura ttAdattarAsiTAmanA jaNAvyuM che. bhRgukacchaM nRpastatra balamitro'bhidhAnataH / / bhUlabharelI kALagaNanAne aMge nirvANa zrI balamitra bhAnumitrane rAjyakALa saMvat 353 thI 413 sudhImAM balamitra bhUlabharelI kALagaNanAne aMge vi. ni. 353 bhAnumitrane rAjyaamala bharucamAM thaela thI 412 sudhI mAnIe te pramANabhUta dekhAI Ave che. teo nimittivettA zrI gaNAtI prabhAvaka caritranI gAthAo pramANe kAlikAcAryanA saMsArI avasthAnA bhANeja zrI. kAlikAcArya ane balamitra bhAnumitrane thatA hatA. teo vI. ni. 453 mAM saMbaMdha samakALe kaI rIte ghaTI zake ? ujajainInI ghaTanAmAM sUtradhAra tarIke prasi- A bAbatamAM UDI gaveSaNA karatAM baladine pAmyA che. te ja mAphaka zrI AyaMkha- mitra bhAnumitra temaja nimittavettA zrI kAlapaTAcAyane svargavAsa. vI. ni. 484 mAM kAcAryanA nirvANune kALa vI. ni. 453 mAM bane che, chatAM 52 varSanI bhUlane aMge zrI. aitihAsika pramANe dvArA siddha thAya che. kAlikAcArya ane khaTAcAryano saMbaMdha bharuca- zAha sIkaMdaranuM AkramaNa I. sa. pUrve nareza sAthe darzAvavAmAM Avyo che. zrI. Arya 326 mAM, tene savagavAsa I. sa. pUrve 323mAM, khapaTAcAye" vAdI tarIke bharucamAM bauddha tenA vArasa nikeTara sAthe caMdraguptanI saMdhI sAdhuone jItavAmAM ane bauddha dharmane athavA tahanAmuM I. sa. pUrve 303 mAM. bharucamAMthI tIlAMjalI apAvavAmAM puruSArtha takSazilAnA rAjavI tarIke mahArAjA dAkhavyo hato, je samaye bharucanI gAdI caMdraguptane gAdI I. sa. pUrve 322mAM prApta thaI, upara balamitra bhAnumitranI baMdhubelaDI rAjya tatpazcAt magadha sAmrAjyanI gAdI magaja karatI hatI. samrATa tarIke I. sa. pUrve 37mAM prApta thaI. zrI. prabhAvaka caritramAM AcArya khapuTA- I. sa. pUrve 157 mAM eTale vI. ni. 370mAM cAryajInA svargavAsane aMge jaNAvavAmAM mauyavaMzI aMtima rAjavI bahArthanuM khUna tenA AvyuM che ke senApati puSyamitre dharmajhanUnathI prerAI karyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 34 : [ samrA ane teNe magadha sAmrAjya upara zregIvaMzanI varSa sudhI A rAjavaMze avantIpati tarIke sthApanA karI. teNe magadhathI mAMDI avantI rAjya karyuM. vIra nirvANa 470 mAM eTale sudhInA prAMte sara karyA. vi.ni. 370mAM eTale I. sa. pUrve 56-57 mAM avanInI rAjyaI. sapUrve 157 mAM avantInI rAjyagAdI gAdI upara rAjyakartA zaka rAjavIone harAupara rAjya karatA samrATa saMpratinA vArasAmAM vanAra mahArAjA vikramAdityane rAjyAbhiSeka zithilatAne aMge athavA te kuTuMba-kalezane thayo ane kALagaNanAmAM gabhInA 100 aMge nabaLAI AvI. varSa gaNAyA. - A jana rAjavI saMpratine svargavAsa vIra nirvANa saM. 3ra3 mAM avantImAM thayo bhUlabharelI kALagaNanAnA hisAbe gaI. hatuM. tatpazcAta avantI pati jainadharma mahA- bhIla vaMzanA 152 varSa thAya che. A vastu rAjAo 50 varSamAM avantIne paNa pUre- taddana asaMbhavita ane aitihAsika vastune pUruM saMbhALI zakayA nahi ane temanA hAtha nAbUda karanArI bane che. ItihAsakAre paNa nIcenA sAmaMta saradAre eka pachI eka ava. avantInI rAjyagAdI upara gabhIla vaMzanA tIthI chUTA thavA lAgyA. 100 varSa jaNAve che ane amArA saMzodhanamAM avantImAM saMmatinA vagaravAsa bAda A paNa 100 varSane ja ItihAsa upalabdha thAya che. rAjavIoe jaina dharmanA rakSaNArthe ane pracAthe pUratA prayAsa kIdhA, paraMtu teonI masya, brahmAMDa ane vAyupurANamAM paNa vilAsapriyatA ane rAjya uparanI dekharekhamAM gaI bhIlavazI 7 rAjAoe avatIpati aMdhAdhuMdhI temaja nabaLAI avantI jevA rAjavIo tarIke 100 varSa sudhI rAjya vizALa sAmrAjya mATe bhArarUpa thaI paDI. karyAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che, te ja pramANe keTalAka ItihAsakAronA jaNAvavA pramANe tIsthAgAlI peInnaya sUtramAM paNa gabhIla A moryavaMzI rAjavIoe raNavAsanI aMdara vaMzanA 100 varSa jaNAvavAmAM AvyA che to evI halakI jAtanI strIone dAkhala karavA mAMDI kaI rIte gabhIlavaMzanA 15ra varSanI kALake jenA aMge rAjyamAM khUba khaLabhaLATa thayo. gaNanA pramANabhUta mAnI zakAya ? pariNAme A rAjavaMzIonA mAtRpakSI ane jAtismaraNazAnI samrATa saMpratine ItizvasurapakSI sanAtanadharmI rAjavIoe AMta- hAsa paNa AvI bhUlabharelI kALagaNanAne rika baLo uThAvyo,jenA pariNAme traMbAvaTInA aMge jagatanA ItihAsakArene asaMgata gadaMbhI vidyA sAdhaka mahArAja darpaNe avanatI jaNAvA lAgyA. A darpaNa jevA spaSTa aitiupara caDhAI karI ane rAjyasattA pitAnA hAsika prasaMganuM nAmanizAna ItihAsamAMthI hastagata karI. luptaprAyaH thatuM amArA jANavAmAM AvyuM ke darpaNane rAjyAbhiSeka vi. ni. 370 mAM tarata ja ame A dizAmAM bhagIratha prayAsa zarU avanatInA rAjya upara thayo, tyArabAda 100 karyo ane varSonA parizramane pariNAme samrATa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] saMprati nAmane lagabhaga 500 pAnAne daLadAra vartamAnamAM chapAela tIthaigAlI paiya graMtha bahAra pADa sUtranI gAthAomAM sakrivA ne badale diva6 zabda daSTigocara thAya che, jenA ASAre mauya. uparyuMkata graMthanA AThamA khaMDamAM ame vaMzI kALagaNanAmAM 160 ne badale vikRta 108 jema jaNAvyuM che te ja mAphaka sAhityaratna paM. nI saMkhyA nizcita thaI. vI. ni. sAtamI zrI kalyANavijayajI mahArAje jaina kALagaNa sadImAM mArA dezamAM athavA avatInI nA nAmanA graMthamAM bAvana (para) varSanI bhUlanuM ujainI nagarImAM lakhAtA prAcIna graMthomAMsaMzodhana rajU karyuM che. nI pratamAM uparokta dezanA lahIAo ke tIthagAlI paInnaya sUtranA lakhANu mAM je pa ne badale ja ane mane sthaLe ja nA paNa gaNunA viSayaka gAthAomAM paNa sUma bhUla avataraNuM ke ucAramAM sodita bhUla karatA praviSTa thaelI dekhAya che. A bhUlanA AdhAre AvelA che, teoe tItyogAlI paiya paNa vIra-nirvANathI zaka saMvata sudhInA rAjA sUtranA lakhANamAM aneka sthaLoe paNa nA ene rAjyakALa vI. ni, 553 sudhI Ave badale ane 5 nA sthaLe lakhI e to che. paraMtu pramANika ane sAcI rIte zaka goTALo karyo ke mULa arthanA aneka azuddha saMvatsarane kALa vI. ni. 605 varSa ane 5 arthe najare dekhAya che, jemAMthI nIcenA mAse Avo joIe. keTalAka dAkhalAo rajU karIe chIe. sa ne badale ma sa ne badale ma azuddhapATha pRSa gAthAcaraNa zuddha pATha azuddhapATha pRSTha gAthAcaraNa zuddha pATha murA 9 208-2 surA muyarayaNa 32 49-4 suyayaNa rAkhavAme 13 316-2 rAkhavAse maMkiNA 34 912-4 saMkiNA nimubeya 23 610-2 nizuMbheya muMDiya 36 950-1 bhasuMDiyA maMjate 26 680-2 saMja muNividda 45 11994 suNivido munisillo 30 8.9-4 sunisillo parisANuM 1 13-4 parimANuM sutihiti 35 935-2 mutihiti suhamalA 11 270-4 muhakamalA susura 35 937-4 mummara dhaNisujatA ra5 667- 2 dhaNiyAmujajetA suvaThThio 29 768-4 avaDrio Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 3 ja prakaraNa 1 luM sAdhvI sarasvatInuM apaharaNa zrutapAra prathama kha'DamAM jaNAvyA mujaba gAmI zrI kAlikAcArya avantInA pATanagara ujjainImAM peAtAnA aheALA ziSya samudAya sahita kSIprA nadInA kinAre Avela upavananI poSaSazALAmAM sthitA karI. bIjI bAjuthI maLabrahmacAriNI gacchanAyikA sAdhvI sarasvatI paNa aneka sAdhvIo sahita ujjainInA upAzrayamAM AvI pahuMcI. avantInA pATanagara ujjainInI janatA yAti ra sUrIzvarajInI amRta dezanAnA lAbha levAne niyamita pauSadhazALAe ekatra thatI. te ja pramANe sAdhvI sarasvatI Adi sAdhvIe ujjainInA mahilAsamAjanI sAthe vyAkhyAna zravaNa karavA mATe niyamita bahAra upavananI pauSadhazALAmAM jatA. A pramANe niyamita jatAM--AvatAM kramamAM eka divasa avantIpati gaMdhava sena rAjavI ke jevu' bIjI nAma gadu bhIla hatu... tenI najare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bALabrahmacAriNI smRtirUpavatI sAvI sarasthatI paDI. yuvAna, madAMdha ane bhAnabhUlela A rAjavInI mati sarasvatI sAdhvIne jotAM ja bhraSTa manI. ane sAzasArane vicAra na karatAM peAtAnI sAthe rahela subhaTAnA nAyaka na'dane tatkSaNe hukama karyo ke-vyAkhyAna zravaNa karI pAchI pharatI sarasvatI sAvIne tAre kAI paNa hisAbe pakaDI mArA mahelamAM dAkhala karavI. mahArAjA gadhasenanAM upayAga mATe e rAjyamaheleA karavAmAM Avela. eka mahelamAM mahArANI madanasenA ane rAjyakuTuMba rahetuM hatu' te mahela kSIprA nadIne kAMThe ja upavanamAM Avela hatA ane pauSadhazALA lagabhaga arpI mAIla dUra hatI. bIjo rAjyamahela ujajainInA killAnI aMdara rAjyavahIvaTanI adAvatA Avela tenI pAchaLanA bhAgamAM heta. A killAnA rAjamahelaneA upayega gadhava senanA www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] .: 39 : durAcAra mATe thatuM. gaMdharvasenanI kAmAbhilASA vicArathI tene kaMpArI chUTI. tene manathI "eka ati ugra hatI. zaheranI rUpavatI strIo temaja tarapha vAva ane bIjI tarapha nadI" e kanyAonuM apaharaNa karAvI, A kilAmAM te nyAya thaI paDaze. zuM karavuM? tenI gaDapitAnuM manoraMjana karato. ujajainInI prajA mathalamAM te stabdha banI gayA. vicAraNAne A atyAcArathI pUrepUrI kaTALI gaI hatI. aMte tene eka sugya mArga maLI Avyo. vADa pote ja jyAre cIbhaDA gaLe tyAre tenI teNe vicAryuM ke sarasvatI sAdhIne je huM phariyAda kenI pAse jaIne karavI? chatAM te madanasenAnA mahele pahoMcADuM to rAjAne samayanuM mahAjana mAyakAMgaluM nahotuM. teNe na mAyakAgaluM nahotuM. teNe paNa Adeza mAnya karyo kahevAya ane rANI rAjavIne paNa ghaDIbhara vicAramAM nAkhI de madanasenAnA mahelamAM rahetA sAdevI sarasvatevI hIjarata karavAno nirNaya karyo. tevAmAM tIne kAMI paNa harakata Ave nahIM. naMde kudaratI saMketAnusAra sAdhvI sarasvatInA apa- pitAnA subhaTane te pramANe karavA gupta haraNane kAramo kisse banyo. salAha ApI ane apaharaNa karI javAnA gaMdharvasenanI viSayapipA sA mATe ema 2thanA mukhane madanasenanA mahela tarapha kahevAya che ke-tene pitAnI ja umaranI vAyu, naMda ane subhaTo sarasvatInA pAchA aDaliyA nAme ati suMdara bahena hatI. pharavAnA samayanI rAha jotAM jhADImAM potAnI A bahenanA rUpasauMdaryathI te atyaMta saMtAI gayA. mugdha banyA. pitAnA yuvarAja parNanA A bAju zrI kAlikAcAryanuM vyAkhyAna abhiSeka vakhate potAnI jAtanuM paNa bhAna- pUruM thayA bAda mAnavamedanI vikharAI. so bhalI teNe potAnI bahena u52 karaDI najara pota-potAnA mArge cAlyA gayA, nAkhI ane tenI sAthe bhegavilAsa karyo. A tyArabAda sAdhvI sarasvatIe zrI kAli. samaye prajAmAM hAhAkAra macI gaye. zAMta kAcAryajI sAthe dhamakI karyA bAda jaNAamAtya vage tene samajAvyo ane aDaliyA vyuM ke-gurudeva, Aje mArI jamaNI bhujA ne tenI najarathI dura rAkhavA mATe sAtamA temaja AMkha pharakI che, mATe jarUra Aje mALe rAkhI chatAM paNa viSayIne kadI tRpti na kAMIka paNa azubha thavAnuM sUcana thayuM che. heya tema te gupta rIte sAtame majale paNa javAbamAM AcAryadeve paNa AzvAsana ApatAM javA lAgyA. jaNAvyuM ke-zAsanadeva tamAruM rakSaNa kare. naMda A hakIkatAthI banavAkepha na hatuM A pramANe vArtAlApa bAda sAdhvI sararapaNa kudaratI rIte ja A vakhate teNe gaMdharva- tIe nagara tarapha prayANa karyuM. sAdhvIe senanA AdezanI sAme thavAnuM nirgata karyuM. maMdagatie cAlavA mAMDayuM. eTalAmAM jhADanA eka satI sAdhavI strInA pavitra ziyalane guDa vaccethI kaMIka avAja Avato saMbhaLAya bhraSTa karavAmAM pote sahAyabhUta bane che te paraMtu eTalAmAM tadana nijena sthitine lAbha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ - samrATuM laI bukAnI bAMdhela zastradhArI traNa cAra eka paNa paLane vilaMba na karatAM te subhaTee jhADImAMthI bahAra AvI, je pramANe nirdoSa sAdhavInA rakSaNArthe kaTibaddha thaI eka varu pitAnA zikAra upara tarApa mAre naMdane teNe AjJA karI ke "tene A tenI mAphaka sAdhvI sarasvatIne gherI lIdhI palaMga upara suvADo." sAdhvI sarasvatI taddana ane teNe eka paNa zabdano upacAra kare te bezudadha hatI. madanasenA naMdane sArI rIte baghu uM . pahelAM te khUda na de ja potAnA baMne bAhathI jANatI hatI. potAnA patinA avicArI teNIne saMbhALapUrvaka upADI rathamAM dAkhala karI. kAryomAM te teno sahAyaka rahete; paNa A samaye tene kayAMthI khabara hoya ke naMdamAM sAthe rahela sAdhvIvage A acAnaka humalAthI kikiyArI karI mUkI paraMtu temano prayAsa ara ajaba parivartana thaI gayuM hatuM. madanasenAe roSabharyA zabdomAM kahyuM ke-atyAcArI mahAyarUdana je nivaDyo. nirjana vanamAM kaI rAjAnA madadagAra saradAra! zuM mArA parama temanI madade na AvyuM. keTalIka sAdhvIo A karuNa banAvanA samAcAra ApavA zrI pavitra raNavAsane paNa kalaMkita karavA mATe te ane tArA rAjavIe A jAtane prapaMca ra kAlakAcArya pAse pahoMcI gaI jenA hRdayamAM pUrepUrI dharmabhAvanA praga che? niSphara saradAra! yAda rAkha. huM koNa chuM Tela che evA subhaTa saradAra naMdane ratha jeta te tuM jANe che? dhAranarezanI rAjakumArI madanasenA, svadharmapAlaka eka nirdoSa sAvIjetAmAM mahArANuM madanasenAnA mahela pAse nA ziyaLanuM bhakSaNa najara sAme kadApi AvI caDhyo ane AMkhanA palaka rAmAM rathamAM nahi thavA de. tuM paNa tArA avicArI pApAbezuddha banela sAdhIne bane bAhathI upADI cArane badale bhegavI le, ATaluM kahetAM ja aMtaHpuramAM mahArANI madanasenAnA zayanagRha vIra rAjapanIe ziyaLanA 2kSaNArtha' rAkhela vALA oraDAmAM tene dAkhala karI. subhaTa kaTArIne bahAra kheMcI kADhI ane naMda upara saradAra naMdane game te samaye rAjyamahelamAM hamalo karavA AgaLa dhasI, A badhuM e eka AvavAnI chUTa hatI. paLamAM evI rIte banI gayuM ke jANe AkAA samaya mahArANI madanasanA zizu zanI vIjaLI camakAro karIne alopa thaI gaI. kumAra vikramane sakhIo sahita ramADatI naMda mahArANInA ugAmela hAtha tarapha vivedamAM magna banI hatI tevAmAM ociMte pitAne hAtha UMcA karI, mAthuM nIce namAvI naMdane pitAnA bAhumAM upADela bezuddha sAdhvIne potAnA zayanagRDamAM dAkhala karate joI te jaNAvyuM ke-"he mAtuzrI ! ApanI ziyaLaAzcaryamugdha banI. naMdanA bAhamAM rahela rakSaNa mATe rAkhela kaTArI jhIlavA rAjyane sAdhvI sararavatIne bezuddha avasthAmAM dekhI vaphAdAra A naMdanuM zIza taiyAra che, paraMtu rAjAra mA ne mahArANInA hRdayamAM tarata ja pitAnA atyA. mAruM kathana prathama sAMbhaLe, pachI tene upacArI patinI karaNInuM ja A pariNAma che. ga kara ghaTe Apa karaze. A sAthvInA e nizcaya baMdhAI gaye, ziyaLane rakSaNArthe ja huM tene mahArAjAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya | | aaaaaa TTe hakakathA che . A mArA hae seeNa zazazazaza kada ghaNA dayA kama kAra : ne sAdhava sara avatonera! goSAkALe thayANaka thAyata subhaTa na de sarasvatInuM karela apaheraNa ( pR. 40 ) thaisonzadaguthaogabbodgepodget gza zaza zAha hag gooseghaabogassages kahaguagntgoga gogopat beatenthae000ee ge@googue nA Bei give a mitprakakakakaka = 'est des kathA kaNa kathA u saMrUTamAM sarvaDAela sAdhano mahArANotho thayeluM bAvana RSSUUUOTHER , kAza zazazazazazaza * za ka za = nA dANA S Rus att bust 2Aja\jtra. veida mAM rohita. mahArANI madanasenAnA mahelamAM sAdhvI sarasvatI ( pR. 40) (E) *** zazazaza zaza kakakakakakaka kathai zakaha8 NR NR R e Bee 888888 iree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ S USUS Iii avaMtInu mahAjana gadabhasenane sarasvatI sAdhvIne mukta karavA vinave che. ( pR. 44 ) zrI kAlakasUri ne zaka saradAranuM milana (pR. 53) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] AjJA pramANe killAnA mahelamAM na laI jatAM rAjyaputra vikrama A samaye zayana ahIM lAvyo chuM. gRhamAM AnaMdathI Amatema khelI rahela hate. rAjAnA hukamanI avagaNanA karI huM raNavAsanA oraDAmAM dAkhala thatAM ja ahIM Avyo chuM. ApanI chAyAtaLe A gussAnA AvezamAM krodhita rAjAe cAre sAdhvInA ziyalanuM rakSazu thaze ema mAnI tarapha daSTipAta karyo. A kSaNe je naMda tenI ahIM AvavAnuM meM sAhasa karela che. Apane daSTie paDaye heta to mahArAjA tene kazuM A pavitra sAdevI suprata karuM chuM. mATe have na pUchatAM tene ziracheda ja karata. tenA rakSaka bane. ane dharmarakSaka tarIke palaMga upara bezuddha thaela sAthvI tarapha vaLI mahArAjA gaMdharvasenane A jAtanA bhayaMkara tene udezIne gaMdharvasena bolyA ke-"he lalanA ! pApamAMthI ugArI le." paramAtmAe bhogavilAsa mATe ja ane avanadanA ATalA ja zabda mahArANI ktInI mahArANI thavAne mATe ja tane ahI madanasenAnA kaNe athaDAtAM ja teNe mAravA mokalI ApI che. dhArAvAsa ane ujajaina ugAmela kaTArI tenA hAthamAMthI sarI paDI ane uraca koTIne rAjyasaMbaMdha jotAM tArI prazaMsAnA zabdo ucAratAM jaNAvyuM ke-"he sAthe gAMdharva vivAha athavA tArI sAthebahAdura subhaTa ! Aje te atyArI rAjavInA ne saMbaMdha e anucita na ja gaNAya. samaya samagra kuTuMbane bhayaMkara pApamAMthI bacAvI jatAM jarUra mane khAtrI che ke-dhArAvAsanA lIdhuM che. tArA A kRtyane badale huM samaye rAjakuTuMbIo taraphathI mane avazya sahakAra tane ApIza. paramAtmAe tane khare vakhate ja sa- A rUpasaMpanna yauvana ane avantInuM budidha ApI che. mArA jIvananA bhege paNa mahArANI pada e varatu zuM dhArAvAsanI huM A sAdhvIstrInuM saMrakSaNa karIza." rAjyakumArikA mATe arathAne gaNAya? he kumArikA! tAre mArI IcchAne AdhIna banavuM cAtaka jema meghanI rAha juve tema gaMdharva. paDaze." sena sAdhvI sarasvatInI rAha joI rahyo hate ATalA zabda belI bhAnabhUlela gaMdhapaNa jyAre tene samAcAra maLyA ke naMde tene vasena rAjavI palaMga para uchALe mArI madanasenAnA mahelamAM dAkhala karI che tyAre pavitra sAdhvIne potAnA bAhumAM pakaDavA te kodhathI dhamadhamI uThayA. zIgha vege te madana- jAya che te ja samaye dAdaranI ethamAM chUpAsenAnA mahele AvI pahoMcyo. rAjAne Avela ela mahArANI madanasenA, siMhaNa jevI joI anya parijana vaga saMtAIne zuM bane che garjanA karatI, zuddha kSatriyANInI vaTane chAje te nihALavA lAgyA. tevI rIte niDaratAthI zayanagRhamAM dAkhala maLaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 42 : thai, tenI pAchaLa rAjyamAtA ane rAjyanA vaphAdAra subhaTa naM. paNa ethamAM chupAine UbhA cho. // meghanAdanI jema garjanA karatI mahArANI madanasenAe keAi divasa nahi ane Aje ja atyaMta krodhita banI rAjAne kahyuM ke-" rAjana ! tamArI dhArela vastu kadApi kALe saphaLa thai zake tema che ja nahi. parama pavitra viduSI sAdhvInA ziyaLanA bhakSaNArthe A jAtane prapaMca e avantIpatine mATe zaramAvA jevu' che. rAjan ! avatInA pAyatakhta upara rAjya karanAra dareka rAjavI devAMzI ane kSatrIyavaTane chAjate ja hAvA joie. tenu vattana eka prajApAlaka rAjavI tarIke evu teA parama pavitra ane nimaLa rahevu joie ke jenu' anukaraNa samasta bhArata karI zake. rAjana ! prabhue Apane kaI jAtanI nyUnatA ApI che ke atRpta sthiti anubhavI tame apeAgatine prApta thai rahyA che ? "De svAminAtha ! A avantInI gAdIne pU pratApa ane tenI upara thai gaela rAjavIonA pUrvakAlIna itihAsa tarapha najara kare. A ja pATanagaranA rAjavI samrAT sa'prati jevAe samarata bhAratamAM jaina dharmonA pracAra arthe evI tA sudara amara kIti - ne prApta karI che ke jemanI amara nAmanA raviudayanI jema amaratAne prApta thaI che. "rAjan |A ja pATanagaramAM thaela bhadrA zeThANInA suputra avantIsukumAranA caritranuM smaraNa karI ke jeNe mAtra eka ja divasanI dIkSA pALI bAramA devaleAkanI Rddhi prApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ samrAr karI. te anantIsukumAranA smaraNArthe' tenA suputra mahAkALe avantImAM avantI pA nAthanuM prabhAvazALI ne bhavya jinAlaya madhAvI jaina dhamanI kIrti para suvarNa kaLaza caDhAvyA hatA. "samrATa sa'patie khAsa ratnajaDita ratha banAvI, bhavya rathayAtrA karI, jaina dharmanA pracAra bhAratabharamAM prasarAvI cheka la`kA sudhInA pradezeAmAM evI rIte tristRta karyAM hatA ke jenI amasmRtinI neAMdha itihAsanA pRSThomAM suvarNAkSare lakhAyela che. AvA pavitra rAjayasiMhAsana upara birAjamAna thanAra mArA patideva kevA heAvA joie ? avantInA pavitra raNavAsamAM khU4 2.jyamAtAnI hAjarImAM A kevI paristhitine huM nihALI rahI chu? rAjan! Ape rASTyama tarIke vyApela parama pavitra jaina dharmanA pracAra arthe prabaLapuraSA karavA joie tene badale Apa te ja dhamanI pavitra sAdhvInA ziyaLanuM bhakSaNa karI " avantIpati gaMdha sena dhama rakSaka nahi parantu bhakSaka hatA" e jAtanu` kathana zuM itihAsane pAne nAMdhAvavA mAgo che? rAjana! kadApi ka.Le e vastu banaze nahi. ApanI ardhAMganA ane hakadAra avantIpatinI mahArANI tarI ke jeTalA adhikAra ApanA che teTalA ja adhikAra mArA che mATe huM Apane caraNe paDI namratApUrvaka araja karuM chuM ke-Ape A kSaNe A jAtanA atyA cAra na karavAnI prajApAla tarIke pratijJA levI ane A viduSI sAdhvIne tenA svasthAne mAnabhera paheAMcADI. pUjya gurudeva pAse thaela bhUlanI mAphI mAgavI,' www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 4 vikramAditya ] A pramANe mahArANI madanasenAnuM vakatRtva kSaNe mahArANI bezuddha thaI pRthvI para DhaLI sAMbhaLI gaMdharvasena jaDavat sthira thaI gaye, paDI. A samaye jyakumAra vikame e tenA magajamAM maMthana cAlyuM. te sArAsArane kalpAMta karI mUke ke tenI asara mahAkaI paNa nirNaya kare te pahelAM te mahArANa rAjAne ghaNI thaI ane teNe tarata ja rAjamadanasenAe varakSaNArthe rAkhela kaTArane kamara- mahelane tyAga karyo. mAMthI bahAra kheMcI kADhI, patinA caraNamAM paDI, AtmahatyA karavA hAtha UMco karyo. te samaye rAjyamAtA pAchaLa doDI AvI ane sArathI nArI te jaganuM nUra che, nArI ratnanI khANa naMde tenA hAthamAMthI kaTAra laI lIdhI. te ja nArIthI nara upanyA, dhruva prahAda samAna. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 juM zrI kAlakAcAryanI bhISma pratijJA mahArAjA gaMdharvasene atyaMta krodhAveza. te dharmanA rakSaka manAya che. parama pavitra mAM rAjyamahelane tyAga karI, mahelanI jaina sAdhvInA 2kSaNArthe ane dhamanA udayane kacerImAM jaI potAnA sthAnaka beThaka lIdhI. mATe avanatI pati mahArAjAe prayAsa karavA tene khAtrI hatI ke-A samaye avantInuM joIe tene badale sAdhvInuM apaharaNa karI uzkerAela mahAjana AcAryanI sAthe dharmabhakSaka banavAnuM ApanuM AcaraNa zuM athavA khUddha zrI kAlakAcArya rAjyakacerI. ucita che? mAM AvI atyaMta keLAhaLa macAvI mUkaze. "trIjA ArAnA samayathI AraMbhI avantInA mahAjananI vaphAdArIbharI sevA ApanA rAjya amala sudhImAM thaela dareka ane kIrti cAre dizAe phelAela hatI rAjavIoe A vIra dharmanA pratipAlaka ane ane tenI madadathI ja avantInI rAjyasattA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA temaja temanA bIjA dezamAM paNa balAtya ane ajita gaNAtI haste sthApita thaela tIrtho ane dharmanA hatI. mahArAjA gaMdharvasenanI dhAraNA mujaba ja rakSaNArthe kaI jAtanI vIratA dAkhavI che, ane banyuM ane avantInA mahAjananA koTyA. khUda A pAyata tanA rAjavIoe AtmadhIza zrImate sAthe zrI kAlikAcAryajI prati kalyANa arthe cAritra aMgIkAra karI AtmahArI mAraphate mahArAjAnI AjJA meLavI kalyANa sAdhayuM che. zuM Aje te ja avantImahArAjA sanmukha hAjara thayA. pati mahArAjA dhamabhakSaka bane che ? mahAjanane ane AcAryane sanmAnita "rAjana ! amArI vijJapti tamArA hRdayane karI, amAtyoe temane egya Asane besavA sparza karatI hoya tene mAnya rAkhI, tamArA vinaMtI karI paraMtu keIe paNa beThaka nA hAthe thatI bhayaMkara bhUlane sudhArI lo." mahAletAM mAtra UbhA rahI, gaddagadita kaMThe mahA- jane A pramANe namra vinaMti karyA bAda rAjAnA rAjAne vinati karI ke- " he rAjana ! rAjA uraca adhikArI tathA amAtya vacce paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 4pa : yogya salAha ApatAM jaNAvyuM ke-"he. agni prajavalita hoya ane temAM ghInI rAjan ! AvI jAtanA AcaraNathI avantI Ahuti paDatAM ja te jema vadhu prajavaLI UThe tema upara Apa bhayaMkara Aphata vahorI na karyo. mahArAjAnA ATalA ja zabdo kAlakAcArya ApanA A jAtanA kAryathI avantInuM mATe pUratA hatA. teoe paMDita cANakya mahAjana avantIthI prasthAna karI jaze. ane tenI mAphaka rAjyadarabArane tyAga ka2tAM bhIma tamArA A apakRtyathI ItihAsamAM avantI- pratijJA karI ke-" anyAyarUpa kAdavanA bhaMDa patinuM nAma kalaMkita thaze. A ja kSaNe zrI samAna A dura nRpane je huM uccheda na karuM kAlikAcAryajIne sAdhvI sarasvatI suprata karo. te jina dharmanI helanA karanArA, brAhmaNa moTA moTA mahAtmAo paNa bhUlane pAtra bALa pramukhane ghAta karanArA ane jinabiMbabane che to avantIpatithI A jAtanI bhUla ne usthApita karanArA puruSonA pApathI thaI haze te kaMI gaMbhIra gaNAze nahi." huM lepAuM." A samaye avantInI rAjyasabhAmAM A pramANe bhISmapratijJA karI zrI ghaNI ja gaMbhIra zAMti prasarelI hatI. siMhA- kAlikAcAryajIe avantInA darabArane tyAga sanArUDha thaela rAjavInA hRdayamAM vitavya karyo. temanuM zAMta ane vIratva darzAvatuM kSatriya tAnA ge kahe che te tenA durAgrahane aMge lehI uchaLI AvyuM. temanuM kSAtrateja pragaTI kaho paNa tene hRdayane palaTe na thatAM tenI nIkaLyuM paNa muniza temane aNaghaTatuM durgatimaya vAsanAno vadhAro thaI agati kArya karatA rokI rahyo hate. ApanArAM rAjAnA hadayamAM kodhanI javALAo mahAjane temane zAMtvana ApyuM ane bhabhakI uThI. dIrghadraSTipUrvakano vicAra na karatAM banatI dareka sahAya ApavA vacana ApyuM. mahAjananI vijJapti, vayovRddha amAtyanI zrI kAlikAcAryanA magajamAM potAnI pratijJAzikhAmaNa ane rANI madanasenAnA upadezane nI saphaLatAnuM ja maMthana cAlI rahyuM hatuM. avagaNI " AMdhaLA AgaLa darpaNa ane dhArAvAsanagarane vIra rAjaputra apUrva bANAbaherAM AgaLa gIta"nI mAphaka mAtra gadaMbhI valI kalika zuM A vastu sahana karI leze? vighAnA baLe abhimAnI banI, myAnamAMthI nA, nA. kadApi kALe e banaze ja nahi, covIza talavAra bahAra kADhI, siMhAsana uparathI kudako tIrthaMkaro, vAsudeva ane balade paNa mArI kAlakAcAryane uddezIne kahyuM ke-"he rAjavIo ja hatA. ane temaNe dharmanI rakSA bhikSuka ! tArAthI zuM thavAnuM che? jA tArAthI NAthe ja apUrva vIratA dAkhavI hatI te ja thAya te karI le. jyAM sudhI mArA dehamAM jIva dharmane pAlaka huM kAlakAcArya paNa che tyAM sudhI sarasvatI mArA kanjAmAM ja rAjabIja chuM te zuM eka dIna ane asamartha raheze. te sarasvatIne aMtaHpuramAM rAkhI sAdhu tarIke rahI potAnI bhaginI sAdhvInA teNInI sAthe huM saMsArasukha bhogavIza ? ziyaLanuM bhakSaNa thavA dau? kadApi kALe nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrud : 46 H zakaze ja nahI. e mArA jIvatAM te| kaOApi kALe khanI laI,A ja kSaNe huM avantInA tyAga karI jau* chuM. bhAvI karmAdhIna che. zAsananuM hita saMbhALavu' ane sAdhusa'pradAyanuM rakSaNa karavuM e pha2ja mahAjanane suprata karatA jauM chuM. mArA vidvAna paTTa ziSyane mArI gerahAjarImAM huM sAdhu saghADAnA bhAra suprata karu chuM." A pramANenA Adeza ApI zrI kAlikAcAya e svAdaya tapAsI zubha zukane upAzrayanA tyAga karyAM. R zu' jaina sAdhu, e atyAcArI rAjavInI najaramAM zikSaka gaNAya ? nA, nA, A bhikSukate kANuM? dharmanI zikSA ApanArA ane AtmAnuM kalyANa karanArA; nahi ke dInatAmaya sthitimAM rahI, peAtAnA atyAcAramAM masta rahI bhikSuka paNAne lajavanAra. Aja kSaNe huM mArA baheALA saMghADAnA bhAra paTTadhara ziSyane sAMpI, avantIne tyAga karI, gadhasenanA durAcAraneA badaleA ApavA koi samatha' rAjavInI zeASamAM ahIMthI prayANa karI ja. mAda peAtAnA paTTadhara ziSya temaja sAdhu samudAyane ekatrita karI, mahAjanane melAvI kahyuM ke " zAsanahitanA rakSaNAthe peAtAnI jokhamadArInA bhAra mArA ekalAne mAthe // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat X X X daLa maheAkhata kIje maradakI, kabahu Avata kAma zira sATe zira dvaita hai, du:khIanakA vizrAma 1 phare vAdaLa phare, phare nadInA pUra kAlika AcAya nA phare, pazcima Uge sUra ra bhISmapratijJA jeNe karI, anyAyane haNavAkAja jinazAsanadIpaka sUrivarethI, zAsanIpe Aja. www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 ju koNa vimAditya ? zrI kAlikAcAryanA prakaraNathI ujajaina nAzaka, traMbaka ane kaMkaNamAM nAlAnagarImAM te zuM paraMtu samasta mALavAmAM sapA sudhInA pradeze A prapatinA khaLabhaLATa macI gayo. avantInI prajAne emaja tAbAmAM hatA. A pramANe 30 prAMtamAM lAgyuM ke jarUra avantInuM patana najIkamAM ja AMdhrapationI rAjyasattA sthapAI hatI. te ane rAjAne pApe avantIne paNa pUrepUruM samaye te eka baLavAna rAjasattA gaNAtI phaLa bhogavavuM paDaze. avantInI prajAe dhIre hatI. prapatie jainadharmI rAjavI tarIke pIra avatIne tyAga karI parvatI mAge madAMdha banela puSyamitra rAjavIne raNakSetramAM bharUca zahera tarapha prayANa karavA mAMDayuM, harAvyo hato. A kALe bharUcamAM balamitra-mAnamitra nAmanA rAjavIo (baMdhubelaDI) lagabhaga A AMdhrapatinA pUrvajomAMthI pramukha 13 varSathI rAjaya karI rahyA hatA. narmadAnI nA nAmano rAjA avantI pati jaina rAjavI samrATa saMpratine zvasura thato hato. samrAd uttare avantInI hada hatI tyAre dakSiNa bAjue saMmatinA pATavIputra vRSabhasenane janma dhanI hA hatI. AMdhrapati mahArAjA sAtavAhana cUsta niyama hatuM ane te rAjyamAM paNu aprapatinI rAjakumArIthI thayo hato mahArAjA saMpratinA kALathI jaina dharma rASTra ane A jAtane kauTuMbika saMbaMdha dharAvanAra parma tarIke pratiSThA pAmyA hatA, jaina dhamI avantI patioe lagabhaga 200 : AMdhrapationuM pATanagara pratikAnapura varSamAM jyAM jyAM avatInI sattA vivamAna athavA paiThaNa gaNAtuM. avantIpatinI sattA hatI tyAM tyAM jaina dharmanA phelAvAmAM pUrata narmadAnA uttara kinArethI AraMbhI magadhanA sAtha Apyo hato. A samaye senAmAM pATalIputra sudhI hatI ane samAta mahArASTra aza11 sugaMdha bhaLe tenI mAphaka bharUcanareza bahamitra temaja uttaramAM bihAra, rIsA ane magaja bhAnumitranI bevaDI strI kAlikAcAryanA sAmrAjya AMdhrapatinA kabajAmAM hatuM. maga- saMsArI avasthAnA bhAge thatA hovAnA kAraNe, nA pATalIputra upara AkrapatinI vija avantInI baLavAna rAjasattA sAme barAbara sarakatI hatI, jamAvavAno kAlikAcA prayAsa karyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kC/C/ 3%E %EE %%E3%E3%E3%E3%83% E % C/ divasa uge ne................. nita navI DIjhAIne bahAra paDe, jeTanI prInTeDa sADIo lagna prasaMge - kIMkala jeTanI eregrApha ja rI bha rata nI ane ane #$$ #&&&&&&&%E8% gehaTha sIvara prITeDa sADIo banArasI sADIo banArasI kInArAmAM 400 thI vadhu DIjhAIne kIM. rUA. 20 thI rU. 100 DhAkAnI sADIomAM chellAmAM chellI phezana jAta jAtanA raMgo jAta jAtanI DIjhAIno chellAmAM chellI phezana mATe hiMda temaja dezAvaramAM prasiddhi pAmela bhavya saMgrahasthAna hinda sTorsa lI. %E 261, kAlabAdevI roDa, muMbaI, Te. naM. ra7118 % Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 4 thuM sarasvatInuM saMrakSaNa mahArAjA gaMdharvasene zrI kAlikAcAryanuM AjJAthI sAdevI sarasvatInA darzanArthe ujajainIrAjya darabAramAM apamAna karyAnI hakIkata nA eka jinAlayamAMthI khAsa pratimAjI lAvaane zrI AcAryanI pratijJA e sarve ghaTanAo vAmAM AvyA. sAdavI sarasvatIe paNa vAyuvege raNavAsamAM pahoMcI gaI. mahArANI eka siMhAsana para temanI sthApanA karAvI madanasenA paNa sAdhvI sarasvatInA rakSaNArthe tenA pUjanakAryamAM pANI temaja parivArapUratI rIte kaTibaddha thaela hatI. mahArAjA vargane vALe. samaya Ave raNavAsanI raNavAsamAM AvI pahoMce tyArapUrve vaphAdAra ramaNIe madamasenA sahita dharma vyAkhyAne dAsIo ane cekIdAro sAthe pUrate baMda- sAMbhaLatI ane dhIme dhIme paricaya vadhatAM basta karI, sAThavI sarasvatIne yathAyogya khUda mahArANI madanasenA sAthvInI sahedara upacArathI tAtkAlika sAvadha karI, tenA hRdayane bena hoya te pramANe aherAtre teNInI sAMtvana ApI, raNavAsanA uparanA majalAmAM sAthe rahevA lAgI, rAjyaputra vikramane sAthe ke jyAM mahArANInuM (pUjana) devagRha hatuM rAkhI, eka nAnuM pAraNuM keIne paNa aMtatyAM surakSita rAkhI tenA rakSaNArthe dareka rAyarUpa na bane te pramANe pAse rAkhI, jAtanI sagavaDa karI. madanasenAe pitAnuM jIvana sAthvInI mahArAjA gaMdharvasene thoDA divasa sevAmAM arpaNa karyuM. sudhI to kSIprA nadIne rAjyamahela tarapha eka ghaDI AdhI ghaDI, AdhI mese AkSa, daSTipAta paNa karyo nahi. mahArANuM madanasenA saMta samAgama kIjIe, kaTe koTI aparAdha 1 paNa pitAnA kAryamAM acala rahI. A thaDA sAdhvI sarasvatIe mahArANInI bahAdivasanA saMsargathI dhamiSTa sAdhvI sAthe raNa- durInA temaja rakSaNanA muktakaMThe vakhANa karatAM vAsanI ramaNuo temanA snehIjana hoya tevI jaNAvyuM ke-"rANI, dharma ane sAdhvInA rIte otapreta banI gaI. sarasvatInA upadezathI ziyaLane rakSaNane badale tamane paramAtmA raNavAsa dharmanuM sthAna banyuM. mahArANanI jarUra Apaze. Aje mArI sanmukha ramate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 10 : zreSTha lakSaNuyukta A rAjaputra vikrama pitAnA durAcArane DhAMkI dai, apUrva mAna meLavI, prajAnuM duHkha nivAraNa karanAra samatha rAjavInuM biru dhAraNa karaze-tenI amara kIti vizvabharamAM vyApaze, ' * A pramANenA zubhAziSa ane AzIvadane prApta karanAra rANI manasenA ane vikramanA kaMika divasA Sama-ullAsamAM ane Ana'mAM vyatIta thai gayA. game tema teAya strIjAtithI petAnA pati pratyenA prema visarI zakAtA nathI. gadhava'seta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ samrAr duzacArI hovA chatAM manasenAnA hRdayapradezamAM tene sthAna hatuM ane te IcchatI ke A durAcArI rAjavI kAMI paNa sudhare te sArUM paNa tene manAve kANu ? sarasvatInu sarakSaNa karavAthI mAnasenA te ulaTI vadhAre aLakhAmaNI banI hatI, chatAM game tevA koSanA bhAga thavu paDe te paNa svAmIne samajAvavA evA niradhAra karI teNe phakta eka ja dAsI sAthe ujjainInA mahela tarapha prayANa karyuM.. zIlaratnane sAcave, jIvathI adhika jarUra; kharI vakhata khapa lAgaze, sukha deze bharapUra. www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 5 muM pArasa saradAranA pradezamAM zrI kAlikAcAryajI mahAna tirdhara, saMsArI avasthAnA bhANeje thatA hatA chatAM kAtikAra ane vIra puruSa hatA ke teone gabhIla rAjavI sAme raNakSetramAM utaravAnI pitAnA bAhubaLa upara pUro vizvAsa hato. temaNe hiMmata karI nahi; kAraNa ke avantIteoe pratijJApAlana mATe ujajenIne pati maMdharvasene gaIlI nAmanI zatru vinA-- tyAga karyo. lagabhaga mAha mahinAnI vasaMta zaka vidyAnI prApti karI hatI ke jenA thaze Rtune samaya hate. avantInA pahADI prade- avantI sAme najara nAkhatAM paNa uparokta zamAM ThaMDI asahya paDatI hatI chatAM tenI rAjavIo jAnanuM jokhama gaNatA hatA. darakAra na karatAM teo Adarza jainA zrI kAlikAcAryajIe uparokta baMne cAryane chAje teTalA ja vastro sAthe rAkhI rAjavIone aneka rIte samajAvyA, paraMtu vihAra karI gayA. pitAnA kAryamAM sahAyaka teoe temanA kAryamAM sAtha ApavAne khuda thavA mATe avantInA pradezanI AjubAjunA InkAra darzAvyo. kAMtikAra zrI kAlikAcAryajI pahADI pradezanA pADozI rAjavIone cakAzI A samaye kAMIka nirAza thayA, chatAM joyA. avantI, rAjasthAna, mAravADa, paMca teoe puruSArtha cAlu rAkhI tyAMthI paMjAba mahAla, mahIkAMThA vigere pradezamAM thaI teo tarapha prayANa karyuM. mAgamAM AvatAM dareka vihAra karatA karatA bharUca AvI pahocyA. narane teoe samajAvI joyA 52tu ahIMnA rAjavI balamitra-bhAnumitranuM vinAkAraNa avantIne kepa vaherI baLarAjya avantIne pahoMcI vaLe teTaluM sazakta vAna sattA sAme mAthuM uMcakavA sava ane baLavAna hatuM, te ja mAphaka mitra rAjya rAjAoe nA kahI. vaLI A samaye paradezI tarIke joDAela AMdhrapatio paNa sazakta yavana AkramaNakAronuM jora hatuM ane takaane saMpUrNa baLavAna hatA. bharucanareza sAdhaka yavana lake vAraMvAra bhArata upara caDhI balamitrabhAnumitra zrI kAlakAcAryajInA AvatA eTale tenA sAmanA mATe paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5ra : [samrATuM uttara hiMdanA rAjavIo pitAnuM baLa sAcavI vAvela UMDA bIjene praphulita phAla ane rAkhavA mAgatA hatA. phaLa AjanI jaina janatA 2000 varSo bAda mAlavAthI te paMjAba sudhInA dareka paNa najara sAme joI pitAnA haiyAo gajarAjavIoe paradezI AkramaNakAronuM bahAnuM gaja uchALI rahI che. AgaLa dharI pitAnI sahAya karavAnI cAturmAsanI sthiratAmAM ja zrI kAlikAazakti darzAvI. zrI kAlikAcAryajIne A cAryajIe paMjAbamAM beThA beThA ja siMdha prAMta jAtanA javAbothI saMtoSa na thayo. ane zAkIsthAna sudhI najara DAvI. ane ugra ane tIvra gatie vihAra karatA zrI paMjAbathI ziSyaratna bhAvari sAthe AgaLa kAlikAcAryajI lagabhaga cha mAsamAM paMjAba vihAra laMbA. vihAra laMbAvatA pUrve pahoMcI gayA. ahIM teoe sitharatA karI. teone aneka ziSyanI prApti thaI cUkI hatI. ahIMnA saMgha taraphathI teone suMdara satkAra te sarvane tyAM ja sthira karI, phakta eka ja karavAmAM Avyo. cAturmAsanI sthiratAmAM ziSya sAthe teoe siMdha tarapha prayANa karyuM. paMjAbanI janatAne A samartha jainAcArye siMdhamAM A kALe zaka saradAronI sattA jainadharmamaya banAvavAmAM saphaLatA prApta karI. I. sa. pUrve 120 ane 115 gALAmAM khUba hajAronI saMkhyAmAM paMjAbanI janatAe ja jAmI hatI. ane uparokta prAMtane pradeza jainadharma aMgIkAra karyo. cAturmAsanI zarUAta A kALe IMDAzakuspiyA athavA hindI pUrve ja bhAvasUri nAmanA eka vIra paMjAbI zakasthAna tarIke prasiddhine pAmela hatuM. A ziSyanI kAlakAcAryane prApti thaI. A ziSya, zakarathAnanuM pATanagara siMdhu nadIne kinAre paMjAbathI te siMdha temaja zaka sthAnanI samudrataTa upara babaraka nAmanA baMdara pAse prajAne khAsa anubhavI, aneka jAtanI paradezI "mInanagara" nAmanuM hatuM. bhASAone jANakAra, capaLa temaja dareka A pATanagara sudhI AvI zrI kAlikAvAtamAM pUrepUra kuzaLa hate. cAryajIe kAMIka sthiratA karI. ahIMnA zaka cAturmAsanI paMjAbanI sthiratAmAM A kSatra ane yavana jamInadAro temaja janaguru ziSyanI joDIe paMjAbamAM jainadharmanI samUha sAthe TUMka samayamAM saMbaMdha bAMdhI jota jaLahaLatI karI tethI tenuM nAma nimittavettA (namI) AcArya tarIke teone paMjAbanI prajAe "bhAvaDA" tarIke rAkhyuM. tiSa temaja aneka jAtanA camatkAro Aje paNa A pradezanA jainadharma "bhAvaDa." batAvI saradAronI temaja prajAnI atyaMta tarIkenA prasiddha nAmathI oLakhAya che. prIti saMpAdana karI lIdhI. AjathI vI. saM. 45ramAM eTale AjathI tyAMthI siMdhu nadIne mAge teo yavana lagabhaga 2000 pUrve zrI kAlakAcAryajI ane pradeza ke jyAM sahAnuzAhI rAjavIonI temanA paMjAbI ziSya samudAye jaina dharmanA sattA hatI te pradezamAM AvI pahoMcyAM. