Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mhaaviir siHdhaaNt tee updees' "sbb naal ikoo jhii vrtooN tee ahiNsaa daa plnn meeraa brt hai, sc dii raah meerii raah hai, brhmcryaa meerii j'iNdgii hai, tiaag tee vairaag meeree saathii hn'' - ih bbaavnaavaaN srii mhaaNviir nuuN bbgvaan bnnaauNdiiaaN hn / - tilkdhr s'aastrii prkaas'k :pciisviiN mhaaviir nirvaan s'taabdii, syoojiaa sNmiti, pNjaab
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhNnvaad is pustk dee prkaas'n lii dhNn dii shaaitaa deennvaalee srii bboojraaj jii jain btthiNddaa dee asiiN dhNnvaadii haaN| muul leekhk : $? preerk : hai anuvaadk : hai m : . prkaas'k : . : sNskrnn : muHl : raas'ttr sNt upaadhiaai srii amr munii jii mhaaraaj * srii prs'ootm daas jain, dhuurii / * srii rviNdr kumaar jain * aatm jain priNttiNg praiHs, 350, iNddsttriial eeriaa-ee ludhiaannaa-3 pHciisviiN mhaaviir nirvaann s'taabdii sNyoojikaa smiti, pNjaab philaa doo rupee [ 2 ]
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jain bbuus'n bbNddaarii srii pdmcNd jii mhaaraaj dii seevaa vikhee smrpnn 1 2500viiN mhaaviir taabdii aap dii sNyoojikaa smitii pNjaab dee sNsthaapk hn / kirpaa naal hii, pNjaab vic jNn saahiHt daa prcaar, hsptaal tee mhaaviir-bbvn bnn ! aneekaaN skuul rhee hn| prs'ootm daas jain [= [ rviNdr kumaar jain
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvaadk dii klm tooN anuvaadk daa aapnnaa kuHjh vii nhiiN huNdaa, soo is pustk vic joo kujh vii hai, sbb amr munii jii mhaaraaj daa hai / joo vii kujh hai sbb suujhvaan paatthkaaN agee pees' krdaa haaN jee kooii truttii hoovee taaN suujhvaan paatthk khiaal naal prrhn / 'maiN is pustk dee prkaas'n vic prm s'reey srii rtn munii jii mhaaraaj, jain dhrm divaakr prvrtkee srii phuulcNd jii 'nn' mhaaraaj atee pNddt tilkdhr s'aastrii daa shiyoog tee aas'iirvaad lii dhNnvaadii haaN / ih sbb kujh meeree piaaree viir purus'ootm daas jain dii kirpaa daa phl hai / jinhaaN dee piaar daa sdkaa maiN is yoog hoo skiaa haaN / maiN srii hiiraa laal jain, saikttrii srii mhaaviir jain siNgh pNjaab daa is pustk dee prcaar tee prsaar vic shiyoog dee lii dhNnvaad krdaa haaN ! aNt vic maiN ih pustk bbNddaarii srii pdm cNd jii mhaaraaj dee kr kmlaaN vic smrpit krdaa haaN / maiN is pustk dii prais kaapii tiaar krn lii aapnnee piaaree doost sii deeviNdr joos'ii daa bhut hii dhNnvaadii haaN atee agooN shiyoog dii aas krdaa haaN ! -anuvaadk [ 5 ]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prkaas'kiiy maiN smitii vlooN prkaas'k, anuvaadk daa bhut dhNnvaadii haaN jinhaaN aapnnaa shiyoog deekee bbgvaan mhaaviir daa jiivn caarit pNjaabii vic chpaaiaa hai / | maiN snmtii giaan piitth aagraa dee prbNdhkaaN daa vis'ees' ruup vic dhNnvaadii haaN jinhaaN is daa anuvaad chaapnn dii khus'ii naal aagiaa diHtii hai| sNt kumaar jain (jnrl saikttrii) pciisviiN mhaaviir nirvaan-s'taabdii, sNyoojkaa smitii, pNjaab 1 ( h )
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ paik dii klm tooN AMer stikaar yoog jiioo ! parasparopAhI jotAlAma | aj kl saaree bbaart-vrs' vic tee videes'aaN vic 250 saalaa mhaaviir nirvaan utsv diiaaN tiaariiaaN bhut jooraaN-s'ooraaN tee hn, nit-nviiaaN yoojnaavaaN atee saahiHt saahmnnee aa rihaa hai / aj tooN doo saal philaaN jdooN asiiN mhaaviir-nvaan ::.. bdii kmeettii bnnaaii sii| us din tooN mr mn vic ih vicr sii ki bbgvaan mhaaviir tee uhnaaN dee , updees baaree kooii prmnnk pustk tiaar krvaaii jaavee : is udees' nuuN muHkh rkhkee maiN aapnnee bbraa sii rviNdr jain nuuN ajihaa krn dii prnnaa kiitii / usnee thoorree smeeN vic ik prmaannik mhaaviir jiivn criHtr daa pNjaabii anuvaad krkee sNgh nuuN smrpt kiitaa / ( k }
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nuuN aas hai ki smjhdaar paatthk is tooN laabb utthaaunng ds sbNdhii upyoogii sujhaa deenn taaN ki unaaN dee sujhaavaaN anusaar privrtn kiitaa jaa skee ! naal hii maiN aapnnee vlooN jain-vibbuus'n bbNddaarii sii pdm cNd jii mhaaraaj daa dhNnvaadii haaN jihnaaN dii kr atee ree trhaaN naal nirvaan-s'taabdii dee kNm cl rhee hn ; tee ih pustk prkaas'it hoo skii hai / maaN tee isdee naal hii maiN s'ii bboojraaj jain prdhaan cvii mhaaviir nirvaann s'taabdii sNyoojk sNmtii daa beehd dhNnvaadii haaN jinhaaN aapnnii daan-viirtaa daa sbuut dee dee hooee is pustk nuuN chpvaaiaa hai| aapdaa s'ubb ciNtk : prs'ootm jain, dhuurii / { kh }
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruu goobiNd siNgh dhaarmik sikhiaa vibbaag, ( pNjaabii yuuniivrsittii, pttiaalaa| doo s'bd mainuuN ih jaann kee ati prsNntaa hooii hai ki sii raaviNdr kumaar jain nee s'mnn bbgvaan mhaaNviir dii jiivnii atee sikhiaavaaN uHtee ih pustk pNjaabii boolii vic tiaar kiitii hai / haalaaNki muul rcnaa upaadhiaai s'rii amr munii jii mhaaraaj dii hai, pr pNjaabii anuvaad vic raaviNdr jii nee aapnnii suujh-buujh naal kujh mauliktaa liaaunn dii koos'is' kiitii hai / pNjaabii bbaas'aa vic jain dhrm sbNdhii saahiHt lgbbg nhiiN dee braabr hai is lii joo kujh vii kooii sHjn jain dhrm dee baaree pNjaabii vic likhdaa atee prkaas'