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 57 : pradeza A kALe pArasa kuLa tarIke A pramANene zAhI rAjavIne pratyuttara prakhyAti pAmela hatA. kudaratI saMge ApatA kAlakAcAryane dubhASiyA tarIke jANe samartha AcAryadevane temanI pravRttimAM bhAvasUrie evI rItanI mIThAzathI A sahAya karatA hoya tevI eka ghaTanA banI gaI hakIkata jaNAvI ke-yavana sAmaMta te sAMbhaLatA vahANamAMthI nIce utaratAM ja sAdhaveSamAM ja Azcaryacakita thayo. temaNe kahyuM ke Apa rahela zrI kAlikAcAryajI ane temanA ziSya su ja sukhethI ahIM amArA mahemAna banI rahe bhAvasUri mahArAjane A pradezanA zAkI ane amane dharmatatvanuM pAna karAvo. sAmaMtano samudrakinAre ja bheTo thayo. A amArA A jIvanamAM dhArmika tatvajJAna saradAra rAjavI A paragaNAne adhikArI samajavAno athavA to upadeza sAMbhaLavAne sAmaMta hato. dariyAkinAre pharavA nIkaLela suyoga prApta thayo hoya te te A prathama A saradAre vahANamAMthI utaratA jaina sevaka ja che. atrenI prajA DhoraDhAMkhara vigerenuM (sAdhu)nI joDI jai Azcaya dAkhavya' pAlana karI bharavADa jevuM jIvana gALavAmAM kinAre utaryA bAda pitAnI najadIka temaja vAtavAtamAM TaMTA-phasAde karI Avate zaadhArI A yavana saradAra A pitAnuM tIraMdAjapaNuM batAvavAmAM kuzaLa che." prAMtane mahAna adhikArI athavA te sAmata A pramANenA saMkSipta vArtA vAdamAM zAhI have joIe evI zrI AcAryadevane khAtrI rAjavIne samajAyuM ke- jarUra A jaina sevaDA thaI. kAraNa ke tenI sAthe rahela parivAra vaga ApaNane paNa mArgadarzaka banaze." ane tene sattAdhArI jaNAvI rahyo hato. sUrizrI tarata ja A zAkI saradAre pitAnI sAthe rahelA najadIka AvatAM A saradArane kadaratI rIte anucarane AjJA karI ke-' rAjamahelanA ja temanA pratye prema utpanna thayo. ane eka khaMDamAM be vibhAgamAM A sAdhuone kaI mahAna dharmadhuraMdhara vibhUti che evuM utAro Ape ke jyAM teonuM havAmAna mAnI sUrizrI sAthe AnaMdathI hasta meLavI sacavAI rahe ane 2 ta2phathI teone neha pradarzita karI temaNe pUchayuM ke "Apa sarva prakArano bIjo baMdobasta karo." koNa cho ? ane kayA kAraNosara ahIM rAjayAjJA pramANe zrI kAlikAcAryajIne padhAryA che ? nirdoSa AhAramAM dUdha, dahIM temaja joItI sUrizrIe jaNAvyuM ke- "ame jaina sAmagrI maLI rahe te pramANeno paNa sevaDA (sAdhu) chIe, ane ame najhamI- baMdobasta thayA. (jotiSa)nA jANakAra chIe. dharmapracAra ahIM eka pakSa taraphathI e prazna upaane prajAnuM kalyANa kema thAya te ja sthita thaze ke zuM kAlakAcAryajIe potAnI amAruM jIvana dhyeya che, manuSya janamanI rasAi hAthe karI haze ? ke gocarInA sAdhusAdhakatA ne sakaLatAmAM mAnanArA chIe." niyamamAM doSa vahe haze ? temaja vihAramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [, samrATuM sAdhuvezane tyAga karI teoe anya liMge Dema (Duma-caMDAla) vigere halakA phaLonI paNa A pradezamAM vasavATa karyo haze ? becarI vaherI zakAtI nathI. tenA javAbamAM jaNAvavAnuM ke-zrI. e pramANe vyavahAra sUtranA bhAganI siddhasena divAkarajIne zrI saMgha taraphathI 12 TIkAmAM adhikAra jaNAve che. varSa sudhI guma rIte jaina liMgamAM rahI temanI thaela bhUlanA prAyazcittamAM je jAtanI zikSA samartha dhuraMdhara zrI kAlikAcAryajI mahAprApta thaI hatI tevI rIte kAlakAcAryajInA rAjAe jyotiSa ane nimittano Azraya zA zakasthAnanA banela kIssA bAda temaNe potAnA mATe lIdhe? kAraNa ke dazavaikAlika vigere divase mAtra ucca koTInA peyanI siddhinA sUtromAM temaja upadezamALA vigere graMthomAM arthe dhArmika pavitratAnuM rakSaNa karI pasAra munione mATe jyotiSa, nimittajJAna vigereno karyA hatA. niSedha karela che jene pATha nIce pramANe che- samartha jainAcAryo mATe vihAra ane nokanimittagavavara phroDagAma mUri . gocarIne mATe prAcIna sUtramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke prasaMgacita anAya dezanA nAjumothaLArdi sAta vavavavo ho || vihAramAM athavA je pradeza ke zaheromAM jotiSa, nimitta, akSara, kautuka, Adeza, jainonAM ghara nathI tevA sthaLoe bhadrika bhatikama vigere karavuM ane anumodanA pariNAmI bharavADa kuLamAMthI (gharamAMthI) karavAthI sAdhunA tapane kSaya thAya che. (paNa) dUdha-dahIM-chAza temaja nirdoSa rIte banAvela ghI copaDela reTa utsarga mArge sAdhu uparanI bInA karI ke maracuM adi vaherI zake che. jenI naiSa zAstro zakatA nathI. apavAda mAge zAsananI prabhAvanAne arthe uparanI bInAnuM AcaraNa mAM darzAvavAmAM AvelI che. karI zake che. jema zAsanamAM maMtra, yaMtra, taMtra, vyavahAra bhASya vRtti (dasUtromAM kahyuM che ke tiSa, nimittavAda vigerenA ATha mahA kutarA-viza-vivasAna | prabhAvaka puruSe jaNAvelA che. e kAraNathI zrI yAvat vaya'te iti yAvaskarthika kAlakAcAryajIe je AcaraNa karela te zAzva varuda-chipAvAhi | vihita ja hatuM. bhAvArthagRhasthane tyAM janma maraNanuM zrI kAlikAcAryajI sUtranA pAragAmI sUtaka daza divasanuM lAge che. ethI munio ane pUrvadhara samartha jainAcArya hatA. eTale tyAMthI daza divasa sudhI gecarI vaherI teo AhAravihArane mATe pUrepUrI takedArI zakatA nathI.. rAkhI pitAnI dhArmika zuddhatAne vaLagI pAvata zabdathI vaDa(baraDa)chI,pA, camAra, rahyA, zAkI saradAra temaja tenA kuTuMbane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAkriya ] zuddha evI mIThI vANIthI upadeza ApavA zarU karSI ke zaka saradAra ane tenI prajAne dhamanA viSayamAM acchA rasa jAmyA. uparokta cAturmAsamAM teoe samasta rAjakuTuMbane peAtAnI aneka vidyAnA prabhAvA khatalAvI temaja rAjyavahivaTamAM eka amAtyanI garaja sArI A saradAranA teo eka saheAdara jevA anyA, pariNAme A zAkI saradArane AcAya ne ekAMtavAsa sahevA muzkela thaI paDyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // : 55 : zrI kAlakAcAryajI zAkhI saradAranA darakhAramAM niyamita jatA, temane mATe tyAM bhadrAsananI ceAgya eThaka karavAmAM AvI hatI. jyAM rAjavI taraphathI cUkavAtA nyAyamAM temaja vahivaTamAM teonI buddhi ane zaktine lAbha zAkI rAjavIne maLyA karatA. pariNAme kahevAnI jarUriAta nathI ke zrI, kAlika - cAya jI je mATe ahIM AvI pahoMcyA hatA te uddezanI saphaLatA mATe ceAgya samaya sAMpaDavAnI ja rAha hatI. www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 6 chuM. zaka jAtinI samAlAcanA vana anu zAkhI saradArInA A pradeza zasthAna tarIke prasiddhi pAmela hetA. zAkhIzAhI nAmanA temanA eka uparI saradAra hatA, je zahAnuzAhI zahenazAha kahevAtA. tenI pAse lagabhaga sAta lAkha avAnu' tIra'hAja sanya hatuM, jyAre khIjAjIvananA nirvAha calAvI zake. mAMDalikA pAse daza daza hajAra avAnu' tI'dAja sanya hatuM, zrI kAlakAcAryanA sahavAsamAM Avela zAkhI saradAranuM sthAna channu sadArAmAM ghaNuM sAruM hatuM. ame channu saradArAmAM mahAkSatrapa tarIke te gaNAtA. khAkInA kSatrapa tarIke gaNAtA. A zasthAnanA leAkAnI vastI lagabhaga 30 lAkha sudhInI gaNAtI. temAM dareka kuTuMbanA vaDIla cA yuvaka lazkarI gaNAtA. rAjya taraphathI vIrahAka vAgatAM ja kuTuMbIjanAnA tyAga karI dareke dareka zAkhI vaphAdAra sainika peAtAnA tUrI azva lai tIrakAmaThA sAthe rAjyagaDha pAse jotajotAmAM hAjara thai jatA. A prajAnA pUrvakAlIna ItihAsa paNa bhedabharelA ne gu'cavADAbhargo prApta thAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat che ke jemAM teonuM jIvana eka rakhaDatI prajA tarIke se'kaDA varSothI vyatIta thaelu che. A prajAne koipaNa pradezamAM cirasthAyI AzrayasthAna prApta thayuM nahatuM ke jyAM te svataMtratAthI nivine rahI peAtAnA A prajAnA laDAyaka nrussA atyaMta hatA. bIjA sa'skArAnI teomAM UNapa hatI. sthaLe sthaLe bhamatI A prajAmAM khIjA ucca sa`skAra hAya paNa kevI rIte ? zrImAna kAla kAcArya' A prajAnA saMsaga sAdhI si'hanI guphAmAM hAtha nAkhavA jevuM sAhasa karyuM hatuM. pAtAnI pratijJAnA pAlana arthe AkAzapAtALa eka karavA paDe teApaNu kSAtrateja dharA vatA kAlakAcA ne kAI rAkI zake tema nahetuM, sayamadhArI mahAn prabhAvika kAlakAcArya krUra ane jaMgalI prajAmAM vasavATa karyo chatAM svasa yamanu rakSaNa karI A prajAne paNa vivekI banAvI, teone nIti ane vyavahAranu jJAna ApI saMskArI banAvavAnA pUratA prayAsa karyo, aneka jAteAnA kautuketu' darzana karAvI www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 57 : zrI kAlikAcAryajIe A prajAne saMskArI gari "nA vArasALio pIvaMbikA banAvavAmAM pUrepUrI saphaLatA prApta karI. -AthI te kAlakAcA dhIre dhIre tenA para kArobUttaviSyanuM "zaru thaya guhA pitAno kAbU jamAvyo. kAlakAcAryane viSe vArtharAiteone pUrepUre vizvAsa paNa jAo ane potAnA bhAgyame koI vidyuta pitAnA uddhAra kRti rajata va vidhAnaiyAtA arthe AvI caDhayo hoya tema mAnI, teone vayamapAm | jAthA vinaya che pitAnA guru tarIke sthApI teone paDayo pidhAbola jhIlavA lAgyA. kAlakAcAryanA hRdayamAM to jAtinoto vidyAre zivA | eka ja vicAra aheniza ghoLAyA karato hato ane te gaMdharvasenano vinAza, samaya Avye sindhujaNavayaM patto himavaMtarAvali / temaNe potAne manoratha amalamAM mUkavAnI pArasakuLane aMge A pramANe nAmAMtajavIja zarU karI. taro maLI Ave che. A sarve ne iMgita pArasakuLane aMge ItihAsamAM temaja zabdone sArAMza e ja nIkaLe che ke-zAhIjaina graMthamAM ghaNe matabheda che. zAhI deza-zAkhideza athavA sAkhideza, phArasa uparathI pArasa deza-pArzvakuLa athavA pArisa saMskRta ane prAkRta bhASAmAM pArasa- kuLa-zako uparathI zagakuLa ke zakakuLa lakhAkuLanA " judAM judAM nAma Ave che. jevAM e samajAya che. ke zakakuLa, zAkhideza, pazcima pAzvakuLa, + + + pArasakuLa, pArisakuLa, sakuLa, siMdhujanapada dazA kare te kaI na kare, vigere vigere. prabhAvaka caritra jaNAve che ke mUrakha kare abhimAna; zAkhidezazca tatrAsti rAjAnastatra zAkhayaH / mAnava magataruM zuM kare ? zakakula jayAM deva dazA balavAna, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 4tho prakaraNa 1 luM zakalekenuM bhAratabhUmimAM Agamana eka divasa AcAryadeva sAthe besI aSADa mAsanA meghanI jema tenA mukhanI kAMti zAkhI maMDaLe AnaMdathI vAtovida karI zyAma banI gaI. zahenazAhanA acAnaka AvI rahyo hate tevAmAM pratihArIe vinaMti karI jAtanA vartanathI te belavAne paNa asamartha eka rAjyaDUtane sabhAmAM praveza karAvyo, te thaI gaye. pitAnA mitra banela maMDaLezanI jaNAvyuM ke "rAjanuM prAcIna praNAlikA pramANe A pramANenI vicitra dazA jotAM zrI kAlikArAjyazAsana svIkAro." ema kahI te eka cAye tene pUchyuM ke-"rAjana ! rAjezvaranI bheTa charI tenI samakSa rajU karI. maMDaleze rAjya. AvatAM te svAmIne saneha jANI AnaMditA dvatanA hastamAM rahela charIne laI tene vAraM- thavuM joIe tene badale tame ekAeka udAvAra mastaka upa2 caDhAvI. charI zahAna zAhI sIna kema banyA che ? harSa sthAne zeka rAjezvara athavA te jenuM bIjuM nAma zA mATe pradazita kare che?" zahenazAha hatuM teNe mokalI hatI. te maMDaLeze AcAryadevane zAMtithI jaNAvyuM abAna rAjAone uttarAdhikArI hatA. ke- guruvarya ! A svAmIne prasAda nathI teNe potAnA pitAnuM vera vALavA ane zaka paNa abAna pAthava rAjA potAnA pitAnA lokonuM nikaMdana kADhavAnI majabUta taiyArIo verane badale levA zaka lokonuM nikaMdanA karyA bAda charI sAthe rAjAjJAne kharIte kADhavA mAge che. A mizradAtA athavA paNa pAThavyo hate. pAthava rAjavI ame mAMDalika chanuM zaka rAjaA kharatA upara cha-- naMbarane AMka vIone saravahIna bharavADa samajI, yogya hate. uparokta kharIte hAthamAM laI vAMcatAM samaya jANI tenA badalA tarIke A charImaMDaLezanAM mukha upara spAmatA chavAI gaI. dvArA amAre ziraccheda irache che. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] charIthI amAruM mastaka kApI tene bheTa meka- banela maMDaLezanA pramukhapaNA nIce nuM lavAnuM che. tenI AjJA pramANe karavAthI zAhI sAme tenI khAnagI beThaka maLI, gupta amArA kuTuMba-kabIlAnuM astitva sacavAya sabhAmAM zrI kAlakAcAryajIe jaNAvyuM keema che nahi te A dezane vinAza temaja "rAjavIo ! A pramANe zahenazAhanI AjJA mArA kuLa ane rAjyano paNa vinAza anusAra zirane cheda karI, vaMzaparaMparA nirmANa thaI cUkela che. A pAghava rAjA tenI AjJA mAM kuLane vinAza karavA karatAM atIva pAmI che. vaLI A charI upara tame badhA ekatrita thaI mArI sAthe bhAratacha--no AMka dekhAya che eTale mArA jevA varSamAM cAle chanuM rAjAo upara kopAyamAna thaI zahena "bhAratadeza phaLadrupa pradeza che. tenI bhUmi zAhe saune A pramANe AjJA mokalI savaNabhami che. tenA kudaratI vaibhava pAse jaNAya che." duniyAnI dareka bhUmi jhAMkhI paDI jAya che. - zrI kAlikAcAryajI je takanI rAha joI ane te pradezano pUrepUro anubhava che. A rahyA hatA te sAM paDI. anAyAse kudarate ja bhUminA bhUSaNarUpa avaMtIne pradeza A paNa A taka prApta karAvI. sUrIzvarajIe mitra tAbe laI tyAMthI te pradeza para ecaDI banelA zAhane jaNAvyuM ke-' he rAjana! rAjaya sthApavA ApaNe samatha' thaiza." nI rAjya sthApavA ApaNe samartha thaIzuM." tame chanuye zaka rAjavIo ekatrita rAjyajJAnusAra kamote maravuM tenA karatAM thAo. huM je raste darzAvuM te mArga sUrIzvaranI AjJAnusAra temanA netRtva nIce cAle. jarUra tamArA sarva upara AvI paDela bhArata jevA vizALa pradezamAM jaI svataMtratAthI A mahAna AphatanuM nivAraNa thavA sAthe rAjaya karavuM e vastu sarve zAhI rAjavI tame cha- rAjavIo zahAnuzAhI rAjavI oe mAnya karI, ane zrI kAlikAcAryajInI jevA ja ucca keTInA rAjavIe banaze. AjJA pramANe pitAnA parAkramI tIraMdAja phakta tamArA sarva maMDaLezanA saMgaThananI jarU- turI azvasanya sahita uparokta rAjavIoe riyAta raheze. " zubha muhUrta mArgazIrSa mAsamAM bhAratavarSamAM zrI kAlikAcAryajIne tAraNahAra tarIke tarapha prayANa karyuM. siMdhu nadIne pAra karI mAnanAra maMDalika zaka rAjavIe temanuM teonI balAtya saMkhyAmAM bhAratamAM praveza karyo. kathana makabhAve svIkArI lIdhuM. tarataja temanA bhAratapraveza saMbaMdhI kayAMthI mAMDalika rAjAe potAnA guptacara mAra- praveza karyo tenA aMge matAMtaro che. munaphata cha--e zaka saradArane ekava thavA rAjazrI kalyANuvijayajInI mAnyatA pramANe saMdeze jaNAvyuM. mRtyunA eka nAvamAM teo samudramArge saurASTramAM AvyA. prAcIna beThelA te sarva maMDaLee A adeza pratenA lakhANa pramANe siMdhu nadI pAra karI mAnsa karyo ane zrI kAlakAcAryajInA mitra teo tyAMthI vijaya meLavatA saurASTra dezamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa AvyA. bIjA ItihAsakAronI paNa mAnyatA hindu rAThasthAnanI rAjadhAnI sidhu che ke "teo siMdhu nadI pAra karI siMdhamAM nadInA kinAre Avela mIna nadI para teoe thaI vijaya meLavatA saurASTramAM AvyA. '' sthApita karI ane tyAMthI najadIkamAM samudra De. brAuna zrI kAlikAcAyanI kathAne kinArA para Avela barbaraka nAmanuM baMdara zaka aMge "dhI sTorI opha kAlakanA ha4 mA rAjavIoe potAnA aMkuzamAM laI lIdhuM. bhAratIya itihAsanI rUparekhA nAmanA pRSTha upara lakhe che ke - graMthanA pRSTha 957-58 upara jaNAvavAmAM vAva kuri siMdhu vattA soTTAnDahe tAva, AvyuM che ke-hindI zakasthAnanI uttara3 mithunar mena somaveNe vattA || rAjyadhAnI mIna nagara ke je barbaraka nAmanA They crossed the River Indus an in baMdara najadIka hatuM tyAM Avela hatI jyAMthI time came to the land of Saurastra, A zaka rAjavIoe pADozI prAMta upara Dr. Brown P. 81 pitAnI sattA sthApita karI. temanA sUbAe kSatrapa athavA mahAkSatrapa tarIke oLakhAtA, sidhu nadI pAra karI, hiMdanI vAyavya jemanA adhipati zaka mahArAjA mIna nagasarahadanA prAMtamAM thaI teo prathama siMdhamAM prathama sa dhamAM ramAM rahetA. " AvI aTakayA. A arasAmAM tyAM koIpaNa A pramANe bhAratavarSamAM siMdha prAMta jAtanI balADhya rAjayasattA hatI nahi. nAnA zaka lekanA aDDA tuya banyuM ane ahIM nAnA yavana rAjya, jamInadAro ane leka- sattA jamAvI teo bIjA prAMta tarapha vaLyA, saMghanI sattA A kALe sAmAnya rIte prava- siMdhamAM pitAne ado majabUta rIte naMtI hatI. A yavana jamInadAra upara zaka sthApita karI zrI. kAlikAcAryajInI saradArI lokee AkramaNa karyuM jemAM temane vijaya nIce zaka rAjavIo pitAnA kasAela sinya mo. svataMtra janasamUhane zaka lokoe sAthe siMdhathI pazcima tarapha vaLyA. kacchane dabAvI temanA upara zaka saradAree Adhi. sara karI tyAMthI teo saurASTramAM AvyA. patya jamAvyuM. temanAmAM keTalAeka saradAre saurASTra sudhIne vijaya ane kuya teoe ahIMnA sattAdhIza thaI beThA, eTaluM ja nahi : aTaluM ja nahiM cAturmAsa besatAM pahelAM ja pUrI karI. paraMtu temanA sthAnane bhAratIya zAsthAna saurASTramAM paNa A kALe siMdhu pradezanI tarIke nAmAMkita karI teoe ahiMnA rAja- mAphaka jamInadAra ane lokasamUDanI avyavasthAnane hiMdI zakasthAna banAvyuM. thita arAjakatA pravartatI hatI, jeno lAbha A pradezamAM zaka saradAranI sattA A zaka rAjavIoe lIdhe. vI. ni. 45ranA kALe majabUta jAmI gaI. pariNAme varSonA gALAmAM zaka rAjavIoe siMdhathI lagAvI gALA pachI paNa A pradeza hindu zakasthAna kAThiyAvADa sudhI pradeza pitAnA sAnidhyamAM athavA IDe zakuthi tarIke prasiddhi pAmyo. lIdhe ane te samaye kAThiyAvADanI rAjanagarI "aa , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ b zAhAnuzAhIe meAkalAvela charI jotAM ja raMgamAM bhaMga paDe che. (pR. 58) ................................ 96 zaka saradAranuM bhArata para AkramaNu (pR. 60) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat TAT, ........ NO www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kAlikAcArya potAnA prabhAvathI niMbhADAne suvarNa maya banAve che. ( pR. 62 ) zrI RSabhadevanI pratimA samakSa sAdhvI sarasvatI bhaktidhUna macAvI rahI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] gaNatA vallabhIpuramAM paDAva nAkhe. vaLA- zomAM siMdhathI te bharUca sudhImAM sUbA (valabhIpura)nI prajAe tyAMthI prasthAna kayuM". vaDAsUbA jene zaka rAjavIo kSatrapa ane A jaMgalI lokoe valabhI paranI caDhA- mahAkSatranI upamA ApatA hatA temane ImAM A pradezanA bhAlakA ( bhAla pradezane sthApita karI zakakulanA A sadAra zahedhaNI ) nAthane harAvyuM. valabhIpuranI lUMTamAM nazAhanA jevI sattA bhogavatA thayA. A teone ghaNo ja sAro lAbha maLyo. chanuM rAjavIo paikI mAMDalika nareza ke zaka lokonAM ThahalA samaye valabhIpuramAM je zrI kAlikAcAyAyaMjIno parama mitra hato jaina dharmanuM prAbalya hatuM. jenoe bacAvI tene mahAkSatrapa-zahAnuzAhI rAjavInI padavI rAkhela ahiMnA maMdiro ane avazeSo Aje prApta thaI anya rAjavIe tenI sattAne AdhIna paNa vidyamAna che. ahIMnA kAMIka jAnA lekho banyA. have zrImAna kAlakAcAryane potAnI uparathI jANavA maLe che ke jyAre zaka lokoe ISTasiddhi karavI hatI. tevAmAM cAturmAsa valabhIpuranA vatanIone hAMkI kADhyA tyAre AvI pahoMcyuM. valabhI purane kedra banAvI prajAne Doka bhAga mAravADa sivAya mayANI teoe avaMtIne parAsta karavAnI yojanAo athavA gaja nI tarapha cAlI nIkaLyA. taiyAra karI. ajeya pradezane jItI zakAya eTalI te samayanA khaMbhAtanA baMdaromAMnuM eka lakarI sAmagrI ane anyana akAtrata hatuM. atyAre paNa khaMbhAta najIka traNa nibhAvavAmAM ane AgaLa mAlavAnI caDhAImAM mAIla upara uparokta gajanInA avazeSo pahoMcI zakAya evI rItanA prabaMdhamAM zaka najare paDe che. bIjA ulekhe uparathI paNa rAjavIone vipula dravya-saMpattinI jarUri samajavA maLe che ke hiMdustAnanA dakSiNanA Ata jaNAI. prasaMgepAta teoe zrI kAli. prAMtomAM ane saurASTramAM A rAjAono kAcAryAne jaNAvyuM ke-"pUjya! ApanI pUrvakALe vAsa hate. AjJA pramANe vartatAM ahIM sudhImAM amane * godAvarInA kAMThA upara Avela tIlA- pUrate yaza maLe che paraMtu je dhyeyathI tIpuranI daMtakathA pramANe A nagara pUrvakALe ApaNe avantI jItavAne ane mahArAjA devagira nAme prasiddhine pAmela hatuM ane gabhIlanuM abhimAna utArI sAvI sarasvate saurASTranI sattA nIce hatuM. prAcIna tInA rakSaNArthe ahIM AvyA chIe te dayeya. kALe kuMDalAne paNa devagiri tarIke oLa- nI prApti arthe dhanasaMpattinI atIva jarUrikhAvAmAM AvatuM. Ata UbhI thaze." saurASTranI rasALa ne tejasvI bhUmi para sUrIzvarajIne temanI A mAgaNI yogya kAbU jamAvyA bAda zika loko gujarAta lAgI. ane tarata ja teoe kahyuM ke "cAle, tarapha AgaLa vadhyA ane vijaye meLavatA mArI sAthe kuMbhAravADA mAM. tyAM tamane joItI teoe pitAnA thANA paMcamahAla ane dareka sAmagrI maLI raheze." cheka bharUca sudhI ja mAgyA. jItAelA prade. kuMbhAravADAmAM javAne Adeza sAMbhaLI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ amrAd zaka zarArene Azcarya te thayuM paraMtu "he sakhe ! prayANa ane vahANa mATe A surIzvarajInA vacana upara koipaNa jAtanI suvarNa vecI, dravya prApta karI, gaja, azvAdi zaMkA na darzAvatAM teo AcAryadevanI sAthe sainyanI prabaLa sAdhana-sAmagrI sAthe mAlava kuMbhAravADAmAM gayA. eka kuMbhAra potAnA pradeza tarapha prayANa zarU karo." niMbhADAmAM IMTa pakAvI rahyo hate. AcAya. akhUTa suvarNa bhaMDAranI prApti thatAM dave kaMbhArane kahyuM ke " he kabhArANA! tArA zaka rAjavIoe pitAnI madadamAM ane nibhADAnuM mU5 tuM pUratI rIte mAgI le." rAjavIone sAtha meLavI mAravADa ane bhejatene me mAgI rakama cUkavyA bAda atula sthAna Adi pradeze upara jIta meLavatAzaktizALI sUrIzvarajI maMtragati teoe cAturmAsanI pUrNAhutI thatAM vidhipotAnI niSikA AMgaLIno nakha temAM pUrvaka zubha zukane valabhIpurathI prayANa nAkhyo eTale vIjaLInA camakArAnI jema kayuM". vijetA zaka sinya zrI. kAlikAAkhAye iTene niMbhADo suvarNamaya banI gaye, cAryajInI AjJAmAM rahI pAMcAla ane lATa dezanA rAjavIone sarva rIte chatI balADhaya A pramANe akhUTa suvarNanI prApti karyA zatruono pUrato sAmano karI mAlavanI bAda temaNe zaka rAjavIne saMbodhIne kahyuM ke- sarahada upara AvI pahoMcyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 juM ujainIne ghero ujanInA darabAramAM hAjara rahela sudhInA prAMtane chatI, baLavAna sainya sAmagrI sAmaMto, nagarajane, adhikArIo ane sAthe avanI upara caDhAI karI che. rAjana ! dareka vyaktinA mukha upara pUratI udA- zrI kAlakasUri ane caNaNanA A yavana sInatA spaSTa dekhAtI hatI. koI divasa sainyanuM pUra nadInA pUranI mAphaka ajeya nahi ane Aje A prakAranI udA- gaNAtI ApaNa ujajainInI rAjadhAnIne sInatA jaI mahArAjA gaMdharvasene pUchyuM ke- gherI vaLe te pUrve ApaNe lazkarI de pradhAnajI ! Aje evI zuM navAjUnI basta karI levo joIe." thaI che ke darabAramAM udAsInatA chavAI gaI dUtanuM kathana sAMbhaLI abhimAnI mahAche? kayA kAraNathI manoraMjaka nRtya ane rAjA gaMdharvasene jaNAvyuM ke "tUta! A saMgIta pazu baMdha rAkhavAmAM AvyA che ?" vastunI meM pahelAMthI ja agamacetI karI vRddha amAtye namIne jaNAvyuM ke rAkhI hatI. ane tArA Agamana pUrve ja rAjana ! mAlavI sarahadanA dUte AvI - mAlava sarahadanA phata AvI guptacaro mAraphata mane yavana sinyanI cahAsamAcAra ApavA sAthe uparokata sarahadanA inA khabara maLI gayA che. akaLAvAnuM kazuM sabA taraphathI A 5 nAmadAra upara eka kAraNa nathI, mATe mAlavI sarahadI saradArane kharIte peza karavAmAM Avyo che, jene Apa jaNAva ke koIpaNa jAtanI phIkara karyo svIkAra karaze." mahAmAtyanA vaktavya bAda vagara, avantInA eka paNa senikanuM balipratihArIe AjJA meLavI sarahadI dvatane dAna ApyA vagara jANe avantInareza hAjara karyo. yavanonI caDhAI viSe taddana ajANa che e vidhipUrvaka namana karI te mahArAjAne pramANe kaI paNa vireja karyA vagara tene jaNAvyuM ke" rAjan ! kAlakasUrie yavana ujajenI sudhI AvavA de" dezamAM jaI, tyAMnA yavana saradAra cakraNane mahArAjA gaMdharvasene jANe AjanI pitAne AdhIna banAvI, avantInI sarahada sabhAmAM kAMI ja na banyuM hoya te pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrA vArAMganAone nityakrama pramANe nRtyanI tenI asara naSTa nahotI thaI eTale kAlakAAjJA ApI, nRtya thayA bAda rAjayasabhA cAyane te te dezene sAro sahakAra maLe, barakhAsta karavAmAM AvI, gata prakaraNamAM joI gayA te pramANe zrI pUrva prakaraNamAM joI gayA te pramANe kalikAcAryajInA pramukhapaNuM nIce caDhI avantIne samaju mahAjanamAMnAM anekee AvatI yavana senAne pUrato sAtha maLe avantImAM mAtra nAmano ja vepAra rAkhI ane koIpaNa rAjya sattAe tene virodha potapotAnA kuTuMbakabilA sahita avantIthI na karatAM zrI kAlikasUrinA abhaya vacanane mAravADa, rAjasthAna, bharUca ane cheka dakSiNa mAna ApI dharma ane sAdhvInA rakSaNArthe mahArASTra sudhI prayANa karyuM hatuM. temaNe je kAMI pagaluM bharyuM che te vyAjabI samrA saMpratinA samayamAM jaina dharma che ema mAnI temane mAga saraLa karI AryAvarta ane anArya dezomAM paNa pUNe Apyo eTaluM ja nahi paraMtu joItI kaLAe khIlyA hatA. saMpratie jaina dharmanA sAdhana-sAmagrIne paNa sAtha Ape.. pracAra mATe vividha upAye jyA ane bharUca nareza balamitra ne bhAnumitranI anArya dezo temaja dUra dUranA dvIpamAM jaina baMdhu belaDI ke jeo zrI. kAlikA dharmanA pracAra mATe bhADutI upadezaka meka- cAryajIne bhANeje thatA hatA, teoe yA. upadezaka sAdhu je veSa rAkhatA paNa A pramANe palaTAelI bAjI jotAM ane kaDaka AcAravicAranuM pAlana karatA. zrI kAlikAcAryajIne sAtha Apyo. eTaluM pariNAme Aje paNa dUranA beTa-khaMDomAM ja nahi paraMtu balamitra sUrijInA sAthe ApaNI jaina saMskRtine sUcavatA avaze avantInI caDhAImAM sAmela thaye, maLI Ave che. samrATa saMpratinA vAsa A pramANe pracaMDa caturaMgI sanya bAda lagabhaga 200 varSa kAlakAcAryane samaya sAmagrI sAthe zrI kAlikAcAryajIe kSiprA. Ave che. saMpratinA samayanA daDha thayelA nadIne kAMThe Avela pATanagara ujajainIne cAre jaina saMskAra bhUMsAtA AvatA hatA, chatAM dizAethI gherI lIdhuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 jI ardhAMganAnu` kanya rAja ApaNe trIjA khaMDamAM joI gayA te pramANe mahArANI madanasenAe apUrva ha matathI mahArAjA gadhava senanA mahelamAM praveza karyo. mahArAjA taraphathI rAjamahelamAM keIne paNa dAkhala karavAnI sakhata manAi hovA chatAM prabhAvazALI mahArANIne mahArAjAnA zayanagRhamAM jatAM khUda zayyApAlakAthI paNa nA kahI zakAI nahi. mahArAjA gadhavasena udAsIna cahere eka sephA upara aDhelIne ciMtAmagna sthitimAM beThA hatA. mahArANIe mahelamAM dAkhala thatAM ja peAtAnA hustakamalamAM rahela mahAn bhAgyavidhAtA zizukumAra vikramane mahArAjAnI gedamAM evI rIte ethitA esArI dIdhe ke mahArAjAne krodha zizukumAranA premamAM bhUlaI jAya ane ciMtAjanaka sthiti kaIMka a'ze haLavI bane ane anyu' paNu temaja mahArAjAe eci'tA peAtAnA kheALAmAM kAlAkAlA ane mIThAzabharyo avAja karatA zikumArane potAnI mUche khecatA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ghaNA divase pitAne joI kUdakA mArate joi, mahArAjA peAtAnI ci'tAjanaka sthiti bhUlI gayA ne temane khALane ramADavAnuM' dila thaI AvyuM. madanasenAne joine mahArAjAnA uchaLatA krodhAgni paNa zamI gayA. bane vacce bhUtakALamAM jANe kaI ja banyuM na heAya tema vArtAlApa zarU thayeA. vAtacIta daramyAna rANIe jaNAvyu ke " svAminlR Apane me' bhayaMkara atyAcAramAMthI bacAvI lISA che ke jenI khAtrI Apane samaye thaze, rAjana ! jene Apa sAMsArika kSaNubhaMgura sukhane mATe duniyAbharanuM kala'ka vahe|rI raNavAsamAM upADI lAvyA che. te paramapUjya ane prAtaHsmaraNIya sAdhvInA ni`La jIvananI ane ucca koTInA p`camahAtratAnA pAlananI huM te| zuM pazu raNavAsanA cAkIdAra paNa muktaka prazaMsA kare che. A mahAviduSI sAdhvInA sadupadeza ane tenI dayALu bhAvanAne lIdhe kSIprA nadIne www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( [ samrATuM kAMThe Avela rAjabhuvana Aje dharmabhuvana jAtA zrI rahamIjI ane sAvI rAmatIbanyuM che. nuM dRSTAMta sAkSIbhUta che. rAjematI e bhaga- je ghaTanA banavAnI hatI te banI gaI. vAna zrI neminAthanA patnI hatA ane mArI Apane prArthanA che ke-te satI bhagavaMta pAse dIkSA lai nava bhavanI prItinuM sAdhvIne Apa paricaya karo. tenA upadezA- anusaMdhAna sAdhya karI sAdhvIjIvana jIvI mRtano lAbha laI mAnavajIvana saphaLa kare. mekSalakamI prApta karI hatI, eka ardhAgana tarIkenI mArI A vinaMtI eka samaye rahanemI ane rAjImatine Apa svIkAro." e ekAMtavAsane durghaTa prasaMga AvI mahArANI manasenAnA A jAtanA prati. paDa ke giranAra parvatanI guphAmAM dayAnastha baMdhanI asara avantIpatine sacoTa thaI. banela munirAja zrI rahane mIjIne dhyAnacuta eka kSaNune paNa vilaMba karyA vinA mahAna thavuM paDayuM. hakIkata e banI ke-sAvI rAjAe kSI prA nadInA rAjabhuvana tarapha rAjamatI giranAra parvata upara zrI neminAthane mahArANuM madanasenA saha prayANa karyuM. vaMdana karavA AvyA. te samaye bhayaMkara varSajota jotAmAM " mahArAjAdhirAja gaMdharva dhArA thaI rAjI matInA kapaDA bhIMjAI gayA senanI jaya ho!" nI ghoSaNuM sAthe mahA ane je guphA uhanemi ke jImatInI guphA rANI saha avantInareze bhuvanamAM praveza karyo. tarIke oNLakhAI rahI che te sthAna mAM lAvI - praveza karatAM mahArANAe cAre dizAe rAjImatI kapaDA sukavavAnA hetue gayA, najara pheravatAM sAnaMdAzcaryathI joyuM to guphAne mAnavI vinAnI mAnIne rAjamatIe rAja gRhamAM Adi tIrthapati zrI RSabhadeva- nirvastra banI potAnA bhAela vane sakasvAmInI pratimAne eka daherImAM birAjamAna vavA zarU karyA. 2hamijI A guphAmAM ja karI, sAvI sarasvatIne anya sAdhvIo sahita dhyAnastha hatA te rAmatInA jANavAmAM na prabhubhaktinA stavanenI dhUna macAvI rahelI teNe AvyuM. joI. A virala dazya joi mahArAjAnA mukha- guphAmAM thaela khaDakhaDATathI rahenemijIe mAMthI acAnaka dhanyavAdanA zabdo sarI paDyA. te tarapha daSTipAta karyo to temanI najare - sAdhvI sarasvatIe mahArAjAne be dhI mahArUpavatI badhu patnIne nagnAvasthAmAM joI. kahyuM ke-"he rAjana ! manuSya jIvanamAM AvI khUda 2hanemijI jevA mahAna tapasvI muninibaLa ghaTIkAo yuvAvasthAne aMge dareka rAja paNa ekAMtavAsamAM potAnuM bhAna bhUlyA. prANune prApta thAya che. kAma AMdhaLo kahe- sAvI rAja matInI najadIka AvyA. rAjemavAya che. sArAsArane vicAra kAmI puruSane tIe pitAnA diyara rahenemijIne oLakhyA kadI Avato ja nathI, paraMtu pariNAme ane temanI manobhAvanA samajI jaI, jaladI pazcAttApa ja hoya che. A viSayamAM vastro paherI lIdhA. temane sanmArge vALavA bAvIzamAM tIrthakara zrI neminAthanA laghu- TuMkA zabdomAM jaNAvyuM ke-"he saMyamI puruSa! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] jagatamAM je je strIone tuM dekhIza te te karmono kSaya karI AtmakalyANa sAdhyuM. strIomAM A sArI,A vadhAre sArI ane ane sarasvatInA kathananI gaMdharvasena upara huM evuM evo bhAva dhAraNa karIza, te vAyuthI ajaba asara thaI. teNe tarata ja sAdhvIzrInA prerAelA ane mULathI baMdhAelA vRkSanI peThe caraNakamaLamAM paDI namaskAra karyo. pazcAttApanI asthira AtmAvALA thaIza. A saMsAra jvALA temanA manane dagdha karI rahI hoya tema samudranA pavane prerAela tAro AtmA Ama. mukhabhAva parathI jaNAI AvatuM hatuM. sAdhvIe tema bhaTakayA karaze." chevaTe gaMdharvasenane AzIrvAda Apyo ane rAjana ! Adarza sAlvInA ATalA ja vizeSamAM kahyuM ke-"tAro A patra vikrama zabdonI asara jJAnI rahanemIjIne evI te vizvane uddhAraka banaze." madanasenA paNa saceTa thaI ke tarata ja temane potAnI bhUla pitAno prayatna saphaLa thayo mAnI aMtaHsamajAI. pUrvavat cAritramAM thira thaI, karaNamAM harSita thaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 5 mo prakaraNa 1 luM zakajAtino pUrva ItihAsa avantI jevA bhAratIya balADhya rAjyane rIte jANatA hatA. te jAtimAM traNa prakAre gheranAra zaka athavA zAkhi prajA evI te hatA. (1) zakAtIgrI khedA. (2) sakAhomakevI baLavAna hatI ke jenA ge ItihA- varka. (3) sakA taradarayA. A traNe prakAro samAM mahAn parivattana thayuM? A hakIkata I. sa. pUrvenI AThamI sadImAM vidyamAna hatA, khAsa vicAraNIya havAthI aitihAsika jeonI belI (bhASA) AI hatI. daSTie prAcIna prAmANika graMthanA AdhAre te bhArata upara zrI kAlikAcAryajInI sAthe prajAne lagatuM khyAna jANavAne prayAsa karIe. caDhI AvanAra zAkhi rAjavI caTTaNavaMzIya zaka jAti mULa te karaMdI ane bhaTakatI kSatrapa rAjavIne putra kSatrapa rAjA dAmAnA jAti hatI. je pramANe Aje bhAratamAM cAre putra mahAkSatrapa rAjA rUdradAmA, mahAna dizAe balucI jAtine joIe chIe, evI parAkramI ane purUSArthI hato. ja rItanA avicArI vartanavALI A prAcIna cIna pradezanA uttara vibhAgamAM jaMgalI jAti hatI. temanuM nivAsasthAna tAtAra jAtionuM mULa sthAna hatuM. A tAtApUrva IrAnamAM hatuM. te samaye pUrva IrAna rone cInI prajA hayaMgUna eTale (Hungnu ) zakasthAna athavA sIstAna tarIke oLakhAtuM. huNa-haNa ke huNa e badhA eka ja jAtinA IrAnanI uttara dakSiNa vibhAganI prajA A hotaka nAmAMtare gaNAya, huNa loko cInanA jAtinA ayogya vartanathI kaMTALI ane uttara vibhAgamAM rahetA hatA ane Asatemano sAmano karIne pUrva IrAnamAMthI nasADI. pAsamAM A pramANe bhaTakatA bIjA TeLAe A kALe IrAna, yUnAna ane bhAratIya paNa vasatA hatA. te badhA jagalI avaloke paNa uparokta baMDakhe 2 jAtane sArI sthAmAM rabArI jevA, gAya bheMza bakarAM gheTA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] vigere pazudhana ane strI, bALaka vigerenAM , cIna dezanI A jAtanI dIvAlathI kabakabIlA sAthe tyAM puSkaLa ghAsacAro akaLAI haga - leka vigerenI bhaTakatI maLI zake evA pradezamAM bhaTakatA karatA TeLIo muzkelImAM AvI paDI. ane teone hatA. A huNa loko paNa temAMnuM ja eka ghAsacArA temaja anya sAmagrI meLavavA TeluM hatuM paraMtu teo laDavaiyA tarIke mATe anya sthAna zodhavAnI jarUra paDI. mazahura hatA eTale tIraMdAjI A dura cInamAM bhaTakatI ToLIoe-cInI pradeza keLAM vAraMvAra cInanI sarahada upara mAMthI nIkaLI kAMnsa prAMtanI sarahade vAyavya dhasI AvI luMTaphATa karatA. pariNAme cInI taraka prasthAna karyuM. lokone temanI sAthe saMgharSaNamAM utaravuM kAnsa prAMtanI eka bAjunI sarahada paDatuM. A samaye cInI prajA kAMIka sabhya tibeTamAM siyakiyAMga sudhI hatI, jenI pazcime ane saMskRta ane gRhasthI prajA gaNAtI. eka vibhAgamAM ghaNA prAcIna kALamAM tAhIyA A cInI prajAne haNa lo ke e pUrane nAme jAti rahetI hatI e ja pradezamAM miyA trAsa Ape eTale A hamalAkhora TeLIthI ana caca nadIonA koThAo para yuThArI bacavAnA zubha AzayathI temaja A jAti paNa rahetI hatI. bhAratIya prAcIna kALe mauryavaMzI sAmrAjyakartA nepALa ane graMthomAM A yuIzi jAti mASika jAti tibeTa sudhI jemaNe pitAnI sarahada laMbAvI tarIke prakhyAtine pAmI hatI. A jAti che evA parAkramI vIra rAjavI azaka ane asi asiyAMnuM uSi ke yuzi tarIke paNa saMpratinA hamalAthI cInane bhayamukta banA. oLakhAtI hatI, uvA ane cInanI prajAne sArI rIte rakSaNa tAhIyA jAni zAMti cAhanArI hatI. maLI zake e hetuthI cInanA rAjA zIha. jyAre RSika jAtinA loko prabaLa laDavaiyA AMgIe I. sa. pUrve 246thI AraMbhI hatA. cInanI dIvAlanA baMdhAraNanA kAraNe 210 sudhImAM cInanA uttara vibhAgamAM hUNa ToLAMe paNa pharatA pharatA je pradezamAM samadrakinArAthI kAMza prAMta sudhI eka RSika jAtie Azraya lIdho hato tyAM virATa dIvAla baMdhAvI je dIvAla Aje AvI caDhyA. pariNAme trASika ane che bhaugolika kSetramAM duniyAnA AzcaryamAMnuM vace kaTTara virodha jAme. baMne prajAe eka Azcarya banI rahI che. A dIvAlane zura ane laDAyaka hatI. vAraMvAra uparokta aMge ema kahevAmAM Ave che ke " ke IpaNa TeLAMomAM yuddho thatAM, 5raspara ghara saMgrAma viplavakArI daLa tene toDI zake nahi temaja paNa thatAM. pariNAme RSika jAtine A koI aMdara ghUsI prajAne raMjADI zake nahIM. ema pradeza cheDavo paDyo ane teo thI Ana - kahevAya che ke eka sAthe A dIvAla upara zAMzanI dakSiNa pazcima tarapha cAlyA gayA. sAta ghoDA doDI zake che- eTalI pahoLI i. sa. purve 165 mAM hIyeMgUna lokonA ane majabUta te divAla che. saradAra le othAMgue RSika jAti joDe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATuM pharIthI laDAI karI temane harAvyA. temanA vadhyA. chellI nadIne kAMThA upara RSika saradArane mArI nAMkhI tenI khoparIno pyAlo jAtinI adha uparAMta prajAe Azraya meLabanAvI lIdhuM. (juo Do. skinakena- vyo ane jeone jagyA na maLI teo racita cInane itihAsa.) tyAMthI dakSiNa ane pazcima tarapha bhaTakatI aSika jAti vizALa hatI. lagabhaga be bhaTakatI siraphiyA eTale sItA nadIne kAMThe lAkha tIrakAmaThAMvALA laDavaiyAo te jAtamAM AvI pahoMcI. A pramANe trASika jAtinI hatA. lagabhaga daza lAkhanI saMkhyAmAM teo be zAkhAo banI. ahIM AvI pahoMcelA gaNAtA. ATalI moTI saMkhyA dharAvanAra Sika le kane e nAmanI " navI " jAtino bheTo thaye, ke je jatine pArasI leke jAtinA nivAsa mATe pradeza paNa vizALa joIe. eTale I. sa. pUrve 165 ane 160 zaka tarIke oLakhatA hatA. yUropa ane nI vacamAM te leke nivAsasthAnanI zodhamAM eziyA khaMDanI uttaramAM bhaTakatI jaMgalI to A kALe sithiyananA nAmathI oLapharatA pharatA takalA makAna ke je pradeza tibeTanI uttara ane simakiyAMnI pazcimamAM khAtI. e lokone nAyaka-saradAra jenuM nAma barAbara nIcenA bhAgamAM sapATa pradeza tarIke sevAgU hatuM tenA upara IlI nadInivAsI Avela che tyAM AvyA. tyAM potAnuM rahe. mATI aSika jAtie humalo karyo. pariNAme zaka leke vikhUTA paDyAM. tenA saradAre ThANa banAvI tyAMthI AgaLa vadhatAM Tekesa ane koMjesa upanadIo jyAM eka bIjAne pitAnA sAthI sainyone tyajI dIdhA ane maLe che te ( AI. IlAI) IlI nadInA te kapiza nAmanA dezamAM cAlyo gayo. vikhUTuM paDela aMkuzarahita sanya bASTriyA saMgama kAMThA upara kujA nAmanA paragaNAmAM AvI pahoMcyA. tarapha cAlyuM gayuM. kipitu athavA kapiza. A pradezane keTalAka vidvAno kAzmIra tarIke - A pradezamAM vu. suna nAmanI eka jAta jaNAve che ane keTalAka vidvAne kAMjano rahetI hatI jenI saMkhyA nAnI hatI, bhAga gaNAve che. chatAM parAkramI ane vIryavAna hatI. mAtra 10000 jeTalA parAkramI laDayA dharAvanAra A se lekemAM khAsa traNa bhede hatA. A traNe prajAnAM meTAM moTAM saMsthAno hatA A jAtie trASika jAtino sAmano karyo. ane tene judA judA nAmathI oLakhavAmAM pariNAme A gu. suna jAni hArI gaI ane teno saradAra marA. AvatAM(1) maNIdAra TeLI ke jenuM nAma sakA tIvra khaudA-paheravAvALA A leka siradarIyA IlI nadInA kAMThAne pradeza nA (sI) nadInA kAMThe rahetA hatA. jeo hevAthI tyAM RSika jAtino samAveza thaI paDozanA bASTriyAnA sainyamAM joDAI lazkarI zakyo nahi. emAMnAM ghaNAM kuTu be vistRta kAma karatA hatA (2) sakAhauma vaka-A ane sapATa pradezanI zodhamAM tyAMthI AgaLa lake sistAna jenuM bIjuM nAma pArasI prAMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] hatu ane pradeza giAna tarIke meLa khAtA tyAM rahetA. A pradeza helamanda [Helmund ] nadInA kAMThA upara che. pAchaLathI zakasthAna tarIke A pradeza prasiddhine pAmela che, pArasIe uparokata pradezane sikI rastAna kahetA. hAla A pradeza sistAna tarIke prasiddha che (3) samrA taradarIyA-A trIjo bhAga taradarIyA zaka tarIke oLakhAtA kAspiyana samudrane kinAre A vibhAga rahetA hatA ane samudranI uttara tathA raziyAnI dakSiNe pahADI pradezamAM paNa A leAkeA vasatA hatA. A leAkeA nAyakane sevAMga tarIke oLakhAvatA, sa e zakavAcaka zabda che. ane lAMg ( saradAra ) e cInI paribhASA che. vAMgU-eTale svAmI, saradAra ke rAjA athavA savAMga eTale zaka saradAra, zaka rAjA, saka marUnDa ke saka svAmI. e madhA eka ja avAcaka zabdA ntareA che. sevAMglR petAnA mANusA ane lazkarane vikherI kAMTheAja tarapha cAlyeA gayA. ane khIja khAphUTrIyA tarapha cAlyA gayA. temanI sAthe A leAkeA paNa bhaLI gayA ane tyAM temaNe peAtAnA vasavATa jamAvyeA. khIjI bAjue sItA nadIne kAMThe 15 thI 2015 sudhI ArAmamAM vasI rahela uparAkata jAtinA RSika vibhAganA saradAra sAthe va. suna jAtine laDhAimAM utaravAnA prasaMga Avye, jemAM vu. suna jAtinA rAjA marAyA. A rAjAnA mRtyu khAda tenA putrane huNu leAkeAe dattaka tarIke kheALe lIdhe ane tene pALIpALI meTro karyAM. A putra pAlanahAra rakSaka hIya'guna huzu le!kenI madadathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // : 71 : peAtAnA pitAnu vera vALavA RSika jAti upara humaleA karyo. bhAre laDhAI thaI. huNu ane RSika prajA pUrva paraparAthI duzmana te hatI ja. huNeAe RSikAne mArI haThAvyA. temanA ( zaka leAkeAnA ) raheThANAne paDAvI lIdhA eTale A zaka leAkeA tyAMthI nIkaLI siradarIyA nadInI dakSigu tarapha cAlyA gayA ane tyAMthI vadhyu eTale Akhu nadIne pAra karI khAdnIyAmAM AvI vasyA mAyA e tAriyA leAkeAnA deza hatA. tArIyA le keAnI tyAM meATI vastI hatI. A jAti zatipriya ane vyApArika hatI jemanI sAthe zaka leAkeA paNa paDAva nAMkhIne rahyA. Akhare jAtie sAme yu. izI leAkeAe pharIthI laDhAI karI ane A maLavAna jAtie ahIM paNa temane harAvyA, suIzI taraphathI hArelAM zaka TALAM A samaye kheravikhera thaI tyAMthI nAThA ane navI vahateAnI zeAdhamAM guMthAyA. yuizIoe vyApArika tAhiyA leAkAnI bhUmi kabaje karI ane temanA upara sattA jamAvI, A pramANe yuizI ane sa leAkeAnu khAkaTrIyAmAM joDANa thayuM. yuIzIle khAkaTrIyA pradezanA sattAdhIza rAjavI thaI beThA, tAhIyA leAkeAnuM A pradezamAM raheThANu cInI dIvalanA bAMdhakAma samayeja thaela hatu, jeone paNa cInI prajAe paradezI gaNI peAtAnA dezamAMthI bhagADI dIdhI hatI. cInI itihAsakArA tAhIyA mATe lakhatA jaNAve che ke-A tADuIyA leAkA svAbhAvika rIte ezaArAmI, zAMta ane vyApArI hatA. www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 : [ samrA aneka bhAratIya itihAsakAronuM paNa eTale yuIzI leke paNa vAhIyA mAnavuM che ke "zuddha deza ane siradarIyA nadIne lekenI sAthe thaIne AvelA ane temanI pele pAra asiyAnntukhAra ane asIma sAthe anya zaka jAti paNa bhAratamAM AvelI. nAmanI bhaTakatI jaMgalI jAtioe yUnA- uIgura tuka lokoe samakiyAMnA nIo sAthe laDhAI karI ane temanI pAsethI rahevAsIonI uttara tarapha rahenArI kaoNka bAkaTrIyAnuM rAjya chInavI lIdhuM. jene anu- zAkhAne jatI hatI tyAre temanI bhASA kULatAmaya saMkalanA joDanArA itihAsakAre tukhArI hatI. tukhAra jAtinI A bhASA jaNAve che ke-dIe de tU-sarapura (Saraucae) A kALe sArI prasiddhine pAmela hatI. ane asiyAMga-(eziyAnI) nAmanI zaka sukhAra jAtinA aneka lekhomAM AdazI jAtio sAthe temane laDAI karavI paDI hatI. evuM nAma levAmAM Ave che. A ArasI chevaTe A jAtie bAphIyA jItI lIdhuM. zabdano artha, AzIne asi ke AsiyAna A eziyana le ke tukhAnA rAjA sAthe saMbaMdha khale dekhAI Ave che. banyA. ane sarapura bhraSTa banyA. bhAratIya prAcIna itihAsakAroe tukhAra ane yu. asi yuIzi leka tukhAranA rAjA ziA baMne jAtione zaka jAtio sAthe thayA. eTale svAbhAvikatAthI A pradeza sAthe temanI bhASA ane vana (yAMnA vatanIo saMbaMdhika gaNuM che. sAthe ekatrita thayuM-jema gujarAta uparathI A jAtione bhAratIya itihAsakAro maMgela vaganI jAtio tarIke jaNAve che, gujarAtI ane hiMda uparathI hiMdIo. yuIzI parantu chelalA saMzodhana pramANe temanA bhAra lokenI pUrvokta bhASA khetAna dezanI hatI tIya lipimAM maLI AvelA prAcIna lekhanA jenI sAthe sAthe teo tukhArI bhASA paNa belatA. AdhAre siddha thayuM che ke te badhA zakakhAra ane yuIzi leka pUrvakAlIna bhAratanA prAcIna graMtha ane purANamAM Aya jAtinA hatA. yuIza lokonA rAjavaMzene tukhAra tarIke tAhiyA le ke takalA makAna eTale varNavyA che. khAra pradezamAM rahevAthI ane tibeTa ane khetAnanI dakSiNa pUrvamAM rahetA tukhAranI rAjA banavAthI yuIzanA rAjavaMzane hatA. ane tyAMthI teo bAkaTriyAmAM dukhAra kahe e svAbhAvika che. pachIthI pahoMcyAM hatAM. takalA makAnanI uttara pUrva bhASAnuM to kahevuM ja zuM? A lokonI mAMthI paNa temanI bhASAnA aneka lekha A samaye bhASA Arya hatI e nirvivAda prApta thayA che te uparathI siddha thAya che ke satya kare che. teo miyAna ane carcara nadInA kAMThA A pramANe sIkasthAna sudhI AvI uparathI A pradezathI uttara pazcimamAM rahelA pahecela zaka jAtinA loko saMbaMdhI hatA. yuIzi leke na mAga paNa e ja hatuM, vivaramAMthI tAravavA maLe che ke " yuIzI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 73 : karSika asi AsiyAna uSi yuzisu se ane badala madhyakALa sudhI tukhAra ke tukhArizeka seka soka vAhiyA tuhala tukhAra e stana tarIke oLakhAtuM hatuM. badhAye miksa loke nA mukhethI zaka lokene trASika akhAe I. sa. pUrve bIjI aMge pracArita jAtiya vAcaka zabdanA zabdAM. - zatAbdInI madhyamAM prAcIna kALe ja ane tare che ke je prajAe zakasthAnamAM pitAne ba hika dezamAM AkramaNa karyuM ane kAMbe ja vasavATa karyo. te divasathI turistAna banI gayuM. ane tAhiyA jAtinA samAgamamAM Avela tumAranA roja tukhAranI rAjadhAnI bakhtAzA zaheramAM sthApita thaI ane pradeza tAristAmAM yuIzI zAka lokoe jaMgalI rItabhAta choDavA mAMDI ane A phaLadrupa pradezamAM khetIvADI bhaLI gaca. upara nirvoDanA mArgo zodhI, ziSTatA, rIta A kALe bAkaTriyAmAM prathama yavana rAjya bhAta ane vyavasthApUrvaka rahevAnuM zarU karyuM. hatuM ja hatuM jene zaka tukhAree jItI lIdhuM. A ghaTanA I. sa. pUrve 160mAM bI. I. sa. pUrve A pramANe tAhiyA pradeza(zakAna athavA 128 thI 102 sudhI jyAre yuThazI le ko pArasa)mAM yuIzI lekenI ekAda be piDhIo vaSNu nadInI uttara tarapha hatA te samaye vItI gaI. A pramANenA ekAda be saikAmAM bA kaTriya te tAhiyA banI gayuM hatuM, vAsa karI rahela zakasthAnavAsI prajAe jUnI eTale A kALe aDIM vasela zaka jAtinA jUdA pAMca saMsthAne paNa sthApyA. A saMsthA eka vibhAge yavana rAjavIne harAvI te hastagata ne hiMdukuzanA uttaramAM Avela hatA jemAM aneka karyuM hatuM. ane baLavAna bASika jAtie nAnA moTA zaka kekenA ToLAMe ekatrita ahIMnI bIjA vibhAganI vijetA zaka jAtine thaI vasatA, jeo kuLa tarIke prakhyAti harAvI vaMzu nadIne pradeza kabaje karyo. pAmyA. temAMnA kumAna kuLamAM eka baLavAna A pradezanuM yavana rAjya tUTayA pachI puruSa thaye jeNe potAnAM bAhubaLa ane yavanee dhIme dhIme bhAratamAM praveza karyo buddhibaLathI pAMce saMsthAnA rAjyone jItI ane paMjAba, mAlava ane zIbInA pradeza eka eka kSatrapa eTale sUbAnI nImaNuka upara teo e hamalA karyA. pariNAme zaka karI. A kuzana kuLadIpaka rAjavI saradAra AkhI tAhiyA lekonA hamalAnI jema yavanene zaka prajAne samrATa kahevAya jenuM nAma kaDakI bhAratamAM bhAgI AvavAnI pharaja paDI hatI sisa athavA kakasa hatuM. [ Kaophics] tema yavanonA humalAthI paMjAbane mAlava ane tukhAramAM vasela RSika athavA yuIzI ke zIkhI lokone zAha sIkaMdaranA samayamAM jene ApaNe have pachI zaka jAti tarIke ujajaina tarapha bhAgavuM paDayuM hatuM. oLakhIzuM temanI rAjadhAnI pAmIra pradezamAM mAlava ane zIkhI leka zAha sIkebadakhyAzAmAM hatI. A pAmIra badavArA haranA trAsathI nAzI avantImAM AvI vayA, 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 74 : [ samrA bIjI tarapha uparokta uthalapAthalanA kAraNe athavA 59lava hiMdamAM ghaNA junA vakhata thayA sIraharIyA nadIne kAMThe rahetA zaka lokone rAjyakartA thaI gayA hatA. alabatta teoe paNa bhAgavuM paDayuM. yurazI kusAna kuLanA puru kabaja upara sattA A graMthanA mULanAyaka zrI kAlikA jamAvI tyAra pUrve uparokta pradeza upara cAryajI je caTTa, rAjavInA rAjya darabAre rAjya karyuM hatuM. ujainAdhipati gadhava senane harAvavA mATenI se-vAMga-kipina gAMdhAmAM nAsI gayA madada mATe jaI caDhyA hatA te rAja vInA hatA. yurazIoe zakonA ToLAMne tArIyAnA jevA ja cha-- vibhAga rAjavIonA saradAra pradezamAMthI kADhI mUkyA hatA. pachI te TeLAM kakSIsisavaMzanA mizradAtA nAmanA saradAre tyAMthI rakhaDatA, lUMTaphATa karatA tArIyAnA pitAnA Azrita chananuM sAmaMta saradAre 5ra narUtya-dakSiNa-pazcimamAM herAta tarapha ane vera vALavAnI vRtti darzAvatA je AjJA mekalI tyAMthI potAnA jUnA pitAnA mulaka sitAna hatI te A baLavAna rAjavI pAse A sara. ta2pha vaLyA. paNa A kALe A sirastAna dAre karatAM dazagaNu baLavAna aiya ane pArthIva rAjAnA tAbAmAM hatuM eTale zAka sattA hatI. dhADAone rokI tenA upadravathI pArthiva cInanI dIvAla baMdhAyA pachI ja eTale prajAne bacAvavA pArthiva rAjAone temanI sAthe laDhavAmAM bhagIratha prayatna karavo paDyo I. sa. pUrve 250 nA gALAthI mAMDI Aja chatAM A balADhya TeLAe pArthiva rAjA sudhImAM A jAtio be bhAgamAM vahecAelI krAvI bIjane I. sa. pU. 128mAM harAvyuM hatI, uparokta baMne jAtie AMdhra pati sAta ane tenuM raNakSetramAM mRtyu thayuM. zaka ToLAM vAhana rAjAnA rAjyaamala daramyAna ava enA hAthe laDhatAM phAvI bIjo marAyAthI tInA vijaya bAda ekatrita thaI. ahIM temaNe tenI gAdI ataMbAna nAmanA rAjavInA pitAno aDDo jamA. hAthamAM AvI. te tukhArI yuIzI lekasIraharIyA nadIne kAMThe zaka rAjA nA dhADAne khALavAmAM rokAya e takano lAbha sarvAMga-kipina kAbe ja dezamAM pitAnA laI bIjI taraphathI zaka loke tenA rAjyasinyane choDI bhAgI gayo hato. tenA kuTuMba mAM ghUsyA, lUMTaphATa karI ane chevaTe sIbIo chinnabhinna thaI gayA hatA, ke jemane sthAna pAchuM svAdhIna karyuM ane atabAna bAkaTIyAmAM paNa Azraya na maLe eTale yazI sAthe laDhatAM keIka jherIlA hathiyArathI tyAMthI bhAgI hiMdukuza pAse AvyA paraMtu I sa. pUrve 123mAM ma2 ke. bhAratamAM praveza karI zakayA nahi eTale A baLavAna atabAnanI gAdIe tene kAbalana dananuM yavanarAjya A kALe bacI gayuM. utarAdhikArI patra mizradAtA bIje AvyA. A samaya bAkaTriyA athavA balakhanA A samaye AjubAjunA pradezomAM zAka yavana ane pAthiyA athavA pasiM yAnA pArthiva lokonA thANA jayAM tyAM paDyA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 75 : te saradAre thANadAra tarIke pArthiva ane badalA tarIke ane veranI vasulAta tarIke mizrayavana rAjavIonI sUbedArI karatA. IrAnI dAtA rAjavIe regya samaya Avela jANI vera bhASAmAM A saradArane kSatrapa tarIke saMbodha. levAno nizcaya karyo ane atula parAkramI vAmAM AvatA. rAja rAjezvare "sApavivAnAM kSafi e mizradAtA bIjAnA vakhatamAM A zaka nAmanuM birUdra dhAraNa karyuM ane zrI kAlikAkonA alaga alaga chanuM TeLAMonA sara cAyanA samayamAM potAne pUrNapaNe AdhIna dArone jamInadArI maLI hatI. ane chanuM thaela chanuM zAhI rAjavIone potAnA zira saradAre zAhIonA nAmathI oLakhatA. pAThavavAnuM AmaMtraNa veranI vasulAta tarIke baLavAna ane atiparAkramazALI mizradAtA mokaryuM. pariNAme zrI kAlikAcAryajIne rAjavIe potAnA kAbu nIcenA zAhI sara. temane Azraya mAnyA ane A mRtyunA mukha dArone khUbakhUba dabAvyA. rAjyanI sImA jevA zAhI amalamAM rahevAne badale te caSaNapaNa khUba vadhArI. ghaNuM dUra dUranA pradeza upara vaMzI rAjavIe chanuM saradAro sAthe bhAratavarSanI tenI ANa pravartatI hatI. aneka duzmanone ujajenI upara zrI kAlikAcAryajInA sahakArathI harAvI A mizradAtAe vIratA prApta karI hatI. AkramaNa karyuM ane avantI jevI baLavAna pArthava rAjavIonI prajAne bhUtakALamAM sattA ane ujajaina mahArAjA gaMdharvasenanA bhogavavI paDela herAnagati ane nukasAnInA rAjaamala daramyAna gherAyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 ju garlabhIlanI vidyAsAdhanA zaka rAjavI caTTaNa, zrI kAlikAcAryajI gaDhanA gupta mArganA saMzodhanamAM paDela temaja zakanyanA mahAna senAdhipati A glA- zaka sainyanA hAthe maravA karatAM ane aNadhAryA TanI kuzaLatAbharI bhUharacanAnAM kAraNe avatI humalAthI gaLAvA karatAM gaMdharvasena rAjavIne pUrepUruM gherAI gayuM. kIkalAnA majabUta daravAjA samajAvI, gaDhanA daravAjA khelI mALavI vIra mahArAjAnI AjJA mujaba baMdha karavAmAM prajAe A rIte maravA karatAM sIkaMdara zAhanA AvyA, balAlya avantIpati raNakSetramAM zaka samayamAM potAnA pradezane je tyAga kare sainyane sAmano karavAne badale A pramANe paDyo hate tene badale A yavana sainya pAsethI gaDhanA daravAjA baMdha karI bharAI rahelA jANI levAno nirNaya karI mAlabI senAdhipatioe nagarajane rAjAnI bhIrutAnI niMdA karavA gaMdharvasenane araja karI ke " amo mALavI lAgyA. prajAne paMjAbane tyAga karAvanAra ane amArA bAMdhavonI raktazreNIthI paMjAbanI bhUmine raMgaujainIne ghero ghAlanAra caTTaNa rAjavI nAra sAha sIkaMdaranA kAraNe I. sa. pUrve 324mAM nA lazkare ujajainanI bahAra eka cakalI paNa amoe avantIpatino Azraya eTalA ja mATe pharakI na zake te jAtane majabUta baMdabAta lIdho che ke samaya Ave amArA veranA badalAnI karyo hato. tIra kAmaThAmAM kuzaLa evI yu. taka amone prApta thAya. vIra saniko ane IzI RSika zaka jAtie khAmI rAkhI nahi. mALavI prajAne mATe A samaya yavana sainyane azvavidyA te temane varelI ja hatI. eTale harAvavAnI suvarNa saMdhi anAyAse prApta thaI game tevA mastIkhora turI azvone vaza karavA che, te zuM amArA jevA mALavIne Apa e vastu zaka sainyane mana sahaja hatI. caTTaNa, A pramANe kIhalAmAM gAMdhI rAkhI pharIthI AslATa ane zrI kAlikAcArya ajeya gaDhanI amArI najara sAme Apa amAruM sarvasva cAre dizAoe pharI koIpaNa sthaLethI gaDha lUMTAvI devA taiyAra thayA cho ? e lAkhI teDavAnI peravImAM gUMthAela hatA. sainyane mATe amArUM 20000 nuM ja mALavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 77 : saiinya bhArarUpa che. mahArANI madanasenAe paNa bAjuethI zrI kAlikAcAryajIe eka vAcALa rAjAne tenA bhIrupaNA mATe Thapako ApyA. dUtane avantInareza pAse mokalI kahevapatnInI samajAvaTathI gaMdharvasena pitAnI rAvyuM ke "tAre avantIne bacAvavuM hoya te vidyA sAdhanA karavAnA nirNaya para AvyA. haju sAdhI sarasvatIne mukta kara, temAM ja citra vadi 11 thI vidyA sAdhanA zarU karIne tAruM zrema che, " A dUtanuM apamAna karI. zaheramAM DhaMDharo pheravI nagarajanone jaNAvyuM abhimAnI gaMdharvasena rAjavIe tene kADhI ke-citra vadI 14 nA divase sUryodaya thatAM dareka mUke. nagarajanoe pitatAnA kAne sArI rIte caitra vadi 11 sudhI ujajainInA kilA avAja na saMbhaLAya e rIte baMdha karavA. ane upara niyamita topo goThavavAnA athavA mANa bane tyAM sudhI gadaMbhI vidyAnA thatA je sabaMdha senA caDhautaranA dekhAva thatA hatA te dekhAva nAnuM zravaNa na thAya tenI kALajI rAkhavI. sadaMtara baMdha paDyA. ane bhayaMkara zAMti vyApI gavaMtI strIoe gupta mArgethI nagarano gaI. eka paNa mANasa AkhA divasa daramyAna tyAga kare athavA rAjamahelanAM bheMyarAno kilA para dekhAya naDuiM. AvA bhayaMkara gherAnA Azraya le che. samaye A jAtanI zAMtimAM gaMbhIra kAvatrAMnI mahArAjAnA DhaDherA pramANe ekAda be gaSa zAhI rAjavI caTTaNa ane senAdhipati zrImaMta vaNika kuTuMbanI garbhavatI strIe ke A plATane dekhAI. teNe A raNayuddhanA sUtradhAra jeone garbhAvAsanA pUrA divase jatA hatA zrI kAlikAcAryajIne tenuM kAraNa pUchayuM. teonA garbhanA rakSaNArthe temanA patie te jJAnanA upagathI jaNAvyuM ke vIratAthI samajapUrvaka gupta mArgane Azraya che Avi " gardabha a rAjA gadaMbhI devInI sAdhanA mATe lIdhe. gaDhanA ujajaDa jevA eka bhAgamAMthI taiyAra thaI rahyo che ane teNe AjathI traNa vRkSanA AdhAre kIlo upara caDhI vaNika divasanA upavAsa zarU karI naMkhATI daravAjAnA daMpatio mahA muzIbate kalAnI bahAra utarI. guMbaja upara eka bhAgamAM khaDe page mAM phADI barobara A ja samaye gherAela kIdhalAnuM gadaMbhI vidyAnI sAdhanA zarU karI che. A jAtacAre dizAethI caratApUrvaka rakSA karanAra nI vidyAnI sAdhanAthI trIje divase eTale va8 guptacarenI najare A aMdhakAramAM chapAtI 14 nA divase gadaMbhI devI prasanna thaze ane vyakti e paDI. ane teone kedI banAvI zaka gadaMbhanA vAhanadhArI A derI khulI rIte jAsuse zaka saradAra AslATanA taMbue laI pragaTa thaI pitAnI daSika zakti gaMdharvasena gayA. A rIte eka Aphata mAMthI bacavA prayAsa rAjavIne ati karaze jenA vege te karatAM bI jI Aphata najara sanmukha AvIne rAjavI gadheDAMnI mAphaka bhUMkavA mAMDaze ke UbhI rahI, jenAM bheM meM avAjathI te vakhate vizvanuM citra vadI 11 nA divase eka be juthI vAyumaMDaLa jANe phATatuM hoya te pramANe mAlavI saradAroe raNuyuddha mAgyuM tyAre bIjI kSubdha thaI jaze. keIpaNa prANI A avAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 78 : sAMbhaLaze te tAtkAlika mRtyune vaza thaze. gabhI vidyAnA avAja traNa kAza sudhI patharAI jAya che. eTale teTalA vistAramAM rahetI dareka vyakti tenI asara nIce AvI mRtyune vaza thAya che. sUrIzvaranuM Avu' bhayakara kathana sAMbhaLI zAhI saradAra ane senAdhipati gabharATamAM paDyA eTale AcAya - deve savene zAMti ApatAM jaNAvyu' ke-A ja kSaNe sainyanA paDAva ahIMthI upaDAvI pAMca kAza dUra laI jAva. 108 zabdavedhI khANAvaLIe AmlATanI saradArI nIce je meracA upara gadhavasena rAjavI devInI sAdhanA karI rahyo che tyAM UMcA mAMcaDA khAMdhI devInI sAdhanAnI niSphaLatA mATe rAkheA. A pramANenA hukamanI Apale ane chaNAvaTa rAjya taMbUmAM thaI rahI che teTalAmAM te jJAnI sUrIzvarajInA jJAnanA-bhaviSyanI vANInA sAkSIbhUta hoya tema gupta jAsuse dvArA badhita thaela cAra kedIo hAjara karavAmAM AvyA. A cAre baMdhanayukta kedIe tarapha najara pheravatAM zrI kAlikAcAya jIe jaNAvyuM ke "kema zreSThIvaya ? ane zeThANI. jI! ApanI A sthiti ? evA te kayA ga'bhIra kAraNe mahArAjAne bacAvavA mATe khUda mAlavanA nagarazeThanA kuTu'e madhyarAtre maraNane nAMtarI A purUSArthI prayAga Adaryo che ? ' madhyarAtrInA samaye yavana rAjanI chAvaNImAM parama pUjaya AcArya devane nihALatAM ane temanA mukhathI ja A pramANenA praznone sAMbhaLI pakaDAela vyaktiomAMthI nagarazeThanA putranI yuvAna vahue jazuAvyu` ke " sUrizrI ! ** Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ samrAT ame amArA jIvananA rakSaNArthe bhaviSyanA vicAra karI madhyarAtrie avantIneA tyAga eTalA mATe kIdhe che ke caudazanI prabhAte ja mahArAjA gaMdhava senanI traNa divasanI galI vidyAnI sAdhanA pUrI thavAnI che ane te divase prasanna thaela gabhIdevInA pratApe pAMca keza sudhI rahela dareka vyaktinA kaccara ghA Na nIkaLI javAnA che. avantIne gherI rahela A sainyamAMnI ekAda vyakti pazu A gheranAdathI kheMcI zake ema nathI, tA pachI mArA jevI gabhava'tI strIonuM rakSaNa kai rIte thaI zake ? mATe garbhanA rakSaNAthe ane kuTu vRddhine mATe me' ja A pagalu bharAvyu che. " A pramANe jJAnI sUrIzvarajInA bhaviSyane puSTirUpa najara sAme tarI AvatA A DhekhAva joI zahI nareza caNu ane AmlATa AcAryanA jyAtiSa jJAna saMbadhI vismaya banyA. sanyA paDAva pAMca kAza dUra laI javAmAM Avye. bIjI bAjue traMbAvaTI daravAjAnA UMcA guMbaja sAme eka dhyAne mAM phADI tapazrcaryo karatAM gaMdhava sena rAjavInI kharAkhara sAme eka UMcA mAMcaDA bAMdhavAmAM AvyA ke je mAMcaDA u52 108 zabdavedhI khANAvaLIone cAre dizAmAM evI rIte goThavavAmAM AvyA ke jyAre gabhI devI prasanna thatAM bhAMka vAnI taiyArI kare ke te ja samaye tevu' mAM mANeAthI evI rIte bharI devuM ke tenAthI eka paNa zabdanA avAja thaI zake nahi. khIjI khAjI lazkarI cunaMdA sainyane tramavaTI daravAje pUratI rIte gAThavavAmAM Avyu". www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa trIjuM gadhavasenane vinAzane caNuva zanI sthApanA caitra vadI 14nI gheAra dhArI rAtri mane mAjInA sainyane mATe talanI rAtri jevI thai paDI, traMbAvaTI daravAje mALavI sainye veranI vasulAta mATe maraNIyA thaI rayA jJAnI rAha jotAM talapApaDa thaI UbhA rahya khIjI mAjI mAMcaDA upara caDhela 108 bANAvaLIo temaja prakhara khANuAvalI saradAra AmlATa ane ajoDa mANAvalI ( saMsArI avasthAnA ) zrI. kAlikAcAya jI paNa A samaye saceta-jAgRta rahyA hatA ke gada bhI devI prasanna thatAM ja tene suyeAga sAdhI zakAya, rAtrinA trIjA praharanI zAMti pUratI rIte vyApI hatI. mAtra kSIprA nadInA jaLapravAhanA khaLabhaLATa temaja rAjya mahela upara ghuvaDanA zabdeneA thatA avAja rAtrinI zAMtinA bha`ga karatA hatA. cAreka vAgyAnA sumAra thaye haze. te samaye gadhasena rAja vInI ekaniSTha tapazcaryAthI prasanna thaela gabhavAhanI gaI bhIdevIe pragaTa thaI zatrusainyanA vinAza mATe gaDha bhIlane UMcethI zabdoccAra karavA karyuM, parantu prasanna thaela Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat devInI ajJa'nusAra gai bhIla eka paNa zabda uccAre. tyAra pahelAM ja zabdoccAra athe teNe paheALu' karela sukha mANenA varasAdathI evI rIte teA bharAi gayu ke tenA ceAge te adhamRtyuvaza jevA banI gayA. zarIranu samatAlapaNuM gumAvIne jevAmAM bezuddha ane che tevAmAM AmlATa saradAre petAnuM khANu bezuddha matatA rAjavInA pagamAM evI rIte mAryuM'' ke jethI te jamIna upara paTakAI paDayeA gadhava senathI zabdoccAra te zu parantu devInI sanmukha paNa joi zakAyu nahi eTale prasanna thaela devI ganna bhIla rAjA upara krodhita manI ane tenA mastaka upara viSTAnI vRSTi karI cAlI gaI. gabhIlane bezuddha banela jANI nagarImAM cAre khAjue nAsabhAga thavA mAMDI, bIjI mAjIe zaka sainye keLavAela hAthIodvArA tra'mATIne daravAje tADaye ane za senA gheADApUranI mAphka temAM peThI, ujjainImAM cAre dizAe hAhakAra macI gaye. zaka saradAre rAjamadiranA kabajo laI, rAyagaDha upara zaka rAjavI caNanA vijayI www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 80 : [ samrATuM vAvaTo pharakAvyo. zaka saradAre garlabhI vidyAthI atyAra sudhI khALI rAkhelA harSAzrane Avega * abhimAnI banela gaMdharvasenane baMdIvAna banAvI hatI. eka ja jananInA A bane ratna zrI kAlikAcAya che ane caTTaNa rAjavI je lAMbA samaye ekatra thavAthI eka bIjA taMbumAM besI vijayI vAtAvaraNa jotA besI pratye animeSa nayane sneha bhAvathI joI rahyA hatA tyAM laI cAyA, rahyA. A dazya joI zaka saradAra AslATa bIjI bAjue uzkerAela zaka se uzkerAyo ane nimitta banela gaMdharvasenane je rAjyamahelamAM sArI sarasvatIne rAkha- ghAta karavA potAnI taravAra ugAmI. vAmAM Avela te mahelane Aga lagADI. sAvI sa, TvI sarasvatIe ADo hAtha dharI sarasvatIjIne mAnapUrvaka baMdhanayukta thaela jaNAvyuM ke-" he vIra saradAra, khAmoza. gaMdharvasena rAjavInI sAthe vijayI zaka rAja kalaMkita rAjavInA rAjamahelamAM paNa mArA vInA taMbu tarapha kSIprA nadI uparathI laI ziyaLanuM rakSaNa mahArANI madanasenAnA javAmAM AvyA Azraya nIce ghaNuM ja sarasa rIte thayuM che. mahArANa madanasenA rAjayaputra vikramanI meM mahArANIne jaNAvyuM che ke prasaMga sAthe baLatA rAjyamahelamAMthI bahAra nIkaLI Ave huM jarUra mArI pharaja adA karIza, gaI. vaphAdAra subhaTa naMda paNa A samaye mahArANA gaMdharvasenanuM rakSaNa karIza" mATe AvI maLyo tvarita ane capaLa tUrI azvo- huM eka jaina AryA tarIke saune jaNAvuM vALA rAjayamAM Azraya meLavI rAjayamahela- chuM ke- A rAjavI jarUra game te atyAne tyAga karanAra mahArANIne ratha paNa cArI chatAM te manuSya ja gaNAya. vaLI mAruM yavana sainikonA hAthe gherAye. rakSaNa karanAra madanasenAne A pati che mATe ( A pramANe mahArAjA gaMdharvasena, sAdhvI teNInuM akhaMDa saubhAgya mAre nimitte khaMDita sarasvatI ane mahArANI madanasenAvALo na thavuM joIe." rAjyaratha zaka saradAranA taMbu AgaLa AvI sarasvatInI IcchA jANI A zrI kAtiaTaka, taMbumAM eka UMcA bhadrAsana para kasUrie gaMdharvasenane abhayadAna ApyuM. beThela zrI kAlikAcAryajI samukha sAdhvI tarataja sUrizrIjInI AjJAnuM pAlana karavAmAM sarasvatI ane anya sAdevIone hAjara AvyuM. jene jIvatadAna maLyuM che evo gaMdhakaravAmAM AvyA, lagabhaga be varSanA gALA vasena sUrizrI sanmukha nIcuM vadana rAkhI bAda sArI sararavatIne potAnA baMdhu ' lajijata paristhitie Ubho rahyo. zuM bane che vijayI jainAcAryanI sthitimAM nihALatAM che te jovA lAgyo. harSAzru sarI paDyAM. kAlikAcAryanI paNa AvI ja sthiti hatI. eka tarapha vijayane baMdhanamukta thaela rAjavIne sUrizrIe harSa hatuM, bIjI bAju sarasvatIne jotAM zikhAmaNa ApatAM jaNAvyuM ke "he atyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA paNa moTA AdhA za zaza ka ha ha ha pramANa ha ha ha booooooooooooseSeeeua hA hA kakakaka kakakaoGogo a se ha ha hAikazabza thagoogue Booooo! Neeeeeee eeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee e iDha we agaeoboad ah PoeNakawe wanoobha goooooche kahe noose e eebooteoboose * ee e70 0 0 oooooooooooooo ha ha ha7040 0 000000000000000000000S gadaMbhI vidyAnI sAdhanA ne gabhIlano adhaHpAta ( pR. 79 ) IIIIII & * eee eeeeeeeee eee eee ee eeeeeeeeeeeeeeeeeeeee CREATE S zaka lokone vijayapraveza (pR. 8 ) da kaaste ttend a peas peeeee at see a : - eeeeeeee sege 8 eeeeeee eeeee - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Meng Jia Yi Shu Shan Yi Ting Ting Ting Kai SHAWEI 1. zaka saradAra AslATa uzkerAI gaMdharvasenano ghAta karavA taravAra ugAme che. be varSanA gALA bAda sAdhvI sarasvatI ane kAlakAcAryanuM milana, (pR. 80) UCUS non | mahArANI madanasenA vikrama sAthe potAnA piyara dhArAvAsa jAya che. (pR.81) | Di Yi San Yi Hao San Hao Yi San Yi San Er Er Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] cArI rAjavI! e bALabrahmacAriNI sAthvInA balamitra bhAnumitrane paNa avanInA sUbA haraNanuM phaLa, ene prAyazcittarUpe A te eka banAvavAmAM AvyA ane bharUca je zaka rAjavIpuSpa mAtra che. tenuM viSama phaLa tane para- oe jItyuM hatuM tene teoe mitrarAjya lokamAM ja prApta thaze. A ghora pApathI bacavA tarIke gayuM. je anya zakarAjavIoe zrI mATe haju paNa tAre mATe Atmazuddhi ane kAlikAcAryajI sAthe bhArata para AkamaNa karasaMsAratyAgano uttama mAga che. " paranuM vAmAM sahAyatA ApI hatI temane siMdhuthI jenA nazIbamAM ja apamahuM lakheluM che evA jItAelA pradezanA chanu vibhAgonA sAme te gaMdharvasena upara tenI asara thaI nahi; kAraNa banAvavAmAM AvyA, mahArANI madanasenAne bahumAnapUrvaka vinA jIvana mahinaravaM na munnattiA temanI IcchA pramANe temanA piyera dhArAvAsa nagare pahoMcatA karavAmAM AvyA, jyAMthI pAchagaMdharvasene pachI avaMtIno tyAga karyo. thI teo pratiSThAnapuramAM jaIne rahyA ane tenA zarIra upara rahela vidyAsiddha gabhInuM rAjaputra vikama avantInA mAjI rAja-yurocarma laI levAmAM AvyuM eTale tenI vidyA hitanI dekharekha nIce zreSTha koTInuM rAjazikSaNa naSTa thaI. teNe jaMgalamAM bhaTakavuM zarU karyuM ane prApta karavA lAgyA. purohitane putra bhaTTamAtra zrI hemacaMdrAcAryanA jaNAvavA pramANe eka vAghe ke je vikama samAna vayaska hato te tene tene phADI khAdhe. arvAcIna itihAsakartAonA aMgata mitra bane. A rIte bane jANe saMzodhana mujaba romamAM tene Azraya maLe sADAdara hoya tema gADha mitra banyA. mahArANI ane te romathI pAchA avantI Ave, pachI madanasenA rAjaputrane pUrata baMdobasta karI avantInA jaMgalamAM tenuM mRtyu thayuM. pharIthI avantI mAM AvI prabhu-bhaktimAM kAlikAcA sarasvatIne cagya prAyazcitta pitAne samaya vyatIta karavA lAgI. ApI pAchI gacchamAM lIdhA. temaNe paNa vI. ni. 453 mAM avantImAM pUratI zAMti vividha tapazcaryA ane svAdhyAyaniSThAthI Atma- thatAM ja ane rAjya saMcAlana sArI rIte ka9yANa sAdhyuM. cAlatu jANI saradAra AzleTane avantIne AcAryadevanI AjJAthI ujajainanI rAjya- mahAkSatrapa banAvI caSTa saba prAMtanI sarahade gAdI upara zaka rAjavI caTTaNano rAjyAbhiSeka sthApela rAjagAdI tarapha prayANa karyuM, mAlavanI karavAmAM Avyo. saradAra AzleTane avantIne gAdI upara zaka rAjavI caTTaNanA kAraNe caNa kSatrapa banAvavAmAM Avaze ane kAlikAcArya- vaMzanI sthApanA thaI. pUrve vI. ni. 353 thI nI dekharekha nIce mAlavano prajAsattAka 453 sudhImAM gadaMbhI vaMzanA sAta rAjavIvahivaTa cAlu thaye, oe 100 varSa sudhI rAjya karyuM hatuM, gadaMbhIla sAthenA saMgrAmamAM madada karanAra A sAta gabhIla rAjAomAMthI prathama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 82 : ( [ samAt avantInuM rAjya hastagata karanAra rAjavI oramAna bhrAtA zAlikane gAdI prApta thaI. nAzika bATInA rahIza ane gabhI vidyAnA A rAjavIe puruSArthathI rAjagAdI jANakAra mahAna 57 hatA. baMbAvaTI e calAvavAnA prayAsa Adaryo parantu bhavitavya pravasIonI rAjadhAnInI 30 mAMtemAMnI tAnA coge avantInI gAdI upara moryavaMzI eka prAMtanI rAjadhAnI hatI. sattAne A kALe aMta Abe ane vIra traMbAvaTInA A vIra paNa rAjavIne nivaNa 373 nA gALAmAM eTale samrATa gAMbhI vidyAnI prApti thayA bAda magadha sAmrA- saMpratinA sagavAsa bAda mAtra 50 varSe jayanA mauryavaMzI rAjyanA pAyA DolAyamAna avanatInI gAdI 6paNa rAjavInA hAthamAM gaI dekhAyA. avantIpati samrATa saMpratinA avaze. ane A darpaNa rAjavIe sAdhela badalI vAsa bAda rAjyagAdI upara Avela rAjayaputra vidyAnA kAraNe A vaMza gardabha vaMza tarIke vRSabhasena ke je AMdhrapati mahArAjAne bhANeja prakhyAti pAme. thato hato tenuM mRtyu jaleba ane prapaMcanA aMtima rAjavI gaMdharvasene 13 varSa sudhI kANe banyuM ane avatInI rAjyagAdInA rAjya karyuM. A atyAcArI rAjavInA pApanA siMhAsanane age jabarajasta jhagaDo utapanna udayathI avantI je dharmiSTha ane prajAva. thaye jemAM vRSabhasenanuM khUna thayuM ane tenAM zALI pradeza zeka lokonA hAthamAM gayo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 4 thuM avaMtIne vArasa kezu? jeone gaLathuthImAMthI ja anAyatA zarUAtathI ja DAmavAmAM nahIM Ave te maLela che evI maleracha vattanavALI prajA tenI Aga kayAM sudhI karaze tenI vimAavatAnI saMskArI prajAmAM haLI maLI zakI saNu paNa thaI nahIM. vijayane mada ane yuvAnIe zaka zrI kAlAcAryanA pramukhapaNA nIce sene nirlajaja banAvyA. mAlava yuvatI- khAnagI mITIMga maLI ane rAjyavyavasthA enA deha-sauMdaye teone lalacAvyA. Arya temaja avantInI prajA mATe zaka rAjapasaMrakAra ne anArya saMskAra vacce bhinnabhAva kartAo bhArarUpa che ane saMsArita prajA najare paDavA lAgyA. dhIme dhIme zaka sanika upara rAjyAdhikAra calAve temane mATe khAnadAna yuvatIonuM ziyaLa lUMTavA jeTalI hAnikara che, e nirNaya karavAmAM AvyuM. hade pahoMcI gayA. A yatheccha vartAvanuM evuM paranta A guMca ukela kevI rIte karavA bUruM pariNAma AvyuM ke eka divasa khUda te prazna upasthita thayo, kAraNa ke teo vijetA nagarazeThanA kuTuMbanI strIo kaMIka zubha ava hatA. chevaTe zrI kAlikAcAryajInI salAhathI sare mAMgalika prasaMgamAMthI pAchA pharatA sara- evo nirNaya karavAmAM AvyuM ke tenuM kAra AzleTanA uddhata ane vAna putre A pUrepUruM sanmAna sAcavI, egya badale sannArIomAMthI ekanI cheDatI karI ane teNInA Apo. zaka rAjavIoe bajAvelI apUrva pratye tilAja vartana dekhADayuM, sevAnA badalAmAM avanatI sivAyanA prAMte saradAranA putranA AvA duvatanathI para zrI. kAlikAcAryajInI sAthe AvelA sthiti bhAre thaI gaI. avaMtInA mahAjane chana rAjavIono adhikAra kAyama rahe ane ane amaladAra vageeka khAnagI mITIMga tenI upaja teo karela sevAnA badalA bharI mane AvA aghaTita banAvane javAba tarIke bhogave. A zarate temanI pAse levAno niNaya karyo. je AvA mathe cha vatanane avatIne tyAga karAvyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 84 : zrI. kAlikAcAya jIe A pramANenA kharItA taiyAra karI zAhAnuzAhI caNu upara sidha ( mInapura ) mekalI ApyA. caNu rAjavI jemaNe zrI kAlikAcAya jInI AjJAmAM rahevAnuM vacana Apyu` hatu` teNe temanI AjJA devAjJA tulya mAnya rAkhI, ane javAbamAM avantInA mahAna kSatrapa AmleTa upara rAjyaAjJA pAThavI ke-avantIneA tyAga karI saurASTranI sarahada saMbhALI lyeA. saurASTranA tene mahAna kSatrapa banAvye. A pramANe sUrizrInI AjJAnuM pAlana ghaNI ja zAMtipUrvaka evI rIte thayuM ke-jemAM leAhInuM eka paNa hiMdu paDayu nahIM. zaka prajAe avantInA mahAjanane avantInI zajyagAdI suprata karI. saradAra AmleTa eke eka sainika sAthe avantInA tyAga karyo. A hatA A. zrI kAlikAcAya nA tapa:prabhAva ne ejasvitA. eka jainAcAya kadApi kALe rAjya calAve nahIM ane te vastu jainadhama ane sAdhuenA AcAra viruddha DevAthI zrI kAlikAcAryajIe mahAjanane sUcavyu. ke-bharUcanareza khamitra bhAnumitranI maelaDI ke je bharUcanI gAdI upara Aja 43 varSathI rAjya karI rahI che, temaja te rAjanItikuzaLa ne vayevRddha hAvAthI jo teone AvatInuM sAmrAjya seAMpavAmAM Ave te avantI mATe A belaDI ghaNI ja upayegI nIvaDe. A avantInA mahAjananI beThakamAM hakIkata mAnya karavAmAM AvI ane turata ja zrI kAlikAcAya jInI sUcanA pramANe Ama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ samrAT traNanA rAyakharIte eka amAtya sAthe bharUca ravAnA karavAmAM Avye . // bharUcanA rAjadrakhAramAM avatInA mahAjananA kharItA vAMcI tene lagatA pUrNa vicAra karavAmAM AvyeA. chevaTe evA niSNuya thayeA ke mitranA putra nabhasena bharUcanI gAdI sa'bhALe ane tene rAjyagAdI para besADI, temanA virala kAkA tarIke bharUcanA vahivaTa upara bhAnumitra pUratI dekharekha rAkhe, malamitra ava'tInuM rAjyata`tra sA~bhALe, zubha ane mAMgalika ceghaDIe bharUcathI khalamitre avantI tarapha prayANa karyuM. A mAjI mekalela amAtya mAraphata avantI samAcAra AvI pahAMcyA ke " ala mitra zajavo padhAre che, " mAlavanI prajAe A gauravazALI rAjavInuM mAna tene chAjatI rIte karyu ane nagarapraveza dabadabAbharI rIte karAye. avantInA prajAsattAka rAjyanA khAsa pratinidhi tarIke balamitrane rAjyatilaka AvyuM. zrI kAlikAcAya jIe darabAramAM hAjara rahI temane zubhAziSa dIdhI. karavAmAM zrI kAlikAcAya jI rAjavI alamitranA sa'sArI avasthAnA mAmA thatA hatA. vIni. 470 tera varSa sudhI avantInI rAjayagAdI amitra rAjavIe evI vIratAthI sa'bhALI ke avantInI prajAe e daramyAna apUrva zAMti sevI vI. ni. 470 vatIpati tarIke rAjya karatA malamitra rAjavIne ujjainamAM stravAsa thayA. eTale vaLI avaMtInA adhikArI mATe prazna upasthita thayA. www.umaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharucanA rAja darabAramAM zrI kAlikAcAryanA kharItA para vicAraNuM cAlI rahI che. je pR. 84 ) avatInI prajA bharucanarezanuM bhAvabhInuM svAgata kare che. ( pR. 84 ) = = = = = = Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat zaka rAjavI vaphAdArAne khakSIsa Ape che. ( pR. 81) zrI kAlakAcA nI salAha mujaba dUta mAraphata bharucarAjavIne kharIteA meAkalAya che ( pR. 84) www.umaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 85 : balamitra rAjAnA putra nabhasenane bharUcathI besADavA lAgyA, paraMtu kudaratI banyuM evuM avantI AvavuM muzkela banyuM kAraNa che ke jeo siMhAsana para besatAM teo te zaka prajAe avantIno tyAga karyA bAda rAtrie mRtyune vaza thatAM. A pramANe lAMbo bharUca ane tenI AsapAsanA pradezane lUMTavA samaya cAlatAM mahAjana kaMTALyuM ane A mAMDyo hato. viSayamAM koI devI saMketa samajI rAjayaDharo mahArANI madanasenA A samaye avantIne bahAra pADyo ke "avantInI gAdI upara mAM vidyamAna hatI. sarvAnumate ema karyuM ke- avantInI prajAmAM kaI paNa bhAgyazALI svargastha rAjavI gaMdharvasenanA atyAcArane AtmA AvavA mAgatuM haze te tene rAjI badale rAjya putra pAse levAya nahi ane khuzIthI gAdI upara besADavAmAM Avaze." rAjyano sAco hakadAra vikramAditya ja gaNAya A DhaDhara bajAromAM pharato hato paranta tene ja avantInI gAdI maLavI joIe. mRtyunA bhaye koI te svIkAratuM nahIM. evAmAM A samaye rAjyaputra pratiSThAnapuramAM eka melAM kapaDAM paherela yuvAne DhaMDhare svIpurohitane tyAM vidyAbhyAsa karI rahyo hate kAryo. avantInA loko ekatrita thaI gayA. tene mAnabhera bolAvavA yojanA karI, parantu tarata ja te ja samaye navIna yuvakane rAjyamAhitI maLI ke-rAjyaputra bhAgyaparIkSA mahelamAM laI ja mahelamAM laI javAmAM Avaze. rAjyamahelamAM arthe rAhaNAcala parvata tarapha tenA parama mitra jaI pahoMcela A yuvakane nAnAdika kriyAthI bhamAtra sAthe ghaNA divasathI cAlyo gayo che. zuddha karI avantInI prajAe bahumAnapUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. rAjyaputranI zodhamAM cAre dizAe capaLa ghoDesvArane mokalavAmAM AvyA ane tenI A yuvaka te keNa? ane te kaI rIte AturatApUrvaka vAha jovAmAM AvI. avaMtinA rAjyaga lenAra pizAca devane mahAta karyo keTalAka rAjya-vAMchu saradArone A hakIkata ane avanI gAdI kaI rIte calAvI potAnI pasaMda nahatI. teo vikramAdityanA abhAvane nAmanA amara karI tene lagatuM vRttAMta have lAbha laI potAnA agraNIne siMhAsana para pachInA prakaraNamAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa chaThTho prakaraNa 1 luM caSTanavaMzane itihAsa ujajainamAM zakakoe rAjagAdI bharavAnI goLI bheTa ApyA bAbatane che temAM sthApana te karI paraMtu lAMbA kALa sudhI vAsiNIputrax zI sAtakarNanI devI-rANI te TakI nahIM. lagabhaga cAreka varSa pachI kAmaka rAjAonA vaMzamAM utpanna thayela zakaloka pAsethI ujajenanuM rAjya chInavAI mahAkSatrapa rUdradAmAnI dikarIne ullekha che. gayuM, paraMtu pazcima bhAratamAM te teo bahu AthI ema jaNAya che ke-rudradAmAnA lAMbA kALa sudhI rAjyasattA bhegavI zakayA; pitAmaha mahAkSatrapa zabdane sthApele caTTana eTaluM ja nahIM rAjyano vistAra paNa vadhAryo. vaza te vakhate vadhAre khyAti pAmele na temAM zaka 2jA mahAkSatrapa cadana ane mahA- have joIe ane tyAM sudhI vizeSapaNe te kSatrapa rUdradAmAM vadhAre prasiddha che. mahAkSatrapa kAmaka vaMzanA kahevAtA levA joIe cachane pitAnA nAmathI vaMzanI sthApanA eTale ke mULa te e kAmaka vaMzanA karI hatI ane te cakkanavaMza kahevAya. ane hatA. vaLI caTTananA pitAmaha jhAmotika rAjA rUdradAmAe ujajenanI gAdI pAchI (sabhAtika, sAmAtika) sudhI te cadana meLavI hatI. rAjA rUdradAmA caSTinane pautra vaMzanuM nAmanizAna ja na hatuM. thato hate. caSTananA pitAmahanuM nAma kharekhara zuM hatuM te ghaNA kALa sudhI te ajJAta rAjA rudradAmA vigere mULe te kAmaka ane saMzayAtmaka ja rahyuM che. tene pahelAM vaMzanA hatA. kAhera guphAnA eka khaMDita lekha dasametika ke rasAmAtika kahetA paNa je amAtya sarake eka pAnIyabhAjana-pANa pAchaLathI brAhmIlipi ane khareNI lipimAM - bhAratIya I. rUparekhA ji. 1 pR. 850 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vikramAditya ] jema jema anveSaNa thatuM gayuM ne uccA- karatA hatA eTale saMbhava che ke temaNe ranuM jema jema spaSTIkaraNa thatuM gayuM temanA nAme AryabhASA-saMskRtamAM pheravI tema tema tenA vAstavika zabdoccAraNe thavA nAkhyAM hoya. lAgyA ane mULa zabdomAM parivatane vaLI e vakhate hindane pazcima bhAga thatAM gayAM. tenA pariNAme pahelAM jene surA, gujarAta, kacacha vigere hindI samotika ke sAmotika kahetA hatA rAjanA amale nIce ghaNA vakhatathI ho tene Aje jhAmetika kahe che. kAraNake ! jha eTale emanI sAthe bhaLI javA mATe A mo. ne kahevA mATe te vakhate rasa no upayoga thata hatuM. atyAranI zodhakhoLa pramANe jhAmetika tike pitAnuM nAma bhUmakajha rAkhyuM hoya e chelluM ne pariSkRta nAma gaNAya che. alabata itihAsakAroe A dalIlene bahu ochuM vajuda ApyuM che. rAyacaudharI keTalAka vidvAna cInane siva. vigere itihAsakoe kSaharATa vaMzane bhUmaka nalevI vigere bhUmaka ane jhamotika ane caTTananA pitAmaha jhAmotika bannabhinna banne eka ja che ema mAne che, ane dalIla vyaktio che ema batAvyuM che ane atyAra raju kare che ke grAmetika e zakazana sudhI te manAtuM Ave che. paraMtu vicAra karatAM che ane temAM "jhAma" ne artha "bhUmi mane ema lAge che ke grAmotika ane bhUmika evo thAya che eTale jhAtikane bane eka ja hovA joIe. zaka zabda Aya saMskRta bhASAmAM anudita karavAmAM Ave bhASAmAM palaTAyale he joie, arthAta te bhUmaka ane jhAmotika banne eka ja jhAtikano anuvAda bhUmeka (saMskRtamAM) vyaktinA nAmAntara hovA joIe. karI levAye hoya te taddana saMbhavita che. paraMtu vaLI te vakhate zaka, pArthava, kazAna eTaluM te kharUM ja ke te (be hoya te paNa) vigere leke jema bane tema pitAnA vyavahA- bane zaka jAtinA hatA. tene kuLa vize temaNe 2mAM AyaMvanI chApa lAvavA vizeSa kazIza khAsa kazuM kahyuM nathI. * unAnaH izvAna mAratIya, hRvattA chu. 817 + This Ysamorika is evidently derived froin the Saka word Ysama, earth'. I therefore agree with M, Sylvain Levi in identifying Ysamo. tika with Bhumaka, seeing in the latter name a clumsy attempt at translating the Saka name into Sanskrit. Kharoshthi Inscriptions. Cor, Ins, Indi, Vol. II, Pt. I. P. LXX * kharokI insAkozane pR. 70, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ::-: psine tenA kuLa vize kAMIka vizeSa prakAza pADyo che ane te kAmakakuLanA hAvA vize ullekha karatAM ema batAve che kendra vaLI rUdradAmAnI *putrI peAtAne kAmaka kuLanI oLakhAvIne gava dharatI hatI. e paNa eka kAraNa che. e kAI maka kuLanu` mULa IrAna-pAthIyA-caSTanava'zanA rAjA kahevAyA. nA pradezamAM kAma nadI AvelI che, ane tyAMnA A leAkeA rahevAsI hoya te te nadInA nAmathI A vaMzanuM nAma kAma vaMza paDayu' hAya e sAva sabhavita che. arthAta A nadInA nAmathI ane pelA lekhathI ema mAnavAne kAraNa maLe che ke te mULe kAI maka kuLanA hatA, [ samrATra JaJAtikanA putra caSTane te kAmaka kuLanuM nAma pheravI pAtAnA nAmanA vaMza sthApita karyo ane te pachI dhIra dhIre te // cananA nAma mATe paNa ghaNA matabheda hatA. prA. enDIyasanA matanya pramANe po bhASAmAM cana zabdanA 'mAlika' artha thAya che. ane paTToASA e pUturkastAnanI prAcIna zakabhASA sAthe amuka aMze sabadha rAkhanArI che. | Lastly, the Karddamaka family, from which the daughter of the Mahaksharapa Rudra claimed descent, apparently derived its nanie from the Karddama river in Persia. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat nAma keTalAka tene Sastana kahetA, pastana e kuzAnavazanA devakuLamAMthI maLI AvelI eka mUrti nIce katarAyalu che. te UMcaSTananI mUrti che ema zrI bhaTTAcArya' prathama Political Phistory of A, India P. 499, * The queen's name is missing, but she is described as the queen of Vasisthiputra shri Satakarni, descended from the family of karddamaka Kings. She was almost certainly also described as '[ the daughter ] of the Mahakshatrapa Rudra.' dd Indian Coins by Rapson LI The term is used so as to include at least two distinct families, The Ksaharatas and the family of castana. It is possible that the proper name of the latter may have been Karddamaka.' + Cor. Ind. Ins, Vol, II Pt. I P. xx x " mAratIya kRtidAna karelA. g. 852. Mutrra Sculptures P. 9. SS B, Bhattucharya......dEURclares that the A catalogue of the Indian coins, in the British Museum c111 name on one of the two www.umaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkSatrapa pastana athavA caTana [ je atyAre mathusanA karjhana myujhIyamamAM vidyamAna che. ] caSTanavaMzIya jayadAmAnA pautra rAjA rUdrasiMha athavA dAmajadazrInA dhamane oLakhAvatA zilAlekha Saree Sudhammaswami Gyanbhandar-Umara. Surat
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] zodhI kADhayuM ane vidvAnoe te mAnya rAkhyuM tenA tAMbAnA sikkAo upara khedelA che. eTale stana e cananuM ja nAma che. akSare spaSTa vAMcI zakAtA nathI. TelemI tene TIasTanesa tarIke varNave pAchalA prakaraNamAM ApaNe joI gayA ke che. TIanesa e yunAnI bhASAno zabda zakala koe gaIbhila pAsethI ujajainanuM che, tenuM ja rUpa bhAratIya bhASAmAM caina thAya 2Ajya chInavI lIdhuM hatuM paNa te lAMbe kALa che, e vidvAnene mata che. zakaleko nabhAvI zakayA nahIM. lagabhaga cAreka - A cadana prathama te sAdhAraNa kSatrapa varSa pachI te rAjya temanI pAsethI cAlyuM hata keTalAkanA mate te kuzanavaMzane kSatrapa gayuM. paraMtu saurASTranI sattA temanI pAse bahu hatuM. paNa pAchaLathI mahAkSatrapa banyo ane lAMbA samaya sudhI rahI. lagabhaga cAra so varSa rAjAnI upAdhi paNa teNe dhAraNa karI hatI. sudhI sorASTramAM teo prabaLa sattAdhIza hatA. tenAM cAMdI, tAMbAnA sikakAo paNa maLe TolemInI bhUgoLa u5ra TIppaNa karatAM che tenA upara brAhmIlipimAM "jJo kSatrapala majamudAre lakhe che ke-zakaleko pAsethI tNamotizaga-]"lakhyuM che. bIjI bAju rAjya chInavyuM te samudraguptane putra caMdragupta pachIlipimAM "* prAM -], ghaTanA" hato ane teNe ja zakoko pAsethI ujajenanI eTaluM vAMcI zakAya che. gAdI chInavI lIdhI hatI. statues discovered with the statue of Kanishka at Mat, 9 Miles north of Mathura, is 'Chastana,' K. P. Jayswal... points out that the fact that this statue was found in the game Devkula as the statue of Kanisbka justifies the view that cbashtana was a relative of Kanishka and belonged to the same family. Early History of India, P. 233. I Ptolemy tells us that in his time ozene was the capital of Tiastanes. This name transliterates chashtana, one which is found ou coins and the cave temple inscriptions of Western India. This prince apears probably to have been the founder of the shatrapa dynasty of Western India ( 8C3 Ind. Alt. Vol. III, P. 171.) Ancient India as described by Ptolemy. P. 155. 7 Catalouge of Indian coins P. 72. * Catalogue of Indian coins by Rapson p. 73-4. zaka logoMne yaha pahale hI pahala jo saurASTra ko adhikRta kiyA thA vaha bahuta samaya taka TikA rahA / ujjaina kA adhikArasUtra to cAra varSa ke bAda unake hAthase nikala gayA thA; para esA pratIta hotA hai ki saurASTra to kamase kama cAraso varSoM taka niraMtara umhAM ke adhikAra meM rahA / mu0 kalyANa vijaya. dI kAminAka " p. 11 +Ozenc.--..., Ptolemy informs us that it was the capital of Tiasteres (Chusana). The descendants of bim are known as the sake satraps. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATuM, AcArya kAlakasUrine netRtva nIce ane surASTra kalokone hAthe paDayuM. te pachI zakaloka ujajenanI gAdIe AvyA ane AMdhranA rAjA gautamIputra sAtakarNi je cAreka varSa pachI pAchI gAdI khoI te pachI IsvI, pU. 116-44 sudhI rAjya karI gayerUdradAmAe lIdhI eTale caSTana kaccha-kAThi. tenA hAthamAM hatuM. tenA avasAna pachI surASTra yA vADamAM to bahu lAMbe vakhata rAjA tarIke upara videzI AkramaNa thayuM ane kuzAnarahyo. lagabhaga I. 80 thI 110 sudhI te manAya vaMzanA kSetranA hAthamAM gayuM. ema lagabhaga che. te bahu pratApI hatA. 40 varSa sudhI surASTra upa2 uttara ane dakSiNa tene putra jayadAmAM tenI pachI gAdIe bane taraphanI baLavAna sattAonA humalAo Avyo, paNa te bahu parAkramI na hatA. babbe barAbara cAlu rahyA. e humalAothI surASTranI tenA samayamAM tenA pitAe meLavele ghaNe prajA paNa thAkIne trAsI gaI hatI. temane te kharA vistAra tenI pAsethI bIjI prabaLa eka evA prabaLa rAjAnI jarUra hatI ne evA sattAoe chInavI lIdho hato. puruSane rAjA banAvavA cAhatI hatI ke jenAM jayadAmA pachI tene putra rUdradAmA saMrakSaNanIce pitAnI saMskRtinI, jAnamAlanI, prajAnA pratinidhi tarIke rAjyasana upara ne mukanI bahAdurIpUrvaka rakSA karI zake. tethI AvyA. te tenA dAdA caTana je prabaLa sarASTranI samasta prajAe rAjA rUdradAmAnA pratApI ne tejasvI rAjavI hate. zarUAtamAM te te pasaMdagI karI, temAM prajA saphaLa nivaDI, eTaluM mahAkSatrapa capTana sAthe kacchamAM rahetuM ja nahIM khUba AbAda ane sukhI thaI hatuM, paraMtu pAchaLathI te te bhAre yazasvI rUdradAmAe prajAnI rakSAmAM rAjyanA zAsana ne vijetA tarIke vikhyAta thaye. ane vistAramAM apUrva kauzalya, kaneha ne tenA pitAnA vakhatamAM saurASTrane ghaNe bahAdurI batAvyA. sAthe sAthe potAnI jAtane pradeza chInavAI gayo hate, balake AkhA teNe Arya saMskRtimAM otaprota karI, surASTrane mulaka sAtavAhana vaMzanA rAjA- rUdradAmAne rAjaya amalaenA tAbAmAM hatA. surASTrane sattAdhIza banI radradAmAe - jyAre zakaleke pahelavahelA saurASTramAM jIvananA dareka aMzamAM AryasaMskRtine apaAvyA tyAre tyAMnuM rAjya prajAsattAka hatuM. nAvI, rAjakArabhAramAM prAcIna prathAone bahu nAnA nAnA lokasaMghe pitAnA vibhAganuM jatanapUrvaka saMbhALI rAkhI, prajA paMcAyata, rAjyataMtra calAvatA hatA. dhIme dhIme videzI prajApratinidhi-lakasaMghanI sthApanA karI, enA humalAothI A taMtravyavasthA naSTa thaI salAhakAra maMtrimaMDaLa ane kAryavAhaka maMtriThey were conquered by Chandra-Gupta II, Vikramaditya, the son of Samudra- Gupta, Ancient India as described by Ptolemy P. 373. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - --- -- --- - vikramAditya | maMDaLanI sthApanA karI, rAjya saMcAlanane tathA siMdhanA badhA pradezone yuddha karI jItI khUba vyavasthita karyuM. tenuM ja e pariNAma che lIdhA. ke makAnI sattA kadradAmA pachI paNa yaudhe para vijaya-- bahu lAMbA kALa sudhI bhAratamAM TakI rahI. rAjapUtAnAnA yaudhe te vakhate teNe potAnA pAchaLathI jItAyalA badhA pradeza prabaLa parAkramI gaNAtA hatA. traNa varSathI upara e ja rIte rAjyaamala karyo. badhe cAlI AvatI khUnAmarakI ane laDAIomAM pitAnA pratinidhi nimyA ane te ja paddhatie teo haMmezAM vijayI rahyA hatA ane teno rAjya vistAra vadhe, potAnuM akhaMDa svAtaMtrya bahu vIratApUrvaka yazazI digvijaya saMbhALI-sAcavI rahyA hatA, tethI AkhA rudradAmAnA rAjayazAsananA varSe tenA dezamAM yodhayAnI vIra tarIke gaNanA thatI. jIvananAM atyaMta yazanI ne jAjavalyamAna teo potAnA sikakAomAM bhAlAdhArI vIra hatAM. te varSomAM judA judA muko upara caDAI ddhAnI mUrti rAkhatA, ane saunanLadara karI, teNe tyAM potAnI sattA kAyama karI. rA' e pramANe kevarAvatA. bahu lAMbA mALavA, siMdha, kAMkaNu deze tAbe karyA. kALa sudhI aparAjita rahevAne kAraNe, ne AMdhradezanA rAjA vAziSTIputra pulumAyInI badhA vijayane pariNAme teo atyaMta sAthe be vAra yuddha karI tene harA, ghamaMDI ne madamasta thaI gayA hatA. temane pakaDyo ane choDI dIdho. pulamAthIe koI sattA dabAvI zakatI na hatI, tethI teo pitAnA pitA pAsethI jItI lIdhelA kSaharAta adamya manAtA hatA. temano rAjyavistAra vaMzanA rAjAonA tamAma muko radradAmAe rAjapUtAnA, bharatapurathI mAMDIne bhAvalapulumAyI pAsethI paDAvI lIdhA ane puranI sImA satalajanA nIcenA pravAha sudhI pitAnA rAjyavistAramAM meLavI dIdhA. jatA hatA. atyAranuM johIyAvara e yaudheya pulamAthI pAsethI meLavelA mukenI nAmanuM sUcaka che. AvA adamya, aparAjita 05vasthA karI te cheka godAvarInA kinArA ane madenmatta yaudheyone paNa rAjA rUdradAmAsudhI gayo. pUrvamAM viMdhyAcaLanI pahelI e jabarajaratIthI ukhADI nAkhyA hatA pAra sudhI, uttaramAM rajapUtAnA, paMjAba, ane yaudheyona A mulaka kabaje karI * A pulumArI sAthe teNe potAnI dikarInuM lagna karyuM hatuM. eTale vAziSThIpatra pulamAthI teo jamAi thato hato mATe tene be vakhata pakaDavA chatAM mArI ne nAkhe ane jIvato cheDI dIdho. * bhAratIya i varelA 9. 8dara. + 2-22 sarva kSetrAvitavIphAnAtoradAvavAnAM.... ye (yaudheya) paMjAba ke dakSiNa meM bahAvalapura riyAsta ke pAsa satalana nadI ke kinAre rAjya karate the| Ajakala kI kucha sikkha riyAste aura rAjaputAne kA UparI bhAga inake mafSaaiA meM thA | guptavaMza kA itihAsa pR. 87. 1 12 yaudheyAna prasazotsAdakena hamAca8 tane dara hajAdata te ja gi 19 siddhArtha sAtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 92 H peAtAnA rAjya vistAramAM meLavI dIdhA hatA. e rIte ghaNA rAjyanA ane sUbAne aSipati thavAthI teNe mahAkSatrapanuM biruda paNa dhAraNa karyuM" hatu. teNe ujajaina-mALadeza upara paNu caDAI karI tene jItI lIdhA hatA. surASTra. mAMthI rAjadhAnI uThAvI lai ujjainamAM rAjadhAnI sthApana karI ane surASTranA sacAlana mATe pahelava jAtinA suvizAkha nAmanA saradArane sUbA tarIke nImyA. ujjaina ati prAcIna nagara, vanI dezanA madhyabhAgamAM ane aneka rAjava zeAnI te rAjadhAnI banI cUkelu' hatu' eTale mahAkSatrapa rUdradAmAe paNa rAjadhAnI tarIke ujjainane ja pasa karyuM". vyApAranI dRSTie paNa vizeSatAvALuM zahera hatuM, pazcima kAMThAnA aMdaranA meTA bhAganA vyApArI zaheranI vacce hatu. eTale vyApAra upara najara rahI zake, sAthe sAthe te vidyA ane saskRtinA dhAma tarIke paNa prasiddha hatuM, yurApanA rekhAMze| ane sUrya'mAna jema grInavIcathI mapAya che, tema hi'danA rekhAMze| ane sUrya'mAna ujainathI mapAya che. e rIte sarasvatI ne lakSmI bannenI sAdhanAmAM e zahera viziSTa hatu' eTale ujajaina pasaMda Ave e svAbhAvika hatuM. sudarzana taLAvanA punaruddAra-- vaLI surASTra upara tene prema teA hatA ja. [ samrATra te giranAranA sudarzana taLAvane samarAvIne teNe batAvI ApyA. giranAranI taLeTImAM girinagara hAlanuM junAgaDha ke uparakeTa zahera pAse sudana nAmanuM taLAva hatu. te taLAva rUdradAmAthI sADA traNaso varSa pahelAM samrATU caMdragupta moryaMnA vakhatamAM "moMdhAyu hatu. rUdradAmAnA vakhatamAM ativRSTinA kAraNe eka vakhata khUma chalakAi gayuM', pANInA mArathI tenA baMdha tuTI gayA. pariNAme AkhuM taLAva khAlI thaI jaI, bhaya'kara jaMgala pahADanI khANa-kAtara manI gayuM hatuM. prajAmAM AthI bhAre asaMtASa phelAi gayA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // rUdradAmAe prajAne saMtuSTa karavAnA A ghaNA ja agatyane, upayukta prasaMga joye. teNe e taLAvane pahelAM hatu' tenA karatAM traNa* gaNu lAMbuM, paDeLu' ane suMdara pharI kha'pAvyu'. tenA samArakAmanA badhA khaca teNe peAtAnI khAnagI rakamamAMthI ApyA hatA. ma`trIonI *sammati nahI haiAvA chatAM teNe taLAvane samarAvyuM ane tenA kharca mATe prajA pAsethI eka paisA paNa lIdheA na hatA, te nimitte prajA upara kaze|tra karavere tema najarANA paNa lIdhAM na hatAM. A badhAnI prajA upara bhAre asara thai. te vakhate surASTrane sUbe suvizAkha hatA tenI dekharekhamAM taLAvanuM samArakAma thayuM' hatuM. teNe te taLAvanI yAdagIrImAM eka praza sti kAtarAvI che. tyAre paNa - azeka * satraTTa caMdragupta maiAya'nA vakhatamAM adhAyu` hatu` khate azAkavananA vakhatamAM temAMthI nahere kaDhI hatI. * 17 - mahAzatrapasya matisacivakarmasacivai... anutsAha trimukhamatibhiH 4-6-6--sIcitrA hradayaviAmi... www.umaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavI evI che. yuddha sivA hatI ane vikramAditya ] rAka" jemAM azokanI cauda AjJAe kota. zakAya ke te eka cakravartI je rAjA hatA. thayelI che temAM A prazarita ALekhAyelI che. vaLI te kevaLa rAjA, lo ke te rUdradAmAnI prazasti tarIke vikhyAta che. have eTaluM ja nahIM paNa kuzaLa nItinipuNa rAjA rUdradAmAe jItelA rA - hevA sAthe vidvAna ane zAapAraMgata paNa hate. tenI junAgaDhanI prazasti uparathI tenA Arya saMskAroe paNa tenA upara sArI rAjya vistArano pUro khyAla AvI zake che. chApa pADI hatI. pariNAme teNe yuddha sivAya teNe pUrvaAkara, pazcimaAkara ane mAnavahatyA na karavI evI pratijJA paNa karI avantinA pradezo jItI lIdhA hatA. anU hatI ane jIvaMtaparyata pALI hatI. padeza athavA mAhimatI ke mAkhyAtA te zarIre-dekhAve suMdara ne AkarSaka paNa hato ane e zilAlekhathI jaNAya che ke teNe hAlane nImADa vibhAga teNe kabaje karyo 6 hate. Anarta deza je dvArakAnI AsapAsa ghaNu savayaMvaromAM rAjakuMvarIonI varamALA no mulaka ane surASTra-junAgaDhanI dhAraNa karI hatI. AsapAsane mulaka te paNa tenA tAbAmAM rAjA rudradAmAnA uttarAdhikArIo - hato. zvaja-sAbaramatInA kAMThAne muka, teNe I. sa. 130 thI 150 eTale kula marudeza-mAravADanI bhUmi, kacha je kAThi. vIsa varasa rAjya karyuM hatuM. tenI rAjyavyavayAvADa ne sindhanI vacceno pradeza te sthAne lIdhe tenI pAchaLa paNa bahu lAMbA samaya paNa tenI sattA nIce hate. sidhu- sudhI kSatrapa rAjAonA hAthamAM tenI gAdI TakI sauvIra dakSiNa siMdhanI khINavALA pradeza rahI hatI. rUdradAmA pachI tenI ja gAdI upara ane kukara-rAjaputAnA amuka bhAga uttarAdhikArI tarIke tenA be putro dAmajadazrI paNa teNe jItI lIdhA hatA. aparAnta- ane rUdrasiMha thayA, moTo putra gAdIvArasa uttara kekaNane pradeza, ane niSAda-varADa thA, te rAjAnuM khAsa varNana maLatuM nathI, paNa deza tenA rAjya vistAramAM gaNAtA hatA. tenA sikakAomAM "kSatrapa" ane "mahAkSatrapa" yaudheyone bhAvalapuravALo pradeza Akho kotareluM maLI Ave che. eTale saMbhava che ke teNe jItI lIdhe hato. pazcima vidhA- pahelAM te rUdradAmAnI nIce ke pradezano caLane mudraka ane pulumAyInA dakSiNanAM sUbe hoya ane pAchaLathI gAdIe AvatAM pradeze AMdha vigere paNa tene harAvIne mahApa kahevAte heya. rUdradAmAe paDAvI lIdhA hatA. tenA sikkAo upara jAdu judu arthAta karacha-kAThiyAvADane sizvanA lakhANa maLI Ave che, te A pramANe chesamudra kinArAthI mAMDIne gujarAta, mAra- (2) trNo mahAgrAma rAmaputra vADa, rajapUtAnA, mALavA ane paMjA rANo kSatrapa rAmAyaNa bamAM satalaja sudhIne bhAga rUdradAmAnA kSitrapasa rudradrAmaputrasa chatra nIce hatuM, e uparathI ema kahI rAjJa kSatrANa vAyattavapraya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATuM () rAjJo mahAkSatrapala talAnaytraNa AvyA ane temaNe eka varSa ane tera varSa rAjJo mahAkSatrapasa dAmajada zriya kramAnusAra rAjya karyuM. eTale ke, I. sa. A dAmajadazrI 150-181 nI 222-223 ane i. sa. 223-236 sudhI. vacamAM gAdIe rahyo hate ema anumAna pRthvIna, dAmajadazrI bIje, ane thAya che. vIradAmAM kSatrapa tarIke rahyA. jayAre yaze. te pachI gAdI upara koNa Ave te dAmA prathama, vijayasena, dAmAjazrI saMbaMdhI kajhaghaDo Ubho thaye hatuM, tene trIjo, rUkasena bIje, vizvasiMha, bhanuM pariNAme dAmajadazrIne bhAI rUdrasiMha dAmA ane vizvasena e badhA eka pachI eka prathama mAdIe Avyo. tene mizra dhAtanA mahAkSatrapa thayA. sikkAo maLyA che. tenA upara zakasaM. te pachI rUdrasiMha bIje, yadA mA vata kotarAvele mAluma paDe che. bIjo, svAmI rUdradAmA bIje ane svAmI teNe 181-188 sudhI rAjya karyuM. rUdrasena trIjo ane svAmI siMhasena gAdIe che. pachI izvaradatta AbhIra mahAkSatrapa AvyA. svAmI siMhasena e rAjA rUdradAmAM thayo. teNe 188-190 I. sa. sudhI bIjAne bhANeja thato hate. rAjya karyuM. te pachI pharIne rUdrasiMha svAmI siMhasena pachI tene putra svAmI prathame tenI pAsethI gAdI lIdhI ane rUdrasena che, tene bhAI svAmI satyasiMha 191-196 I. sa. sudhI adhikAra bhogavyo. ane svAmI satyasiMhane putra savAmI rUdra rUddhasiMha prathama pachI tene bhatrIjo siMha trIje gAdIe AvyA. te badhA mahAjIvadAmAM gAdIe AvyuM. te mahAkSatrapa kSatrapanI padavI jogavatA hatA. svAmI rUdrasiMha kahevAto hato. teNe 17 I. sa. sudhI rAja trIje e rUdradAmAnI gAdI upara chello kSatrapa 2. gaNAya che. vacalA bIjA rAjAonI rAjate pachI rUdrasiMhane putra rUdrasena prathama amalanI pUrI avAMtara vigata maLatI nathI. gAdIe Aje, te I. sa. 200 thI 222 sudhI chellA mahAkSatrapa svAmI rUddhasiMha trIjAnA unanI gAdI upara rahyo. avasAnanI sAla I. sa. 388nI gaNAya che. te pachI rUdrasiMhanA be putro, rUdrasenanA rUdrasiMha trIjA pachI rUdradAmAne rAjyabhAI saghadAmA ne dAmasena anukrame gAdI e vistAra ne ujajainanI gAdI caSTanavaMzIya * gAdInA jhagaDA daramyAna dAmajadAbIne putra satyarA mA gAdI upara beThe hato, paNa rUdrasiMha mAdI upara AvIne tene padabhraSTa karyo hato. te satyadAmAnA nAmanA sikkA maLyA che tenA upara "o mAtrA vAnarabriA gxs (Ino sAtha saghavAdana" evuM ke tarAyaluM che. Indian Historical Quarterly Vol. XIII/2. Political History of India P. 346. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] rAjAo pAsethI cAlI gaI. guptavaMzI kSatrapa e padavI ke kula ? rAjAoe chInavI lIdhI. mULe te kSatrapa ke mahAkSatrapa e padavI jarUdrasiMha trIjo bahu durAcArI hatI ane sUbAgirI ja lekhAtI hatI. sUbAne kSatrapa tenA upara guptavaMzanA skaMdaguptanA pratApI ane sarasUbAne mahAkSatrapa kahetA hatA, paraMtu putra caMdragupta caDAI karIne tene kapaTathI itihAsathI te ema dekhAya che ke rUdradAmAM mArI nAkhe. e kaIne sUbe ke sarasUbe na hatuM. te - te svataMtra rAjA, cakravartI jevo hate; kAraNa ke alabata tene laDAImAM mArI zakAya na na teNe pote bAhubaLathI ja pitAnA rAjyane hatuM, paraMtu rUdrasiMha bahu viSayAMdha hovAthI viratAra vadhAryo ne TakAvyo, chatAM teNe pitAne te dhruvadevI nAmanI eka suMdarI upara mAhita mahAkSatrapa tarIke ja lekhA che. hatA. caMdragupta e dhavadevIno veza paherI te pachI tenA uttarAdhikArIo paNa rUdrasiMhanA ArAmabhavanamAM jaI chaLa karI rUdradAmAnA svataMtra rAjya upara adhikAra rUdrasiMhane mArI nAkhyo ane mAnava tathA bhogavI gayA che eTale teo paNa koInA surASTranA rAjya kabaje karI potAnA rAjyamAM sUbA ke sarasUba na hatAM chatAM temaNe paNa meLavI dIdhA. kSatrapa ke mahAkSatrapa tarIke ja potAne olae rIte mahAkSatrapa rudradAmAe atula khAvyA che. eTale ke rUdradAmAthI laI karI parAkramathI meLavele rAjya vistAra rUdrasiMhe badhA rAjAoe pitAne svataMtra rAjAe viSayAMdha banI khoI nAkhyo ane cakanavaMzIya hovA chatAM kSatrapa ke mahAkSatrapa tarIke ja kSatrapa rAjAone nAza thaze. pharI te rAjA- oLakhAvyA che arthAta kSatrapa zA mAtra eka omAMthI keI uThayuM hoya e itihAsa nathI. samA tarIke nahI paNa keIeka svataMtra A saMkSipta vigatathI ema samajI zakAya padavI, zAkhA athavA kuLa tarIke cAlu karyo che ke mahAkSatrapa rudradAmAnI gAdI upara lAge che. vaLI pAchaLathI teo kSatraparA te ja kuTuMbanA-cachanavaMzIya kSatraponA moTA ke tarIke oLakhAyA che. eTale pAchaLathI nAnA bhAIone amala-adhikAra rahyo hato. kSatrapa e zAkhA ke kuLavAcaka zada rUDha vaLI eka kSatrapa ke mahAkSatra5 pachI tene banI gayo che. uttarAdhikArI paNa te ja padavI meLavI zake che. zaka rAjAone dharma bIjI eka hakIkata e maLe che ke A zaka rAjAonA dharma viSe, khAsa chellA cAra rAjAo caSTanavazanI putrInA vizeSa jANavAmAM AvyuM nathI, paraMtu junAvaMzanA rAjAo radradAmAnI gAdIe AvelA che. gaDhamAMthI maLI AvelA eka zilAlekhathI A rIte rUdradAmAnA gAdIvAsa-uttara- evuM samajAya che ke e zilAlekha jaina dhikArIo kula 29 thayA che, temAM 23 dhamane hevAne saMbhava che. e lekhamAM kotarAmahAkSatra hatA ane 6 zarUpe hatA vanAranuM nAma spaSTa rIte vAMcavAmAM AvatuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ - [ samrATuM nathI paNa tenA prapitAmaha caNana tathA pitA- "Antiquites of Kathiawad and Kachh, maha jayadAmAne patra ema vaMcAya che. citra bhAvanagaranA mahArAjA taraphathI prakAzita thayelA zada 5 nI miti spaSTa vaMcAya che. varSa uke- "Collection of Sanskrit Prakrit InscriptilAyuM nathI, paraMtu e uparathI te dAmajadazrI ons" tathA "Historical Inscriptions athavA rUdrasiMha have joIe ema anumAna of Gujarat ' Part. 1 mAM prakAzita karavAnuM kAraNa che, te jaina hevAne ghaNe saMbhava thayelA che. uparanA banne pustakamAM te che. bake tenA pUrva upara paNa jainadharmanI maLa zilAne keTa paNa ApavAmAM Avele sArI chApa paDI hoya te te svAbhAvika che; che. tene ghaNe bhAga khavAI gayele che, kAraNa ke jenAcArya ka lakasUri sAthe te le ko paraMtu temAM je lakhANa avaziSTa bAkI bhAratamAM AvyA hatA, teo temanA netA raheluM maLe che, temAMnA keTalAka zabda jene ane agraNI rahyA che, temane ghaNuM sahAya sAthe vadhAre saMbaMdha rAkhe che. -ttiin karI che ane garlDalinI gAdI paNa zaka raMgANAmAM ane sigALAnAM e zabda lokone temaNe apAvI che evA eka dhuraMdhara jainomAM ja pracAra pAmelA che eTaluM ja nahIM AcAryane dhArmika prabhAva paNa A loko temanAja dharmanA pAribhASika zabda che. upara paDavAnuM sulabha che. jJAnasaMghAgha ke vitAmALa e tItha kare jo ke bIjA rAjAonI dhArmika valaNa siddhabhagavAna ke kevaLIone ja jenomAM saMbaMdhI vadhu jANavAmAM AvatuM nathI paNa lAgu paDe che. eTale ema mAnavAne kAraNa dAmajadazrInA ke rUdrasiMhanA A zilAlekhe maLe che ke A zilAlekha jainama sAthe kaMIka dizA batAvI che. te zilAlekha saMbaMdha rAkhe che. * zilAlekhanI mULa nakala A pramANe che. 2 catR tr.kSakA ............. 2[svAmi] caSTanasya pra[pautrasya rAnaH kSatrapasya svAmijayAmapotrasya rAjho mahAta... trazuklAkSasya divase paJcame 5 [5] iha girinagare devAsuranAgayakSarAkSasendri... 4..jhA (?) fr1 5, 4jJAna saMattAnAM pitA rAmAnaM (2)... Antiquities of Kathiawad and Kachh, P. 110 tathA kSatra.. * * * * 2 (kAro) vadanadA ka (B) 45 jJaH kSatrA kAminAma kag / nA.. 2 () jakSaNa vize (6) ka nidinAre nAnattAkSara 4 (3) miya .jasfTaHinighAtanAM nitAramALA ( ? ) | Collection of Sanskrit Prakrit Inscriptions P. 17 * kANijJAnalakAkAnAM zabda zilAlekhamAM azada khaLakhAyela che, bhASA STie ja PhaMkAtAnAM e pramANe zabda hovA joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 97 : saMbhava che ke A rUdradAmAnA putra dAma- Avela hoya. kSatraparAjAoe AcArya jadazrIe giranAra parvata upara zrI nemi- kAlakasUrinA prabhAvathI jainadharma +apanAnAtha bhagavAnanAM maMdira saMbaMdhI kAMI bAMdha- vyo hoya. kAraNa ke prAcIna sAhityathI kAma ke samArakAma karAvyuM hoya ane tenI temano prabhAva ghaNe hatuM ema jaNAya che. yAdagIri mATe A zilAlekha ketarAvyuM hoya, Dr. James Burggess nuM paNa mArA e rIte ema paNa mAnavAne kAraNuM anumAnane legatuM ja evuM maMtavya che ke maLe che ke, AcArya kAlakari sAthe zaka- "Kevalina' e moTe bhAge jenomAM ja bahu loke AvyA tyArathI ja te rAjAomAM e pracAra pAmelo zabda che ane tethI zilAlekha dharmane prabhAva rahI gayo hoya ane te thI evuM jaNAya che ke te jainone zilA dAmajadazrI athavA rUdrasiMha sudhI cAlyo lekha he joIe. * giranAra parvata janonuM tIrthasthAna che, ane zrI neminAtha vIzamAM tIrthakaranA traNa kalyANuke dIkSA ka9yANu, kevaLajJAna pAchuka ne nirvANa kalyANaka tyAM thayAM che. + mauSTikathAvikRtidare tabdha sevA: rati kathathathayA tatra kayASazivana rAjA | te shriimtkaalkaacaarypryupaasnttpraaH| cira rAjyAni bubhujurjinadharmaprabhASakAH // 6 // hAhAkArya ( jJanavIya ) kathA . 10-2 guronidezAd iti taiH praSTaiH bhUpaiH prayANaM jhaTiti pradattam / / sarve'pi bhUpAH sugurozca sevAM kurvanti baddhAJjalayo vinItA; // 30 // Brown, P. 100 ...kafke tinne sULiA maLatAtataH || || ho! nirudyamA yUyaM kimutiSThatha sNprti| avantidezaM gRhaNIcvaM paryAptaM tatra bhASi vH||41|| iaa athAkUtha punadrA rAtApanhaMphAma... 27 | kAlakAcArya kathA. pa. 91 * " ... The most interesting point about it is the word #f a starai << of those who have obtained the knowledge of Kevalins." Kevalin occurs most frequently in the Jain sculptures and denotes' & person who is possessed of the Keval-jnana' or true knowlede which produces final emancipation.' It would, therefore, seem that the inscription is Jain." From this it would appear that these caves were probably excavated for the Jainas by the Saha Kings of Saurastra about the end the second century of the Christian era. They may, however, be much older, and the inscription may merely commemorate their being devoted to the Jainas, by the Saha king, possibly after they had ceased to be used by the Buddhas; or, the inscription may have been brought from some other caves now entirely destroyed. 13 Antiquities of Kathiawad and Kachh, P. 141 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - L: 98 : [ samAt temaNe te ema paNa anumAna deryuM che pachInA rAjAo upara jaina dharmanA saMskAra ke A guphAo ja jeno mATe bIjI sadInA rahyA hatA ke kema te ItihAsathI maLI aMtamAM saurASTranA zAha (zaka) rAjA- zakayuM nathI, paraMtu saMbhava che ke keTalIka peDhI eAe tarAvI hoya, jenone te bheTa ApI che jainone te bheTa ApI sudhI tenI asara rahI hoya, te hAya ane pAchaLathI boddhoe pitAnA upa- rUdradAmAnA sikkAocoga mATe paDAvI lIdhI hoya, athavA to kSatrapa rAjAoe potAnA svataMtra A zilAlekha bIjI guphAone hoya ane sikkAo paDavyA hatA e kahevA jevI vAta te guphAo bIlakula naSTa thaI javAthI te nathI. rUdradAmAnA dAdA paradAdAnA vakhatathI zilAlekhane ahIM upADI lAvyA hoya, kSatrapa rAjAonA sikkAo cAlu hatA, temAM mAruM anumAna ema che ke te rAjAe temaNe pasaMda karelI nizAnIo, cinha ane bhagavAna zrI neminAtha ke temanA maMdira nAme paNa ghaNI jAtanA maLI Ave che. rUdrasaMbaMdhI kazuM bAMdhakAma karAvyuM hoya ane dAmAnA paNa sikakA cAMdInA ane tenI yAdImAM A zilAlekha katarA ha ya. tAMbAna maLI Ave che. senAnA sikkAe game tema paNa A zilAlekha jainone hajI maLyA nathI. kadAca kSatrapa rAjAoe che e te niHzaMka vAta che. pra. regnana+ senAnA sikkAo paDAvyA nahIM hoya, paNa te vAtane anumodana Ape che ane te, te itihAsamAM tenuM varNana Ave ja che, paraMtu vakhatanA rAjA upara tenI asara hatI e prAcIna bauddha graMthomAM paNa tenA sikakAonuM pratipAdana kare che. pro. resanane e mata che khUba varNana karAyeluM che. tenA upara sApu ke teo jainadharma pALatA hatA. temaNe pitAnA taththara ane buddhizeSa vigeree khUba vicAro pustakamAM lakhyuM che ke "mALavAnA kSatrapa karyA che. te graMthomAM rudradAmaka, rudradAmakAdi, jene vikramAditye harAvyA te jainadharmanuM rUdradAmakAdInI, rudradAmakAdInAM vigere pAlana* karatA hatA." teNe e spaSTa karyuM che zabda Ave che. ke mathurA ke takSazilAnA kSatrapa bauddhadharma sAraWdIpanI mAM rUdradAmakanI vyAkhyA pALatA hatA, jyAre mALavAnA kSatrapa karavAmAM AvI che ke drAmeLa pacgiA jaina dhamanuyAyI hatA. eTale zakaleko bhAra. arthAta "rUdradAmAe paDAvelA" Manufactured tamAM jyArathI AvyA tyArathI ja jainadharmanI by Rudradama kendradAmaka e rUdradAma asara taLe hatA ane te dAmajadazrI athavA kAdi, rUdrakAmakAdInAM vigere zabdonuM prAthamika rUddhasiMha sudhI tenI asara kAyama rahI che. te rUpa athavA e zabdane pUrvabhAga che. + Indian coins in British Museum P. Lxi, * "... The Sakas, who in Malwa were patrons of the Jain religion..." "Ancient India", P. 143. * Buddhistic studies P. 389, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] vaLI rudradAmAM e zakarAjA sivAya bAjUe "traNa zikharavALA citya upara bIjanI bIjAnuM nAma AjasudhI itihAsamAM maLyuM caMdrAkRti" "kiravALe sUya" "ardha caMdrAkRti nathI ane tethI e sikkAo dradAmAnA che tyanI nIce sarpAkAra lAIne,' vigere vigere ema nizcita thAya che. kotarAyelAM hoya che. rudradAmakane bIjo artha e paNa karyo tenAM tAMbAnA sikkAmAM eka tarapha eka che ke rudradAmAnA sikko jevA namanAnA bIjA sikkA tenA pachInA rAjAoe paDAvyA hoya prANInuM citra athavA "DAbI bAjue ubhela te tene paNa rudradAmakAdi kahI zakAya, paraMtu hAthI athavA "sikkAnI DAbI bAjue thAMbhatenI carcA ahIM aprAsaMgika thaI javAthI te lAnI sanmukha ubhelo ghoDe" ke "khetara tarapha laMbANa nahIM karatAM kevaLa adAmAnA sikkAo joIne Ubhe rahele khuMdhavALA baLada' rahe che. saMbaMdhI ja ahIM thoDI carcA karI che. * tenI bIjI bAjue "traNa lAIne upara ardharUdradAmAnA cAMdInA sikkA " sTAnDarDa manI" tarIke prakhyAta hatA ane te kadradAmA caMdrakRti sahita cetya" "sakiraNa surya "adhane rAjyakALanI pahelA cAlatA cAMdInA caMdrakRti" ane "catyanI nIce vaLAMkavALI sikkAo sAthe ghaNe aMze maLatA hatA. lAIne" vigere rahe che. je mALavA, kAThIyAvADa, kaccha, gujarAta, te banne prakAranA sikakAmAM TapakAvALI uttarI kAMkaNu, nAsika, punA jIllAmAM beThera-kinArI paNa khAsa dhyAna kheMcanArI che. pracalita hatA, jenA upara rUdradAmAe pAchaLa tAMbAnA sikakAmAM keImAM te kinArI uparanI thI rAjya karyuM che. ethI ema siddha thAya bAjumAM hoya che, keImAM te nIcenI bAjumAM che ke rudradAmA pitAnA tAMbAnA sikkA hoya che; jyAre cAMdInA sikakAomAM te TapakAkaratAM cAMdInA sikkA (je calaNI sikkA vALI kinArI nIcenI bAjumAM ja mAlUma paDe che. te banne prakAranA sikkAomAM pAchalI Standard money tarIke cAlatA te) thI vadhAre jANItA thaye hate. bAjumAM "tya nuM cihna te sAmAnyapaNe ja tenAM tAMbAnA ane cAMdInA sikkAo raheluM che. ghaNI rIte judA paDe che. tenA sikkAo mAM je akSaro ne nAme (1) eka te tenA dhoraNamAM pheraphAra hate. mAM kerakAra hato. kerAyelA che te paNa judI judI rIte keta(2) tenA AkAre paNa judA hatA, rAyelA che, te A pramANecAMdInA sikkAo goLa hatA jyAre tAMbAnA (1) rAjJo kSatrapasa jayadAmaputrasa rAjJo sikkA judA AkAranA hatA-cekhUNIyA hatA. mahAkSatrapasa rudrdaams| (3) tenI paddhatti ane type mAM paNa (2) rAjJo kSatrapasa jayadAmasa putrasa phera hato. rAjJo mahAkSatrapasa rudrdaams| cAMdInA sikakAomAM eka tarapha "rAjAnuM te banne prakAranA sikkAomAM mahAkSatrapa mastaka kotarAyeluM rahe che, tenI bIjI rUdradAmAM lakheluM maLI Ave che ja. * Buddhistic studies P. 390. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 dAmajadazrI' pahelA | 150-180 caSTanavaMzIya kSatrapeAnI va'zAvaLI jhAmAtika vIradAmA 13 satyadAmA 5 jIvadAmA 197. 1 rUdrasena pahelA 200-222, 7 sa'ghadAmA 122-223. 8 dAMmasena 223236. pRthvIsena dAmaja zrI khIjo caSTana 80-110 I. sa. 1 jayadAmA 1 2 rUdradAmAM 13-15. huM yaze!dAmA 138-239 nityasiMha 278. 4 rUdrasi'huM pahelA 181-188 191-196 12 drasena bIjo 255-277. 18 svAmI 10 vijayasena 11 dAmajazrI trA 239-150 151-255 svAmI jIvadAmA 16 drasiMha bIjo 304-316. 17 yuzeDhAmA khIjo 316-332. moo 345-347. dAmA 19 svAmI dvrasena trIjo 348-351. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 14 bhaI dAmA 282-295. 15 vizvasena 25-304. putrI--vAziSThoputra sAtaNi 22 svAmI satyasiddha 23 svAmI rUddhasi'ha trone 388. putrI 20 svAmI si'husena 360-379 21 svAmI drasena ceAtheA 382. mADha-mahAkSatrapa dAmajanmI prathama ane rUdrasihu prathamanA rAjyakALanI vacamAM Izvarasena AbhIra mahAkSatrapanI gAdI upara AvI gayA hatA. www.umaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 ju sudarzana taLAva sudarzana taLAvanuM sthAna-mApa sudarzana taLAva koNe baMdhAvyuM, ke teTalA aMzamAM vicAra karavo jarUrI che. samarAvyuM ke punaruddhAra karyo ane tenA zilA- sudarzana taLAva saMbaMdhI be zilAlekha lekha vigere saMbaMdhI pAchalA prakaraNamAM khUba mojUda che. eka mahAkSatrapa rAjA rudradAmAne vistArathI varNana karyuM che. te sAthe sAthe ane bIje skaMdaguptane te bane zilAlekha sadana taLAvanI paNa thoDIghaNI mAhiti azakanI AjhAvALI zilA upara kotarAApavI Avazyaka che. alabatta tenI pUrI calA che. te bane zilAlekhomAM tenuM nizcita mAhitI maLI zake tevA pramANe atyAre mApa ke nizcita sthAna saMbaMdhI nideza nathI, nathI, ItihAsamAM te maLI zakatAM nathI ane te zilAlekhathI tenA sthAna saMbaMdhI lamAM te sudarzana taLAva hatuM ke nahIM anumAna karavAne eTaluM pramANa maLI Ave enI ja mAhiti ogaNIsamI sadI sudhI te che ke te taLAva e zilAnI AsapAsa hevuM na hatI. paraMtu tyAre sudAmAno zilA. joIe. e zilA taLAvanI maryAdAmAM ke lekha vaMcAyo tyAre sadazana taLAvanI taLAvanI AsapAsa hovAne ghaNo saMbhava che; hastIne lokone khyAla Avyo. zilA- jema gharane lekha ke maMdirane lekha maMdiranI lekhamAM tenA sthAna ke mA5 saMbaMdhI kazo maryAdAmAM heya, dukAnanuM borDa jema dukAna IzAro karyo nathI. eTale te taLAva kayA upara hoya tema A taLAvane zilAlekha paNa sthAnamAM hatuM athavA hovuM joIe ane te taLAvanI AsapAsa ja hovo joIe. keTaluM lAMbuM paheluM hatuM te saMbaMdhI ItihAsa- te sAthe sAthe zilAlekhamAM nadIonA kArone kevaLa e zilAlekha ke zilAthI ana- nAma Ave che. te nadIo A taLAvamAM maLe mAna bAMdhIne ja saMtoSa mAnavo paDe che. che evo tene vani che. vaLI baMdha hamezAM e uparathI ja tenA vistAra saMbaMdhI ke tenA nadIone vaheNane rokIne ja baMdhAyelA hoya che. sthAna saMbaMdhI jeTalA aMzamAM thaI zake temAM suvarNasikatA ane paLAzinInA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 102 : [ samA nAmo Ave che ane tenA pANI taLAvamAM giranAradaravAjA pAse triveNI saMgama maLe che e hakIkata che. te nadIonAM vaheNa meLavI uparakoTanI pAchaLa thatI thatI majhe. kaI tarapha hatAM te vicAravAnuM rahe che. vaDI daravAjA ane sakkarabAganI vacamAM - have e taLAvanI dizA nakakI karavAne thaIne nadInA rUpamAM vahI jAya che. mATe prathama giranAra, te zilA ane junA- eTale ke azoka zilAnI sAmI gaDhanI dizA nakakI karavI rahI. giranAra e bAjue uttara pazcimamAM arthAt dakSiNanI pUrva dizAmAM che. junAgaDha pazcima dizAmAM lakamaTekarI ane tenI sAme uttaramAM che ane te zilA lakSmaNa TekarInI nIcenA jogaNITekarInI vacamAM baMdha hovo joIe. bhAgamAM eTale dakSiNa dizAmAM che, kAraNa ke sudarzana taLAvanuM sthAna zilAlekhavALI lakSamaNa TekarI dakSiNa dizAmAM che. uttara zilAnI sAmenA bhAgamAM uttara pazcimamAM dizAmAM pUrva tarapha jogaNI TekarI che ane nizcita karI zakAya. uttarapazcimano bhAga lagabhaga khAlI jeve che. vaLI te taLAva janAgaDha zaherathI giranAramAMthI nikaLelI nadI dakSiNamAM bahu dUra paNa na hovuM joIe, kAraNa ke vahI zake nahIM kAraNa ke tyAM zaherathI bahu dUra na hoya te zaherIo TekarIo che. vaLI atyAre dAmodara kaDavALI nadInuM vaheNa uttara pazcima ke tene lAbha laI zake ane A zilA zaheramAM che ane te khINamAM thaIne vadhuM thI lagabhaga mAIla paNe mAIla che. jAya che. eTale te savaNasiktA ane ethI paNa ema anumAna karavAne kAraNa palAzinI nadIonAM vaheNa uttara pazci. maLe che ke te taLAva junAgaDha zahera mamAM junAgaDha zaheranA khUNAnA bhAge ane prazastinI zilAnA sthAnanI vacalI thaIne vahetA hovA joIe ane tyAM ja e jagAmAM hovuM joIe. nadIonAM vaheNa aTakAvavA baMdha bAMdhele A badhe vicAra karyA pachI ema nizcita he jaIe.. anumAna upara AvI zakAya che ke uparakoTano atyAre paNa dAmodara kuMDa hAlanI pAchalo bhAga ane ane A zilA vacce te sonarakha nadInA heNamAM ja bAMdhe che taLAvanuM sthAna hatuM. ane tenuM vaheNa lamaNuTekarI ane tenA mApa saMbaMdhI-te keTaluM lAMbuM, gaNuM TekarIne joDanArA pula nIce paheluM ne vistAravALu hatuM tenI mAhiti thaIne uttara pazcimamAM vahe che ane te paNa nizcitarUpe zilAlekhamAM nathI, chatAM AgaLa jaIne aze kazilAnI sAme thaI skandaguptanA zilAlekhamAM eka mApa* * zALAmata datAtaM namajaM viratArata ukitathApi thA. 3leSatAthapuviLa = (?) a (?) [...] katarAtathadavA () thagharSa paratrAt arthAta ekaso hAtha lAMbe, 68 pahe , ane sA 1 puruSa jeTalo UMce baMdha baMdhAvyo che, The Agokan Rock at Girnara P. 39 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya : 103 : AvyuM che paraMtu te pUrA baMdhanuM nahIM paNa TAMge che temAM paNa taLAvanuM sthAna uparateNe taLAvanA baMdhamAM paDela gAbaDuM ja mAtra keTa kijalAnI barAbara hovAnuM batAvela che. pUrAvyuM hoya ema te mApanAM AMkaDAothI alabata atyAre te kilA pAchaLa jaNAya che. kAraNa ke rUdradAmAnA vakhatamAM saDaka baMdhAyelI che ane nadInA vaheNa paDelA gAbaDAnA hisAbe so hAtha e lAMbu sivItha sudarzana taLAvanI kazI paristhiti na kahevAya kAraNa ke rUdradAmAnA vakhatamAM dekhAtI nathI. samayanI e balihArI che. 420 hAtha lAMbuM paheluM gAbaDuM paDayuM hatuM, mI. aradezarajI tathA mI. koMDarieTale caMdraguptanA vakhatamAM ja 4ra0 hAtha gaTanae amuka mApa kADheluM che te A karatAM taLAva ghaNuM moTuM hatuM. vaLI rUdradA pramANe che. mAe te caMdraguptanA taLAva karatAM traNagaNuM caMdragumanA vakhatamAM taLAvanI maryAdA- moTuM taLAva baMdhAvyuM hatuM-taLAvano baMdha dakSiNa kinAre-savarA maMDa5 ane be vAgyA haze eTale ke rUdradAmAnA vakhatanA lamaNa TekarI 236 vAra, taLAvanI laMbaI 5LAInA hisAbe 100468 uttara kinAro-veNu ne jogaNI hila - hAtha e tene saMpUrNa vistAra hoI zake ja TekarI pUrva kinAre-jogaNaTekarI. nahIM. eTale tenI saMpUrNa laMbAI pahelAI pazcima kinAro- uparakoTanI sidhANumAM keTalI hatI te kahevuM atyAre muzkela che. savarA maMDapathI triveNI 1100 vAra. mAruM anumAna ema che ke te taLAva upara rUdAmAnA vakhatamAM taLAvanI keTanI dIvAlanI aDoaDa hovuM joIe kAraNa maryAdAke ghaNA kilAonI AsapAsa khAIe dakSiNa kinAre-upara pramANe. hoya che ane tenI pAchaLa nadI ke taLAva pUrva kinAro-upara pramANe. hoya che jethI killAnuM saMpUrNapaNe rakSaNa uttara kinAre-vizarAmanothI jogathaI zake. vaLI uparakeTa kilAnA pAchalA NITekarInI uttaramAM vadhAre lAMbA, bhAgamAM khUba UMDI khINa jevuM paNa che. pazcima kinAre-uparakeTanI sidhANamAM eTale te taLAva zilAthI te uparakoTanA vizarAmaguna sudhI. kilA sudhI hoya to te saMbhavita che. sAthe sAthe te taLAvanA vistAra saMbaMdhI mI. adezare sudarzana taLAvane je temanuM kahevuM che ke caMdraguptanA vakhatamAM cArTa taiyAra karelo che ane je atyAre 140 ekara ane rudradAmAnA vakhatamAM 278 jUnAgaDhanA sakakara bAganA myujhIyamamAM ekaranA vistAravALuM te taLAva hatuM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa trIjuM zilAlekha ane anuvAda zilAlekhanI sAmAnya mAhitI- zaka saM. 72 nA mAgazara vadi 1 pratipadAe - kAThiyAvADamAM jenonA pavitra mahAtIthI muzaLadhAra varasAda varasyA ane puSkaLa pANI giranAra parvatanI pazcimamAM ane amarakoTa- bharAI javAthI pANInA dhakkAne lIdhe taLAvanA uparakeTa ke junAgaDhanI pUrva dizAmAM eTale baMdhamAM 420 hAtha lAMbuM, 420 hAtha paheluM ke-junAgaDha zahera ane giranAra parvatanI ane 75 hAtha UMDuM gAbaDu paDI javAthI vacamAM, dAmodara kuMDanI A tarapha, zaherathI taLAva AkhuM kuTI gayuM ane temAMnuM badhuM giranAra parvata jatAM rastA upara jamaNI pANI te gAbaDA vATe bahAra cAlyuM gayuM. bAjue zaherathI ekAda mAIlane aMtare chevaTe te taLAva bhayaMkara jaMgala jevuM dekhA lamaNa TekarInI nIce eka nAnuM chAparI jevuM vamAM durdazana thaI gayuM. patharabaMdhI makAna Ave che jemAM mAryA samRddhi A vakhate AkhA Anarta ane surASTra azokane khaDaka zilAlekha che. temAM azoka prAnta u52 samrATu rUdradAmAM taraphathI pahuM samrATanA 14 zAsane ketarAvelA che. te sAthe lava jAtinA kalapane putra suvizAkha sAthe e ja khaDaka upara bIjA be zilAlekhe sUbA tarIke amala calAvatA hatA teNe che. e ja mahAkSatrapa rudradAmAne ane bIje mahAkSatrapa rudradAmAnI AjJAthI taLAvane kaMdaguptane che. majabuta pALA baMdhAvyA, nALAo mUkArUdradAmAne A zilAlekha sauthI pahelAM vyA, temAMthI nahera kADhI, taLAvane pharatA 1838 mAM mI. jemsa prinsepe prakAzita ghATe karyA, ane pahelAM hatuM tenA karatAM karyo hato. ane te pachI Do. je. vIsana. traNagaNuM vizALa sudarzana sarovara baMdhAvI che. lAsena, ke. bajhIsa, De. bhagavAna tene punaruddhAra karAvyuM. lAla idrajI, De. bhAudAjI vigeree tenAM sudarzana taLAvanA e lokakalyANanA upara ghaNAM saMzodhana karyo che, kAryanI amara yAdamAM sUbA suvizAe A mahAkSatrapa rudradAmAnA rAjyaamalamAM zilAlekha katarA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 105 : A zilAlekhamAM mahAkSatrapa rudradAmA- ke temAM kotarAyela samra aze kane zilAe pitAnI pUrve thaI gayelA maurya samrATa lekha giranAra parvatanI sanmukha Ave che caMdragupta ane tenA prAMtIya sUbA vizva eTale ke pUrva dizAmAM che ane mahAkSatrapa puSyaguma tathA morya samrATu azaka ane rUdradAmAne zilAlekha, pazcimamAM arthAt tenA yavana sUkhA tuSArapha jemaNe A suDha- junAgaDha zaheranA vAghezvarI daravAjA tarapha na taLAva anukrame baMdhAvyuM hatuM ane uparakeTa tarapha che. ane te viSNu taraphathI temAMthI hera baMdhAvI saze bhita karyuM hatuM vAMcI zakAya che. e zilAlekha (rUdradAmAne ) arthAta anukrame nirmANa karatA ane nahero bIjI zatAbdimAM ketarayAnuM maMtavya che. baMdhAvanAranA nAme potAnA zilAlekhamAM tenI sAla I. sa. 150 manAya che. katarAvI pitAnA hRdayanI vizALatA A rUdradAmAnA zilAlekhamAM khaDakanI batAvI che. 11 phITa 5 iMca jagyA pahoLAImAM ane 5 khaDakanuM mApa phITa, IMcanI jagyA uMcAImAM rokAyelI che. te khaDaka grenAITanA kharabacaDA patya zilAlekhamAM nAnI moTI maLIne 20 rane che. tenuM circumference gherA 75 ( vIsa ) paMktio che. alabatta te periphITathI paNa vadhAre che. te pilAzaMkunA grAphanA rUpamAM nathI paNa tene saMbaMdha AkAra che ane jamInanI sapATIthI laga judI judI paMktiomAM avicchinnapaNe che. bhaga bAra phITa UMco che. tenI kataraNuM sAdI che. tenA akSaranI khaDaka uparanA lekho UMcAI sarerAza 9 iMca jeTalI che eTale ke tenI upara kotarAyalA kula 47 Azaro 7 iMca jeTalA mApanA che. zilAlekhe che, te traNe khaDakanA judA judA bhASA-zaili ne lipibhAgamAM kotarAyelA che temAM- (1) azokanA coDha zAsanavALo lekhanI bhASA saMskRta che. tenI zailI zilAlekha khaDakanI uttara pUrva dizA- IzAna lalita, ojasubharI suMdara gadyamaya che. khUNAmAM kotarAyale che. lipi dakSiNanI jUnI lipinA mULA(2) mahAkSatrapa rudradAmAna ziyA, kSAne maLatI che eTale majakura khaDaka lekha khaDakanI uttara dizAmAM pazcima taraka che. upara &daguptanA lekhanI lipi che tene ( 3) kaMdaguptane zilAlekha nIcenA maLatA ja I maLatI ja che. bhAgamAM daravAjAmAM pesatAM sAme ja najare lekhe kula vIsa paMkti chepaNa temAM paDe che, chevaTanA bhAganI 4 paMktio (1-20) khaDakanI dizA ja surakSita ane spaSTa vAMcI zakAya tevI te Akho khaDaka evI rIte paDelo che che. bAkInI 1-16 paMktio evI che ke 14. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 106 : [ samrATuM jenI kaI ne kaI paMktimAM kaMI ne kaMI mahAkSatrapa rudradAmAnA Anarta ne surASTa bhAga ghasAI javA pAmyA che. temAM kAMIka prAMtanA sUbA-Governor-cAra pahUlava jAtinA IrAdApUrvaka, ajJAnatAthI ke mUrkhatAthI kulapanA putra suvizAkhe kotarAvela che. nukazAna karavAmAM AvyuM che ane kaMIka tenI paMktivAra hakIkata A pramANe chelAMbe kALa tenA upara pasAra thaI javAthI paMkti 1-3-taLAvanI tatkAlIna uttama TADha taDako ne varasAdanA kudaratI ghasArAthI rithatinuM varNana che. khaDakanI sapATI ghasAI javAthI te bhAga paMkti 3-4-mahAkSatrapa rAjA rudradAmAM uparanA akSara ke zabda ukelI zakAtA nathI. tenA pitA kSa 5 jayadAmA ane tenA pitA e vIsa lAInanA zilAlekhamAM kula mahAkSatrapa caSTananA nAme tathA te taLAva ToTala 1900 ( ogaNIsa sa ) vera IMca tUTyAnI saphala (70+2) che, alabata jayadA mA jagyA rokAyalI che. temAM vacce vacce nuM nAma temAM UDI gayuM che. akSare UDI gayA hoya tevI jagyA-mis. paMkti 4-8-rUdradAmAnA samayamAM sing portion-275 (baso pa cotera) zaka saM. 7ra nA mAgazara vada 1 me ativRSTinA iMcanI khAlI che. arthAta AkhA zilA- tephAnathI taLAvamAM meTuM 4204420475 lekhanI jagyAne 1/7 hise cale gayele hAthanuM gAbaDuM paDayuM taLAvamAMthI pANI che, uDI gayela che, ukhaDI gayela che. badhuM nIkaLI gayuM ne taLAva kharAba dekhAva bAkIne bhAga jyAM khaDakanI sapATI eka vALuM thaI gayAnuM varNana che. sarakhI che tyAM paNa vAMcI zakAya che. paMkti 8-9-mausamrATa caMdraguptanA e zilAlekhanuM AkhuM lakhANa eka gavarna2 kazya puSyaguptanA vakhatamAM te taLAva sarakhI lAInamAM nahIM paNa lAMbI TuMkI prathama vAra baMdhAvyAnI tathA samrATa azokanA lAInamAM lakhAyeluM che. temAM keTalIka prAMtIya sUbA tuSAphe tene nALIe-hero paMktionI laMbAI, khAsa dhyAna kheMce vigerethI suzobhita karyAnuM varNana che. evI che. jemake paMkti 9-15-rAjA rUdradAmAnA kAryonuM, zilAlekhanI prathama lAIna pa phITa 3Ica lAMbI che vaLAvanuM, parAkrama, jItelA pradeze, yaudheye >> navamI ) 11 1 , , para vijaya, sAtakaNune be vakhata harAvyAnuM, ka 11mI, 9 + 8 = " vidyAvyAsaMga, zarIrabaMdhAraNa, rAjakuMvarI,, 17mI , 5 2 = = enA svayaMvaramAM varamALA ane pAjita , 20mI 2 5 , mahAkSatrapabiruda dhAraNa karyAnuM varNana che. A Akho zilAlekha mahAkSatrapa rudradA paMkti 16-te taLAvane pharI traNagaNuM mAnI prazasti rUpe che ane khAsa karIne te vistRta baMdhAvyuM ane tene vizeSa prakAre sudarzana taLAvanA bAMdhakAmane lagate che. te zobhituM karyAnuM varNana che. 'vaizya e "varAhamihiranA bhate pazcima bhAratamAM vasanArI eka jAti hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vikramAditya ] : 107 : paMkti 17-18-taLAva baMdhAvyA pahelAM 5. 15 mANavA biruda dhAraNa karyAne pradhAnanI taLAva baMdhAvavA bAbatamAM asa- ane makSikA hatA. mahAkSatrapa rUdradAmati hovAthI prajAmAM prakaTelI nirAzA ne mAe taLAva baMdhAvyAne ullekha che, hAhAkAra macI javAno ullekha che. 5. 17 mahAkSatra zabda paDyo che. paMkti 19-20-mahAkSatrapa rudradAmAnA paMkti 19--rUdradAmAne sUbA suviprAMtIya gavarnara pahalavajAtinA kulapanA putra zAkhanuM nAma che. vizAkhanI dekharekhamAM e kAma thayAnuM khAsa karIne A AkhAya zilAlekhamAM varNana che. sudarzana taLAvanI banAvaTa ne punaruddhAranI e zilAlekhamAMnI je paMktiomAM kSatrapa hakIkata varNavI che. rAjAonA nAme Ave che te nIce pramANe che. A zilAlekha bhAratanA prasiddha prAcIna zilAlekhomAM zuddha saMskRtamAM paM. 3 mahAkSatrapa zabda kotarAyele che. lakhAyale A sauthI prAcIna moTe zilAlekha 5 4. kAnajainaW ittra thavAma] che. A pahelAnA zilAlekho badhA prAkRta putradA zo mAkSaravaravAdaH bhASAmAM ke saMskRtamizra prAkRta bhASAmAM kotarAyeluM che. lakhAyalA che. ___ mUla saMskRtazilAlekha / che. siddha [l] ra tA surzana zira [] 4. tanAna vAri-ina UMtra..... ? nAn [ ] Tu [ka]rama[ 1 ]7 putrazya rAjJo mahAkSatrAhya sumira[]...........[7] vattavistA. stanano havAno ve britita yAmocchrayaniHsaMdhibaddhadRDhasarvapALIkatvAt [e] 70 [+] 2 / patapa 5. mAzI -du-a[ . . 2. siddhi-suRit [ ] = [1] ...... suSTinA vana #aa[ 2] ............[]nAnA- vabhUtAyAmiva pRthivyAM kRtAyAM gireharjayataH kRtrimeNa setubandhenopapanaM suSprativihi- suvarNasikatAtappraNALIparI[va] mAha- 6. palAzinIprabhRtInAM nadInAM atimAtrod. rU. mIviSAne 1 tripAna [5]... []................. ....nAhimiranu pra tyuttara varNase ........[ ]mALAnuetAmaNi ji[* ] tadidaM rAjJo mahAkSatrapasya sugRhI- rizikharatarutaTAhAlakopatalpadvArazaraNocchra* eka saMskRta vekha mathurAmAM yAyUSa upara maLelo che paNa te AnI apekSAe bahu ja nAne che. * anirUra ne badale avaqt (Ase ) e pAka joIto hato, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ JARUMS min [ samrATa yavidhvaMsinA yuganidhanasaha 11. jApadAnAM svavIyarjitAnAmanuraktasarva7. za paramaghoravo (ve)gena vAyunA pramathi :- prakRtInAM pUrvAparAkarAvaMtyanpanIvRdAgartasalilavikSiptajarjarIkRtAva[dI ?]....... / surASTrazva [ bhU ] [ma]ru[kaccha[m]i[na] ........ [3] [] tAmavRkSagulmalatApratAnaM dhumra[o] v [I]rakukurAparAMtaniSAdAdInAM (m) A nadI[ta) lA[d] ityudghATitamA samagrANAM tatprabhAvAd[ya] a...... [stha]sIt [ / *] catvAri hastazatAni vI(vi) kAmaviSayANA [ma] viSayANAM patinA sarva zaduttarANyAyatena etAvatyeva vistIrNena kSatrAviSkRtapaMcasaptati hastAnavagADhena bhedena nissRta 12. vIrazabdajAtotsekAvidheyAnAM yaudheyA nAM prasahyotsAdakena dakSiNApathapatessAtasarvatoyaM marudhanvakalpamatibhRzaM dudd) karNevirapi nI(ni)jimavajI(ji)nyAa..........[sa]yarthe mauryasya rAjJaH caMdrag [3] [pta ] [ s ] [ y ] [ 2 ] A vajI(ji)tya saMbaMdhAv [3]dUrayA anutsASTriyeNa [va] aizyena puSyaguptena kAritaM danAtprAptayazasA mA[d ?]........[ta] azokasya mauryasya te[na] yavanarAjena tu vijayena bhraSTarAjapratiSThApakena yathArthahastop [A]sphenAdhiSThAya 13. cyArjitorjitadharmAnurAgeNa zabdArtha9. praNALImirala[ma] kata[ma]tatkAritayA ca gAndharvanyAyAdyAnAM vidyAnAM mahatInAM pAraNadhAraNavijJAnaprayogAvAptavipulakI. rAjAnurUpakRtavidhAnayA tasmi[ na ]bhede tinA turagagajarathacaryAsicarmaniyuddhAdyA dRSTayA pranADyA vis[va]taseta [u]....... ...........[ti]parabalalAghavasauSThavakriyeNa NA A garbhAtprabhRtyavirasamud[][][ra] aharahanamAnAna[A]jalakSmI-dh [Ara]NAguNatassava- 14. vamAnazIlena sthUlalakSeNa yathAvatprAptagairabhigamya rakSaNArtha patitve vRtena A lizulkamAgaiH kanakarajatava navayaratnoprANocchvAsAtpuruSapadhanivRtikRta pacayavipandamAnakozena sphuTalaghumadhura10. satyapratijJena anyatra saMgrAmeSvabhimukhAga- citrakAntazabdasamayodArAlaMkRtagadyapadha tasadRzazatrupaharaNavitaraNatvAviguNari[pu ?] ......napramANamAnonmAnasvaragativarNA ....takAruNyena sayamaNimalajanapa- sArasatvAdibhiH dapraNipati [ tu ? ] A[ya] [u ? ] paza- 15. paramalakSaNavyaMjanairupetakAntamUrtinA stha raNadena dasyuvyALamRgarogAdibhiranupasRSTapU. yamadhigatamahAkSatrapanAmnA narendrakanyAsvavanagaranigama yaMvarAne kamAlyaprAptadAmna [A] mahAkSatra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] peNa rudradAmnA varSasahasrAya gobrAha[ma] nutsAhavimukhamatibhi[:] praty [a] sa... [N] vIaivRdmacartha 2 khyAtAraMbha apIDayit [va]A karaviSTi- 18. punaH setubandhanaira[A]zyAd hAhAbhUtAsu 16. praNayakriyAbhiH paurajAnapadaM janaM sva. prajAsu ihAdhiSThAne paurajAnapadajanAnugrasmAtkozA[na] mahatA dhanaudhena anati hAtha pArthivena kRtsnaanaamaanrtsuraassttraamahatA 2 jAna tri6 []draDhataravi NAM pAlanArthaniyuktena tArAyA setuM vidhA[3] [13]4] 21, vera vajugAmAna suvizAvata ?i ]......[a]rzana ri- khena ythaavdrthdhrmvyvhaardrshnairnuraagtami [i] [ ] [ ga ] [1] vidhAtA zani sAtenArAnAvimiarth smitenAryeNAhAryeNa 17. mahAkSatrapa[s]ya matisacivakarmasacivaira- 20. svadhitiSThatA dharmakIrtiyazAMsi bharturamAtyaguNasumudhuktairapyatimahatvAd bhedasyA- mivarddhayatAnuSThitamiti / (1) gujarAtI anuvAda paM. 1. A taLAva sudarzana (nAmanuM) nAmane jagyA kare che evA rUdradAmAnA girinAra (junAgaDha) thI paNa dUra mATI bahetaramA (70+2) varSanA--pattharonI vistRta laMbI, uMcI sAMdhA paM. 5 mAgazara mAsanA kRSNaprati.. vagaranI badhI majabUta pALyo vaDe baMdhA meghanA bahu varasavAthI pRthvI eka samudra ya hovAthI parvatanA mAphaka banI javAthI ujaMyat (giranAra) paM. 2. caraNanI pratispardhA karavAvALA parvatathI suvarNasikatA suliSTa akRtrima setubaMdhathI majabUta paM. 6. palAzinI Adi nadIonA sArA prakAre banelI nahero, morIe, khUba vadhelA vegathI setu ( bAMdha)...anurUpa paM. 3. gaMdakI kADhavAnA rastAothI aTakAva karyA chatAM paNa pahADanA zikharo yuta traNa andhavALA... Adi anugrahathI vR, sapata, daravAjA ane rakSaNa levA (atyAre) bahu sArI halAmAM che. te mATe banAvelAM UcAM sthAnone nAza karI devAA taLAva rAjA mahAkSatra5, sugRhItanAmAM vALA, yugapralaya jevA, paM. 4. svAmI-caSTananA pAtrane paM. 7, parama ghara vegavAna vAyudvArA putra rAjA mahAkSatrapa, vRddha puruSo paNa jenA mathAgalA pANIthI phekAyelA ane jarja 2 * upalA mALa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 110 : karAyelA patthara, vRkSeA, jhADIe, latAonA phe'kAvAthI TheTha nadInI taLeTI sudhI ( khaMdha ) ukhaDI gayA hatA. ( temAM ) cArasA vIsa ( vIsa upara cArasA ) hAtha lAMbu', eTaluM ja (420 ) paheALu' 5. 8. 5'cAtura hAtha UMDuM gAmaDuM' paDI javAthI badhu pANI nikaLI javAne lIdhe ( te taLAva ) retALa jaMgalanI mAphaka atyaMta durdezana ( kharAma dekhAvavALu' ).... (0)....ne mATe sau rAjA caMdraguptanA rASTrIya-sUmA vaizya puSpagupte manAvyuM, azAka mauya ne mATe yavanarAja tuSA peAtAnA adhikAramAM, [ samrAT 5, 11, ane janapadAnI peAtAnA baLathI prApta, anurakta prajAethI Akhada, pUrvAkara, pazcimAkara, anti, anupadeza, Anata, surASTra, caitra, marU, kaccha, sindhu-sauvIra, kakura, aparAMta, niSAda Adi badhA pradezeAnAM, je tenA prabhAvathI ...atha kAma viSayeAnA svAmI badhA kSatricemAM prakaTa karelI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 5. 12 peAtAnI vIra padavInA kAraNe abhimAnI thayelA ane koinA paNa kAbUmAM na AvavAvALA yodheyAne jabarajastIthI ukhADI nAkhavAvALA, dakSiNapathapati sAtaNane e vAra khullI laDAimAM jItavA chatAM nikaTanA saMbadhI hAvAthI padabhraSTa na karIne yaza prApta karavAvALA....vijayI, padabhraSTa rAjAone pharI sthApata karavAvALA, peAtAnA hAthane thAya-- . 5. 9, 10-jene naherAthI ala'kRtazAbhAnyu' hatu. evu' ane tenI banAvaTamAM rAjAone cagya adhI geAThavaNavALuM, e gAmaDAnI vacamAMthI dekhAtI nALI-naDene vistRta aMdha...( - )....gala'thI lai avidyuta ane samudita rAjyalakSmI. nA pAraNa karavAnA guNuvALA DhAvAthI badhA varSIe peAtAnA rakSaNane mATe pati ( rAjA ) tarIke cUMTAyalA DAvAthI, yuddha sivAya maratAM sudhI-mAjIna manuSyavadha na karavAnI dRDha pratijJAne caritArtha karI tAvanArA, sAme AvelA sameAvaDIyA zatrune ghA karIne nakAmA zatruo....kA dhAraNa karavAvALA, peAtAne zaraNe AvelA janapada(deza)ne jIvana ane zaraNu ApavAvALA, khAravaTIyA, sUpa, jaMgalIja'tu, rAga jemane kadI sparyo nathI evA nagara, nigama-- * te vakhatamAM rAna peAtAnA hAthIce karI nyAya nizcaya ruling mAtA hatA. 5. 13, rUpe uThAvIne ( sattA nyAyatatpara rahevAne kAraNe dRDha dharmAnurAganA ajana karavAvALA zada (vyAkaraNa ) artha' ( atha thAya) gAMdhava ( saMgIta ) nyAya ( tarkazAstra ) ADhi mahAvidya,enu pAraNu ( pAragata thavA ) dhAraNu ( smaraNa ) vijJAna ( samajayA ) ane prayAthI vipula kIti prApta karavAvALA, gheADA, hAthI, ratha calAvavAmAM taravAra DhAlanA yuddha AdimAM atyaMta mULa, sphUrti, saphAi manAvavAvALA, dinapratidina dAna, mAna karavA tathA anucita vartAvathI dUra rahevAvALA~ 5. 14. sthULa lakSmavALA, ucitarUpe meLavelI ali ( vigheTI ) zulka ( jagAta ) www.umaragyanbhandar.com
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 111 ; ane bhAga (rAjapane hakka-ka2) mAMthI sonA, ( salAhakAraka maMtrIo) ane kamasaciva cAMdI, vaja, vairya, ratnonA DhagalAothI bhara- (kAryakArI pradhAne) je badhA amAtyaguNethI pUra bhaMDAravALA, phuTa, laghu, madhura, vicitra, yukta hatA te paNa-nI, gAbaDuM bahu meTuM kAMta zabada saMkete vaDe udAra alaMkRta, gadya paddha hovAthI A (tene pharI baMdhAvavA) bAbatamAM laMbAI, pahoLAI, UMcAI ( samacaturasa) anutsAhane kAraNe sammati hatI nahIM; prathavara, cAla, raMga, sA2, baLa Adi- mamAM temano virodha hovAthI-- paM. 15-16. uttama lakSaNe ane vyaMjanothI yukta, kAMtamUtivALA, svayaMprApta 5. 18, pharIne baMdha baMdhAvAnI AzA ( pite meLavelu) mahAkSatrapa nAmadhArI, rAja. ne rahevAthI, prajAmAM hAhAkAra macI javAthI kanyAonAM avayaMvaramAM aneka varamALAne 2. A sthAnamAM pora jAnapadanA anugrahane dhAraNa karanArA, mahAkSatrapa rudradAmAe mA A mATe, samasta Anata ne surASTranA pAlana hajAro varSane mATe brahma...ne mATe mATe rAjya taraphathI niyukata-- ane dharma tathA kItinI vRddhine mATe pora, paM. 19, pahalavajAtinA kulepanA putrajAnapada janane (dezanA lokone ) kara liNi artha, dharma ne vyavahArane sArI rIte jANuvA(8) praNaya ( prema bheTa-najarANA) AdithI vALA, (prajAne ) anurAga vadhAravAvALA, pIDita karyA vagara, piotAnA ja bhaMDAramAMthI zAMta, dAMta ( saMyamI), acapala, avismita puSkaLa dhana vAparIne thoDA ja vakhatamAM (pahe. (anabhimAnI) Arya, aDaga, (lAMca nA lAMthI paNa) traNagaNe majabUta ane laMbAI levAvALA ) amAtya suvizAkhe, sArI rIte paheLAIvALa baMdha baMdhAvIne badhI taraphathI zAsana karatAM karatAM-- pahelAM karatAM paNa (taLAvane) sudarzana ta2- paM. 20. pitAnA bhartA (savAmI-rAjA) adhika suMdara karI dIdhuM. nI dharma, kIti, ne yazanI vRddhi karatAM karatA 5. 17. mahAkSatrapanA matisaciva baMdhAvyuM. iti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa sAtamo prakaraNa 1luM bhAgya parIkSA mahArAjA gabhIlanA patanane aMge vikamakamAra ATheka varSanI uMmarane thatAM pazumahArANI madanasenAe vIra nirvANa 453mAM puramAM rAjyapurohitane tyAM zikSaNArthe mokalalagabhaga sAta ATha mAsanA zizukumAra vAmAM Avye, rAjazAstrIne tyAM niyamita vikramane laI rAyapura hitanI madadathI ane rAjyakumAro zikSaNa laI rahyA hatA, jemAM zrI kAlikAcAryajInI salAhathI pitAne piyera vikramAditya bhaLyo. vinayI vikramakumAre dhArAnagara tarapha prayANa karyuM. dha - suzruSA ane viveka sAcavI parahitanI prasanareza taraphathI mahArANI madanasenAnI tA prApta karI. dareka jAtanI sagavaDatAo sacavAI paraMtu kSAtrateja ne tIvra buddhinA pratApe vikAsanI rAjapatra vikramAdityanA bhaviSyano vicAra karI chApa sarva vidyAthIomAM suMdara paDI. rAjaparojenA nasIbamAM cakavargo tulya rAjyagAdI hitane paNa thayuM ke A ziSya keI ajama pANIlakhAela che evA prabhAvazALI putranA udaya vALe che. tenA pratye temaNe savizeSa lakSa ApavA athe mahArANI madanasenAe rAjyapurohita mAMDayuM ane ucca koTinA sadgu ne saMje dakSiNanA pratiSThAnapUra athavA paThaNamAM Areno tenAmAM vAsa thAya tevA sarva prayatna rahetuM hatuM te ta2pha daSTipAta karyo. karyA. dhIme dhIme vikrama sarva kaLAomAM pAchuM, - rAyapurohitane mAnapUrvaka dhArAnagaramAM gata thaye. purohitanA putra bhaTTa mAtra sAthe tene bolAvI maMgAvavAmAM AvyuM. vikrama zikSaNa gADha mitrAcArI thaI. lAyaka thatAM sudhImAM mahArANIe dhArAvAsa, abhyAsa pUrNa thatAM tenuM citta bhavya maneAnaMdapura ane traMbAvaTI vigere sthaLoe rahI ra ghaDavA lAgyuM, paNa manoratha karavA mAtrathI vikramane uchera ghaNI ja sArI rIte karyo, prApti thatI nathI. tene thayuM ke "vAyuparIkSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ G-B. DUSANC avaMtinA prajAsattAkanA adhiSThAtA tarIke balamitrane rAjyatilaka karavAmAM Ave che. ( pR. 84 ) rohaNAcale vikramanuM Agamana ne mitra bhaTThamAtranI yukti ( pR. 113 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramanu agnivetAla devane prasanna karavuM. ( pR. 114 ) vaitAladeva ne vikramanuM milana. ( pR. 114) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 16 vporn000 kAnajagamA www.umaragyanbhandar.com
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ]. : 113 : karavI ane tene nirNaya thatAM baMne mitra bhaTTamAge e rana upADI lIdhuM ane gupta rIte cAlI nIkaLyA. vikramanI sAthe kuMbhAranA gRhe pAchA AvyA, pratiSThAnapurathI nIkaLela baMne laMkA pachI vikramanA zokane dUra karavA khANamAMthI sudhI pahoMcyA, jyAM aneka ratnonI rane kevI rIte prApta thaI zake che tenuM vRttAMta khANethI vibhUSita rohaNAcala nAmane jaNAvI, tenI mAtA jIvatI hovAnA samAcAra parvata Avela hato. saMbhaLAvavA. A parvatanI taLeTImAM pravara nAmanA jaTamAtranuM AvuM lebhI paNuM joI kredhathI nagaramAM kuMbhArane tyAM baMne jaNAe vAsa tenA hAthamAMthI te ratna vikrame jhuMTavI lIdhuM karyo. A kuMbhArane bhAgyazALI rAjaya- ane khANu tarapha pAcho AvI khANanA adhiSThAkumAra pratye kudaratI prema utpanna thaye yaka devane saMbaMdhI kahyuM keane teonuM sAruM svAgata karyuM. ""dIna mANasonI daridratArUpa ghAne rUjhava- prabhAtanA pahoramAM kuMbhAra pAsethI eka nAra rohagiri tane dhikkAra ho ! kAraNa ke kodALI meLavI, ISTadevanuM smaraNa karI yAcakane "hA deva" ema belyA pachI ja tuM baMne mitra parvatanI taLeTImAM pahoMcyAM, na Ape che. vikramanI Tekane jANanAra bhaTTa mAtrane khAtrI hatI ke-vikrama pAse dInatA karAvavI aza A pramANe besIne ratna girine pAchuM karyo che, chatAM manamAM aneka jAtanA ApI daI te aneka dezAMtaromAM thaI pharatA takI bAMdhI kodALI vigerenA sAdhano sahita pharatA avanInA pAdare AvI pahoMce. teo rohaNAcala parvata para AvI pahoMcyA. pUrva prakaramAM jaNAvI gayA te mujaba ahIM bhaTTa mAtra cANAkya buddhino paDaha ravIkAranAra te anya keI nahIM paNa upayoga karyo ane vikramane jaNAvyuM ke rAjaputra vikrama ja hate. "he kumAra ! avantIthI Avela eka vaTe- rAjyatilaka samaye dIrdhadaSTivALA pradhAnemAguM ne tamArI mAtAnI kazaLatA pUchatAM teNe e A nUtana rAjavIne jaNAvyuM ke-"he tamArI mAtAnA maraNanA samAcAra ApyA che." rAjana! koI prabaLa sura ke asura A gAdI tapAvelI vAra seya sarakhA mitranA vacane ravIkAranAra dareka vyaktino saMhAra kare che. sAMbhaLI, atyaMta duHkhI banelA vikrame "hA ane rAja na maLe che te dezane pAyamAla karadeva" e zeThajanaka ne dInatAbharyo vani vAnI dhamakI Ape che. he vIra puruSa! ucca karI pitAnA hAthamAM rahelI kerALI jesathI keTInA lakSaNe ane tamArI lAvaNyatAmaya pheMkI dIdhI. A kodALInI aNIthI je AkRti jotAM amAe rAjyasana upara bApane jamIna khedANI temAMthI savA lAkhanI kIMma- birAjamAna karyA pachI ApanA jevA bhAgyAtanuM caLakatuM na nIkaLyuM, tmAnA jIvana rakSaNArthe upayegI evI mAhitI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 114H [ samrATuM Aje Apane jaNAvI che. have tenA aMge rAjavIne pitAnI sanmukha nirbhayatAthI Ubhelo yogya upAya Apa karI zako cho." joyo. tarata tene khAtrI thaI ke- A rAjavInI - cANakaya buddhivaMta rAjya putre asurI sUcanA mujaba A pramANe vyavasthA karavA mAM mAyAne vaza karavA mATe te ja divase aneka AvI jaNAya che. eTale tenI dIrdhadaSTi ane buddhipratibhAthI tuSTa banelA vaitAle premathI jAtanA suvAsita khAdya padArtho tayAra karAvI, vikramane najadIka bolAvI, tene hAtha jhAlI sAMjanA samaye rAjyamahelanA upalA majalAmAM potAnI pAse besADyo. jyAM mahArAjAnuM vilAsabhu na hatuM tyAM ghaNI ja suMdara rIte ge ThavyA. A vilAsabhuvanamAM pachI vaita le vikramane kahyuM ke-"he rAjavI! sonAnI sAMkaLathI balatA ratnajaDita palaMga huM anitAla nAmano deva, devonA rAjA para mulAyama suMdara Asana goThavI, keTalAka indrane prasiddhi pratihArI chuM. niyamita yatharacha aMgarakSako sAthe vIMTaLAI vaizAlI vIra bhajananA abhAve A rAjamahelamAM roja vikamakumAra hAthamAM talavAra rAkhI, bhuvananA eka rAjapIne ' mArato hate. tArA jevA eka thAMbhalA najadIka dIvAnI ethamAM UbhA buddhizALI e mArI sAcI bhUkha samajI, mane Ubhe te cAre dizAe jovA lAgyA. ratnajaDita bhaktithI prasanna karI ane mitra banAvyuM che. suvarNadIpikAomAM uttama prakAranA attarAnI huM tArA A vartanathI atIva prasanna thayo chuM vATe rAjyamahelane madhamadhita karI rahI che. to tane AjathI mAruM abhayadAna che. AjathI barAbara madhyarAtrinA samaye eka bArImAMthI A gAdI meM tane arpaNa karI che. paNa tenA dhUmADo, 5chI javAlA ane chevaTe yamarAjanA badalAmAM tAre mane AvA bhavya bhejane jevA bhayaMkara vetALane Avate vikrame . niyamita ApavA." ATaluM kahIne vaitAla jevI rIte AvyuM hatuM tema punaH cAlyo gayo. A vetALanuM peTa bhUkhathI UMDuM UtarI bIje divase khAsa 2AjyadarabAra bharavAmAM gayuM hatuM. ghaNuM lAMbA samaye A pramANenI Avyo jemAM avantInI prajAne amAtya taraphathI khAdyasAmagrI joI tAle uparokta padA jaNAvavAmAM AvyuM ke-A mahAna bhAgyarthomAMthI ghaNAkharAne sadupayoga karyo. A zAlI puruSa anya kaI nahi, paraMtu hava, mahApramANe ghaNA divasanI bhUkha bhAMgavAthI saMtuSTa rAjA gaMdharvasenanA suputra vikama che, ke jemaNe banelA vaitAle suvarNa hiMDoLe besI rAkhavAmAM gaI kAle eka ajANyA prajAjana tarIke paDaha AvelA phaLAnuM paNa Arogana karyuM. svIkArI, rAtrinA tAladevane vaza karI avaMtImahArAjA vikrama vaitAlanI ceSTAonuM pUre- nA rAjayasiMhAsananI bhAgyabaLe prApti karI che. pUruM nirIkSaNa karI rahyo hate. A bAju A pramANe vIra nirvANa 470 mAM mahApalaMga upara jhUlatA vaitAle cAre tarapha daSTi rAjA vikramane avantInI gAdI prApta thaI ane pheravI, te eka thAMbhalA najadIka mugaTadhArI vaitAlanI prasannatA prApta thavAthI pitAnuM jIvana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] eka vijayI ane dAnavIra samrAT tarIke zarU karyu". : 115 : * x X khanne vacce tumula dvaMdvaM yuddha thayuM. ane mahArathI ne sAhasika hatA. vaitAla devatAI zaktivALA hatA te vikrama paNa tenAthI gAMjyA jAya tema na hatA, akhUTa dhIraja ne bhAgyakhaLe vikrame vetAlane parAsta karyAM, parAjita thayelA eka divasa mahArAjA vikrame prasanna thaela vaitAlane pUchyuM ke hai mitra ! mAruM' AyuSya keTaluM che?" tyAre vaitAle kahyuM ke-te vastu hu'vetAle vikramane sadaiva sahAya karavAnI kabulAta ApI. jANatA nathI, mATe mArA svAmIne pUchIne huM tamane jaNAvIza." khIjI rAtre pharI te baMne maLyA tyAre vatAle jag2Avyu ke mahendre tamAruM AyuSya sapUrNa 100 varSoMnu che ema jaNAvyu' che." vikrame kahyuM ke "huM parama mitra! mArA AyuSyamAMthI eka varSanA vadhArA yA ghaTADA mahendra pAse karAvI ApeA."rAjAnI AjIjIbharI arajathI vetAla mahendra pAse Avye ane vikramanI mAgaNI sama'dhI pRcchA karI tyAre mahendre jaNAvyu ke-"mArAthI AyuSyanA nirmANumAM eka kSaNunA paNa pheraphAra thaI zake ema nathI." agni vaitAla pAsethI AvA prakAranA khullAsa jANI vIra vikrame manamAM niSNu'ya karyo ke-mArA AyuSyanA ekase varSamAM koi paNa vadhaghaTa karI zake tema nathI, te pachI zA mATe mAre humezane mATe vetAlanI bhAjanAdikanA prama'dhanI citA lAgavavI ? bIjA ja divasathI vetAlanA bhejanAdikanA prAdhanA niSedha pharamAvavAmAM ALye, vikrama rAtrinA samaye sajja thaine rahyo ane peAtAnA sAhasikapaNAnI pakSA karavA ni ya karyAM. vatAle joyu tA haMmezanA kramane badale kaMipaNa na maLe. te atya'ta kruddha banyA ane jevAmAM vikramane eyeA ke tenA para tUTI paDace, paNa vikramanA parAkrama pAse tene parAjita thavu paDayuM . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat agni vaitAlane aMgenI A jAtanI kathA saritsAgaramAM paNa ApavAmAM AvI che, jayAM vaitAlanu' nAma agnizikha ApavAmAM AvyuM che. teja mAphaka phrema kararacita jaita si`hAsanadvAtrizikAnA AraMbhamAM paNa A kathA ApavAmAM AvI che. x X mahArAjA vikrame tAbe thaela vaitAladvArA cAre dizAnA rAjavIone dakhAvI avantInu' rAjya niSkaMTaka banAvavAnuM kArya hAthamAM lIdhuM. prathama avantIthI mAMDI pazcimettara pradezeAmAM saurASTra sudhInA rAjavIe temaja chantu zaka rAjAonA ma`DaLAne tAbe karI kha'DIyA anAvyA. ane saurASTra upara vikrame peAtAnI sattA jamAvI. avantInI ANu pUrvavata cAre dizAmAM vatavA lAgI ane vikrame ekacakrI rAjya zarU karyuM. * akhUTa dhanabhaMDAra, suvyavasthita 25vahivaTa ane peAtAnA bAhubaLe vikrame peAtAnI kIti cAre dizAe prasarAvI, saurASTranI prajAe paNa mahArAjA vikramanA parAkramanI khuzAlImAM tenA vijaye|tsava ujavI, mahArAjAne apUrva mAna ApyuM. www.umaragyanbhandar.com
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa bIju zrI siddhasena rine saMsarga ne traNamukti pUrvAddha khaMDamAM batAvyA pramANe mahA- hevAthI vAdavivAda karavAmAM teNe ghaNI ja sArI rAjA vikramAdityane vIra nirvANa 470 mAM nAmanA prApta karI hatI. temanI tarkazakti rAjyagAdInI prApti thaI. lagabhaga pAMceka adbhuta hatI. siddhasena sAthenA vAdamAM moTA varSanA rAjyasaMcAlanamAM eka saMskArI rAjavI moTA paMDito paNa hArI gayA hatA. AthI tarIke avantInuM rAjya prajAnA sahakAra ane siddhasenane vidyAne ahaMkAra thayo. ane tene dhArAsabhAnI nItithI calAvyuM ke tenI ema ja thayuM ke mArA jevo samartha paMDita asara mAlavanI prajA upara ghaNI ja sArI thaI. vizvamAM anya nathI, mAlava prajAne joIne zUravIra, svAbhimAnI ane AryAvartanI avicala Tekane sAcavanAro jene jJAnanuM ajIrNa thayuM che ane vidyAnI rAjavI kudaratI saMjogomAM prApta thatAM khumArI caDhI che evA siddhasena divAkare mAlavanI prajAe chUTakArAne dama kheMcyo. pitAnuM mahattava darzAvavA dezATana zarU karyuM. mAlavanI laDAyaka prajAe avantI pratye A ahaMkArI paMDite vicitratAbharyo veSa grahaNa pitAnI vaphAdArI dAkhavavAmAM jarAye kacAsa na karI. eka divasa vikramanA darabAramAM AvI 2AkhI. mahArAjA vikramAditye bAlasakhA bhaTTa. potAne mata daza, sihasenajIe eka mAtranI mitratAnI kadara karatAM amAtyanI pakavI khabhe lAMbI nIsaraNI bharAvI ane bIje khabhe arpaNa karI hatI ane yogya varSAsana bAMdhI mAchInI jALa bAMdhI, eka hAthamAM kedALI ApI guruRNa ochuM karyuM.. rAkhI ane bIjA hAthamAM khaDe page lIdhe. pratiSAnapuranA samartha detraSi nA manA karNATakanA rAjAe tenA AvA vicitra vaye vRddha purohitane paMDita ziromaNi siddhasena veSanuM kAraNa pUchatAM teNe javAba Ape kenAme catura ane zaktizALI putra hato. A huM eTalI badhI vidyA bhaNyo chuM ke tenA si sena zAapAraMgata ane prabaLa tazALI be jAthI mAruM peTa phATI na jAya te hetuthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ======= 4444 118 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pAva mahArAjA vikramane vijayAtsava. ( pR. 115) www.umaragyanbhandar.com
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3172 trus mahArAjA vikramane zrI siddhasenasUri "dharmalAbha " jaNAve che. (pR. 119) 18 C suvarNa puruSanI prAptithI mahArAjA vikrama avatIne RNamukta kare che. ( pR. 120 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyaribhandar.com
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vikramAditya ] : 117 : peTe pATA bAMdhuM chuM. keI sAthe vAda karatAM muzkela che. A narasiMha jevA paMDita bharUcamAM hAvAnA bhayathI kadAca te vAda karanAre UMce vRddha vAdInA nAme prasiddhine pAmela samartha caDhI jAya to tene nIce lAvavA A nIsaraNI jainAcArya che. teoe ApanA jevA seMkaDe rAkhI che. kadI jaLamAM DUbakI mAre tene jALathI vAdIone abhimAnane pAro nIce utArI kheMcI kADhavAnI ha' yukti parAvuM chuM. ane vijayanI prApti karI che. teo paNa saMsArI tethI paNa mArI sAthe vAda karanAre jamInamAM avasthAmAM brAhmaNakuLamAM janmela hatA paNa pesI jAya che tene A kodALIthI bahAra kADhI tatapazcAt sAcA mArganuM anveSaNa karatAM zakuM chuM. hArIne namra banI jAya te A jainaSama banyA. AcArya banyA bAda janapuLAmAMthI khaDanuM taraNuM kheMcI kADhI tenA ghanA tattvonusAra je je vAdIe temanI mukhamAM levarAvuM chuM. he rAjana ! A mATe sAthe vAta karavA gayA che temane teoe meM A jAtane veSa dhAraNa karyo che. potAnA ziSya banAvyA che. AvA sUrIzvarane Apa jIte tyAre ja A5 kharA vAdI gaNAo, karNATAnA narezane vicitra veSadhArI bAkI to ApanuM mithyAbhimAnIpaNuM che. paMDitathI acaMbo thayo chatAM karNATakanA vidvAna paMDita sAthe sihasenane vAdamAM utAryA, jemAM A pramANenuM kauzaMbInA rAjya darabAra siddhasena jItyA. tyArapachI mahArASTra, maga, pitAnA abhimAnanuM khaMDana thatuM joI svakAzamIra, goDa vigere dezamAM siddhasena pharI mAnanA rakSaNAthe kedhita banela siddhasenajIe vaLyA paNa temanI sAthe heDa karavAmAM koI pitAnA pratispardhIne jaNAvyuM ke-huM siddhasena TakI zakayuM nahi. tyAre ja kharo ke jyAre ahIMthI jaI vRddha vAdIne harAvuM. tarata ja tvarita gatie uttara bhAratanI musApharImAM aneka paMDito. siddhasenajI bharUca AvI pahoMcyA paNa je ne jItatAM kosaMbInI rAjyasabhAmAM emanA divase teo bharUcamAM AvyA te divase temane mAthAne eka paMDita maLe teNe kahyuM ke-"he. samAcAra maLyA ke vRddha vAdI sUrIzvarajI vAdI siddhasenajI! Apane sAco ja vAda karo Aje ja ahIMthI vihAra karI gayA che. hoya te Apa narakezarI pAse jAo. Apane abhimAnI siddhasenane te vAda karavAnI ja atyArasudhImAM prApta thaela vAdIo bakarAM dhUna magajamAM hatI eTale ghaDIno paNa vilaMba tulya ja hatA. ane atyArasudhI tame bakarAo karyA vinA teo "hamaNAM ja tene pakaDI sAthe ja bAtha bhIDI che ema kahevAmAM jarA pADIza" ema vicArI tarata ja temanI pAchaLa paNa atizayokti nathI. tamoe haju nara cAlI nIkaLyA. te mane bheTe vRDhavAdI sUrIsiMhanI be DamAM hAtha nAMkhyA ja nathI. he zvarajI sAthe eka jaMgalamAM thaye. abhimAnI paMDitajI! maNidharane mAthethI maNi le sahele che paraMtu te narakezarIne jItavA vaDhavAdIe temane upadeza deve zarU karyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ L: 118 : [ samA jenA javAbamAM siddhasene cIDhAIne kahyuM ke-he DavAnuM eTale samayajJa teoe te lokone mahArAja! huM upadeza sAMbhaLavA nathI Avyo samajAya teve garabe gAye, je sAMbhaLI paranta vAda karavA Avyo chuM. huM vAdI vijetA gevALe khuza khuza thaI gayA ane vRddhavAdI siddhasena che, jenA nAma mAtrathI, siMha gaje. jItyAnI jAherAta karI. pratijJAthI baMdhAela nAthI jema mRgalAo nAse tema vAdIo saMtAI siddhasene vRddhavAdIne kahyuM ke mane Apane jAya che. huM Apane choDuM tema nathI. kAM te ziSya banAve, kAraNa ke paMcanA kathana mujaba hAra kabUla karo athavA mane chatI vaziSTha Ape mane chaLe che. banAve. vicakSaNa sUrIzvare jaNAvyuM ke he sihavicakSaNa vRddhavAdI samajI gayA ke siddha- sena ! A kAMI vAda na kahevAya. gavALAne senane vidyAnuM ajIrNa thayuM che. lakSaNazAstranA mana paMDitanI zI kiMmata ? ApaNe have rAjajANakAra vAdI sUrine siddhasenane jotAM khAtrI sabhAmAM jaI vAda karIe, ApaNI sAcI thaI ke A mahApuruSa mahAna prabhAvazALI che. parIkSA mAM thaze. siddhasena temaja vRddhavAdI ane tene je zAMtithI yogya rIte deravavAmAM sUri vinA vilaMbe bharUca AvyA. bharUcamAM Ave te mahAna zAsanaprabhAvaka bane. eTale te samaye nahapaNa rAjAnuM rAjya hatuM. rAjasiddhasenane zAMta pADatAM temaNe kahyuM ke-he sabhAmAM paMDite samakSa pharI vivAda thayo jemAM bhAI! vAda karavAnI mArI nA nathI paraMtu siddhasena hArI gayA. pariNAme potAnI kabUlAta jAya telanAra te koI paMca joIe ne! mATe pramANe teoe jaina sAdhupaNuM aMgIkAra karyuM. paMca nakakI kare. ane temanuM nAma kumudacaMdra rAkhavAmAM AvyuM. vidvAna ane zAstrapAraMgata kumudacaMdra a9pa siddhasenane eka ghaDIne paNa vilaMba asahya samayamAM jainazAne abhyAsa karI lIdho. thata hato eTale teNe A samaye ne te sthaLe temanI apUrva buddhizakitathI gurue temane hAjara rahela gevALI Aone ja paMca nImyA sarvajJaputra' nuM birUda arpaNa karyuM. ane pitAne pUrvapakSa upADe. keTalAka samaya bAda A vidvAna paMDitavyAkaraNa, zAstra, nyAya ane mImAMsA ziromaNInI kadara karatAM vRddhavAdIsUrIupara saMskRta bhASAmAM joradAra bhASaNa karyuM" zvarajIe temane sUrIzvarajInI padavI arpaNa ane pitAne pUrvapakSa vidvattApUrNa bhASAmAM rajU karyo paNa azikSita bharavADa leke kazuM karI ane temane samartha jainAcArya banAvyA, samajI zakayA nahI. vRddhavAdI sUrIzvarajIe eka samaye vihAra karatAM teo mahArAjA vicAryuM ke-zAstranA ajJAna bharavADo AgaLa vikramAdityanI pATanagarI ujainImAM padhAryA, bheMsa AgaLa bhAgavata' e pramANe vedAMta, lokoe temanuM bhavya svAgata karyuM. hajAro vyAkaraNa, nyAyanuM vyAkhyAna niSphaLa ja nava- mANase temanA upadezane lAbha uThAvavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] = 119 : lAgyA. ekadA sUrizrI ujajenInA rAjyamAga sthaLe vihAra karI gayA. tatpazcAta teo ghaNA upara thaIne jaI rahyA hatA evAmAM ke e samaya bAda bhikSuSe punaH ujajainanA rAjyatemanI sarvajJa putra tarIke jaya jaya bolAvI. darabAramAM padhAryA. temaNe AvIne rAjAnI barAbara te ja samaye mahArAjA vikramAditya ratutinA cAra loko kahI saMbhaLAvyA, jene hAthI upara besI rAjyadarabAre jaI rahyA hatA. bhAvArtha nIce mujaba che. nagarajananA mukhathI siddhasenanI sarvajJa. (1) he rAjana! tame badhuM ja Ape che, putra tarIke prazaMsA thatI sAMbhaLI temanA tevI stuti paMDite kare che te beThuM che, kAraNa sarvajJapaNAnI khAtrI karavA rAjAe rastA parathI ke tamo zatruone pITha ApatA nathI ane pasAra thatAM siddhasenajIne hAthI para beThA parastrIne chAtI ApatA nathI. beThA ja mAnasika namaskAra karyo. (2) he rAjana! tamArA mukhamAM rahela sarajJAnabaLathI temaNe rAjAnA manabhAvane ravatI ane karakamaLamAM rahela lakSamI jaI jANI, jamaNe hAtha UMcA karI dharmaDhAma kahI kAtine krodha caDhe chejethI te kIti' dezAM. AzIrvAda Apyo eTale rAjAe hAthIne taromAM jaI ApanA guNAnuvAda gAyA kare che. Ubho rAkhI AzIrvAda ApavAnuM kAraNa pUchayuM, zrI siddhasene kahyuM ke tame e mane karelA (3) he rAjana! tamArI pAse je mAgane mAnasika vaMdanane meM A AzIrvAda samUha Ave che. (bhATa cAraNe vigere)te ApanuM Apyo che. parAkrama ane vIratA joI digUmUDha bane che. AvI ApanI jagatamAM gavAtI vIratA ane A pramANenA siddhasenanA pUrvajJAnathI dhanuvidhA Ape kayAM prApta karI? cakita thaI rAjAe tenA pAritoSika tarIke eka karoDa suvarNa mahAranuM dAna ApyuM. sUrI (4) he rAjana! tamArA mukhamAM rahela sarazvarajIe jaNAvyuM ke ame jaina sAdhuo svatI ke jenA nAda jagatane Azcaryamugdha karaakiMcana ja rahIe chIe, parigrahane nAro bane che, evA he sUryavaMzI rAjana! tamArA amAre tyAga hoya che. phakta mAdhukarI karI, parAkramanI amaratA prApta kare evo tamAro ghara-gharathI gocarI lAvI ame udarapati: jamaNo hAtha eka vizALa samudramaya banela che. karIe chIe. amane dravyanI sAthe koI paNa tamArI paDakhe rahelI sunArUpI nadI tamane eka prayojana nathI. jJAnAbhyAsa ane pama pracAra kSaNa mATe paNa vikhUTI mUkatI nathI. AvuM tamAruM e ja amArA jIvanavyavasAya che. bAda rAjAe ravaracha mAnasa ke jene mAnasa sarovaranI upamA sUrIzvarajIne vizeSa paricaya sAthe ane pari. A5 te paNa ochI che. AvA mAnasa sarova 2mAM kone pANI pIvAnI IcchA na thAya? NAme vikramanA mana para sUrijInA prabhAvanI Gii chApa paDI, ujajainathI siddhasenajI anya A pramANenA zreSTha koTInA bhAvArthavALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 12 : * [ samrAddh cAra zlAka eka ajANyA bhikSuke gupta jainali Mge kahI sabhaLAvyA. AvA vidvattAvALA zleAkeA siddhasenajI sivAya anya koI na banAvI rAtrinA nagaracarcA jotAM mahArAjA vikramA dityane eka ghAMcInA kuTuMba sAthe bheTo thaye. adhArI rAtrInA dhArapaTamAM rahela zake tevA niSAra karI mahArAjAe siddha-rAjavIe A ghAMcInA mukhamAMthI mALavA daridratAmAM DUbela che chatAM khalIrAjA jevA vikramAdityane pRthvIne RNumukta karavAnI kema prabhu samuddhi ApatA nathI ?' tevA zabdo sAMbhaLyA. du:khanA bhAthI pIDAtA ghAMcInA vAyAnI asara pUrepUrI thai ane mAlAne RNumukta karavAnA prabaMdha karI vikrame kASAyakSane chUTA hAthe dAna karavAnu' jaNuAvyu', senajIne tarata ja ALakho kADhyA ane manavAMchita mAgaNI karavAnuM kahyuM. siddhasene peAtAnA jainAcAra pramANe peAtAnA mATe koI paNa mAgaNI na karatAM jaNAvyu ke~ rAjana! ApanA rAjyanI prajA RNuthI bhArAbhAra dakhAela che teA tene RNamukta karI. bhAgyayeAge banyu evu' ke-te ja divase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhasena vikramAdityane pUrvabhava saMbhaLAvI pratibadha pamADe che. (pR. 121) . avaMtIne RNumukta karavA mATe AcArya zrIsiddhasena vikramane bharasabhAmAM AzIrvAda Ape che. (pR. 1rara ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ EFFEE IFE STE===UF JFEBR LCUL guNavezamAM rahelA zrI sidhdhasena divAkarajI mahAkALanA maMdiramAM mahAdevanA liMga pAse besatAM krodhita thayelA vikramAditye temane sajA karavAnI AjJA ApI, jema jema siddhasenajInA deha para zikSA thatI gaI tema tema rAjAnA aMtaHpuramAM rANIo para agamya rIte prahAro thavA lAgyA. (pR .16 8) aMta:puranA kelAhalathI Azcarya pAmelA vikramAditya jAte mahAkAla maMdiramAM Ave che, ane guptavezamAM rahelA zrI siddhasenajIne 88 mahAkAla " nI stuti karavA kahe che. ( pR. 16 8 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 mahArAjA vikramane pUrvabhava vikramAditye gAmamAM A traNenI bhAIba`dhI ane prItibhAva vakhaNAtA. bhAgyavazAt A traNe mitrA eka sAthe sahiyArA vyApArI banyA, kramavAt vepAramAM dravya khUTI javAthI nidhana anela A traNe mitrA AghATapuraneA tyAga karI lakSmIpura tarapha cAlyA. rastAmAM madhyAhna samaye eka taLAvanI pALa upara bhAtuM khAvAnI taiyArI karavA lAgyA tevAmAM te traNenAM prabaLa puNyAye, jemanuM zarIra tapathI du`La banyu che. evA e mahAtapasvI munie tyAM pAryA. temane jotAM ja caMdre kahyuM ke-he mitra ! ApaNA bhAgyece tapasvI munirAjone vaheArAvavAnA lAbha mA che, mATe ApaNe zuddha evu' bhAtu vahArAvI supAtradAnanA lAbha levA joIe, eka vakhata mahArAjA atizaya vinayapUrvaka zrI siddhasena dIvAkarajIne nIcenAM pAMca prazno pUchyA. (1) hai gurudeva ! kayA puNyathI mane A rAjyagAdInI prApti thaI ? ( 2 ) A agnivaitAla dhruva pUrva janmanAM kayA puNyathI mane dareka kAryomAM sahAyatA kare che ? ( 3 ) A bhaTTamAtra pradhAna mArA upara kayA kAraNeAthI bALapaNathI ati prIti dhAve che, (4) me' ati maLavAna evA khapara(cAra )ne haNyA e banAva zAthI anya ( 5 ) hu' sA varSanA dIrghAyuyI zAthI thaye A pAMce praznonA uttaramAM zrI siddhasena dIvAkarajIe jaNAvyuM ke"rAjana ! ghATapu nAmanA zaheramAM caMdra nAmanA vaNika rahetA hatA, jenA rAmA ane bhImA nAmanA be mitrA hatA. A baMnenA zuka upara pUrate bhaktibhAva hatA ane AkhA 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat prAcIna graMthakArA paNa kahe che keH-- no tersi kuviyaMva dukkha makhilaM Aloyae sammuhaM / no millei gharaM kammaM kavaDiyA dAsivtra tersi siri // www.umaragyanbhandar.com
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 122 : [ samrATuM sohaggAi guNA cayaMti pUrvajanmane vIra nAmane tArA na guNA baddhava tesi tnnuN| ghAtaka vepArI ghaNA kALa sudhI ajJAna je dANaMmi samihi kaSTane bhegavI A janmamAM kha52 nAmane parAkramI cAra thaye. jene prabaLa puNAInA yastha jaNaNe kuvvaMti jattaM jaNA // 1 // yoge tuM haNuM zakaye. te ja mAphaka pAchalA A pramANe ucca keTIne bhAva dharAvI bhavamAM eka kasAI bakarAne mArato hato, vaNika mitranI preraNAthI traNe mitroe baMne aNInA samaye te te bakarAne bacAve munivarane namaskAra karI bhAvapUrvaka nirdoSa tenA pratApe tuM so varSane dIrgha AyuSya AhAra paherAvI supAtradAnane apUrva lahAvo vALo banyo. lIdho. bAda te kAryanuM anumodana karatAM duHkhI AtmAo pitAnA karmanA karatAM teoe anukrame lakSamIpura nagaramAM pratApe ja duHkhI thAya che, paraMtu dayALu jaI akhUTa dravyanI prApti karI punaH bhavya jIve tevA duHkhI A jIvane bacAvaAghATapuramAM AvyA. ahIM vaNika caMdrane vAthI lAMbuM AyuSya bhogave che. Arogya, vIra nAmanA eka vepArI sAthe takarAra thaI apUrva zarIrateja, majabUta zArIrika jemAM uddhata vIre caMdrane ghaNe ja mAra mAryo baMdhAraNa, viziSTa baLa, uttama saubhAgya, jenA vege caMdra maraNa pAmI supAtradAnanA nirmaLa yaza, uttama bhegasAmagrI, akhUTa prabhAve gaMdharvasenanA putrapaNe tuM utpanna thaye. lakSamI ane AjJAMkita kuTuMba parivAra vigere tuM garbhamAM hato tyAre tArI mAtAe lAbha dayAdhamanA pAlanathI ja prApta thAya che. sUryanuM svama joyuM tethI tArA nAma AgaLa A pramANe siddhasena divAkarajInA Aditya zabda jeDI tArA pitAe vikramAditya mukhathI patanA pUrvajanmanI hakIkata sAMbhaLI evuM tAruM nAma rAkhyuM. mahArAjA vikramAditye pAchalI jiMdagImAM he rAjavI ! tArA pUrvajanmanAM be paraloka sAdhanamAM raktabanI puruSAtha praga mitre rAma ane bhIma anukrame bhaTTa mAtra AdaryA. ane anivaitAla tarIke jamyA. pU mahArAjA vikramAditya prauDhAvasthAe bhavanAM puNayathI tu baMne upara raha rAkhe pahoMcyA hatA. mana, vacana ne kAyAnA che ane teo paNa tArA upara teTale ja pegone yathAzakti dabAvI, AtmadaSTi sateja prema dharAve che. karI teo dhamAMnaSThAna AcaravA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 4 thuM suvarNapuruSa ne pUtaLInI prApti. mA jarAti sarvatra = vighA = = Raa bahAra AvyuM. A samaye mane jAti thaI ke rakhe Akhe mahela mArA upara tUTI paDe? mahArAjA vikramAditya jevA bhAgyAtmAne suvarNapuruSanI prApti kaI rIte thaI tenuM nive- A gAmamAM rahetA aneka jozIo ane dana rajU karatAM prAcIna graMthakAra jaNAve che ke- zilpIone aneka prakAre pUchavA chatAM tenuM raha stha kaI paNa jaNAvI zakayA nathI. ke rAjana! eka vakhata ujajenI prakhyAta dAMta gata rAtrIe ja A banAva banela che. mArA nAmanA zeThe hAthamAM leNuM laI, rAjasabhAmAM hadayanI zAMti mahAna jyotividathI paNa na AvI vinayapUrvaka mahArAjAne jaNAvyuM ke- thavAthI mane ema lAgyuM ke jarUra A mahelane he rAjana! meM zubha muhurtamAM eka mahela bheda mahArAjA vikramAditya sivAya anya koI badhA che jemAM mane mane puSkaLa dravyane ukelI zakaze nahi; mATe AnA ukela mATe kharca thAya che. tenI pAchaLa meM ati- ApanI pAse khAsa AvavuM thayuM che." buddhiparizrama karI tene rAjamahela je ja ati zALI rAjavIe dAMta zeThane pUchayuM ke "A vaibhavazALI banAvyA che, jenuM zAstrokta vidhi mahela pAchaLa Ape keTalo kharca karyo che?" pramANe vAtu karI temAM huM rahevA gayA. zeThe jaNAvyuM ke-"lagabhaga traNa lAkha rUpIA tenI pAchaLa kharcAyA che." mahArAjAe tarata ja te mahelamAM rahevA jatAM ekAda be divasa khajAnacIne hukama karyo ke "A zeThane dhavalathayA bAda eka rAtre huM palaMga upara sUte hate gRhanI kimata rUpIA traNa lAkha cUkavI Apo tevAmAM madhya rAtre "paDuM chuM, paDuM chuM" e ane have pachI haMmezAM temAM nitya sAMjane akasmAta avAja thaze. AthI huM jAgrata thaye Ama darabAra bharavAnI (tyAM) goThavaNa kare." ane meM gabharATamAM ja kahyuM ke "tuM paDIza mA" ATaluM bolIne ja ekadama UDI huM eraDAmAMthI vicakSaNa buddhizALI rAjavInI AjJAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 124 : A mahelanA te ja oraDAmAM te ja divase darabAra bharavAmAM Avye ke jyAMthI paDuM chuM" eve avAja AvatA hatA. darakhAra barakhAta thayA pachI dAMta zeThavALA palaMga upara mahArAjA nirAMte jaine sUtA. kharAkhara madhyarAtrInA samaye " paDuM' chu " evA avAja rAjAne sa'bhaLAyA. 66 mahA asAdhAraNa sAhasika ane mahAna bhAgyavidhAtA mahAna vikrame niDaratAthI kahyuM ke 'paDuM' che, paDuM chu" ema zu' kahe che? paDavu' hAya tA tarata ja paDe." mahArAjA vikramanA ATalA zabdo bahAra paDatAnI sAthe ja temanI sanmukha chAparA uparathI eka suvaNa puruSa AvIne UbhuM rahyo A pramANe mahArAjA vikramAdityane evI jAtanA suvarNa puruSanI prApti thaI ke tenA jeTalA avayava| kApavAmAM Ave teTalA mIje divase hatA tevA ne tevA ja thaI jAya. // AvA kalpavRkSa tulya suvarNa puruSanI prApti khAda mahArAjAe samatha zrI siddhasena dIvAkarajInA upadezathI mAlava (avantI) prajAne Rkta karI. paradu:khabhaMjana mahArAjAe dAna devAmAM eTalI badhI udAratA dAkhavI ke jenA yeAge itihAsane pAne A rAjavInI amara kRti tulya vikrama saMvatsaranI amara sthApanA thai ke jenu' Aje 2002 tu' vaSa' cAle che. x * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat X [ samrAT eka vakhata eka daridra mAsa rAjyadarabAramAM lAhanI banAvela atyaMta duHkhanI "daridratAnI putaLI" nAme eka putaLI laIne Avye ane vinayapUrvaka mahArAjAne namana karI jaDDAvyu` ke- he rAjana ! Apa jevA dAnezvarInA rAjayamAM dare vastuo vecAi-kharIdAI jAya che. A jAtanI khyAti bhAratamAM prasarela hAvAthI huM ghaNA ja dUranA pradezathI A daridratAnI putaLI laya ujjainInA ceArAsI cauTAmAM vecavA mATe bhaTakaceA, parantu kAie te kharIdI nahi ane UlaTA mane dhamakAvyeA ke "jANI joine daridratAne kharIdhru kANu ? kaLAnA namUnA tulya manAvela A dari vratAnI putaLInA vecANu athe' tenI kadara thaze ema mAnI hu' utsAhapUrvaka ujjainImAM AvyA hatA paNa Apa jevAnA rAjyamAM mArI kadara na thatI joI huka duHkhanI lAgaNI sAthe svadeza pAche| kuru' chuM." paradezI kArIgaranI kadara karatAM mahArAjAe tene eka lAkha dInAra ApI leDhAnI putaLIne khajAnAmAM mukAvI. te ja rAtrinA samaye rAjyamahelamAM sUtelA mahArAjA vikramane pahelA pAramAM hAthIenA adhiSThAtA devAe pratyakSa AvI kahyuM ke-'he rAjana ! Ape daridratAnI pUtaLI kharIdela DAvAthI amAre ahIM rahevuM yAgya nathI." te ja mAphaka bIjA prahara gheADAonA adhiSThAtA devatAaiai tathA trIjA prahara lakSmIe pragaTa thai upara pramANe ja kahyuM, www.umaragyanbhandar.com
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] sAhasika nRpatie traNe praharanA deva. tAmA cAlyA gayA chatAM zAMti jALavI. ceAthA prahare eka divya tejasvI puruSa pragaTa thaye| ane teNe kahyuM ke--" huM rAjan ! huM' satya nAmane dhruva chu ane tArI sAthe janmathI ja madadagAra tarIke rahela chu, paNa have paga chUTake huM javAnI rajA mAguM chuM', kAraNa ke te" dri-pUtaLIne grahaNa karI che." : 125 : aSiSThAtA vigere traNe devatAo pAchA AvyA ane temaNe jaNAvyu ke javAnA maketa karI save amene chetaryAM che, ane have jyAre sattva tame pratye prasanna thayA che tyAre have amArAthI jaI zakAya nahI, " mATalu kahI sava svasthAne gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // mahArAjAnA satyanI parIkSaka daridratAnI pUtaLI paNa A samaye mahArAjAmAM raheta sattvanA kAraNe suNanI khanI gai, ane teNI paNa mahArAjAne kAmadhenu tulya phaLadAyaka banI rAjavInI dareka icchAo pUrNa karavA lAgI ke jenAM yeAge mahArAjAe avantI prAMtanI ane ujjaina tenA ATalA zabdo sAMbhaLatAM ja vikrame sAhasikatAthI myAnamAMthI talavAra kheMcI tenA upara ghA karavA hAtha ugAmyA. jyAM A prabhAvazALI devatA upara rAjA ghA karavA jAya che tyAM satve kahyuM ke-"he rAjana ! huM tArA AvA prakAranA satyathI prasanna thaye "nI rAjyagAdInA si'hrAsanane iMdrAsanane puNa ema kahI te tarata ja adRzya thaI gayA. tenA adRzya thavA bAda tarataja hAthI ne azvanA lajjita kare tevI rIte ratnamaya atrIsa putanIthI ala'kRta ane prabhAvazALI manAvyu. www.umaragyanbhandar.com
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa pAMca puruSArthanI parIkSA eka samaye rAjyasabhAmAM mahArAjA vika. sAhasika mahArAjAe potAnA peTamAM mAravA mAditya aneka vidvAna sAthe vinoda karatA beThA mATe sTAra kheMcI ane jayAM te mAravA jAya che hatA tevAmAM eka paradezI sAmadrika zAstrI tyAM ja zAstrIe kahyuM ke-"rAjana ! Apa A AvI dAkhala thayo. teNe vinayathI mahArAjAne zuM kare che? A kaI jAtanuM sAhasa?" tyAre namana karI, mahArAjAnA sAmudrika lakSaNe je vikame kahyuM ke-"huM peTa cIrIne evu AMtapitAnuM mastaka dhaNAvyuM eTale mahArAjAe ciMha tamane dekhADuM ke jethI Apane paMDitane pUchayuM ke-"he vidvAna ziromaNiI khAtrI thAya ke A cinha sarve lakSaNe karatAM A pramANe mastaka kapAvavAnuM kAraNa zuM ?" ati zreSTha che." zAstrIe kahyuM ke "rAjana ! batrIsa sAmudrika javAbamAM zAstrIe jaNAvyuM ke-"he. lakSaNathI adhika parAkramI satya lakSaNa adyApi rAjana ! satyavacana kahenArane koIpaNa jAtane mArAmAM jANavAmAM na hatuM ke je sarva lakSaNe doSa Apa na vahero te huM satya hakIkata karatAM caDhI jAya evuM sarvottama che. te parAkramI jaNAvuM." rAjAe tene abhaya ApatAM teNe vIratAnuM lakSaNa A5nAmAM che jenA vege Apa kahyuM ke-"A5 sAmudrika zAsana maMtavya mahAna vikramI gaNAyA che ane nAma pramANe pramANe apalakSaNunA bhaMDArarU5 che chatAM ApanAmAM sarve guNa samAveza thaele che." chanu dezanI sAmrAjyalakSmI tamo bhege che. A joI mane sAmudrikazAstra upara tiraskAra parakAyapravezaAvyo che. jenA prabhAvathI Apa cAdavartI tulya rAjya kare che evuM koI paNa aMtargata kAraNa eka vakhata mahArAjAne patinI sAthe huM ApanAmAM jete nathI." thayela vAdavivAda uparathI jaNAyuM ke parakAya pravezanI vidyA e paNa kharekhara jANavA jevI A pramANe vidvAnanuM vacana sAMbhaLatAM ja che ane jyAM sudhI e vidyAnI prApti thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 127 : nathI tyAM sudhI badhuM nakAmuM che. A vidyAnI rAjavIe te na mAnyuM. eTale yogIrAje prApti athe sAhasika mahArAjAe zrI nAmanA jaNAvyuM ke-"he rAjana ! tArA haThavAdanuM pari. parvata upara bheravAnaMda nAmanA rogI pAse NAma mArI jJAnazakti pramANe tane duHkhadAyaka jaI lAMbA samaya sudhI tenI sevA karI. nIvaDaze tene khyAla rAkhI tene yogya A lAge te pramANe kara." chatAM jyAre rAjavIe mahArAjA vikramanI pave A gInI pitAne haTha na mUkhyo tyAre mahArAjAnA A sevAmAM uparokta vidyAnI prApti arthe eka grahathI gurue parakAyapravezanI vidyA brahaputrabrAhmaNa paNa Avela hatuM. ne ApI ane tyArabAda mahArAjAne ApI eka samaye A brahmadeve mahArAjAne A pramANe vidyAnI prApti thayA bAda jaNAvyuM ke-"he rAjan ! ApanI pUrve A baMne jaNAM ujainImAM AgyA. nagaramAM vidyAnI prApti arthe huM gurudevanI sevA karI pravezatAM ja potAnA mAnItA paTTAtinA rahyo chuM, te tamAre mArA sivAya guru mRtyunA samAcAra mahArAjAne maLyA. vidyAno pAsethI A vidyA prApta karavI nahi." anubhava levA mATe rAjAe potAnuM zarIra paropakArI ane ekavacanI rAjavIe brAhmaNanA 2kSaNamAM rAkhyuM ane te hAthInA brahyadevanI vinaMti 2vIkArI. jyAre gurudeva zarIramAM praveza karyo. vikamane vilA ApavA taiyAra thayA tyAre vinayI rAjavIe gurune jaNAvyuM ke A pramANene mahArAjA vikramanA he gurUdeva ! Apa A vidyA prathama A zarIranA lAbhane durupaga pelA kavArthI brAhmaNane Ape ane tyArabAda mane Apo. brAhANe karyo. brAhmaNe rAjAnA kheLIyAmAM praveza karI potAnuM zarIra suvyavasthita mUkayuM. kAraNa ke te lAMbA samayathI ApanI sevAmAM upasthita thayela che." vikramanA zarIramAM pravezela brahmadeva rAyakAra bhAra calAvavA lAgyA ane rANIone paNa gurue jaNAvyuM ke-"he rAjana ! A te upabhegI banyA. brahmaputra A vidyA mATe sarvathA ayogya che, kAraNa ke te vArthI ne halakI vRttine che." A ghaTanAthI rAjA khUba akaLAyo ane tene pazcAttApa thayo ane gurUnA yogIrAje mahArAjAne pitAne haTha mUkI kahela zabda vAraMvAra yAda lAvI te atyaMta vidyA grahaNa karavA jaNAvyuM tyAre TekIlA muMjhAvA lAgyA. A parvatano ullekha bhavabhUtinA mAlatImAdhava nAmanA nATakamAM maLe che jemAM A saMjogavazAt raNavAsamAM rahela eka parvatane gIgAnA raheThANa tarIke maMyakartAe 5 5TanuM petAnI najara sAme mRtyu thatAM jaNAvyA che, rAjAe hAthInI kAyAmAMthI mukti meLavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 128 : peApaTanI kAyAmAM praveza karyo, tapazcAta marela ghIleADInI kAyAmAM praveza karyo. peAtAnA vahAlA paiApaTanA maraNathI rANI atyaMta zAkAtura banI. mahuvANInA zekanA nivAraNa athe' teNInA premamAM viSa yAMSa anela brAhmaNe mahArAjAnA zarIrane tyAga karI pepaTanA zarIramAM praveza karI peApaTane sajIvana karyo. acAnaka sAMpaDela A khAsa lagnasarA mATe- uparAMta banArasI jarI jyeAje sIkanI * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ samAT takanA lAbha ane cega sAdhI tarataja vikrame tyAM paDela pAtAnA zarIramAM praveza karyo ane popaTane pAMjarAmAM 'dha karI tene tenA kramanuM phaLa bhAgavavA dIdhu. hindu sTorsa A pramANe mahArAjA vika mAdityane prathama grAse makSikAnI mAphaka parakAya-praveza vidyAne anubhava thavAthI teNe tenA upayega karavA mUkI dIdhA. suratanuM' rezamI kaeNTIMga. zarTIMga temaja zeravANI mATe spezyala sIlka sA DI o kheDA, brekejha mATe saskArI strIpurUSAnu' zAnadAra kharIdIsthAna kAlabAdevI rADa, phAna H 29118 www.umaragyanbhandar.com
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa che mahArAjA vikramanI nagaracarcA eka vakhata mahArAjA rAtrInA samaye sAdhAraNa rIte eka zeraDInA sAMThAmAMthI moTuM mahAkAla maMdiramAM thatuM nATya jevA aMdhera pAtra bharAya che, chatAM A samaye Apane pacheDI oDhI chUpA veSamAM gayA hatA tyAM je ApavAmAM Avela pyAle paNa mahA muzIbate zreNInA putra taraphathI A nATaka karAvAtuM bharAyo che, mATe jarUra AmAM kAMI paNa bhedya hatuM tenI saMpattinuM varNana sUtradhArane maoNe jaNAya che." prasaMgopAtta sAMbhaLI rAjAne tenI saMpattine rAjAe tene kahyuM ke-"tuM paNa buddhizALI lebha thaye. che mATe vicArIne kahe" tyAre bhaThThamA guNi amaka samaya pachI cAlu nATakamAM mahA- kAe kahela zabda jaNAvatAM kahyuM ke-"cakAra rAjAne tRSA lAgI eTale najadIkamAM rahetI guNikAe ja kahyuM hatuM ke pRthvI patinuM mana mukhya rAjyagaNikAne gherathI mAtra mAraphate A samaye prajAnI viruddhamAM thayuM jaNAya che. pANI maMgAvyuM. A gathikAe mahArAjAne mATe prathvIne rasa paNa kSINa thayo che.'' mATe pANIne badale potAnA bagIcAnI zeraDI. ne mITho rasa mokalavAno nizcaya karyo ane rAjAne paNa tenI buddhinI kuzaLatA joI rAjAne mATe rasa levA te pite vADIe gaI. a.zcarya thayuM. bAda mahelamAM jaI palaMga zeraDImAMthI rasa kADhavAno prayatna karyo chatAM te upara sUtA sUtA tene vicAra thaye ke prajAne aDadhe khyAla paNa bharI zakI nahi. aMte paDyA vagara paNa mAtra mAnasika vicArathI mahAmuzIbate vAle bharI ghaNA samaye potAne pRthvInA rasamAM kSINatA thaI mATe havethI huM mukAme AvI ane mAla bhaTTamAtrane Apyo. prajAne nahi pIDuM. guNikAne gherathI Avela zeraDIno rasa pIdhA A pramANe nizcaya karyA bAda sattAbAda rAjAe vAra lAgavAnuM kAraNa bhaTTamAtrane parIkSArthe bIjI ja rAtre mahArAjA guNikAne pUchayuM tyAre teNe khinna thaI kahyuM ke-"he rAjana! ghera gayA, tarata ja AMkhanA palakArA mAtramAM 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 130 : [ samrATuM AnaMdathI rasane ghaDo bharI guNikAe mahuM akasmAta jAgI UThyo ane AkAzamAM zukra rAjAne arpaNa karyo. ane guruthI caMdramaMDaLane gherAeluM jemAM teNe A samaye zeraDIno rasa pItA bhaka mAtra potAnI strIne jagADI. ane caMdramaMDaLanI tarapha joI guNikAe kahyuM ke he paMDitajI ! sthitithI rAjA upara prANasaMkaTa AvyuM jANI have rAjAnuM mana prajA upara 2 ja che ema tenI zAMti mATe teNe potAnI strIne zIdhra pRthvIno rasa sUcave che." guNikA para prasanna hemavAnAM dravya lAvavA kahyuM. thaI rAjAe tene muktAhAra bakSI sa Ape. A badhI vAtacIta mahArAjA sAMbhaLatAM x x x hatAM. tyAM te brAhmaNa strIe javAba Ape ke eka vakhata pRthvIne traNamukta karatA "rAjA samasta mAlavane mukta karavA taiyAra rAjana nagacarcA artho adherapacheDo e zrI thayA che chatAM mArI sAta dIkarIone paraNApraja kaI rIte duHkhI che ane te kaI rIte sukhI thavA dravya joIe che te A patA nathI, te A thAya te vicAramAM pharatA hatA. adhikArI kaI ratana dAnavIratA ?" ATalu belA vAda taraphathI prajAne koI paNa jAtanI kanaDagata ta sroe aMtaranA zubhAzISa detAM kahyuM ke thAya che ke kema tenI paNa rAjAne mAhitI " he parama kRpALu paramAtmA ! paraduHkhabhaMjana maLatI hatI ane nyAya barAbara cUkavA. rAjAne dIrdhAyuSa Apa." A pramANe te brAhmaAvA prakAranI carcAne buddhizALI pue NIe rAjAne AzIrvAda ApI pitAnA patinagaracarcA nahi paraMtu vIracarcAnI upamA devane hemakriyAmAM sAtha Apyo, pariNAme ApI che. mahArAjA uparanA prANasaMkaTanuM nivAraNa thayuM. eka samaye rAtrInA samaye mahArAjA mahArAjAe te brAhmaNa kuTuMbane tenI aMdhArapacheDe oDhI cauTAmAM pharatA hatA. dIkarIonA lagna jeTaluM dravya sArI rIte te samaye eka jAtane udAratAno ahaMkAra arpaNa karyuM eTaluM ja nahi paraMtu tenI lAvI temaNe vicAra karyo ke-huM savAranA ja daridratAnuM paNa nivAraNa karyuM. dAnavIra rAjavI tarIke kItithaMbha U x x x karAvIza. A ja samaye barobara sAmasAmAM pRthvI para aneka zubha kAryo karI, akhUTa be AkhalAonA trAsathI bacavA mahArAjAe kIti prApta karI prajAne ati raMjita banAvI eka daridra brAhmaNanI baLada bAMdhavAnI DahelInA vikama AryAvata para suzAsana calAvyuM. A thAMbhalAne Azraya lIdhe. A baMne AkhalAo pramANe rAjya karatAM karatAM jyAre tenuM Ayu letA laDhatA te ja samaye ahIM AvI A DahelInA thAMbhalAne zIMgaDAM mAravA lAgyAM, lagabhaga pUrNa thavA AvyuM tyAre teNe aMtima ArAdhanA ane paraloka-sAdhanA mATe mahArAjAne pitAnuM jIvana jokhamAtuM dayAnastha dazA prApta karI. tevAmAM akasmAta jaNAyuM. A vakhate te gharane mAlika brAhmaNa pitAnI samakSa devIone nRtya karatI joI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ] : 131 : mahArAjAe temane pUchayuM ke "tame keNa che?" tamArA mahelamAM utarI hatI. nava nidhienI javAbamAM teNIoe jaNAvyuM ke, "atyAre ame adhiSThAtrIe chIe. devarUpa tame lAMbI vAnano samaya nathI, kAraNa ke atyAre janmathI AraMbhI Aja sudhImAM mahAdAne ApanI aMta ghaDIo gaNAI rahI che. ame ApavAmAM mAtra eka nidhimAMthI eTalo ja ApanI rajA levAne mATe hAjara thaI chIe " bhAga e che karyo ke jethI tame amArA rAjAe jaNAvyuM ke-"he devakanyAo! tamo nAkanuM TeravuM joI zakatA nathI." A pramANe asAdhAraNa rUpavatI hovA chatAM tamane nAka teonuM beDalavuM sAMbhaLI vikrame jaNAvyuM kenathI enuM kAraNa mane jANavAnI jarUra che." "mane khabara hatI ke mArA mahelamAM nava javAbamAM teoe jaNAvyuM ke "tamo tamArA niSie che to huM tene yatheccha upaga dezanuM amArAmAM zA mATe Aje paNa kare che?" karata. tame mane Thagyo che." na apsarAoe rAjAe pUchayuM ke "tame vargIya apsarAe kahyuM ke-"he rAjana ! kaliyugamAM tame mahAna cho. tamAre meM zo aparAdha karyo te mane udAra cho." tatpazcAta tarata ja vikramane khabara nathI." eTale temAMthI eka mukhya paralekavAsa thayo ane tene sadgatine suMdarIe kahyuM ke-"he rAjan ! pUrvajanmanA prApta thayA, puNyathI A samaye amo nave apsarAo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 vikramanI khepArI [ AmAM vikramanA saMbaMdhamAM pracalita sthAonI rajuAta che. keTalA aze te svIkArya ke grAhya che tene nirNaya vidvAnane ja karavAnuM rahe che. ] vikrama saMvatsaranI sthApanAnA samayakALe pAlaNapura jIlAnA DIsA kAMpa najadIka vAyaTa nAmanuM eka gAmaDuM mahArAjA vikramAdityanI dAnalIlAnA darzanIya purAvA tarIke vidyama na che. zrI jayadevasUri nAmanA jainAcArya A kALe vidyamAna hatA. temanA satsaMgamAM avela lIMbA maMtrIe rAjya khajAnAmAMthI ahIMnA ati chaNa thaela prabhu mahAvIra vAmInA jinAlayano jIrNoddhAra karAvyA. vikrama saMvatsaranA cha varSa vyatIta thayA bAda sAtame varSe zrI jayadevasUrine haste devaja ane kuMbhanI pratiSThA lIMbA maMtrIe karAvI. Ane lagatI mULa gAthAo saMskRtabhASAmAM prabhAvaka caritramAM upalabdha thAya che, je nIce mujaba che. "to zrIvibhAtiyA, zAstyavaMtI narAdhipaH / anRNAM pRthivi kun,i pravarttayati vatsaram // vAyaTe preSito'mAtyo, limbAkhyastena bhuubhujaa| nAnuothAya zILuM vAMs pazyacchrIvIradhAma tat // uddadhAra svavaMzena nijena saha maMdiram / ahaMtastatra sauvarNa kuMmadaMDadhvajAlibhRt // saMvatsare pravRtte sa SaTsu varSe puurvtH| gateSu saptamasyAntaH pratiSThAM dhvajakuMbhayoH // zrIjIvadevamUribhyaste bhyastatra vyadhApayat / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 luM ] : 133 : adyA'pyamaGgastattIrtha tethI ja teo A kavAtha ziSyathI sadeva mamamaH katichita saceta rahetA hatA. zrIkamAvavatta gg 82 ekadA pitAne mRtyusamaya najadIka jANuM A zrI jayadevasUrinuM jIvanacaritra ghaNuM - AcAryadeva zrI devasUri vAyaDa nagare AvyA. ane tyAM potAnI pATa upara eka ja prabhAvika ane ItihAsanI samakAlIna samartha ziSyane sthApita karI potAnA gacchane ghaTanAonA ullekha mATe ghaNuM ja mahatvatA bhAra nUtana AcAryane suprata karyo. A vakhate bharyuM saMzodhana pUruM pADanAruM che. gacchapravakane temaNe gupta Adeza Apyo A pradezamAM brAhmaNe ane jeno vacce ke "je siddhagIne pU parAjita karyo ghaNA ja tIvra matabheda cAlato hato. ahIM che te aneka siddhio dharAve che ane tenI jainAcAryone temanA taraphathI anekavidha pAse aneka mahApuruSonI khoparI maMtrita prakAranI herAnagati pahoMcatI hatI jene che. A gIrAja atyAre vAyaDanI Aju. sAmano karanAra samartha zrI jIvadevasUrie bAjumAM vicAre che chatAM je A pApamatine mRtyu pAmela eka gAyano camatkAra batAvI mArA mRtyunI khabara paDaze ke te avazya ahIMnA brahANene suvarNa jaIdhArI vipre mArI kho parI prApta karavA aneka jAtanA upadrava banAvI, temanI pAse jainadharma aMgIkAra karaze, mATe mArA nijIva banelA kalevaranAM karAvyuM. A pramANe temanA anuyAyI bana- nehanI darakAra na karatAM je mAro AtmA nAra aneka malina vidyAne dhAraka eka svagagAmI thAya ke tarata ja mArI khoparInA gIrAja hatuM, jeNe aneka jAtanA cama- tAre cUrecUrA karI nAkhavA ke jethI mArA mRta kArathI vAyaDanI prajAne mugdha karI hatI. dehane caherA paNa oLakhI zakAya nahi. mArI - A cagI pAse aneka mahApuruSonI A prakAranI AjJAnuM pAlana karavAmAM jinakhe parIone saMcaya hatuM, je khoparIonA zAsananI rakSA ane gaurava rahela che, jethI cAge te dhArela kAryanI siddhi karI zakato. A kAma tAre avazya karavAnuM che." bAda zrI vaLI tenI pAse siddha guTikAono paNa chavadevasUri paMca parameSThIne dhyAnamAM ArAsaMgraha hato. AvA camatkArika gIe dhanapUrvaka lIna thayA. pachI A mahAna caganika vayevRddha avasthAe pahoMcela zrI jAva. AmAe pavanane niSedha kIdho ane mastaka sUrinuM ziSyapaNuM aMgIkAra karyuM hatuM. AmAM mArga amAnuM mAge AtmAnuM Urdhvagatie gamana karAvatAM A tene vArtha paNa hatuM. devI zakti dharA AmAM vaimAnika devanI samRddhi pAmyA. vanAra zrI jI devasUrinI kheparI prApta karavAne labdhalazya sAdhaka ziSe pitAnA gurudevanA tene Azaya hatuM. A ghaTanA jJAnabaLe mastakane pracaMDa daMDathI evI rIte cUrNa karyuM zrI jIvadevasUrie jANI lIdhI hatI ane ke jene AkAra paNa samajI zakAya nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 134 :. [ samASTra vikramAditya gurudevanA svargavAsathI janatAmAM ghaNuM ja teno ardhabhAga paNa mArA hAthamAM Avye zoka phelA. gItArtha munioe potAnA hota to teno upaga mahArAjA vikramAdityanI gurudevanAM zarIrane pAlakhImAM goThavyuM. evAmAM ardha khaMDita khoparIthI saM yukta karIne mArI , , Damaru vagADate sAdhaka yegI tyAM AvI caDhyo. IrachA paripUrNa karI mahAna siddhine prApta teNe kapaTathI A kaMda karatAM pitAnAM karata; paNa zuM karuM ke-"A nisargane AvuM gurudevanAM mukhadazananI abhilASA darzAvI. kayAMthI prApta thAya?" A gurudeve mane jIvatAM ahIM hAjara rahela jaina janatA ane ziSya ane maratAM paNa haMphAvI hAtha ghasata karyo. jamudAya A yogInA Azayane jANI gaela kharekhara A mahAna puNyAtmA ucca keTInA hatA eTale baMne vacce jIda thaI. aMte apUrva jJAnI hatA emAM jarA paNa zaMkA nathI. haThadhArI ane kodhita thaela yegIne hAjara bhale, bananAra vatu have banI gaI chatAM saMgha rahela sarvee namatuM ApyuM ane tene mane anujJA Ape to temanA dehane agnigurudevanuM cUrNa thayela mastaka sahita AkhA saMskAra asAdhAraNa mitratAne lAyaka uracadehanuM darzana karAvyuM. tyAre teNe potAnA koTIno karI kAMIka puNyane huM bhAgIdAra ane hAtha kodhathI ghasI gurudevanI dIrgha dRSTinI bana." hAjara rahela saMdhi samudAyanA anusA. prazaMsA karatAM kahyuM ke-" vikramAditya jevA maLavAthI te yogIe AkAzamAge malayAcala rAjA nI eka khaMDa e parI te mane sAdhanAthe ja I. uracakeTInA caMdanakAThe lAvI, zrI maLI paraMtu A puNavaMta ane sarva devasUrinA zarIrane ADaMbarapUrvaka anilakSaNayukta AcAryadevanI 5rI athavA saMskAra kIdhe. vikramAdityane dAnaprabhAva mahArAjA vikramAdityanA cAlu amalamAM javAbamAM jhaverIe kahyuM ke "huM A ujanI najadIkanA eka gAmamAM haLa kheDatAM ratnanI kiMmata AMkI zakIza nahi kAraNa ke eka brAdhAne ati divya tejasvI eka ratna pUrve Aja sudhImAM meM kadApi A vuM ratna prApta thayuM. tenA mUlyanI AMkaNI athe joyuM nathI. AnuM mUlya to zrI vikramAditya te brAhmaNe ujanI mAM eka karIne A karI zake." AthI pelA bra traNa vikamArana batAvyuM, dityanI sabhAmAM gayo ane ra batAvyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 lu ] ane jaNAvyu ke-"he rAjana! haLa kheDatAM A ratna mane prApta thayu che." rAddhae kahyuM ke'be divasamAM huM enuM mUlya tamane jaNAvIza." A pramANe kahI, tenu sanmAna karI kheDuta brAhmaNane rahevAne AvAsa ApyuM. bAda mahArAjA vikrame jhaverI bajAramAM jaI jhaverIone ratnanI kimata saMbadhamAM pUchyuM, tyAre temaNe kahyuM' ke "A ratnanI parIkSA ame karI zakIe ema nathI, kAraNa ke te devatAI che. A ratnanI Ape sAcI AMkaNI karAvavI hAtha tA Ape balirAjA pAse javuM joie." vikramAditya mAtra kulI ane ALasu na hatA. eTale tarata ja teNe peAtAnA sahAyaka agni vaitAlane khelAvye ane pAtALamAM rahelA khaLIrAjA pAse peAtAne laya javA kahyuM. vaitAlanI madadathI balirAjAne daravAje paheAMcela vikrame daravAna nArAyaNane vaMdana karyuM', nArAyaNe pUchyu ke "huM rAjA ! ahIM tuM zA mATe Avye che?'' vikrame rahyu ke '"tamA malIzajAne kahA ke rAjA tamAne maLavA mAge che." daravAna nArAyaNe baline vikramanI vinati jaNAvI. balie nivedana karyu" ke, "zajA hAya tA te zuM yudhiSThira che ? tuM pUchI ne." daravAne jai pUchyuM ke- zu tame yudhiSThira che ?"" vikrame vicAra karyo ke-balirAjA yudhiSThira rAjAne mane che. mATe bIjo javAkha ApavA joie. ema vicArI krime kahyuM ke " jAe, mAMDaliMka Avye che ema kahe!, " temaNe jaine baline jAnyu. ke-'mAMDalika mAnce che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat // : 135 : khalie kahyu ke "mAMDalika zuM rAvaNa che?" kRSNe AvI vikramane punaH pUchyuM ke "tuM mAMDalika che te| zuM tu' zatraNu che ?" tyAre vikrame kahyu... ke "tuM jaine kahe ke kumAra AnyA che." teNe jaine aline te mujaba jaNAvyuM. balie pharI vAra pRcchA karI ke~zu kAti'keya, lakSmaNu, pAtAlamAM rahenAra nAgaputra dhavalacaMdra ke vAlinA putra a'gada ke je rAmanA krUta tarIke prakhyAta che te " pharIthI kRSNanI AvajA thaI. vikrame pharIthI kRSNune kahyuM ke "The ALyeA che" ema kaheA, kRSNe jaIne baline kahetAM teNe kahyuM 3-" zu te hanumAna che? " dvIthI kRSNa vAgati thayAne alinA javAba vikramane jaNAvye. pharIthI krame kahyuM ke " ke kuSNu, tame ThaMDA ke 'talArakSaka AnyA che. ' teNe te mujaba kahyuM, khali mahAdAnezvarI kahevAya che vikrama peAtAnA yugamAM mahAdAnedharI hatA. peAtAnA sarakhA guNa vikramane maLavAmAM aline keAI jAtanA pratibaMdha na hatA, phakta parIkSA athe ja ATalA praznottA thayA hatA. balie hyuM ke zuM vikrama iM ?'' kRSNe AvIne pUchyuM' ke 'zuM tuM vikramA ditya che ?" teNe hA kahI. mAda alirAjAnI AjJAthI tene temanI pAse laI javAmAM ALye, 66 khalie pUchyuM ke--" he vikrama ! zu ratnanI kimata a'kAvavA AvyA che ?'' vikramAkritye kahyuM ke " hA, " eTaluM kahI teNe te ratna alirAjAne khatAvyu`. khalie kahyuM ke " AvA 88000 rane www.umaragyanbhandar.com
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 136 : [ samrATuM vikramAditya reja yudhiSThira mUlya lIdhA vinA pAtrane tema che ke jeNe meghanAdane mAryo ane dAnamAM ApatA jemAMnuM A eka che ane te pIhaline putra dhavalacaMdra paNa kumAra che ke je brAhmaNane maLela che. moTe bhAge A badhA ja gatUne jheravaDe mArI nAkhavA zaktimAna che ranne pRthamAM ja rahelAM che. kemake kALa ghaNe temaja viSane paNa amRtamaya banAvavAne thaI gayA che. te uparathI yudhiSThira ja rAjA che, samartha che. zatrunI sabhAmAM ja "daze mastaka tuM ke?" vikrame kahyuM ke "he deva ! te sAcuM (vanAM) bhUmi para aLaze." ema kahenAra che, chatAM huM jANavA mAguM chuM ke yudhiSThira pAse aMgada paNa kumAra ja che. vaTha te kharekhara ATalI badhI saMpatti kayAMthI AvI?" hanumAna che ke jeNe priyAviyegathI pIDAtA balie kahyuM ke-"cAre pAMDavoe digvijaya mane dhIraja ApI ane kahyuM ke-"he svAmI! karI dhana prApta karyu hatuM tene lagatuM vRttAMta huM zuM karuM? hukama Ape. zuM laMkAne ahIM nIce pramANe che. ja laI AvuM ke jaMbUdvIpane ahIMthI tyAM laI pUrve daridratAmAM magna hoI marudatta jAuM! samudrane huM zoSI lau ke lIlAthI nAmanA kApaDIe rudranuM ArAdhana karyuM. teNe upADelA vidha, himAcala, meru ke trikUTAcala taSTa thaI pitAnI IcchAthI kela sa pAse jaI parvatane nAMkhavAthI kSe bha pAmelA samudrane badhuM mULathI te zikhara paryata nagara suvarNanuM banAvI che ityAdi camatkArika kAryanI saphaLatAne kAraNe ApyuM. te nagara kApaDIe bhagayuM ane hanumAna ja veThe che, "tArakSaka" to tuM ja tenuM maraNa thatAM pachI dhULanI vRddhi karI le che mATe tuM jA ane brAhmaNane kahe ke nagara DhAMkI dIdhuM. tyArabAda jyAre yudhiSThira "A ratnanI kiMmata thAya tema nathI." nAne bhAI sahadeva uttara dizAmAM divijaya A pramANe balirAjAnuM kathana sAMbhaLI karavA nIkaLe tyAre ke tenA guNethI Aka. vikrama ujajainI gaye ane te ratna brahANane rSAI te nagarane sarva suvarNAdi tene arpaNa karyuM. pAchuM ApI balie kahele vRttAMta te bra dvANune AvI atula riddhi-siddhi prApta thatAM yudhi kahI saMbhaLAvyo. SThirane dAna devAnI IcchA thaI tethI te ja rAjA AvI hakIkato prathama daSTie te vi. che. mAMDalika te rAvaNa che, kAraNa ke lekamAM hatIo jevI jaNAya. vikrama saMbaMdhamAM tenAM jevAM baLa ane vidyAnAM gavane yoga ghaNIe lokakathAo pracalita che. keTalIka kiMvanathI. kumAra te phakta kArtikeyane ja kahe daMtIone etihAsika pustakamAM sthAna vyAjabI che ke je sAta divasanI uMmaramAM ApavAmAM AvyuM che. ame paNa saMgrahanI tArakAsurane mA, lakSamaNa paNa kumAra kahevAya daSTie ja A hakIkatane sthAna ApyuM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 bhAratavarSanA bhinna bhinna saMvato [samrATa vikramAdityane lagatA ghaNuM vRttAtemAM UlaTasulaTa hakIkato che. "zrI jaina satyaprakAza" [ amadAvAda ] mAsike vikrama-vizeSAMka daLadAra AkAramAM prakAzita karyo hato, temAMthI keTalAka upayogI lakhANe, sudhArA-vadhArA sAthe A pariziSTamAM ApavAmAM AvyA che. vAcako temAMthI sAra grahaNa kare e ja abhilASA] jJaurva-A varSa meSa Adi bAra rAzine sUrya bhogavI le tyAM sudhInuM eTale ka66 divasa (sUryasiddhAnta pramANe 365 dina, 15 ghaDI, 31 59 ane 30 vipakSa ane I. sa. hisAthe 365 dina)nuM manAya che. tene prAraMbha meSa saMkrAntithI thAya che. tene bAramo bhAga te saura mAsa kahevAya che, je kramazaH meSAdinA nAmathI temaja citrAdinA nAmathI oLakhAya che. baMgAla, paMjAba ane pahADI pradezamAM A varSano vizeSa prayAsa che. dakSiNane kelamasaMvata paNa sauravarSavALo che. pAMca sauravarSanA 60 mahinAone eka yugasaMvatsara thAya che. nA be pakhavADIyAno eka mahino, evA bAra mahinAnuM eka cAMdravarSa thAya che. ene kALa 354 divasa (sUryasiddhAntane hisAbe 354 dina, 22 ghaDI, 1 pala, 24 vipala) pramANuM manAya che. tenA mAhanA zudi ekamathI zarU thaI khamAse pUrA thAya che. adhika mAsa ane caitrAdi varSAraMbhanA hisAbe nA mAnyatA vAratavika che, uttara bhAratamAM mahinAo vadi 1 thI 15 sudhInA manAya che. eka yugasaMvatsaranA saura mAsa 60 thAya, tyAre cAMdra mAsa dUra thAya che. eTale vadhArAnA banne mahinAne adhika mAsa mAnI te banne varSane sarakhAM karavAmAM Ave che. eTale te yuganA varSAraMbhamAM saura ane caMdra e banne varSo joDAI jAya che. hinduonI dhArmika kriyAo A cAMdra varSanA mahinA ane tithionA hisAbe ArAdhAya che. AthI saura paMcAMgamAM paNa saura divasonI sAthe cAMdra tithio lakhavI paDe che, 18 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ .: 138 : [samATu vikramAditya darativaraNa-A saMvatsara bRhaspati saMpUrNa nakSatracakrane bhogavI le tyAM sudhI eTale "12 varSa"ne hoya che, jenA varSe zrAvaNa bhAdaravAnA nAmathI oLakhAya che (caMdapannati). khAsa karIne gura asta thayA pachI udaya pAme tyAre te kRtikA, mRgazIrSa vagere je nakSatra upara Uge che, te nakSatranA nAma anusAra te varSe kArtika, mAgazara vagere nAmathI oLakhAya che; paraMtu A saMvatsarane pracAra bAje dekhAtuM nathI. niraMttara-A saMvatsara zani graha saMpUrNa nakSatracakrane bhegavI le tyAM sudhI eTale 20 varSa"ne heya che (vaMdavmati). Ane pracAra paNa Aje dekhAto nathI. kamAvalaMkaraNa-A saMvatsara be prakAranA maLe che- 1-bRhaspati bAra rAzi upara 361 dita, 2 ghaDI ane 5 pala sudhI rahe che eTale te saura varSathI 4 divasa, 13 dhaDI, 26 pakSa ane 30 vipaLa nAnA hoya che. 85 varSe eka saMvatsarane kSaya karavAthI te banenI samAnatA thaI jAya che ane tethI ja A saMsara bRhaspatinI gatinA AdhAre levAya che, mA bUspati saMvatsaranuM cA 60 varSe pUruM thAya che, jenA nAme prabhava saMvatsara vagere maLe che. ra-prabhAdi saMvatsara sauravarSa pramANane heya che, je prabhava, vibhava vagere 60 nAmo vaDe 60 varSa 5yata cAle che. tyArabAda punaH prabhava, vibhava vagere nAmothI tenuM bIjuM cakra gaNAya che, izvamata zAsaMvatsaramAM 12 meLavI tene 60 thI bAMgavAthI zepamAM rahela bAMka pramANe prabhavAdi saMvatsarane eka Ave che. aff setta-saptarSinA sAta tArAo aTeka nakSatra so-so varSa sudhI bhogave che. e rIte ra700 varSa jatAM saptarSie eka nakSatracakane pUruM kare che. A saMvatsaranA ke nakSanA hisAbe 1 thI 100 sudhInA varSanA AMkaDAo lakhAya che. 100 varSa pUrAM thAya ke pharI ekathI saMvata lakhavAnI prathA hatI. A saMvatsarano AraMbha caitrathI gaNuAya che. saptarSi saMvatamAM 81 meLavavAthI zatAMka vagarane gata "cagAdi vikramasaMvata" Ave che, 80 jevAthI gata "kAtiMkAdi vikramasaMvata" Ubho thAya che, 46 nAkhavAthI gata zakasaMvata ane 24 thI 25 jovAthI IsvI sana saMvatano zatAMka vinAno AMkaDo Ave che, A saMvatanA bIjA nAmo "bhaukikakALa" "laukikasaMvata' "zAstrasaMvata' ane "pahADI saMvat' vagere che. haginuva-kaliyugane prAraMbha thayo tyArathI gaNAya che. vidhAna mA saMvatane prAraMbha I. sa. pU. 3102 phebruArInI bIjI tArIkhanI savArathI eTale-ca. za. 1 thI mAne che. citrAdi vima saMvatamAM 7044, zakasaMvatamAM 3576 ane I. sa. mAM 311 jevAthI kalisaMvata Ave che. e paNa ullekha maLe che ke pahelAM be saMvatane prAraMbha mahA zadi 15 nA madhyAhnathI eTale mahA vada 1 nA prAtaHkAlathI manAte hato. te ja divase mahAbhArata yuddha samApta thayuM ane rAjA yudhiSThirane rAjapaprApti thaI, bhAvI mAnyatA hovAthI A saMvatanAM bIjAM nAma "bhAratayuddhasaMvata' ane 'yudhiSThirasaMvata' 5Na manAya che. gifsaMvata--A saMvata mATe varAhamihira lakhe che ke pAkiyulA (ra) izajhAlA eTale zakasaMvatamAM 2526 umeravAthI ane caitrAdika vikrama saMvatamAM 239 jevAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 jI ] : 139 : yudhiSThirasaMvata, bane che. keTalAka vidyAne varAhamihiranA A matane kalpita mAne che ane mAtra kalisavane ja buddhiSThirasaMvat mAne che, // dghanirvAMgasaMtras--zAyasiMha gautama buddhanA nirvANuthI A sa vat pravartyA~ haiAya tema manAya che, parantu tenA cAkkasa kAla Aja sudhI nakkI thai zakayA nathI. sIlena, brahmadeza, AsAma ane siyAmamAM vikramathI 487 varSa pUrve eTale I. sa. pU. 544 mAM nirvANuM manAya che, jyAre bhinna bhinna vidvAnA yunirvANunA kAla I. sa. pU. 388, 471 thI 483, 477, 478, 481, 482, 483, 487, 518, 544, 628 ane 1097 mAM mAne che. lInirvAnasaMghar--bhagavAna mahAvIradeva AsA mAsanI amAsanI rAtre chellA be ghaDI samaya mAkI hatA tyAre ra9 mA sarvArthasiddha mudbhamAM nirvANu pAmyA tyArathI mA savattI zarUAAta thaI che. eTale aa savA prAraMbha DhA. zu. 1 nA savArathI thAya che. vikrama saM. mAM 470 vaSa~ meLavavAthI vIranirvAsa vat Ave che, kemake di. zve. nA dareka granthAmAM bhagavAna mahAvIranA nirvANu ane vikramanA samaya vacce 470 varSanuM a Mtara ApyuM che. zA savatanA prAcInamAM prAcIna zilAlekhA vIsaMvat 23 ane 84nA maLe che,1 je hindabharanA zilAlekhAmAM sauthI prAcIna che. vIranirvANusavanA granthAnA ullekha sauthI prAcIna kalpasUtramAM ane tyAra pachI aitihAsi gAthA, tetrA, pariziSTo, caritra ane vicArazreNI vageremAM che. --A (!) pUrve jIvasthAaeDavuMmUvi mitta: vataH sarvAnadAra (2) saptatriMze ca varSe vahati bhagavato janmataH kAritAIca (1) zrIdevArthasya yasyollAsadupalamayI nUrNarAjena rAzA zrIke (4) sau supratiSThaH sa nAta rininayinuM svasthyaH (5) .........saMvat aa nanma 27 (6) zrI yaujanma 27 zrI levA. nAra, putra X x dhUtA ( zrI * jaina satya prAzca' 1993 va. 2, 04-5) B kaccha bhadrezvaramAM bha. mahAvIrasvAmInuM khAvana jinAlayanuM prAcIna ma`dira che, jemAM bha. pArzvanAthanI pratimA che. cyA madiranA vi. sa. 1939mAM jIrNoddhAra thayA tyAre eka prAcIna tAmrapatra nIkaLyuM che, jemAM lakhyu che ke-1 levacaMdrIya zrI pArzvanAthavevayeto 22 | DaoN. e. Dabalyu Delpha hAla kahe che ke A lekha prAcIna khareASTrI lipimAM lakhAyela che. pU. pA. AtmArAmajI mahArAja lakhe che ke--A maMdiranA jIrNa kharaDA-te dharUpa pustakamAM te kacchanI bhUgoLamAM lakhyu che ke--auzal 22 varSe karyAM carya sanAta A tAmrapatra bhujaparanA yati suMdaralAlajI ke temanA ziSya pAse che ema saMbhaLAya che. ema paNa kahevAya che ke A lekhanI devanAgarI lipivALI nakala madiranI divAlamAM paNa lagAvela che.--(jaina satya prakAza, va. 4, a. 1-2) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat C (2) vau[T]ya atha[a]............. tu Msatiya [1]...... (ra) nAme sarpAnei....... viThA zAmaLe ( vaDAlI gAmathI prApta kharASTrI lipinA zilAlekha ) --( zrI. gA, hI, jhAkRta bhAratIya prAcIna lipimAlA ) www.umaragyanbhandar.com
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 140 [ samrATuM vikramAditya | vikrama saMdara-vIrasaMvata 471 kA. za0 12 tadanusAra I. sa. pUrve 5656)nA TebarathI vikrama saMvata zarU thayo che. jo ke A saMvatano prAraMbha hAla keTalAeka pradezomAM caitra, aSADa ane zrAvaNuthI 5zu karAya che, paNa e mAnyatA pachIthI zarU thaela che. A saMvatatA jUnAmAM jUnA zilAlekho vi, saM. 794,811 tathA 898 ane prazarita lebo vi. saM. 989 ItyAdi maLe che. vidvAne mAne che ke "kRta" ane "mAla" saMvata e A saMvatanA ja bIjAM nAme che.? rIja-I. sa. pUrve 753 thI "rAmana saMvata" zarU thayo hato, je zarUmAM 10 mahinA ane 304 divasano ja hato. I. sa. pUrve 15thI 672 nA vacagALAmAM rAja bananA papiliyase" temAM jAnyuArI ane phebruArI e be mahinA vadhAryA. vaLI I. sa. 5. 46mAM " jalIyasa sIjhara' temAM 90 divasane umero karyo ane "kivajilIsane badale "julAI mAsa dAkhala karyo. e ja rIte rAmanA prathama bAdazAha " agaSTa" sekasTAIlIsane sthAne "egaSTa" mAsa dAkhala karyuM, ane e te teramA pipa gregarIe tA. 2-2-1582mAM evuM pharamAna kADhayuM ke AgAmI tA. 5-10-158rane tA. 15-10-82 tarIke mAnavI ane te ja hisAbe AgaLanI tArIkho levI tathA varSAraMbha tA. 1 jAnyuArIthI mAna. jo ke zarUmAM te A pharamAnano ravIkAra romana kethalika deza e ja karyo hato, paraMtu bIjA 200-300 varSa jatAM te AkhA ya yurepe e pharamAnane apanAvI lIdhuM che. IsavIsana A rAmana saMvatanA dharaNe ja cAlu thayo che. rAma nagaranA pAdarI "DAyenisiase" samaNassa bhagavamo mahAvIrassa jAva sambadukkhappahINassa NavavAsaptayAI vaikatAi dasamassa ya vAsasayassa bhavaM azmei saMbacchare kAle gacchada, vAyaNaMtaraM puNa ayaM teNaue saMvacchare kAle gacchada, iti dIsaI.-( kalpasUtranA chaTA thAsthAnano chero mUDhavAda). caudasa soLasa vAsA caudasa visutarAya dunnisayA / aTThAvIsA ya duve paMcapayA ceva cauyAlA // paMcasayA culasIyA 7 cceva sayA navuttarA hu~ti / paMcasayA coyAlA tazyA siddhiMgayassa vIrassa // purimaMtarAMjiyAe terAsiyA viThi upanA // - mAvajaya tha ). vikamarajjAraMbhA paramo siri vIra nibuI bhaNiyA / sunna-muNi-veya-juttA-vikamakAlAu jiNakAlo / vikramakAlAjjinasya vArasya kAlo jinakAlaH zunya (0) muni (7) veda (4) yuktaH catvArizatAni saptatyadhikavarSANi (470)mAvavAmAhityottamacaryA ( mA geratuMga virAvavALa ) 2A su-muLane 470 nutta, vinAmo nizAze II-( vicAraNa-prAcIna gAthA ) B che. harmana bI tathA jAla cApeTiyara te mAne che ke-vIra saM. ane vikrama saM. nuM AMtaruM ka70 ne badale (pAlakanA 60 varSa ghaTADIne) 410 varSanuM che. - inDiyana enTiverI, jUna-julAI-ogaSTa sane 1914) 3. A De. tri. la. zAha mAlavasaMvatanI zarUAta I. sa. 531-33 eTale vi. saM. 187-589 mAM dune harAvyA tyArathI batAve che. (prAcIna bhAratavarSa bhA. 4 pR 106 ) CB Do. bhAu dAjI jaNAve che ke-vikrama saMvata jaine e dAkhala karyo che. - ja. ba. phreMca, rai. e. sa. pu. 8, pR. 233; prA. bhA. va. . 4 pR. 43) ke hiMda bahAranA TalAka saMvata A pramANe che. suSTi saM. I. sa. 5. 1, 27, 29, 47, 801 mAM cInI saM. I. sa. pUrve 9, 6, 00, 49mAM groka pRthvI saM. I. sa. pUrve 4878mAM ane oliMpiyaDa I. sa. pU. 776 mAM zarU thaela che. -(gaMgA jAnyuArI 1933 ne purAtattaka) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 juM ] * 141 : Isa saMvata calAvavAne mano karyo ane tA. 25 mArcathI hisAba lagAvI IsuthI pitAnA sudhI varSe gaNI IsvI sananI I. sa. para7mAM maryAdA nakkI karI che. IsvI sana A rIte zarU thayo che. varSAraMbha te popa gregarInA samayathI jAnyuArInI pahelI tArIkhathI ja zarU manAya che. AjanA vidvAno mAne che ke I. sa. no prAraMbhakALa te vAstavika rIte vi. saM. ne piSa mahine ane Isa kAISTinA janmathI 3 varSa jatAM tA. 1nI madhya rAtri che. A saMvat yuropamAM vaparAya che ane aMgrejI rAjaya AvyA pachI hindustAnamAM paNa vaparAya che. nausaMvata-maurya samrATa caMdragupta vi. saM. pUrve 315 ane pAzcAtyamate 265nA kA. za. 1 thI potAnA rAjyAbhiSekanI sAlathI A saMvata zaru karyo che, jana samrATa khAravelanA hAthIgAnA zilAlekhamAM mau. saM. 165 bedAgela che.' yunAnI bAdazAha sikaMdaranA senApati selyukase tA. 1-0 I. sa. pUrve 31ra eTale vi. pUrve 25thI mA saMvata zarU karyo che, jene ulekha sikkAomAM maLe che. jijarA-vi. saM. pUrve 190, I. sa. pU. ra47ne ekIlathI A saMvata zarU thayela che. takhtIvahI(paMjAba)nA rAjA goDe pharAsanA rAjya varSa 26 nA zilAlekhamAM saM. 103 ullekha che. mA saMvata, khAsa karIne bauddha graMthamAM vaparAya che. niraMvata-jene kazAnavaMzI zAhI kaniSka zarU karela che. mathurAnI jaina mUrtionI gAdImAM A saMvata maLe che, jene samaya vikrama pavene manAya che, saMvata-vI. ni. saM. 605 ane 5 mahinA tathA vi. saM. 15 ane pAMca mahinA jatAM zakasaMvata zaru thayo che. 5. panaMtarIya saThi vasa sate rAjamuriya kAle / (paM. bhagavAnadAsajInuM " hAthI gudA enDa thI adhara IkrIpzansa, bhAratIya prAcIna lipimAlA.) 6. vADhi nida92 chuM. 7 -(mathurAnA zilAlekho). che. tri. la. zAha kSaharATa saM. ne I. sa. pU. 159 mAM ane kanika saM. ne I. sa. 78 (vi. saM. 135)mAM mUke che. -(prA. bhA. va. bhA. 4, pR. 106) eka vidvAna kaniSThathI zAke ane ramezacaMdra majumadAra kaniSkathI saikuTaka saM. ne prAraMbha mAne che. - bhAratIya prAcIna lipimAlA pR. 17273), 7, sesaM puNa paNatIsasayaM vikramakAlammi paviTuM TIkA-zeSa paMcatrizadadhikaM zataM 135 vikramakAle praviSTam / vikramAdityAGgikRtasaMvatsarAt zAkasaMvatsaraM yAvadH kAlaH sa vikrmkaakH| sa ca pUrvoktayuktayA 135 varSamAnaH / movIranivRtaSaH SabhiH paMcottaraiH zataiH / zAkasaMvatsarasyaiSA pravRtibharate'bhavat // ityaya paNahiya chasaesu 605 sAgasaMvacchapatti ||riikaa-atr ca 605 varSeSu zAkasaMvatsarotpattiH / / -A. merUtuMgarikata, vicArazreNi) chahi vAsasarahiM paMcahi vAsIha paMcamamAsehiM / mama nimbANagayassa 8 upajjissai sago rAyA / - nAriya) paNachassaya 605 varisaM paNamAsajuI gamai vIranivujhdo sagarAno / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 142 [samrATuM vikramAditya pracalita paMcAMgAmAM vi. saM. ane zAka saM. nuM aMtara 135 varSanuM levAya che. zika varSanA zilAlekho saM. 5ra ane graMthele paMcasihAMtikAmAM saM. 427 ItyAdi maLe che, thA saM. nI pahelA " zAlivAhana" zabda 50 joDAyela che jenA ullekho ke lekhe sAke 120 5chInA maLe che. A saMvat vizeSataH dakSiNa pradezamAM vaparAya che, jenA be nAmo che: 1. zakasaMvata. 2 zAlivAhana saMvata. gAsaMvata-vi. saM. 135 thI zarU kAchIyata-vi. saM. 138 thI zarU zarIraMga-vi. saM. 305 nA Aso sudi 1 tadanusAra tA. 26-8-249 thI zarU thayo che, jato . saM. ra45 no prathama lekha maLe che. AnA 1 vaikuTaka, 2 kalacurI ane 3 ceDI ema traNa nAmo che. 10 TIkA-mIvIranAthanivRtteH sakAzAt paJcocarapaTchatavarSANi paMcamAsayutAni gatvA pazcAt vikrmaashkraajo'jaayt(triANA hodda-848). digambara graMthamAM bIjA paNa 3 zaka rAjAone paricaya maLe che- parijiNaM sidigade causadanisaTTi 461 bAsaparimANe / kAmammi adikte uppaNNo eSa sagarAo // bhAvA bIre side sahassa gammi satasayammahie / paNasIdimmi 9785 atIde paNamAse sagaNio jAdo / caudasa sahassa satasaya tiNavadi 14793 bAsakALavicche / vIsa kSitijo 3Lo rAzimo karavA che (ji.mA.tiSamata-vijoyanna). ahIM je ja varSe zaka batAvyo che te gabhIla-5no uchera karavA mATe mAla zAha rAjA che. tene mA sAlamAM saurASTramAM paga mUka haze ane prathama zaka rAjyanI sthApanA karI haze. vI. saM. 9785 ane 14793 mAM zAka batAvyA che je bhaviSyamAM thanAra zaka rAjAonuM sUcana che ema samajavuM. 8 zakasaMvatamAM eka varSane pheraphAra paNa jovAya che- jyA zakavarSAsa zakAce 1818 varSa mhaMTale Ahe tyAsa tAmIla telaMgI ANi mhaisurAMtIla kAnaDI lipIta chApasyA kAhI paMcAMgAMta 1819 ve varSa mhaMTaleM aahe| -(mAratIya kotarAvA itihAsa, i, 272). -A sAtavAhano'pi krameNa dakSiNApathamanRNaM vidhAya, tApItIraparyantaM cottarApathaM sApayitvA, svakIyasaMvatsaraM prAvItat / janazca samajani // -(ripitAjapa, kampojha). B gujarAdhikAnajI 2276 (Do. ii che. 4. . 6 78 chellA ) 10 che. tri. la. zAha to mAne che ke-prAcIna cedI saM. I. sa. pUrve 558, 556, ke 475 mAM zarU thaye hate. naMda saM. I. sa. pUrve 471 mAM zarU thayo hato. (prA. bhA. 1, bhA. 1, 5. 168, 330, 349, 350) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 jI] * : 143 : gupta saMvat H vadhumIsaMvata-guptasamrATa dvitIya cadragupte petAnA vaDadAdA ghaTAtkacanA ke peAtAnA dAdA prathama caMdraguptanA rAjyAbhiSeka kALathI eTale vi. saM. 376 nA kA. zu. 1 thI A saMvat calAvyA che, pachI valabhI rAjAoe paNu mAtra vallabhIsaMvat evuM nAma badalI A savane ja jArI rAkhela che. AA saMta sikkA, tAmrapatro, zilAlekhA ane graMthAmAM dhaNA maLe che.11 dvitIya caMdrasanA saM. 82 ane 93 nA zikSAlekhA maLe che. mAMgeSa saMkSet--ga gava zanA rAjAe I. sa. pa7ramAM calAkhyA che, jenA prathama zilAlekha ga sa. 87mA maLe che, . jajJalIsana--vi. sa. 649 bhA. va. 1 ( gujarAtI ) ane bIjI rIte kanyAsa krAntinA pahelA divasathI A savane prAraMbha lekhAya che. zyA cAMdra-saura varSa che. mAnA khIjA nAmeA vilAyatI sana ane amalIsana che. vizeSatA e che ae-asalIsana uDDisAnA rAjA iMdradyumnanA janmadivasa bhA. zu. 12 thI zarU manAya che. A saMvat bAdazAha akabare vi. sa. 1620 thI muMgAlamAM navA ja calAnyA che. yaMgAjalana--je ksalIsanathI sAtame mahine eTale tri. sa. 650 nA meSa saMkrAntinA pahelA divasathI zarU thayeA lekhAya che; jemAM 1, 2, 3 ema tArIkhAneA vyavahAra che, pakSa ane tithi nathI. aztrIttana--ma sana vi. sa. 656 thI ane khIjI rIte gu. vi. saM. 1400 je. zu. 2 tA. 1 muharrama hi. sa, 745 thI zarU thayA manAya che, je saura varSa sAthe khadhakhesatA bhAve che, jemAM meArama ate mahinAne meLa maLI rahe che. mAnAM khIjA nAmeA zAhurasana, surasana ane zAha saMvata paNa che. harSasaMvata-kanAjanA rAjA havadhana zilAditye petAnA rAjyAbhiSekanI sAlathI eTale vi. saM. 764 thI A saMvat zarU karyAM hatA, jenA saM. 22 ane 25nA zilAlekhA maLe che. vicarIttana--hajarata mahammada payagambare vi. sa. 678 zrA. zu. 2 guruvAranI sAMje tA. 15--622 mAM makkA cheDayuM': ( hIjarata karI) tyArathI zrA sana zaru thayA che, mA 754 3355 divasanuM' cAMdra varSoM che, jemAM adhika mahine AvatA nathI ane mahinA tathA mAramanA saMbadha joDAta nathI. A musalamAnone majahabI saMvat che. mAhisaMs--A sat vi. saM. 679 thI zarU thayA che. pArasaIsaMta-pArasIsa Mvat zarUmAM 12 mahinAnA 360 divasa ane chellA vadhArAnA 5 divase ema kuza 365 divasanA hatA te meSArkathI zarU thatA hatA. pachI yajadIgate hindI vi. saM. 689 mAM tene navuM rUpa ApyuM che. jemAM 365 divasanu 1 varSa ane che ane dUra ceAthe varSe 1 divasa vadhArAya che. AnuM khIjuM nAma " IrAnIsaMvat " pazu che, , manisana--vi. sa. 694 nI meSa sa`krAtithI ane 'gAlI sana 45 jatAM zarU thayA hatA. 11 rasUlamahaMmada saMvat 662 tathA nRpavikrama saM. 1320 tathA zrImadavalamI saM. 945 tathA zrI siMha saM. 151 varSe ASADha yadi 13 khau // --( sela'kI mAnadevanA rAjyakALanA verAvaLanA zilAlekha, bhA. prA. kSipimAlA pR. 175 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 144 [ samrAT vikramAditya hokumaEtrata--je vi. sa. 881nA bhAdaravAmAM cIMgama (siMha) saMkrAntithI zarU manAya che. zmA saura varSa che, jenA sa, 149 nA zilAlekha maLe che, jenA bIjA nAme kAla basa vata, ane parazurAmasaMvat, pazu che, naipAhasaMvata--jene nepAlanA rAjA abhayamannanA putre tri. sa. 936 nA kA. zu, 1 tAM. 20-10-879 thI zarU karela che. caulukyamaMt--kalyANu nagaranA seAlajI rAjA vIra vikramAditye gujarAtI vi. saM. 1132 nA cai, zu. mAM A saMvata, calAnyA che, jenA saM. 94 nA zilAlekha maLe che. majAnabhraMcat--khurAsAnanA bAdazAha sukSatAna jalAluddIna milake pArasIsavA mahinA ane RtunA meLa sAdhavA mATe hindI vi. saM. 1146 thI jalAlI saMvata, zarU karyAM che, je pArasI samAjamAM pracalita che. nirNayaMt~-gujarAtanA rAjAdhirAja siddharAja jayasiMhai ( kA~la jemsanA mate zivasiMhai te dI, vijayaza Mkara gaurIza'kara ejhAnA mate saurASTranA maMDalezvara siMhai) vi. saM. 1171 kA. zu. 1 thI mA sat cannAbve che, jenA pahelA zilAlekha sa'. 32 nA maLe che.12 gujarAtanA seAlakI bhImadeta (bIjA)nA dAnapatramAM paNa sa. 96 mA. zu. 14 ane guruttaranA ullekha che. jarmanalemalat~~~MgAlanA senavaMzI rAjA khalAlasenanA putra lakSmaNusene gu. vi. sa'. 1176 nA kA. jI. 1 thI zarU karela che, je Aje mithilAdezamAM pracalita che. siddhahemamAlavaN--A saMvat gujarAtanA rAjAdhirAja siddharAja jayasiMhanA uttarAdhikArI ane 3. sa. mA. zrI hemacaMdrasUrIzvaranA upAsaka paramAhata gujazvara kumArapALe vi. saM. 1199 athavA vi. sa. 1216 thI zarU karela che, jene zilAlekha sa jano maLe che ane tatkAzIna graMthAlekha paNa maLe che.13 sAhizAdIlaza--khIjApura(dakSiNa)nA bAdazAha ziyA sampradAyanA yusupta mAoizAhe vi. sa. 171 thI zarU karyAM hatA. vuDuyaipusaMkat--tri. sa. 1397 mAM kAcInanI uttaramAM khIpIna" TApu nIkaLyeA che jenI yAdagIrImAM puDuvempa (navI-vastI) saMvat zarU thayA hatA. DaeNAcIna rAjya ane IsTa inDiyA kaMpanInA sAdhatrAmAM "puvempu sa, 322 mAnam' (tA. 22-3-1663) lakhela che. ajitaSat--utkalanA rAjA kapilezvaradeve vi. saM. 1491-92 I. sa. 1475 thI A saMvat caNAA hatA. 11 zrImavikramasaMvat 1202 zrIsiMhasaMvat 32 AstIna badi 13 some / (mAMgarAkSanI sADhaDI vAvanA zilAlekha, gujarAta aitihAsika lekhA bhA. ra,naM. 145) 13 juo "zrI jaina satya prakAza'' kramAMka 93, 94 tathA 98 4. sa. zrI hemacaMdrAcAya' abhidhAna ciMtAmaNui' kASa kAM. huM leka 171 nI TIkAmAM lakhe che, yathA- vikramamaMtra siddhahemakumArasaMvAda | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 juM ]. : 145 DhAhI saMvata-mogala samrATa bAdazAha akabara vi. saM. 1612 ne mahA vada 4 tA. 14-2-1556 zukravAra tA. 2 rabI ussAnI DI. saM. 992mAM gAdIe beThA tyAra pachI 25mo divasa eTale vi. saM. 1612 phA0 va0 amANa tA. 11-3-1556 tA. 28 rabI ussAnI hI99rathI "tArIkha-I-IlA.' saMvatane prAraMbha gaNAya che. bAdazAha akabare "dIna-I-IlAhI' dhama calAvyA pachI eTale pitAnA gAdInazIna thayAnA divaso gaNIne rAjya varSa 29mAM A saMvatane vyavasthita rUpa ApyuM che, je saura varSa che, jemAM irAnI nAmevALA 12 mahinA ane 1thI 32 sudhInI tArIkhe rAkhela che. jene prAraMbha sAyana meSathI che. ghaNI jinapratimAonA parikara ane gADI nIce paNa A saMvata nedhAyele maLe che. fphAvAna rAjA-marAThA rAjyanA pratikApa mahArAjA zivAjIne. gu. vi. saM. 1730ne jeTha zudi 13 (tA.4-6-16 64)nA divase rAjyAbhiSeka thAya che, tenI yAdagIrImAM mA saMvata zarU thaye che; jenA bIjAM nAmo "zivasaMvata ' ane " rAjyAbhiSeka saMvata" paNa che. A uparAMta vi. saM. 1699 thI tulasI saM. 1940 kA za0 1 thI dayAnandAkha, 195ra pra0 je. 8 thI Atma saM. 1974 A0 10 10 thA kamalayAritra saM. ane 1968 nA bhAdaravA suda 14 thI dhama saMvata ItyAdi sAMpradAyika saMvate zarU thayA che ane koI kAI 2thAne nAnA vartamAM pracalita che. lekhaka-munirAja zrI jJAnavijayajI mahArAja zrI vikrama-vizeSAMka) zrI jaina satya prakAza-amadAvAda, zrIpALa caritra tamArI lAyabrerInI zobhA vadhAre! amArAM prakAzano samrATa saMprati pa-0-0 zrI munisuvratasvAmI caritra ane maMtrasaMgraha 4-8-0 (bIjI AvRtti) 3-8- satI caritra (seTa) zrIpALa rAsa suMdara pekeTa (sacitra) 3-0-0 vizeSa mAhitI mATe sUcipatra maMgAve. maMgaLadAsa trikamadAsa jhaverI sthApaka-prAcIna sAhitya saMzodhaka kAryAlaya, TaeNbI nAkA-thANu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya saMbaMdhI jaina sAhitya (1) saMskRta ( maulika ) grantha : 146 : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat racanAsamaya anyanAma racayitA / prApti evaM prakAzanasthAna ajJAta 1 saM. 1290-94 paMcadaMDAtmaka vikramacaritra hIrAlAla haMsarAja jAmanagara (u. je. sA. saM. i.) 2 13 thIM yA 15 vIM zatAbdI | siMhAsanadvAtrizikA' kSemaMkara pra. u. lAhaurake sUcipatra meM 3 saM. 1571 ke lagabhaga vikramacaritra' kAsahRdagacchIya u. devamUrti | saM. 1496 likhita prati lIbaDI bhaM. 4 saM. 1490 mAgha zudi 14 vikramacaritra (pacadaMDa) graM. 2500 sAdhupUrNimA rAmacaMdrasUri dAnAgara bhaMDAra bIkAnera ravi khaMbhAta 5 saM. 1490 mAgha zudi 14 / vikramacantri (siMhAsana dvAtri " u. a. sA saM. i. __ ravi darbhikAyAma... | zikA) 1 kaI vidvAna ise 13 vIM zatAbdIkA batalAte haiM / ghaTapuruSacaritrake kartA kSemaMkara 15 vIM zatAbdImeM hue haiN| isa siMhAsanadvAtriMzikAmeM isakA AdhAra mahArASTrI bhApAkA ukta kathAnaka batalAyA hai para vaha abhI ajJAta hai|| " zrIvikramAdityanarezvarasya caritrametat kavibhinibaddhaiH / purA mahArASTravariSTabhASAmayaM mahAzcaryakaraM narANAm // kSemaMkareNa muninA varaM gadyapadyabaMdhena yuktikRtasaMskRtabaMdhureNa / vizvopakAravilasada guNakIrtinAyaM cakre ciraamrpNddithrsshetuH||" bIkAnera sTeTa lAyabrerImeM 2, bRhadbhaDArameM 2, hamAre saMgrahameM bhI isakI 1 apUrNa prati hai| 2 isake 14 sargoke nAma isa prakAra hai-vikramotpatti, rAjyaprApti, suvarNapuruSalAbha, paMcadaMDachatraprApti, dvAdazAvartavandanakaphala. sUcakakautuka nayIkSi, devapUjAphalasUcI, rAjyAgamana, vikramapratibodha, jinadharmaprabhAvasUcaka haMsAvalIvivAha, vinayaprabhAva, namaskAraprabhAva, sattvAdhikakathAkoSa, dAnadharmaprabhAva, svargArohaNa, siMhAsanadvAtriMzikA / ( jai. sA. saM. i. pR. 468 ) isa graMthakIM eka aura prati saM. 1482 likhita bambaI ro. e. so. ke naM. 1773 meM hai| 3 isakA gujarAtI anuvAda (sva. maNilAla nabhubhAIkA ) baDodeke kejavaNI khAtAse saM. 1951 meM prakAzita huA hai| [ samrATra vikramAditya www.umaragyanbhandar.com
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pariziSTa 2 ] / ajJAta 6 saM. 1999 | vikramaritra graM. 6712 tapAgacchoya zubhazIla |pra. hemacaMdrAcArya paM. amadAvAda saM. 15.4 ke lagabhaga siMhAsanadvAtriMzikA | dharmaghoSagacchIya rAjavallabha |prati-goviMda pustakAlaya saM. 1612 li. bIkAnera vikramacaritra paca 36 rAmameru jIrA (paMjAba) bhaMDAra iMdrasUri , paMcadaMbaMdha u. jaina graMthAvalI pR. 251 pUrNacaMdra (2) prabaMdhasaMgrahoke antargata sAmagrI 1 saM. 1334 cai. zu.7 prabhAvakacaritra prabhAcaMdrabhi vRddhavAdiprabaMdha 2 saM 1361 vai. zu. 15 prabaMdhaciMtAmaNi merutuMgasari vikamArkaprabaMdha vardhamAnapura 3 saM. 1405 dillI prabaMdha koSa rAjazekharasUri vikramAdityaprabaMdha (caturvizati prabaMdha) siddhasena prabaMdha 4 13 vIM se 15 vIM zatAbdI / purAtana prabaMdha saMgraha vividhaSikramArkaprabaMdha 5 ajJAtakartaka kaI prabaMdha evaM caritra jaina bhaMDAromeM prApta haiN| (naM. 1 se 4 graMtha khidhI jaina granthamAlAse prakAzita hai) 4 isakI prati bIkAnerake jayacaMdrajIke bhaMDArameM bhI hai| isake 12 sa!ke nAma isa prakAra haiM-agnivetAlotpatti, sukomalA. pANigrahaNa, khaparacorotpattinigraha, vikramacaritrajanma, avadAtakaraNa--pitRmilana, zubhamatirUpamatIpANigrahaNa, vikramacaritra kanakInAma, siddhasenaprabodha-sudhAanRNIkaraNa-kIrtistaMbhaviracana, zatrunayoddhAra, paMcadaMDavarNana, kAlodAsotpatti, saubhAgya sundarIpariNayana-tatparIkSAkaraNAdyaghaTakumAramilana, vikramAdityasvargagamana, catuzcAmarahAriNovarNana vikramacaritrarAjyopavezana yAtrAkaraNa svargagamana / 5 isakI yaha eka ho prati patra 48 kI bIkAnerake goviMdapustakAlayameM milI hai| isameM isase pUrva siddhasenaracita ukta kathAkA ullekha hai, jaise-" pUrvaM zrIsiddhasenena vikramAdityakortanam / kRtaM siMhAsanasthAnaM jagajanamanoharam // 1 // " aMtameM kartAne apanA paricaya evaM gadyabaMdhase ukta padyabaMdha kathA racanekA nirdeza isa prakAra kiyA haigacchaH zrIdharmaghoSastadanu suvihitazcakracUDAmaNitvaM vAdIndro dharmasUrinRpavaratilako bodhako vIsalasya / jitvA vAdAnyanekavividhaguNagaNA zAsane connatiM yaH yasya zrImUlapaTTe trijagajayakaro zrIyazobhadramUriH // 72 // zrovikramArkaguNavarNanagadyadhAtU paye kRtA sugamatA janakautukAya / sUrendraziyanahicandraguNAdhikena zrIrAjAlabhatA varapAThakena // 73 // :08: www.umaragyanbhandar.com
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ :148 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat (3) lokabhASAmeM vikramaviSayaka jaina sAhitya 1saM. 1499 / vikramacaritra kumArarAsa |baDatapAgacchIya sAdhukIti u. ja. gu.ka. bhA. 1 pR. 35 saM. 1565 je. zu. vikamasena caupaha pUrNimAgacchoya udayabhAnu 3 saM. 1596 ke lagabhaga vikramarAsa tapAgacchIya dharmasiMha 4 saM. 1638 mA. su. 7 vikramarA Agama viDAlaMSa gacchIya 247 ra. ujjayinI maMgalamANikya 5 saM. 17221 po. su. 8 vikramAdityacaritra tapAgacchIba mAna vijaya abhayasiMha bhaMDAra bu khematAnagara 6 saM. 1714 kAtI kuDenagara | vikramasena caupA tapAgacchIya mAnasAgA varddhamAna bhaMDAra 7 saM 1924 po. pa. 10 vikramAdityarApta tapAgacchIya paramasAgara | u. jai. gu. bhA. 3 pR. 1228 gaDhavADA 8 saM. 1737 ke lagabhaga kharatara dayAtilaka | apUrNa bIkAnera 6 jaina munike liye caturmAsake atirikta eka sthAnapara eka mahinese adhika nahIM rahane kA vidhAna honese ve hara samaya bhramaNazIla rahate haiM / isIse unakI bhASAmeM kaI bhASAoMkA thoDA bahuta saMmizraNa ho jAtA hai| ataH hamane ukta tAlikAke graMthoMko gujarAto hindI rAjasthAnI bhASAke alaga alaga na rakhakara lokabhASA zIrSakake nIce de diye haiN| phira bhI InameM sabase adhika gujarAtI, usase kama rAjasthAnI evaM kucha graMthoMmeM hindIkA saMmizraNa rUpa haiN| 7 isameM siMhAsana battIsI, vaitAlapacIso, paMcadaMDachatra, lIlAvatI, parakAyapraveza, zIlamatI, khAparAcora Adi vikrama saMbaMdho kathAoMkA ullekha haiN| 8 isa nAmakA isase bhinna anya jaina caupaikA Adipatra hamAre saMgrahameM hai / 9 jai. zve. ko. bambaIse isake 2 bhAga prakAzita hue haiM, tIsarA abhI chapa rahA hai / ye tonoM bhAga jaina bhASAsAhityako jAnakArIke liye evaM saMskRta-prAkRta zve. graMthoM kI jAnakArIke liye aura yahIMse prakAzita jaina sAhityano saMkSipta itihAsa-ye cAroM grantha apUrva haiM / ina cAroMke sampAdaka-saMgrAhaka zrImohanalAla dalIcaMda desAI haiN| www.umaragyanbhandar.com [ samrATuM vikramAditya -
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) vibhinna kathAoMko lekara racita svataMtra lokabhASAkI kRtiyA~ (ka) vaitAla pacIzI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pariziSTa 2 nuM ] samaya kartA sthala or mosw - ams, 1 saM. 1593 pA. va. 9 gu ratnAgarapura | soraThagacchoya jJAnacaMdra u. jai. gu ka. bhA. 3 pR. 545 2 saM. 1619 di.mA.va. 1ra. baDavAgrAme | tapAgacchAya devazIla prati-vardhamAna bhaMDAra, goviMda sTeTa lAyabrerI 3 saM. 1646 iMdrotsava dina kharatara hemANaMda prati .. 4 saM. 1950 ke lagabhaga baDagacchoya muni mAla prati goviMda pustakAlaya 5 saM. 1672 po. su. 2 ra. tapAgacchoya siMhapramoda prati bhAMDArakara o. I. pUnA ajJAta u paMcadaMDa vArtA pR. 126 (kha) paMcadaMDa caupaI saM. 1556 vai. zu. 2 ajJAta | u a. gu. ka bhA. 1 pR. 99 pra. buddhiprakAza varma 79 aM. 2-3 2 saM. 1560 siMhakuzala u. phArbala prakAzita paMcadaMDa vArtA 3 saM. 1583 vinayasamudra prati panecaMdanI siMgho sujAnagaDha patra 21 4 saM. 1950 ke lagabhaga baDagacchIya muni mAladeva prati jayacaMdrajI bhaMDAra 5 saM. 1728 kA. su. 5 jAraSadesara kharatara lakSmIvallabha prati hamAre saMgraha meM saM. 1733 phAguna kharatara lAbhavardhana prati seThiyA lAyabrerI 7 saM. 1830 je. su. 10 ra. auraMgAbAda | tapA mANavijaya prati abhayasiMha bhaMDAra (ga) siMhAsanabattosI caupaI 1 saM. 1519 | pUrNimAgacchIya malayacaMdra | prati seM. lA. baDaudA, lIvahI bhaMDAra 2saM. 1598 bhA. su. 10 gu. jJAnacaMdra | prati abhayasiMha bhaMDAra 1. hindI vidyApITha udayapurase prakAzita rA. hiM. hasta. graMthoMkI khoja bhA. 1 meM kartAkA nAma siddhasena likhA hai, para isakA AdhAra ajJAta hai| / : : www.umaragyanbhandar.com
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 saM. 1616 vai. ba. 3 ra. bAremA 5 saM. 1639 A. va. 2 meDatA | upakezagacchIya vinayasamudra vivaMdanIkagacchIya siddhasahi kharatara hIrakalaza : 150 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat / prati bIkAnera sTeTa lAyabrerI | u. na. gu. ka. bhA. 1 pR. 205 | prati hamAre bhaMDAra, vardhamAna bhaMDAra, ___ goviMda pustakAlaya pra. 'sAhitya' 1933 aprelase disaMbara ke aMkoM meM prati hamAre bhaMDArameM, zrIpUjyanI bhaMDAra | prati mahimAmakti bha. baM. naM. 36 6 saM. 1678 tapA saMghavijaya 7 saM. 9748 zrA. pa. 7 phalaudhI 8saM. 1671 1 saM. 1563 je. su. 7 cItoDa 2 saM. 1723 jye. sIrohI 3 saM. 1727 nayatAraNa prati jayacaMdajo bhaMDAra prati hamAre saMgrahame | prati bhopUkyajI bhaMDAra 1saM. 1724 ASADha va.10 2 saM. 1762 .saM. 1770 se pUrva prati " kharatara vinayalAma | ajJAta (graM. 2800 gA. 2478). (gha) vikrama-khAparAcora caupaI kharatara rAjazIla abhayamoma lAbhavardhana (Ga) vikrama-caubolI caupaI kharatara abhayasoma , katisuMdara | pallobAlagacchIya horAnaMda (ca) vikrama-lIlAvatI caupaI / kakkasariziSya kharatara kuzaladhIra (cha) vikrama-kanakAvatI caupaI | tapA kAMtivimala (ja) vikrama-zanizcara rAsa tapA saMghavijaya | dharmasI / prati kRpAcaMdrasUri u saM. 1596 pai. su 14 bu. 2 saM. 1728 jai. gu. ka. bhA. 3 pR. 123 1 saM. 1764 mi. su. 10 rAdhanapura | u. jai. gu ka. bhA. 2 pR 469 www.umaragyanbhandar.com [samATu vikramAditya yeon 1 saM. 1688 ? kA. ba. 7 gu. 2saM. 1736 ke lagabhaga rAdhanapura . jai gu. ka. bhA. 3 pR. 953 gu.ka. bhA. 2 yeon
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 ju] : 151: uparyukta sabhI racanAeM ghameM haiN| gadyame bhI patada viSayaka kaI graMtha jaina bhaMDAroMmeM pAye jAte haiM, para unake racayitAoMke jana honekA nizcita nahIM kahA jA sktaa| isa prakAra yathAjJAta vikramAditya saMbaMdhI zve. me. sAhitya ke 55 graMoMko sUcI yahA~ prakAzita kI jArahI hai| vizeSa khoja karane para aura bhI anekoM grantha milanekA saMbhava hai| inameMse kaI graMthoMkI anekoM pratiyAM bIkAnerake aneka saMgrahAlayoM meM haiN| yahAM sthAnAbhAvase kevala eka-do sthAnoMkA hI nirdeza kiyA gayA hai| isake atirikta jaina kaSi kuzalalAmaviracita mAdhavAnalakAmadalA caupAI (saM. 1616 phAguNa zudi 13 jaisalamera) meM bhI vikramAditya ke paraduHkhabhaMjanakI kathA AtI hai| ukta copaI, rAjasthAnomeM kadhi gaNapati (saM. 1584 zrA. su.7 Amudari) evaM gujarAtImeM dAmodara (saM. 1737 pUrva) racita isI nAmApalI racanAoMke sAtha, baDodA oriyaNTala sorIjhase prakAzita hai| isI prakAra rUpamu'naracita aMbaDarAsa (saM. 1880 je. su. 30 bu. ajImagaMja) AdimeM vikramake paMcadaMDa Adi kathAnaka pAye jAte haiN| AcArya kI bAta hai ki zvetAMbara jainoMne u.ba ki vikramAditya ke sambandhameM 55 grantha banAye haiM, digambara samAjake kevala eka hI vikramacaritra (zrutasAgararacita 16 vIM zatAbdI) kA ullekha mAtra ArA jaina siddhAnta bhavana se prakAzita prazastisaMgrahameM pAyA jAtA hai| ve. noMke itane vizAla sAhitya nirmANake do pradha na kAraNa haiM: 1 unhoMne lokasAhityake sarjanameM evaM saMrakSaNa meM sadAse baDo dilacaspI lI hai, isake pramANa svruu| vikramakathAoMke atirikta anya aneka kathAoM para racita unake grantha hai (dekheM-jaina sAhityano saMkSipta itihAsa pR. 608, 661, 679): aura 2 siddhasena divAkara nAmaka ve vidvAnakA vikramAdityase ghaniSTa saMbaMdha (yahAM taka ki unake upadezase vikramAditya ke jainI hone takakA kahA gayA hai, usane zatrujayakI yAtrA bhI kI thii)| mahAn gauravazAlI vikramAdityI saccI zraddhAMjalI yahI ho sakatI hai ki hama unake caritramaya graMthoM se vividha dRSTiyoMse upayogI grantharatnoMko cunacuna kara prakAzita kareM aura unakI kathAbhoMkI gaharI chAnabIna kara unake vizuddha itihAsako prakAzameM laaveN| AzA hI nahIM, pUrA vizvAsa hai ki isa lekha kA adhyayana kara hamAre vidvAna ukta kAryameM zIghra hI agrasara hoNge| lekhaka-zrIyut agaracaMda nAhaTA (vikrama-vizeSAMka-zrI jaina satya prakAza-amadAbAda ) 11. isa lekhameM ullikhita dAnasAgara bhaMDAra, vardhamAna bhaM., jayacaMdra bhaM. abhayasiMha bhaM., kupAcaMdrasUri bhaM., zrI pUjyanI bhaM., mahimAbhakti bhaM., goviMdapustakAlaya, seThiyA lAIberI, hamArA saMgraha, bIkAnera sTeTa lAyabrerI- ye sabhI bIkAnera meM hI avasthita haiN| bIkAnerake jaina bhaMDAromeM hastalikhita lagabhaga 50 hajAra pratiyAM haiM / Ina bhaMDAroMkA paricaya maiMne apane svataMtra lekhameM diyA hai, jo zIghra hI prakAzita hogaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ane jaina sAhitya atyAre prazna e udbhave che ke zu' sat sAthe sa`kalita vikrama nAmanA e ke upAdhivALA krAi rAjA be hajAra varSa' upara thaI gayA che tema evA prazna keTalAMka varSo upara vidyAtAne raryA hatA ane ene laine ' lagabhaga be hajAra varSa' upara hindamAM evA koi parAkramI vIra puruSa thaI gayA che ke kema ' tenI temaNe gadveSA zarU karI hatI. tuM phaLa zuM AvyuM e ApaNe tedhIe te pUrve bhAratavarSanI e samayanI I. sa. pUrvanI pahelI sadItI aitikAsika paristhiti ApaNe vicArIzuM. The Cambridge History of Iulia (vol. I)mAM pre. raeNmane kahyuM ke-e sikkAone pUrAve sAce samajAya te A paristhiti evI jaNAya che ke Andhroe vayale mulaka kabaje karI paNuM karIne 'zuM'ga' vazanA mukhya puruSa 'pumitra pAsethI ujjainanuM rAjya jItI lIdhuM. eTale I. sa. pU. 90nI AsapAsamAM ujainanI uttare cyavanAnuM, pUrvamAM zugenu, ane dakSiNumAM AndhronuM jera hatu ane kAI viruddha pUrAvA jaSNuAtA nahi hovAthI ujjaina AndhrotA hAthamAM haze ema lAge che. pachI lagabhaga I. sa. pUrve` chapa mAM pazcimamAM -zAnuM jora vadhyuM. zAdvIpanA A zaThThA cheka udvaita sudhI vadhyA hevAtA sAMbhava che. ane e hakIkatanuM maraNu kAlakasUrinI thAmAM sacavAI rahyuM hoya ema jaNAya che.pa kriSasattA pravartaka tarIke aLakhAtA vikramAdityanA sabaMdhamAM je aneka prazno upasthita 1. tistheAgAlI ga'. 621)mAM A puSyamitranuM rAjya 35 varSanuM gaNAvAyelu che, purANAmAM 36 vaSaeNnu gaNuAvAyuM che ane jinaprabhasUrie vividhatIrthaMkalpamAM trIsa varSanuM gaNAvyuM che. preA. kezavalAla hiM, kAmadAre hindustAnanA itihAsa je racyA che tenA 59mA pRSTamAM (i. sa. 1946, dazamI AvRtti) puSyamitra mATe I. sa. pUrva` 185-149 evA ullekha karyo che. vizeSa maTe ju vIranirvANusa Mvat aura jaina kALagaNunA (pR. 30, 49 ane para) 2. A nAmanI utpatti mATe jIe upayukta hiMdustAnanA itihAsa (pR. 49. 3. Andhra eTale telugu pradeA, telaMgaNu, Andhra, rAjA zAlivAhane I. sa. 78mAM zaka lene harAvyA. ethI dukhaNumAM zAlivAhanane zaka cAle che. e rAkanu navu varSa caitra zukala pratipadAthI tArU thAya che. 4. zmA leke bhAratanA vAyaSa ( uttara-pazcima) khUzuAmAMthI A dezamAM lagabhaga I. sa. pUrva 150 varSa upara dAkhanna thayA hatA, emanA sabaMdhI keTalIka mAhitI zrI. vijayendrasUrie mahAkSatrapa rAjA rudradAmA (pR. 4-276mAM mApI che. panyAsa zrI. kalyANuvijayanA mate vikramanI pAMcamI sadImAM racAyelI tithai gAlI nAmanI pAya kRtinI 623 mI gAthAmAM evA ullekha che ke vIranirvANune 605 varSa ane pAMca mAsa vItyA tyAre zaka rAjA thaye. 624 mI gAthAmAM ema sUcavAyu che ke zaka vazane 1324 varSa thaze tyAre kusumapuramAM duSTa buddhi (kalkI) yaze . nemicandrasUriSkRta mahAvIracariyamAM temaja digabarIya nemicandrakRta tilAyasAramAM paNa zaka rAjAneA utpatti-samaya upara mujaba ja apAyela che, paraMtu tileyasAranA TIkAkAra mAdhavacandra zakate vikrama samajayA eTale emanA pachI thayelA keTalA diga'barAe vikramasaMvat 105 '(zaka sa Mvata 470)" varSa pUrve' vIranirvANu mAnyuM che. tileAyapaGgattimAM anya prakAre gaNanA karAyelI che. jI bhAratIya prAcIna lipimAlA pR. 163). 5. A hakIkata mATe jIe pramandhacintAmaNInuM gujarAtI bhASAntara (pR. 25.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 jI ] : 153 : karAyA che temAMnA eka e che ke vikramAditya e zu' kAI rAjAnu' nAma che ane te ema hAya te kAnuM? AAnA uttara bhinna bhinna rIte apAyA cheH (1) zAstrI revAzakara e. purahita kahe che ke I. sa. pUrvenI pahelI zatAbdImAM zaThThAne parAjaya karanAra ane ethI karIne zakAri' e nAmathI prasiddhi pAmanArA rAjAte ja prastuta vikramAditya che ane e rAjAe pravartAvelA savat Aje cAle che, ene Arabha I. sa. pUrve' 57 mAM tA. 18 mI sapTembara ne guruvAre thayA che. vizeSamAM emaNe ema kahyuM ke " 7amerunI(1025)e peAtAnA ' tahakI ke hinda' nAmanA graMthamAM sAph lakhyuM che ke ' zakAra vikrame multAna pAsenA kArDera gAmamAM zakAnA sapUNa parAjaya karyA hatA. ' ca'dragupta ja sAcA vikramAditya hota teA tenuM nAma teNe lakhyu` hAta. // (2) vinsanTa smithanA mata pramANe I. sa. 68 mAM vidyamAna hAle gAhAsattasaI racI che.9 enA pAMcamA zatakanI 64 mI gAthAmAM nirde'zaila 'vikkAmAMItta'te prastuta vikramAditya che. emAM e rAjAe nAkarane lAkha ApyAne ullekha che. A rahI e gAthA : " saMvAddaNasuharasatosipaNa deteNa tu kare lakkhaM / calaNeNa vikamAittacariaM aNusikkhiyaM tissA // 64 // . subandhue racela vAsavadattAnA nimnalikhita padyamAM vikramAdityanA mRtyune ullekha che : k sArasavattA vihatA nayakA bilasanti carati no kaGkaH / sarasISa kIrtizeSaM gatavati bhudhi vikramAditye // "" A padyamAMnA nayAH dvArA zuM vikramAdityanAM nava ratnAnu garbhita sUcana che ? (3) digaMbara amitagatie vi. saM. 1050 mAM subhASitaratnasandeha racela che. emAM 'vikrama' zabda vaparAyelA che. e 'vikramAditya' rAjAne vAcaka che e vAta ceAkkasa che. 10amitagatinI pahelAM 6 jue citramayajagata (va. 29, a. 9)mAM prasiddha thayele emanA lekha nAme "vikramasaMvat 2000nA pravartaka zakAra rAjA vikramAditya ja hatA." 7 akherunIe kahyuM che ke jemA vikramAdityanA savA upayoga kare che te hindanA dakSiNa ane pazcima bhAgeAmAM vase che...mahAdevakRta sUMdhava nAmanA graMthamAM huM enuM nAma candrakhIja Apelu jouM bru. (E, C. Sachau's edition pp. 5-6). A sabaMdhamAM esa. ke. dIkSita pR. 197mAM ema kehe che ke A candrakhIja te caMdraguptanuM apabhraSTa rUpa haraze ane khIja' e dvitIyanuM haze. 8 jI citramayajagat (pR. 201) 9 jue The Early History of India (p. 196; bIjI AvRtti). 10 " samArUDhe pUtatridazavasatiM vikramanRpe sahasre varSANAM prabhavati hi paJcAzadadhike / samAte pamyAmavati dharaNo mukhanRpatau site pakSe paube budhahitamidaM zAstramanagham // 922 // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 154 : [ samrATa vikramAditya thaI gayelA-vikramanI dasamI sadImAM thaI gayelA devasene digaMbara) pitAnI kRti daMsaNasAramAM saMvatanI sAthe vikramano ullekha karyo che. e prastuta vikramAditya" che. (4) eca. sI. zeTha(Seth)nuM kahevuM e che ke khAravela e ja gardabhilla che. vaLI vakasiri uke zrI vakadeva jene ulekha maMcapurInA zilAlekhamAM che ane jene sAmAnya rIte khAravelane putra mAnavAmAM Ave che te "zakAri' vikramAditya che ane eNe I. sa. pUrve 5-58 mAM mAnavasaMvata sthApyo hato. 2 (5) De. tribhavanadAsa la. zAha ema kahe che ke 19gaI bhilla rAjA e ja prastuta vikramAditya che.14 (6) paMnyAsa kalyANavijyajInuM kahevuM e che ke zAnI sahAyatA meLavI "kAlakasUrie gaI bhilla rAjAne harAvyo e sarinA bhANeja ane 16nATa dezanA rAjA balamitra te ja vikramAditya che. bala" ane "vikrama" ekAWka che. evI rIte mitra" ane "Aditya' paNa eka ja arthanA vAcaka che eTale balamitra e vikramAdityane paryAya gaNAya. Ama emaNe pR. 141mAM sUcavyuM che. (7) vIranirvANune 683 varSa vItyAM tyAre vikrama rAjAne janma thaye ema keTalAka digaMbare mAne che. 11 hajI lebo uparathI e vAta nirvivAdapaNe kahI zakAya tema che ke I. sa.nI pAMcamI sadIthI te mALavA temaja enA AsapAsanA pradezamAM A mAsavasaMvata pracalita hato. A mAlavasaMvatane kRta saMvata temaja mAlavaNusaMvata paNa kahela che. juo vIranirvANasaMvat aura jaina kAlagaNanA (pR.59). 12 Mai The Indian Historical Quarterly (Vol. XIX. No. 3)--| pR. 25-26. emAM seThane "Kharavela and Gandabhill" nAmane lekha je Nagpur University Journal No. 8 (December 1942)mAM prasiddha thayo che tenI saMkSipta nedha che ane e uparathI meM ahIM A nideza karyo che. mULa lekha mArA jovAmAM Avyo nathI. 13 abhidhAnarAjendra (bhA. 1, pR. 1289)mAM gadabhillo samaya vIrasaMvata 456-66 no darzAvAyo che. vi. saM. 850 mAM vidyamAna digaMbarAcArya jinasene rAsabhane samaya vIrasaMvata 345445 no sUcavyo che. 14 juo prAcIna bhAratavarSa (bhA. 4, pR. 82). 15 emano samaya vIrasaMvata 453 nI AsapAsane che. emanI bena sAvI sarasvatIne "gabhi" vaMzanA rAjA darpaNe jabarajaratIthI aMtaHpuramAM dAkhala karI dIdhI hatI ema jaina graMthakAre kahe che. A darpaNa rAjAne samaya vIrasaMvata 453-466 sudhInuM sUcavAya che. 16 bharUcanI AsapAsane pradeza. A loTanI rAjadhAnI bhakakSa(bharuca)mAM balamitrane rAjyAbhiSeka thayo tyAre puSyamitranI Akhara avasthA hatI. juo vIranivaNasaMvat aura jaina kAlagaNanA (pu. para). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 6 ] : 155 : (8) merataMgari vagerenuM kahevuM e che ke sidhdhasena divAkare je rAjAne pratibaMdha pamADyo hatA ane jeNe pRthvIne anuNI banAvI pitAno saMvatsara pravartAvyo hato te ja vikramAditya che ane ene ja saMvata Aje pracalita che. (9) zubhAzIlagaNinA mata mujaba gaMdharvasenane madanarekhAthI thayelo putra te vikramAditya che. juo emaNe raceluM vikramAdityacaritra. (10) vikramasenanA pitA te vikramAditya che ema rAjazekharasUrie kahyuM che. juo catuvizatiprabandha. (11) semadevabhaTTe I. sa. 1070mAM racela kathAsaritsAgara pramANe zivanA bhakta mahendrAdityane putra vikramAditya te ja praratuta "vikramAditya che. enuM bIjuM nAma tyAM viSamazIla sUcavAyuM che ane eNe vikrama saMvata pravartAvyuM che. (12) jenA darabAramAM dhavaMtari, kSaNika, varAhamihira vagere nava rane hatAM te vikramAditya che. A nava ratnono ulekha18 kalisaMvata 193068mAM racAyelA manAtA jyotirvidAbharaNa(10-22) mAM che. vizeSamAM emAM 18-43 mAM e nideza che ke zakene nAza karI vikramAditye dezabharamAM khUba maMdira banAvyAM. (12) kalahaNe zakasaMvata 1070-71 mAM eTale ke I. sa. 1148 mAM racelI rAjataraMgiNImAM sUcavAyuM che ke raNAdityane je vikramAditya nAme putra hato eNe kAzmIramAM 4ra varSa sudhI-lagabhaga I. sa. 517 thI I. sa. 558 sudhI rAjya karyuM che. (ju gauDavanI prastAvanAmAM pR. 76 ane 76). bAne keTalAka karatuta vikramAditya gaNe che. (14) bihaNe vi. saM. 1080 nI AsapAsamAM vikramAMkadevacarita racyuM che. emAM eNe vikramAdityanuM varNana karyuM che, paNa e te kalyANa tribhuvanamala che ke jenuM bIjuM nAma vikramAditya hatuM. (15) semaprabhasUrie vi. saM. 1241 mAM kumArapAlapaDiha racela che. enA pahelA prastAvamAM mUlarAjanI kathA che. e mUlarAjanuM vikramarAja evuM nAma tyAM nedhAyela che. juo pR. 14. - 17 jeo vikramAdityane caMdragupta bIjA tarIke mAne che temAMnA keTalAka A viSamazilane paNa enuM anya nAma gaNe che ane e nAmanI sAnvarthatA mATe candragupta bIjAe potAnA moTA bhAInI gAdI laI lIdhI hatI temaja tenI patnI pradevI sAthe lagna karyuM hatuM e hakIkato rajU kare che. 18 A Peep into the Early History of India(pR. 60)mAM varAhamihira I. sa. 587mAM paMcava pAmyAnuM lakhyuM che. vizeSamAM tyAM zaka 4ra7 (I. sa. 505)mAM varAhamihire paMcasiddhAMtikA rasyAne ullekha che. A uparAMta tyAM ema paNa sUcavAyuM che ke nava ranemAMthI keTalAMka ane kadAca kAlidAsa 5Na candragupta bIjAnA rAjayamAM thayela hoya. 19 tividenA mata pramANe kalisaMvata prAraMbha I. sa. pUrve 3102 thI che. e hisAbe jyotirvidAbharA I. sa. pUrve 35 mAM pUrNa thayela gaNAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 156 : [samATu vikramAdiyA - sara jona mArzala ane pro. resananA mata mujaba vikrama saMvatanA pravartaka ejhIjha (Azes) che. 20A matanuM De. Tena kenee Historical Introduction to Corpus Inscriptonum Indicarum (Vol. II, Dt. I)mAM khaMDana karyAnuM meM vAMcyuM che. paNa e mULa lakhANa mArA jovAmAM AvyuM nathI. esa. ke. dIkSita "Chandra-gupta II, Sahasamka alias Vikramaditya and the Nine Jewels" nAmanA 21lekha pR. 197)mAM kahe che ke ejhIjha pahelA vikramasaMvatane pravartaka che e jAtanI sara jona mArzalanI suMdara aTakaLanI viruddha kazo pUrAvo huM ne te nathI. huM e saMvatane ujajenanA zakanA nAza karyA bAda I. sa. 405 mAM sthapAyelA sAhesAka sAthe joDuM chuM. A sAhasAMkasaMvat mALavAnI rAjadhAnImAM pravartAvA. ethI karIne mAnavasaMvat je pahelAM ejhIjhasaMvat tarIke jANItA hatA tene ane Ane eka mAnavAnI bhUla UbhI thaI22 ane enuM A nAma, mAlavagaNe eno upayoga karyo tethI paDayuM. sauthI prathama ejhIjha-saMvata tarIke, pachI kRta-saMvata tarIke, pachI kRta-mAlava-saMvata tarIke, 5chI mAlavANa-saMvata tarIke ane chevaTe mAlanA athavA te mALavAnA rAjAonA saMvata tarIke ema vividha kakSAemAMthI bhA saMvata 5sAra thayA. vizeSamAM dIkSite 197mAM prakamAM kahyuM che ke De. sTena kane je hokamananI peThe ejhIjha pahelAne, ejhilisijha (Azilises)ne ane ejhIjha bIjAne abhinna kare che ane je ejhIjhane saMvata sAthe sAMketika rIte (symbolically) saMbaddha mAne che tenI sAthe huM ekamata thaI zakato nathI. 194mA pRSamAM temaNe kahyuM che ke vikrama saMvatane badale sAhasAMka-saMvatanA ullekhavALA ochAmAM AchA be zilAlekha che: (1) mahebA-killAnI divAla uparano ane (2) rAjA pratApanA samayamAM rehatAha khaDaga upara kotarAyele. (7) DaoN. phalITa ema kahe che ke kaniSka vikrama saMvata pravartaka che. 24 20 juo Journal of the Royal Asiatic Society (1914 p. 973). ejhIjha pahelA temaja bIjA viSe C H I (pR. 581)mAM paNa ullekha che. pahelAnA nAmanI sAthe kausamAM I. sa. prave' 58 ema lakhAyeluM che (juo pR. 554). ejhIjha bIjAnuM rAjaya i. sa. 19mAM pUra thayuM. (juo pR. 573). 21 A lekha The Indian Culture (Vol. WI)mAM prasiddha thayela che. 22 ejana, pR. 192. 23 I. sa. nA pahelA saikAmAM kephisijha (Kadphises) nAme rAjA thayo. ene putra enA ja jevo parAkramI rAjA thaze. enA pachI kaniSka gAdIe Avyo. e bauddha dharmanA "mahAyAna paMthane AzrayadAtA hatA. juo hindustAnane ItihAsa (pR. 62-63). kaniSka i. sa. 78mAM navo saMvatsara calAvyA. juo G H I (p 583). 24 juo Imperial Gazetteer of India (Vol. II, pp. 4-5 fn.). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 jI ]. : 157 : (8) keTalAka purAtattvanuM kahevuM e che ke keI kAraNasara i. sa. pUrve 57mAM mAlavasaMvata zarU thayo. pachI candragupta bIjAe I. sa. 400nI AsapAsamAM zone harAvI pazcima hinda sara karyuM tyAre AnA smaraNArthe mALavAnA lakoe e candraguptanI vikramAditya' nAmanI je padavI hatI ke u5rathI mAnavasaMvatanuM nAma vikrama saMvata pADayuM. (9) yazovarmana u! harSavardhana nAmanA rAjAe lagabhaga I. sa. 532-33mAM haNanA rAjA 25mahirakalane harAvyo. e vijayanI yAdagIrI tarIke eNe "vikramAditya'nI upAdhi dhAraNa karI eTaluM ja nahi paNa mAlavasaMvatanuM vikrama saMvata evuM nAma pADayuM ane pitAno A saMvatsara pravatIbe, Ama De. kalahane mAne che. (10) sara kaniMgahAme Book of Indian Eras (pR. 8)mAM ema sUcavyuM che ke vikramasaMvatsaranI zarUAta I. sa. pUrve 57 ke pa6 thI thaI nathI, paNa 56 thI thaI che. Ama citramayajagamAMnA lekha(pR. 202)mAM ullekha che. prAcIna bhAratavarSa (bhA. 4, pR. 96)mAM A pustakanuM nAma upara pramANe nathI, paNa emAM Indiun ne badale Ancient che. (11) pezAvaranI uttara-pUrve Avelara6 "takha-I-bahI''mAMthI eka ukIrNa lekha maLe che ane . te pahUlave (pArthiyana) rAjA rageDephinesa (Gondopharnee)nA rAjyanA 26mA vaSane che. emAM vaizAkha suda pAMcama ne sAla 103 no ullekha che. e sAla vikrama saMvatanI che ema resana 28kahe che. che. phalITa ane vinsanTa mitha paNa ema ja mAne che. De. bhAMDArakare A sAla je zakanI hoya ane jo e I. sa. 181nI barAbara hoya te geDepharnese i. sa. 155mAM rAjya karavA mAMDayuM e emaNe "A Peep into the Early History of India" (pR. 37)mAM ullekha karyo che. zilAlekha-je zilAlekhamAM vikrama saMvatane rapaSTa ulekha hoya ane sAthe sAthe je AjathI chAmAM ocho sADI bArase (1rapa0) varSa pUrvene heya e eke zilAlekha jaNAto nathI. vi. saM. 815, 826 ane 997nI sAlavALA zilAlekha29 che. e atyAre te sauthI prAcIna gaNI zakAya 25 Ane mihiragala paNa kahe che. e I. sa. 542mAM marI gayo. juo hindustAnane itihAsa (pR. 78). ahIM ApelI sAla De. phalITanA sUcavyA mujabanI che. Kalidas a Study mAM e I. sa. 144nI noMdhAyelI che, 26 ane keTalAka takhtavAhI "(takSazilA 1)" kahe che. ra7 Ane badale gaDrapha evuM nAma paNa sUcavAya che. A rAjAe I. sa. 19mAM rAjaya karavA mAMDyuM ane I. sa. 4pamAM paNa enuM rAjya cAlu hatuM. 28 juo C H I (prakaraNa 33). ra9 juo citramayajagatagata lekha (pR. 203). bhAratIya prAcIna lipimAlA (5, 165166)mAM te A traNane badale vikrama saMta 898 nA zilAlekhano ullekha che. vizeSamAM enA 166mA pRSThamAM vikrama saMvata 794nA dAnapAtranI noMdha che, paraMtu enI sAthe nedhela tithi, vAra, nakSatra ane grahaNane meLa khAto na hovAthI temaja enI lipi eTalI prAcIna nahi jaNavAthI ene DaoN. phalITa ane; kIlahena galata mAne che ema emAM sucavAyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 158 : [samrATuM vikramAditya sivAya ke kAThiyAvADanA koI lekhamAM vi. saM. 794nI sAla che e sAla sAcI manAya. prAcIna bhAratavarSa (bhA. 4 pR. 96)mAM vikramazaka' evA ulekhavALe eka zilAlekha hovAnuM jaNAvyuM che, paNa te kayArane che te darzAvAyuM nathI. ahIM "zakane artha saMvatsara che. mahAkSatrapa zoDAsane samaya kaniMgahAme I. pUrve 80thI 57ne dhAryo che ane mathurAnA bIja kSatrapa rAjubala ke raMjIbalane putra mAne che. zeDAsa rAjAnA 42 mA varSane ane ziyALAnA bIjA mAsano eka zilAlekha che. enA saMvata viSe matabheda che. De. kene ene vikrama saMvatanI sAla gaNe che. e hisAbe e zilAlekha I. sa. pUrve 16-15 ne gaNAya. jue uttara hiMdustAnamAM jaina dharma (mR. 178). vikramAdityanuM jIvanavRttAnta jene ArtharanI upamA ApI zakAya evA vikramAditya yAne vikamArkanA jIvana upara prakAza pADanAra svataMtra caLyuM che ke kema ane hoya to te kaI kaI bhASAmAM che e hakIkata A5Ne have vicArIzuM. sUcIkaTAha nyAya anusAra sauthI prathama ane sAhitya taraka daSTipAta karaze te agAze ajaina sAhitya tarapha daSTipAta karazuM to jaNAze ke evo kaI atiprAcIna grantha saMskRtamAM jaNAto nathI. vikramAdityanA jIvana sAthe saMkaLAyelI hakIkate keTalAka granthomAM najare paDe che. udAharaNArthe huM be saMskRta grantha nedhuM chuM: (1) somadevabhadde i. sa. 1770mAM racela kathAsaritsAgara (baka 18, ane nAme viSamazIla). (2) anaMtarAja (I. sa. 128-1080) nA rAjapamAM thaI gayelA kAzmIranA mahAkavi kSemendra racelI bahatkathAmaMjarI. AnA aMtamAM 11 mA pUchamAM vikramAdityano A kRtimAM jyAM jyAM nirdeza che tenI neMdha che. vizeSamAM A kRtimAM vikramAditye bhUtavetAla upara vijaya meLavyAnI hakIkata che. udyotanasuri urphe dAkSiNyacilDrana ei zakasaMvata 700mAM eka dina ocho hato tyAre kuvalayamAlA pUrNa karI. A kRtimAM emaNe I. sa. nI pahelI sadImAM thaI gayelA guNADhyanI prazaMsA karI hatI. A guNADhaye pisAI (paizAcI) bhASAmAM, saMskRta dvArA bRhatkathA e nAmathI oLakhAvate granya ra che. bahatkathAmaMjarI ane kathAsaritsAgara A kRtinA saMskRta anuvAda che. vaLI kAdaMbarI, ratnAvalI ItyAdi A bRhatkathAnA aMze che. eTale A lupta banelI bRhatkathAmAM vikramAditya viSe hakIkata hovA saMbhava che. vi. saM. 157mAM bhejaprabaMdha yAne prabandharAja racanArA ratnamaMDanagaNie upadezataraMgiNI racI che emAM vikramAditya saMbaMdhI chUTIchavAI hakIkata che. jue patra 44, 49, 50, 54, 55, pa8 ane 223. temAM 44mA patramAM annadevatAe vikramane varadAna ApyAnI vAta che. duHSamagaMDikAnA ane yugapradhAnacaMDikAnA sArarUpa eka pustakamAM evI matalabano ullekha che ke keTalAya samaya pachI zakone e vaMzane ukheDIne mAlavane rAjA nAme vikramAditya thaze. e vikrama 97 varSa rAjya karaze ane e pitAne saMvatsara pravartAvaze. - 30 juo pAIyasadumahagvane upadyAta (pR. 15). 31 juo vIranivAsaMvat aura jena kAlagaNanA (pR. 31nI pAdadhi). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 juM ] : 159 4 jene gujarAtI katiomAM vikramAdityanA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvanArI hakIkata jovAya che. emAMnI keTalIka nIce mujaba cheH nAma katAM vikramacaritrakumArapAsa vikramAdityakhAparArAsa vikamasenarAsa vikramarAsa vimapaMcadaMDarAsa vikramAdityacaritra vikramacaritrakhAparA-copAI vikamapAI vikramAdiyArAsa vikramacaritra-lIlAvatI copAI vikamasenavAsa vikramAditya paMcadaMDarAsa zanizcaravikramacopAI vikramakanakAvatarAsa vikramapaMcadaMDarAsa upAdhyAya rAjazIla udayabhAnuM dhamasiMha jinahara mAnavijaya abhayasoma lAbhavardhana urphe lAlacaMda paramasAgara abhayasema mAnasAgara lIvallabha dhamavardhana kAntivimaLa bhAvinaya racanAsamaya vi. saM. 1499 vi. saM. 1563 vi. saM. 1565 vi. saM. 1596 vi. saM. 1299nI aAsapAsa vi. saM.1722-23 vi. saM. 1723 ). vi. saM. 1723 vi. saM. 1724 vi. saM. 1724 vi. saM. 1724 vi. saM. 1727 vi. saM. 1776nI AsapAsa vi. saM. 1767 vi. saM. 1830 lekhaka-harAlAla rasikadAsa kApaDiyA ema. e. vikrama-vizeSAMka (zrI jaina satyaprakAza-amadAvAda) 2. 900 kanyA, khApare cera ane pAMca daMDa viSe AmAM ulekha che. 33, A rAsamAM vikramasenane vikramAdityane putra gaNyo che. zrI vikramAdityanI yazogAthA. [batrIza pUtaLIonI kathAone saMkSepa.] zrI rAmacaMdramaNikata "vikramacaritra'mAM batrIsa pUtaLIee dhArApati bhejane siMhAsana para besavAnI nA pADI ane vikramAdityanA jevA thavA jaNyuM che. have vikramAditya kevo guNasaMpanna che te vavavA sAthe kayAMka kayAMka ItihAsa ane bhUgoLa upara prakAza pheMkanArI vAte 5Na jaNUvI che, je atisaMkSepamAM anukrame pUtaLavAra raju karavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATuM vikramAditya 1. pahelI pUtaLI-AnuM nAma jayA che. te rAjA bhojane kahe che ke-"A siMhAsananAM ame sarva adhiSThAtA chIe, mATe devAdhiSThita nA siMhAsana para tamAre besavuM yukta nathI. "koI sAmAnya rAjA kiMcita bhAgyayukta hoya, ke ekAda dezanI prabhutAvALA hoya te atra eka ziyALa jevo hoI besavA yogya nathI." A pachI bhojarAja pitAnI prazaMsA karI gyatA jaNAve che tyAre punaH A pUtaLI kahe che: "A tAruM audArya kazA kAmanuM nathI. tArA guNanuM tuM pote ja varNana kare che? je jagatamAM pitAne guNanuM potAnA mukhe varNana kare tenA karatAM vadhAre niMdApAtra koNa?" pachI bhojarAjAne zikhAmaNa ApI dAnaguNanI mahattA kahe che. chevaTe bhojarAjA lajajAthI vinamra banI A siMhAsana upara ke zuM besatuM te pUche che, jenA javAbamAM AkhuM vikramacaritra kahe che ane rAjAnI dAnazIlatA, paropakAritA, paraduHkhabhaMjanapaNanAM daSTAnta Ape che. A sAMbhaLI pahele divase rAjA siMhAsana para besavAnuM baMdha rAkhe che. 2. bIjI pUtaLI-rAja bheja bIjA sArA divase zubha mudate siMhAsana para besavA jAya che tyAre bIjI vijayA nAmanI pUtaLI nA pADe che ane kahe che: "jyAre tame zrI vikramAdityanA jevA thazo tyAre A pavitra siMhAsanane tame yogya thazo. vikramAditya rAjA, je audArya guNane bhaMDAra hato ane jeNe AkhA bhUmaMDalanuM dAridra pheDayuM tenI vAta kayAM?" tyArapachI bhejanA kahevAthI vijayA rAjA vikramAditya jagatane Azcara jovA cAra paraSone mokalyA che, temAM subhadra nAmanA vidvAna cha mahIne pharIne Avyo che ne te kayA kayA deze joyuM tenuM varNana karatAM antarIkSa pArzvanAthanuM tIrtha, gajapadatIrtha, kalika tIrtha, tIrthAdhirAja zatruMjaya, mahAtIrtha devapattana, maMgalapura(mAMgaroLa), giranAra, nAgAha ane citrakUTanuM rasamaya varNana kare che. 3 trIjI pUtaLI-rAja bheja pharI eka vAra siMhAsana para besavA jAya che te vakhate trIjI pUtaLI jayaMtI nA pADe che. ane kahe che ke mAlavAdhIza! tame A siMhAsana para besavA gya nathI. je vikrama bhUpatinA jevuM satya ane audArya tamArAmAM hoya to A siMhAsane bese." rAjA bhoja pUtaLAne kahe che-vikramAdityamAM kevuM audAryuM hatuM te kahe. tyAre te pUtaLI kahevA lAgIH vikrama bhUpAla svarUpathI ane svaguNathI zobhate hatA, ane sakArathI dAna ApI vargane mArga sAdhate hate. sarava, sAhasa, sadabuddhi, baLa, vIrya-e badhAM zrI vikramamAM evAM hatAM ke tenAthI deva paNa DaratA hata. vikramAdiye suMdara jinamaMdira baMdhAvyo. brAhmaNa maMdira, maTha baMdhAvyAM ane devatAone paNa sanmAnyA ane e rIte sarvadharma samabhAva dekhAze. chae darzanane vastra, anna, jala, auSadha, pustaka, AzramazAlA ItyAdi e dAnezvarI rAjAe ApyAM. bIjA lekenA paNa aDhAra jAtanA kara kADhI nAkhavAne teNe hukama karyo. vanamAM rahenAra chAne mATe phAMsalA ghalAtA baMdha karAvyA ane tevA dhaMdhAthI jIvanArane annajala ApavA mAMDayuM. sarva jalAzayomAM mAchalAM mAravAM baMdha karAvyAM ne pakSIo upara jALa naMkhAtI aTakAvI. jaina dharma rAjA sivAya AvI ahiMsA amArI koNa phelAve? dhanya che tenI dharmabhAvanAne ane ahiMsAnI upAsanAne! pachI ratnAkara deva Ave che tenI ArAdhanA karavA brAhmaNane mokale che. deve cAra rana ApyAM che. vikramAditya chevaTe cAre rana brAhmaNane ApI de che. A tenI dAnazUratA varNave che, je sAMbhaLI rAjA bhoja ghera jAya che. 4 cothI pUtaLI-aparAjitA pUtaLI 5 bhejane siMhAsana para besavAnI nA pADatAM kahe che? "savavAno ziromaNi evo vikramAdhIza dAnezvarI, pratApathI baMpardhata prasiddhi pAmelo avaMtImAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 nuM ] : 16 : rAjya karate hate. te dharmane sAma, duSTano yama, karuNAbdine varUNaathane kubera je hate. ahIM kathAmAM eka brAhmaNe rAjA upara upakAra karyo hato, tenA badalAmAM rAjAne pAMcaso gAma vagere Apyo, paraMtu brAhmaNa rAjAnI parIkSA mATe rAjaputrano vadha karyAnuM juThANuM phelAvI rAjAnA paropakAra guNanI parIkSA kare che. rAjA putrane khUnI brAhmaNa che ema jANavA chatAM tene jIvitadAna ApI potAnI parepakAritA batAve che. Akhare brAhmaNa satya vAta jAhera kare che. A sAMbhaLI bhejarAja rAjamahelamAM jAya che. 5 pAMcamI pUtaLI-5Nu bhojarAjane vikramanA siMhAsane besavAnI nA pADatAM kahe che, "he bhojarAja A siMhAsane besaze nahi. e te phakta zrI vikramane yogya che, tamAre thogya nathI. nAmathI te tame rAjA che ne vikrama 5Na rAjA hatA, paNa rAjA te vikrama vinA bIjo nathI thayo. tethI je zrI vikramanI barAbara thAo te mA siMhAsana para bese." rAjA bhoja vikramAdityanuM gAMbhIya kevuM hatuM te pUche che. javAbamAM pAMcamI pUtaLI eka vaNikanI upadezAtmaka kathA kahe che ane rAjA bheja mahele jAya che. 6 chaThThI pUtaLI-rAjA bhojane chaThThI pUtaLI siMhAsana para besavAnI nA pADatAM kahe che. tame te koI mugdha che, mehita che, A mAnabhaMga thatAM 5Nu lajavAtA nathI. je javarita che tene khAMDavALo pApasa kema pappa thAya? eka tAravIne rAjA vikrame AkhuM ja nagara dAna ApI dIdhuM. tamArAmAM evuM audArya heya te A siMhAsana para bese.' 7 sAtamI pUtaLI-lIlAvatI pUtaLI uccare che-"ame jenA niraMtara adhiSThAtA chIe te A siMhAsana para vikrama ditya je sAhasI, udAra ane prANathI 5Nu paranuM rakSaNa karanAra hoya te ja besI zake. vikrame eka strIpuruSanA yugalane jIvitadAna ApatAM pitAnA prANanI paravA nahotI karI." e kathA kahetAM gomaTasvAmI, kuSpAjI, nAgahada, karA, Abu satyapura, laghukAzmIra, paMcAsara, zaMkhezvara, tIrthAdhirAja zatruMjaya, giranAra, sopAraka vagere tIrthonuM varNana kare che, je sAMbhaLI rAjA bhoja siMhAsana para besyA vagara ja pAcho jAya che. 8 AThamI pUtaLI-karI rAjA bhoja e siMhAsana para besavA jAya che tyAre bAdamI pUtaLI jayavaMtI kahe che, "he rAjA! tuM vRthA prayAsa na kara! rAjA vikramanA jevuM parAkramI ane paropakArI atyAre keI nathI ke jeNe eka sarovaramAM pANI lAvavA mATe batrIsa lakSaNA puruSanA balidAnanI jarUra lAgatAM pitAnuM mAthuM ApyuM. AthI devI prasanna thAya che, pANI sarevaramAM bharAI jAya che ane vikrama jIvaMta thaI cAlyA jAya che." A sAMbhaLI ja rAjA mahele cAlyo jAya che. 9 navamI pUtaLI-siMhAsane besavAnI nA pADatAM jayasenA kahe che, " bhojarAja ! jenAmAM vikramAdityanA je gAMbhIrya guNa hoya te puruSa ane sukhe bese." te vikrama maMtrIputranI Icchita kanyAne pitAnA sAhasathI rAkSasathI bacAvI maMtrIputra sAthe paraNAve che. 10 dasamI pUtaLI-rAjA bhojane madanasena kahe che-" rAjA ! jene gAMbhIrSaguNa vikama jevo hoya te ja ahIM besI zake. vikrame eka rAgIne pitAnA sAsathI amRtaphaLa meLavI ApI jIvitadAna bAyuM hatuM. he rAjA ! tamArAmAM AvuM sAhasa hoya te A siMhAsane bese." A sAMbhaLI bhojarAjA mahele sidhAve che. 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 162 ? [samADhe vikramAditya 11 agiyAramI pUtaLI-eka vAra madanamaMjarI bhojarAjAne siMhAsane besavAnI nA pADatAM kahe che , " vikramanA jevuM audArya, ananya parAkrama kayAMya thayuM nathI ke thavAnuM nathI." ahIM kathAmAM rAjAnA eka zarAja(papaTa)nuM varNana mApyuM che. rAjA tene dezaparadeza javA mokale che, tenA kathanathI eka rAjakanyA para che ane eka bhAraMDa pakSInA dukhanI kathA sAMbhaLI tenA bhAIne rAkSa paMjAmAMthI choDAvI abhayadAna Ape che. kathA sAMbhaLI bhejarAja pAcho cAlyo jAya che. 12 bAramI pUtaLI rojanI jema Aje 5Na rAjA bhoja siMhAsana para besavA AvyA che, ne zaMgAratiSakA tene nA pADatAM kahe che ke, "he rAjana ! keAI veza badalavA mAtrathI yogya thaI zakatuM nathI. jenuM audAya vikramanA jevuM hoya te ja A siMhAsana para sukhe bese." eka vaNika putranA kahevAthI rAkSasathI krIDita eka strIne rAjAe bacAvI ane e strIe Apele suvarNakuMbha rAjAe vaNikaputrane mApI dIdhuM. evuM baudAya tArAmAM che? rAjA bhoja A sAMbhaLI rAjabhuvanamAM cA jAya che. 13 teramI pUtaLI-ratipriyA rAjA bhojane siMhAsana para besavAnI nA pADatI kahe che ke, "je vikramAdityanA jevI dAnazIlatA hoya te A siMhAsane virAja." rAjA vikramAditya eka vidyAdhara ane vidyAdharIne bacAvavA pitAnuM mAthuM ApavA paNa taiyAra thayA hatA. devIe Apela apUrva auSadhamaya mULIyuM ane vidyAdhare Apela divya prabhAvamaya veDhI paNa rAjAe dAnamAM ApI dIdhAM hatAM." A sAMbhaLI bhojarAja pAcho cAlyo jAya che. 14 caudamI pUtaLI-rAjA bhejane nA pADatAM naravinI kahe che, "he rAjana! A siMhAsana te tAre darzana ane pUjana karavA lAyaka che. tenA upara besavuM ke te mATe prayatna karavo ucita nathI. vikramAka jevuM audArya heya te ja besavuM ThIka che. vikamane eka yogIe cintAmaNi ratna ApyuM, paratu rastAmAM eka rogI mahAdaridrI yAcaka auSadhInI yAcanA karavA Avyo, eTale e dayALu dAnavIra rAjAne pite mahAmuzkelIthI prApta karela ratna ApI dIdhuM." A sAMbhaLI bheja cAlyo gayo. 15 paMdaramI pUtaLo-bheganidhi pUtaLI rAjA bhojane nA pADatAM kahe cheH "he bhoja! tamAre A siMhAsananI pAse paNa sAvavuM nahi. tamArA saMsarganA doSathI me malina thAya che. vikramAditya pitAnA mitra sumitrane eka divya kanyA apAvavA ukaLatA telanI kaDAImAM pitAne deha homI dIdho hate. pachI divya prabhAvathI te bacI gayo." A sAMbhaLI bheja rAjA cAlyo gayo. 16 soLamI pUtaLI -prabhAvatI pUtaLI bhojane siMhAsana para besavAnI nA pADatAM kahe che? "tamAre mA siMhAsana para besavuM ThIka nathI. rAjA vikramanI dAnatharatA tamArAmAM karyAMthI Ave ? eka daridrI paMDite rAjasabhAmAM rAjAnI stuti saMbhaLAvI. rAjAe kahyuMH e to ThIka, pazuvairAgyarasa piSaka Ika kaho. eTale brAhmaNa kahe che; " rAjaya, dhana, dehanAM AbhUSaNa, dhAnyasaMcaya, pAMDitya, bhujaba, vakatRtva, kala ane uttama guNa e badhAM zA kAmanI je saMsArarUpI kArAgRhamAMthI A mAne choDAvyA nahi te ?' A sAMbhaLI rAjA virAga pAme che ane paMDitane pAMcaso gAma ane seLa mATI suvarNa dAnamAM Ape che. A sAMbhaLI bheja rAjA cakita thaI rAjamahele gayo. - 17 sattaramI pUtaLI-eka vAra rAjA bhoja chAnAmAne siMhAsane besavA jAya che tyAre prabhAvatI nAmanI pUtaLI kahe che-"he mAlavAdhIza ! Aje coranI peThe kema Avyo che?' Ama kahI eka dhUta vaNikanI, devone paNa ThagyAnI, rasaprada kathA kahe che. pachI rAjA vikrame eka bhATane abhuta dAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 ju ] : 13 . ApyuM te kathA kahe che. A bhATa pRthvI mAtranuM RNa chedanAra, dAridrane tApa elavanAra, pitAnA jIvanane paNa ApI denAra, zatrune paNa samRddhi ApanAra vikrama rAjAnI stuti caMdrazekhara rAjA pAse kara che, caMdrakhara rAja devIne ArAdhI vikama jevA thavAnuM varadAna meLave che. devI tene eka zarate vacana Ape che ke tAre roja agnimAM baLavuM. rAjA vikama pitAnA pratispaddhinI A vAta sAMbhaLI pote bhAvI agnimAM baLavAnuM devI pAse baMdha karAve che ane pratidine paNa guNI banavAmAM sahAyaka thAya che. he rAjA bhoja! A guNa tArAmAM che?" A sAMbhaLI bhojarAja cAlyA jAya che. 18 aDhAramI pUtaLI- A caMdramukhI nAmanI pUtaLI 5Na rAjA bhejane siMhAsana para besavAnI manA karatAM kahe che ke-"he mAlava bhUpAla! tAre A Asanane te aDakavuM paNa nahi." pachI pUtaLI rAjA vikrame eka adbhuta sarovaramAM jaI, sUryanA rathaMbha upara caDhI tenI prasannatAthI maLelA be uttama kaMDala, ke jemAMthI ja be bhAra suvarNa male tema hatuM, evAM uttama kuMDale paNa yAcakane ApI dIdho, e kathA kahe che. e sAMbhaLI bhojarAjA mahelamAM jAya che. 19 ogaNIzamI pUtaLI-anaMgadhvajA rAjA bhojane nA pADatAM kahe che-"vikramAditya jevA guNa tamArAmAM hoya te beso. vikrama rAjA mahAparAkramI, satyavaktA, dharmaniSTha ane dAtA hatA. tenA rAjyamAM pAtrane dAna, dInane madada ane atithine satkAra maLata. sarvatra dArine nAza thaI gayA hatA. eka vAra eka maharSi rAjA pAse AvI kahe che ke eka varAha amArA Azrama, yajJakuMDa, udyAnane nAza kare che, tethI amAruM rakSaNa kara. rAjA bA sAMbhaLI tyAM jAya che. varAha nAme che. tyAM badhA deve maLe che. chelle balirAjA maLe che. vikramane oLakhI pitAnA adha siMhAsana para besADI harSathI tenI khUba prazaMsA karI tene zIgharasAyanarU5 rasa, jenAthI suvarNa ane nirAgatA thAya te Ape che. rAjA mA laI pAcho Ave che. rastAmAM yAcakane joI A aNamUla vatu yAcakane ApI daI prasanna mane ghera Ave che." rAjA bhoja vikramAdityanuM A sAhasa ane dAnaguNa sAMbhaLI pAcho Ave che. 20 vIsamI pUtaLI-rAjA bhejane kuraMganayanA pUtaLI kahe che-"he svAmina ! A siMhAsana para tAre besavuM cogya nathI. vikramAka bhUpAlane InDe A sarvataibhadra nAmanuM Asana ApeluM che. A siMhAsana upara vikramAditya vinA anya zebhe tema nathI. vikramAditya eka leka sAMbhaLI videzamAM jAya che. tyAM adbhuta Azcarya ane aneka tIrtho jote pApuranagaramAM jAya che. tyAMnA jinamaMdiramAM vadhamAna jinane namI raMgamaMDapamAM jAya che. tyAre tyAM cAra kA5Tike, cAra cAra dizAomAM pharIne AvyA che te dareka potapotAnAM Azcarya kahe che. temAM cotho kahe che-eka adabhuta thAgIda che, paNa huM temanI pAse jaI zako nahi, tyAM javAmAM bahu kaSTa che. rAjA vikrama tyAM jAya che ane dhogIrAjane namana kare che. AthI yogIrAja vikama upara prasanna thaI abhuta zaktivALA sihadaMDa, kaMthA ane cAkhaDI Ape che. rAjA e laI avaMtImAM Ave che. rastAmAM eka rAjavIne mRtyu pAmato joI tene bacAvI rAjya meLavavA uparyukta traNe vastuo dAnamAM ApI de che. dhanya che tenI dAnavIratAne!" A sAMbhaLI bhejarAja pitAnA mahele jAya che. - 21 ekavIsamI pUtaLI-lAvaNyavatI rAjA bhojane vikramanA siMhAsana para besavAnI nA pADatAM kahe che-"je vikramAdityanA je audArya guNa hoya te A Asane bese. rAjA vikrama maMtrIputranA kahevAthI eka jinamaMdiramAM jAya che, tyAM amA, mahimA, ladhimAM, garimA, Izitva, vazitva, prAkAmya ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 [ samrATuM vikramAditya prabhutA nAmanI ATha mahAsiddhi devI darzane Ave che. vikrama paNa temanI pAchaLa jaI ukaLatA telanI kaDhAImAM vIgAnI pAchaLa paDe che. tyAM te devatA hAjara thAya che. devIe prasanna thaI rAjAne mahAprabhAvazAlI ATha ratno Ape che. rAjA te laI avaMtI tarapha Ave che. rastAmAM eka dAridrazekhara paMDita, dAridrayanA tApathI tApita thaI ghara bahAra nIkaLe che. te rAjAne maLe che. rAjA e ATha rane tene beTa ApI de che." A sAMbhaLI rAjA bhoja jato rahe che. 22 bAvIsamI pUtaLI-saubhAgyamaMjarI pUtaLI rAjAne kahe che, "tame je vikramAditya jevA ho te sukhe A siMhAsana para bese. rAjA vikramAditya bhramaNa karate eka divasa aSabhadeva prabhunA maMdiramAM gayA che, tyAM ene eka paradezI mitra male che, je eka rAja che. baMnene paricaya thAya che. paradezI rAjA vikramane kAmAkhya devInI kathA kahe che ane tyAM rahela rasakUpimAM levA pite gayAnI ane te prApta na thaI te vAta jaNAve che. vikrama te mATe tyAM jAya che ane pitAnuM balidAna ApavA tatpara thAya che. chevaTe devI prasanna thAya che, ane rasasiddhi pitAnA mitrane apAve che." bhejarAja A sAMbhaLI cAlyA jAya che. 23 tevIsamI pUtaLI--caMdrikA kahe che-"he bheja rAja ! tamAre ahIM besavuM yogya nathI. rAja vikama navamane parama upAsA banyo che, niraMtara jinapUjA, taravazravaNa, sAdhusaMga, dAna, dayA bAdi kare che. eka vAra sureMdra tenI prazaMsA karatAM kahe "traNa jagatamAM vikrama jevo sAhasI, parAkramI, dAnezvarI, dharmaparAyaNa bIjA koI nathI." IndranuM AvuM vacana sAMbhaLI eka deva tenI parIkSA karavA nIce Ave che. rAjAne duHsvapna Ape che. rAjA rAjabhaMDAranuM dAna kare che ane chevaTe rAjya paNa bIjAne ApI pite cAlI nIkaLe che. devatA rAjAnuM A sAhasa joI prasanna thaI rAjAne tenuM rAjya pAchuM Ape che." A sAMbhaLI bhojarAja mahele cAlyA jAya che. 24 covIsamI pUtaLI-haMsagamanA bhojarAjAne siMhAsane besavAnI nA pADatAM kahe che-"A siMhAsana te siMhanI gu jANavuM. enA upara te rAjA vikrama ja zobhe. pachI pUtaLI zAlivAhananI kathA kahe che. rAjA vikrama zAlivAhanane bolAvavA dUta mokale che, zAlivAhana nathI ja, Akhare pratikAnapuranA rAjA pAse tenI mAgaNI thAya che, chatAMye te nathI jate eTale vikramAditya sanma laIne Ave che. zAlivAhanane devatA sahAya kare che ane tethI e vikramanA sainyane mUrzita karI de che. vikrama rAjA vAsukI nAganuM ArAdhana kare che. nAgarAja pratyakSa thAya che ane tene amRtakuMpa devA pAtAlamAM laI jAya che. vikrama amRta laIne Ave che. tyAM raratAmAM zAlivAhane mokalelA be cAkaro amRtakaMpanI yAcanA kare che. mahAparopakArI vikrama pitAnA mUti sainyanI paNa paravA karyA vagara yAcakane amRtakuMpa Ape che. vAsukI nAga vikramanI A dAnazUratA joI bIje amRtakuMpa Ape che. vikramAnuM sanya jIvita thAya che ane zAlivAhana rAjA 5Na vikramAdityanuM audArya joI tenI pAse AvIne name che." A kathA sAMbhaLI bhejarAjA nirAza thaI pAcho jAya che. A pacIsamI kathAmAM jarUrI jotiSa jJAna graMthakAre ApyuM che. saMkSepamAM bahu ja uttama vastu rajU karI che, jethI graMthakAra uttama jatiSI haze ema siddha thAya che, 25 pacIsamI pUtaLI-vighaprabhA kahe che "je vikramAditya jevo hoya te ahIM bese. eka vAra eka apUrva jyotivida paMDite vikama rAjAne kahyuM, amuka vegathI bAra varSane bhayaMkara akAla mAlava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI siddhasena divAkarajIe stuti karatAM ja maMdiramAM dhUmADAnA goTe goTA nIkaLavA lAgyA ne zrI kaSpAjumadira stotrane agiyArame zleka belatAM ja mahAkALanA liMgane sthAne zrI avaMtIpArzvanAthanI prabhAvika pratimA pragaTa thaI. (pR. 168) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Abu girIrAja Shree SudharmaswamiGyanbhandar-Umara, Surat zrI gurudanAcyA svaparada mAnavajIrena CHITESHAN dIgavarI zrI Adipara bhagavAna kI agara sarva dhAn pala hastIzabhApolAra kiyA aMgIkA devI zrIjImulo mharAkI me nimala sahI Tepatsa lUna basahI Tepalsa caupusI mahArAja Tekna jItakara nahIM nInAmA DISE WHATS vikI kapunAyajI mehamAnatAma tamA mIlITarI kara ge| isa wwwsingacassVE kopIrAITa 1942 4 2jhaverI prakAzaka: mAsAkA.cANA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 juM ] : 165 4 dezamAM paDaze. comAsuM Ave che. varasAdanuM TIpuM paDatuM nathI. prajAmAM hAhAkAra macI rahyo che. dAna pUjA Adi thayAM. Akhare eka deve kahyuM, "janmadevane batrIsAnuM balidAna ApavAmAM Ave to te prasanna thaI varasAda varasAve. vikramarAjA pUjanyadevane mArAdhI pitAnuM balidAna ApavA jAya che. tyAM devatA prasanna thaI varasAda varasAve che, kuyoga lepa thAya che ane pRthvI AkhI jalamaya thaI sukALa thAya che." khA sAMbhaLI bhojarAja mahele jato rahe che. 26 chavIsamI pUtaLI-AnaMdaprabhA bhojarAjAne nA pADatAM kahe che: "je vikramAditya jevuM sAhasa heya te he mAlavezvara ! A siMhAsane sukhe bese. eka vAra idra vikramAdityanA sAhasanI prazaMsA karI. be deva tenI parIkSA karavA Ave che. nagara bahAra vRddha gAyanuM svarUpa batAve che. ThaMDI sakhata paDe che. siMhagarjanA sAme thaI rahI che. gAyane bacAvavA vikramAditya Ubho rahe che. ThaMDImAM potAnAM vae gAyane oDhADe che ane siMhathI gAyanI rakSA kare che. A vakhate eka zaka AvI rAjAne kahe che, eka gAyane mATe tAruM amUtha jIvana zA mATe Ape che? vikrama kahe che, zakarAja tame tamArA sthAne jAo. A gAyanI rakSA mATe mArA prANu ApIza. chevaTe devatA prasanna thaI kAmadudhA gAya vikramane bheTa Ape che. vikrama kAmadudhA laI mahele jAya che. tyAM rastAmAM eka garIba brAhmaNa yAcanA kare che ane dayALa vikama e gAya brAhmaNane dAnamAM ApI de che." bhojarAja vikramanuM A audArya sAMbhaLI mahele cAlyo jAya che. 27 sattAvIzamI pUtaLI-caMdrakAMtA bhejane nA pADatAM vikramanI prazaMsA kare che. vikramAditya eka dhUtakAranI IcchA pUrNa karavA sAhasa karI be pahADanI vaccethI jaLa lAvI pitAnA ziranuM balidAna ApI, devIne prasanna karI ghatakArane varadAna apAve che. A sAMbhaLI rAjA bhoja pitAnA mahele gayo. 28 aThThAvIsamI pUtaLI-rUpatA bhejane siMhAsane besavAnI nA pADatAM kahevA lAgI, "A siMhAsana para besavAnI IcchA ja hoya te vikramAdiya jevA thAo." eka vakhata vikrame ravInA maMdiramAM baLAtkAre balidAna mATe laI javAyelA manuSyane badale pite ja balidAna mATe hAjara thaI te manuSyane bacAvyA. devI prasanna thatAM sarva jIvo mATe abhayadAnanI mAMgaNI karI. devIe ene svIkArI. chevaTe varadAna ApavA mAMDyuM te pitAnI sAthenA cAra mAnavIne varadAna apAvI sukhI karyA." 29 ogaNatrIsamI pUtaLI-surapriyA bhojarAjane nA pADatAM kahe che, "enA upara te vikramAditya ja zobhe, anya nahi. eka vAra eka jyotiSI sAmudrikazAstra bhaNIne Avyo. avaMtI bahAra teNe eka batrIzalakSaNa puruSane duHkhI ane lAkaDAne bhAro upADatAM je. sAmudrika avantImAM bhAvI rAjAnA aMge sAmudrika jovA mAMDayuM te eke lakSaNa ja jaNAyuM nahi. tene thayuM batrIsalakSaNo duHkhI che ane A nirlakSaNI rAjA che. sAmudrika zAstra ja khoTuM che. pachI tene rAjAe pUchayuM, bhAI, zuM vicAra kare che? teNe vAta karI. rAjA kahe che sAmAnya zAstra karatAM vizeSa baLavAna hoya che. pachI sAmudrika zodhI kADhayuM ke batrIsalakSaNA puruSane tAlavAmAM kAma cihna heya te te daridra rahe che ane lakSaNa rahitanA AMtaraDAM kAbaracitarI hoya te te sukhI hoya. pelA daridrInI parIkSA karI che te pramANe ja hatuM. have rAjA potAnI parIkSA khAtara aMtaraDAM kADhavA taiyAra thAya che. kukha chedI eTale jatiSIe nA pADI ane kahyuM ApanAM aAMtaraDA kAbaracitro ja che." bhojarAja A sAMbhaLI cAlyA gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ samrATuM vikramAditya - 30 trIsamI pUtaLI-devAMganA bhojarAjane siMhAsane besatAM aAvI kahe che-"A siMhAsana para 6 ke vikrama sivAya bIjo koI besI zake nahi. eka vAra eka jyotiSI rAjAne bhaviSyavANI kahetAM kahe che ke hamaNAM mahAbhaya thaze. A vakhate eka vidyAdhara AvI pitAnI savarUpavatI strI rAjAne bhaLAvIne jAya che. AkAzamAM mAyAthI be vidyAdharonA yuddhamAM e strInA patinAM aMgopAMga kapAya che. pelI strI satI thAya che, pAcho vidyAdhara bhAve che ane strI mArga che. badhI hakIkata jANyA chatAM vidyAdhara kahe che mArI patnI tArA aMtaHpuramAM che. rAjA kahe che ema bane te huM mAthuM ApuM, vidyAdhara mAyAthI strIne lAve che. vikramAditya mAthuM Ape che. basa tyAM to devatA sAhasa upara AkrIna piyArI puSpavRSTi kare che." A sAMbhaLI bhejarAja cA jAya che. 31 ekatrIsamI pUtaLI-5dmAvatI rAjA bhojane kahe che-"he rAjendra, A siMhAsane beso nahIM, eka gRhastha pitAnuM makAna navuM baMdhAvI jinamaMdirAdithI vibhUSita banAve che. zubha muhUte temAM jAya che, paNa tyAM roja-kaMIka 53 57 e avAja thAya che. pote rAjA pAse phariyAde jAya che. rAjA te kharIdI le che. pachI rAjA ja pote sUvA jAya che. tene paDu paDuM evo avAja saMbhaLAya che. rAja kahe che bhale paDa! eTale eka suvarNa puruSa paDe che. paNa te zeThane ApatAM kahe che A tamArA bhAgyano che. zeTha nA pADe che ane sAthe ja potAnI padminI kanyA paNa paraNAve che. sAMbhaLI bhojarAja pitAnA mahele jAya che, 32 batrIsamI- chellI pUtaLI-5dhinI bhojarAjAne siMhAsane besavAnI nA pADatAM kahe chebhojarAja, vikramanA je koI thatho nathI ne thanAra nathI. temaNe rAjya tayuM, deza to, sAmaMta, keza, azva, padAti, hasti Adi tanyAM, rANI, putravRMdane deha zuddhAM tajyA paNa saravA kadApi tavuM nahi. avantImAM je mAla Avato te prA kharIdI letI, paraMtu koI na le tyAre rAja pite te kharIdAvI le. eka vAra eka zrImaMta manuSya dAridya nAmanI leha pUtaLI vecavA avantImAM Ave che. ene koI kharIdatuM nathI. rAjAne khabara paDe che eTale eka hajAra dInAra TharAvI rAna te kharIdI le che, ane bhaMDAramAM mukAve che. rAtre tenI rAjyalakSmI jatI jatI kahetI jAya che ke dAridrane rajA Apo. rAjA nA pADe che. rAjyalakSmI jatAM viveka, lajajA, zAMti, kIrti, satya, sukha, yaza e badhAM javA mAMDe che. chelle sarave jAya che. rAjA tene nA pADe che ane taravAra laI maravA ukta thAya che eTale sAva rahI jAya che. sattva rahetA badhA guNe pAchA Ave che, ane dAridya pitAnI meLe zatrune tyAM cAlyuM jAya che. he bhojarAja ! AvAM tyAga, sAhasa ane audAya tArAmAM che kharI ?" vikramAdityanA sattanI A kathA sAMbhaLI bhojarAja pitAnA mahele jAya che, A rIte A batrIsa pUtaLIonI kathAo pUrNa thatAM AcAryazrI rAmacaMdrasUrijI kahe che ke makara munie raceluM caritra joI maraNa rahe te mATe meM A AkhuM caritra padyamAM racyuM che. vi. saM. 1490mAM A caritra banAvyuM. jyAM sudhI pRthvI, me, caMdra, tArA, sUrya, dhruva, divasa ane rAtri eTalAM pramANa che. tyAM sudhI A vikama caritra pRthvI upara vaMcA ane vijaya pAme ! munirAjazrI nyAyavijayajI (tripuTI) vikrama-vizeSAMka (zrI jaina satyaprakAza-amadAvAda) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 3 juM zrI avaMtI pArzvanAthanuM prakaTIkaraNa ekaDA zrI siddhasena divAkarajIne vicAra udabhavyo ke tIrthakara bhagavaMtoe artharUpe prarUpelAM ane pUjya gaNadhara bhagavaMtoe sUtrarUpe ardhamAgadhI bhASAmAM guMthelA Agamone saMskRta bhASAmAM banAvI dauM te, te bhAgamenuM keTaluM badhuM mahatta vadhe? A kArya saMdhanI anumati laIne karAya te sArDa, ema vicArI saMdha samakSa siddhasena divAkare pitAnA vicAro jaNAvyA ke-ApaNA parama pavitra Agama prAkRta bhASAmAM che tene pUrvottaragata " na vasArAvANAtharavAraH 'nI mAphaka saMrakRtamAM karI nAkhavAnI mArI bhAvanA che. huM A mATe zrIsaMdhanI anumati cAhuM chuM. siddhasenajInuM A kathana sAMbhaLI zramaNusaMdha ekadama cekI UThe. lelAmaNa uzkerAI gaI ane divAkarajI pratye saune aNugamo utpanna thaze ane temane spaSTa saMbhaLAvI dIdhuM ke: divAkarajI ApanA A vicAro sAthe ame lezamAtra sammata thatA nathI. A akartavya vicArane ApanA aMtaHkaraNamAM sthAna ApI Ape tIrthakara bhagavatenI, gaNudhArAnI ane jinapravacananI ghera AzAtanA karI che. tIrthakara bhagavaMte ane gaNadharAdie je kAMI karyuM che te ucita ja karyuM che. temAM eka akSara 5Na A5NAthI pheraphAra thaI zake nahIM. ApanA A vicArathI amane bahu ja kheda thAya che. ApanA jevA AvuM karaze te bhavidhyamAM bIjA paNa AnuM anukaraNa karaze, mATe A bAbatanuM Apane moTuM prAyazcita karavuM paDaze. ane te mATe zAstrAnusAra A5 "saMdhanAtha'nI moTI zikSAne pAtra thayA che. saMdhanuM AvuM vaktavya sAMbhaLI sihasenasUri te AbhA ja banI gayA. pitAnA sarala vicArathI paNa saMdhane ATalI badhI aprIti thaI, tethI temane bahu dukha thayuM. temaNe saMdha samakSa kSamAprArthanA karI ane je prAyazcita Ape te svIkAravA huM taiyAra chuM' ema jaNAvyuM. saMdhe sthavirane pUchyuM ke AnuM zuM prAyazcita hoI zake? sthavire jaNAvyuM ke-je bAra varSa sudhI ane tyAga karI, gupta jenalige rahI, dukara tapa tape-, e pArAMcika prAyazcittathI ja mahAdeSathI dUSita thayela evA A munivara zuddha thAya tema che, bIjI rIte te nahIM ja. emAM eTale apavAda che ke te daramyAnamAM je zAsananI koI mahAna prabhAvanA kare te teTalAM varSanI baMdara 5 pitAnuM pada pAmI zo, siddhasena divAkare A prAyazcitane svIkAra karyo, ane saMvanI mananA hAI sAviziromaNi siddhasena gaThano tyAga karI prAyazcittanI pUrNAhuti karavA tyAMthI grastavezamAM cAlI nIkaLyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 168 : [samrAT vikramAditya gupta vezamAM siddhasena jaMgalamAM divase vyatIta karI rahyA che. AAjakAla jatAM sAta yA khAra varSano vahANAM vAI gayAM. jagata tA siddhasena divAkara che ke nahIM e ja jANe bhUkSI gayu.. siddhasena divAkara have vikramAdityane pratikhelavA eka divasa avadhUtanA vezamAM urjAyanInA mahAkALezvara maMdiramAM AvI mahAdevanI sanmukha paNa karI peAtAnA aDDo jamAvI beThA che. prabhAtanA samaya eTale lekA mahAkALezvaranA darzanAthe AAvI ravI che. maMdiramAM eka avadhUtane A rIte joI te jANe hAhAkAra macI rahyo. ma MdiranA pUjArI jANe bhAvarA ja banI gayA. AAkhI ujjayinImAM vAta prasarI gaI ke dAI vadhUta mahAkALezvaranA maMdiramAM AvI mahAdevanA sanmukha paga karI beThA che; nathI tene mahAdevane bhaya ke nathI tene vikrama rAjAne bhaya. pUjArIe AvIne kahyuM: alyA jogIDA! UThe, AAma sAmA paga rIte kema sunA che? A mahAdeva kApaze te jema DhAmadevane bhasmIbhUta karI nAkhyA tema tane paNa bhALIne bhasmIbhUta karI nAkhaze, paNa sAMbhaLe che ja krANu ? e tA dhyAnamAM magna DhAya tema sthira ja vA. eTale nirupAya pUjArIe rAjadAre jajIne khabara ApI. rAjasevA tyAM AvI paheAMcyA. temaNe khAvAne uThADhavA mATe ghaNI ghaNI mahenata karI, paNa temAM te phrAvyA nahIM. tyAre rAjasevA cAbukanA mAra mAravA mAMDayA. RhIM yAM cAbuka mAre che ke te vikramarAjAnA aMtaHpuramAM rANIone lAge che. rANIvAsamAM kALAhaLa macI rahe che, aMtaHpuranA rakSakA AvIne cAre tarapha tapAsa kare che, paNa kAI dekhatu nathI. chevaTe khuda vikrama rAjA tyAM AvyA. tapAsa karatAM mAlUma paDayu. ke mahAkALezvaranA maMdiramAM kAI jaTAdhArI khAvAne sevaEA cAbukanA mAra mAre che te ahIM rANInA baraDAmAM vAge che. eTale vikramAditya maMtrIMmaMDala sahita mahAkALezvaranA maMdire AvI paDeAMcyA, ane avadhUtane kahevA lAgyAH yagirAja | A sarvIsa kaTahArI mahAdevanAM darzana karavAne badale Apa ulaTA sAmA paga karIne AAvuM anucita kAya krama karA che? uThe, Apa mahAdevane namaskAra karI ane kSamA prAryAM. tyAre siddhasene kahyuMH rAjan A mahAdeva mArA namaskAra sahana nahIM karI zake. rAjAe kahyuM : bhale game te thAya. eTale rAjAnI AgratubharI vinaMtIthI siddhasene saMskRta zlokathI stuti karavA mAMDI. stutinI zarUAta karI ke temAMthI dhumADAnA geTegoTA nIkaLavA lAgyA. saunA manane ema thayu' / mahAdevajI khUba krApyA che. humAM ja mA bAvAne bhasmIbhUta karI nAkhaze. siddhasena vasaMtatilakA chaMdamAM lyANamaMdirastAtra racatA gayA ane khAlatA gayA. ane jyAM agiyAramA zloka 'yasmin daraprabhRtayo'pi hataprabhAvAH so'pi tvayA ratipatiH kSapitraH kSaNena // vidhyApitA hutabhujaH payasAtha yena pItaM na kiM tadapi durdharavADavena 1 // 11 // nuM uccAraNa karavA lAgyA ke ekadama mahAdevanuM liMga phrAyu, meTA gaganabhedI avAja thayA ane jhagajhagAyamAna karatI AvatI pArzvanAtha prabhunI adbhuta mUti pragaTa thaI. pachI kalyANamaMdira teAtranI pUrNAhUti karI ane avatIpArzvanAthanI mUrttitA Treka hevAla sava samakSa kahI saMbhaLAvyA, je sAMbhaLI sau Azcaya'cakti thaI gayA. vikramAditya rAjA paNa pratikhAdha pAmyA. A rIte jainazAsananI mahAna prabhAvanA siddhasena divAkara karI. eka samaye vikramAditye siddhasenajIne pUchyu...guruvaya^! mArA jevA bhaviSyamAM krApta jaina rAjA thaze ke kema ? gurumahArAje pratyuttaramAM jaNAvyuM. huM rAjana! tArA savasathI 1199 varSe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ GER SRL mahArAjA vikramAditya zrI zatruMjayanI yAtrAthe saMgha sahita padhAratAM saurASTranI prajA temanuM zAhI ravAgata kare che. (pR. 169 ) zAlivAhananI caDhAInA samAcAra dvata mahArAjA vikramane Ape che. (pR. 169) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAne kAMThe zAlivAhana ne vikrama vacce ghera yuddha. (pR. 169 ) i R Tree pratiSThAnapuranA rAjavI zAlivAhana sAthe sadhI karyA bAda vikramane nagarapraveza. (pR. 169 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramAditya ]. kumArapAla nAme rAjA tArA jevo thaze. A rIte gurujInA mukhathI bhaviSyakathana sAMbhaLI vikramAdityane khUba AnaMda thaye, eTaluM ja nahIM paNa mahAkAlanA prAsAdamAM guramahArAje kahelA zabdo kotarAvI kumArapAlanuM nAma amara karyuM. ekadA divAkarajIe vikramAditya AgaLa zatruMjaya mahAtIrthanuM mahAmya vadhyuM. A sAMbhaLI mahArAjAne tIrthAdhirAja zatruMjayane saMdha kADhatAnA koDa jAgyA. gurabhagavaMtane potAnI bhAvanA jaNAvI zubha muhUrta saMgha sAthe vikramAditya yAtrAthe prayANa karyuM. saMdhamAM cauda mukuTabaMdhI rAjAe, sItera lAkha zrAvakenAM kuTuMbe, siddhasena divAkara adi pAMcase AcArya bhagavaMte, 169 suvarNanAM jinamaMdira, 300 cAMdInA jinamaMdira, 500 hAthIdAMtanAM devAlayo, aDhArase sumadhamaya kAchanAM prabhumaMdira, eka keDa rathe, cha hajAra hAthI ane aDhAra lAkhathI vadhAre azvo hatA. A sivAya bIjAM aneka pura ane strIonI saMkhyAne temaja gADAMone pAra ja na hatA. AthI vizALa saMpattithI zobhate vikramAdityane saMdha zatruMjaya AvI paheo ane yugAdidevanAM darzana karyA. parama bhaktibhAvathI yAtrA karI, ane surIzvarajInA sadupadezathI tyAM jIrNoddhAra karyo. bAda save giranAra jaI neminAtha prabhunAM darzanAdi karyo, ane chevaTe saMghapati vikramAdityane A saMdha jaina dharmanI prabhAvanA karate ujajayinI pAcho AvI paDe che. zAlivAhana sAthe saMdhi ghaNA vidhAnane e te che ke vikame 60 varSa sudhI rAjya karyuM ane maraNa vakhate tenI umara 78 varSanI hatI. paNa paMDita bhujabaLa zAstro ane prophesara zrI devasahAya trivedI ema. e. e mata dharAve che ke vikrame 93 varSa sudhI rAjya karyuM hatuM ane maraNa vakhate tenI uMmara 111 varSanI hatI. jyAre vikramanI umara navuM varSathI vadhu thaI tyAre dakSiNa mahArASTramAM pratiSThAna nagaramAM zAlivAhanano janma thayo ane te bAda te potAnA pAkamathI prasiddhi pAme. cAvartI vikrama rAjAne zAlivAhana viSe jatiSIone pUchatAM, teoe jaNAvyuM ke zAlivAhana tamAruM rAjya pAlI le e baLavAna che ane te supratiSThAna namaramAM che. AthI rAjA vikrame ekadama lazkara taiyAra karI supratiSThAna nagara 5ra caDAI karI. sAme zAlivAhana paNa lazkara sAthe Avyo ane evI vIratAthI lo ke vikramanuM paNuM sainya mAyuM gayuM ane vikrama tApI nadInA uttara kinArA sudhI rahI gaye. vikramane e vakhate vicAra Avyo ke zalivAhana sAthe vAto je tenI (vikramatI) hAra thaze te tene meLavelI nIti nAza pAmaze. AthI tene zAlivAhana sAthe suleha-saMdhI karI ane evA karAra karyA ke tApI nadInA uttara pradezamAM vikramanI sattA rahe ane dakSiNa bhAgamAM zAlivAhananI sattA rahe. e pramANe karAra thatAM zAlivAhana supratiSThAna nagaramAM gayo ne tyAM te pitAnI gAdI sthApI. e zAlivAna potAno zAka lAMbe kALe pravartAve. 22 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ so pri clips Sa TRA ZONA Manch NEW QUEEN'S ROAD. OPP. OPERA HOUSE, BOMBAY. PHONE: 30321 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ochAmAM ochA kharce vadhumAM vadhu rakSaNa 100 TakA salAmatI mATe A una lA i ke mana tamAro vime utarAve cAlu vimA - rUA. 1,00,00,00,000 thI vadhu hiMdanA vaDA ejanTa TI. Dabalyu, brapha hiMdanA De. vaDA ejanTa sI. TI. zAha CROWN DIFE INSURANCE CO, che hiMdanI vaDI ekIsa: phalorA phAunTana, keTa, muMbaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ TekanIka nutana svarUpa dhAraNa kare evI --phATAgrAI mATe, AMkhane uDIne vaLage evA phInIzDa --enlArjamenTa mATe. hamaNAMja bAlaze evA bhAvavAhI AkarSaka vATaramUka raMgIna ne sAdA (makhamalanA kesa sAthe ) sadAye mIThA smaraNA jAgrata kare -penTIMga mATe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat -meDAlIyana mATe, tevA --lAkeTA mATe, managamatI DIjhAIna mATe, kelenDarI mATenA AkarSaka pejha mATe jananA sTuDIo:-- phoravarDa sTuDIo. dhutapArezvara prAsAda, mA~galavADI, gIragAma, muMbai na'. 4. dezanetAonA penTIMgAnA khAsa sastA bhAveza 3. na. 33314. www.umaragyanbhandar.com
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ VdhInepacuna eNsyuransa kulI. (sthA. 1970) cAlu kAmakAja rU. 3,00,000 askayAmata rUA. 60,000,00 lAIpha phaMDa rU. 45,000,00 cukAvelA dAvA rUA. 20,000,00 presIDanTa-zeDa amRtalAla kALIdAsa vAIsa presIDanTa-zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. jenonI lokapriya ne 5 cu na e zya 2 nsa kaMpanI lI. vimA nepacana bIlDIMga, hornabI reDa, keTa-muMbai kaMpanI - dhI yuniyana provIDanTa sosAyaTI lI. rUpiyA pAMcase ane tenAthI nAnI rakamanI palasI Isyu karatI lokapriya sosAyaTI yuniyana provIDanTa sosAyaTI lI. nepacuna bIhaDIMga, henanI reDa, keTa-muMbai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEFESZESZEGE THE vikrama saMvata 2004nuM mA. sA. sa, kAryAlayanuM bhAvavAhI aitihAsika temaja zAstrokta citra prakAzana magadhanI mahArANI ane AdhyAtmika prabhu mahAvIra A graMthamAM Apane mahArAjA zreNuikanA rAjakuLane aMge mahAtmA mautama buddha, sAMkhyamata, bauddhamata, temaja A kAlIna bhAratanI dhArmika paristhiti ane * ahiMsA dharma'nI kevI sthiti hatI teneA Azcaya janaka citAra samajavA maLaze. sAtheAsAtha mahAtmA buddha ane prabhu mahAvIranI tapazcaryA ane bannenA dhamapracAra ane AdhyAtmika tattvajJAnane aMge ghaNuM ja jANavAnu maLaze, prabhu mahAvIra, mahAtmA buddha temaja mahArAjA zreNikane khAyajIvananA nikaTanA samadha ane temanA bhAgavAhI prasaMgenu adbhutatAthI divya darzana ane veSaka vAMcana pAne pAne maLI raheze. averI ma'gaLadAsanuM' rasavAhI, ekadhArU' A sarjana jarUra Apane samrATa sa'pratti temaja anya prakAzaneA jeTaluM ja vedhaka ane mahattvatAbharyuM saMzAdhana pUruM pADaze, Aje ja A graMtha prA. sA. sa. kAryAlaya thANA megharAja jaina pustaka bhaMDAra. pAyadhunI-muMbai amadAvAdamAM zA. nAgaradAsa prAgajI paDita bhurAlAla temaja zrI yAvijaya jaina graMthamALA pAsethI meLave. bhAvanagaramAM mUlya rUA. savA pAMca, pAsTeja judu SSJSSES Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 396693C www.umaragyanbhandar.com
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ TelIphona naM. ra7523 sarvottama uttama magaja tathA saMdhIvA vagere mATe akasIra ilAja atyaMta ThaMDaka ApanAra tapasI ArAma bAma vAparo. tathA ' devamaMdiramAM pUjAmAM vaparAtI dareka jAtanI sarvottama sagavaDa pavitra vastuo kayAMthI kharIda karaze! nedhI lyo ke - junA ane jANutA jena vyApArI zA. zAMtIlAla odhavajInI kAM. 317, jumA majIda, muMbaI naM. 2. kesara | kasturI | aMbara gabara sa kapura dhupa gIcaMdana varakha zAntI nIka zIlAjIta pIlsa bAdaluM kaTorI khAparIyuM agarabattI maTI haraDe sukhaDa vAsakSepa vagere jAtanuM attara tapasI ArAma | karIyANuM sukhaDanuM tela | bAma maLaze. akhUTa zakti ApanAra kasturI aMbara mIkIta dama, khAMsI, nabaLAI hisTIriyA vagere darado upara rAmabANa ilAja agara tapasvIone tathA magajanI ThaMDaka mATe vApa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajAnI prArthanA lAkhanA pUjya-jagavikhyAtayogIka meDIkaTara enDa prekaTIzanara jema gIzrIjI-ema. ema. muni mahArAja adhyAtmIka vidyAbaLathI -bhaviSyavetAomAM ajoDa che. jIMdagInA ahevAla-bhAgyodayanI AgAhIo ane agamacetI bhaviSya tadana sAcA-sacoTa ane Adarza che, puruSa strIonA deha rege mATe-prakhara vijJAnI che, sekaDonA junA-jIvaleNa-haThIlA roge ajaba rIte nAbuta karyo che. kahapatarU jena maMtra vIdyAonA-mahAna niSNAta-camatkArI purA sAdhanA saddha cho. rAjadarabAra, vepAra, lagna, nokarI AdI aneka muMjhavAnA du:kho TALavAmAM adabhuta che. sekaDonA vAMjhIyApaNa TALyA, thaI marI jatAM bALako jIvADyAM, naDatara bhUtapreta ane hIsTIrIyA vAjalIvege bhagADayA che. akhelA patI panAmAM sumeLa kayAM, pasaMdI premI ane ane premIone saubhAgI karyo. aneka vidyArthI tathA vidyAbaMne dela thatA parIkSAmAM pAsa karyA che. anekAthI nIrAza thayelAnI IcchAsiddhi karanAra samartha che. anekenI phanA thatI AbarU rAkhanAra che. seMkaDone ApaghAtathI ugAranAra che. zraddhAvAna bhakatane sukhI ane saMpattivAna karanAra vizvapremI che. vizvanI mahAna vibhatI che. A anubhava upakAranI prArthanA sarave naMdIne caraNe dharIe chIe. pUjya che.gAzrIjIne mulAkAta TAIma 1 thI 6 che. mulAkAta ke lakhANa khAnagI rahe che. javAba mATe piSTa TIkITa bIDo. rIjhavarDa maLavA TAIma mAge ke lakho: gamaMdIra, The. vaDalA posTa ophIsanA bIje mALe, leka naM. 9, muMbaI naM. 14 nedha-dAdara grAma tabelAthI traNa mInITanA raste, kAtraka reDa, vaDAlA paTa mArakITa jeDe sTezane dAdara ane vaDAlA reDa tadana najIka che) jIvana AbAdIne lAbha levA A cAga durlabha jaDe che. 4 temaja bALakanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com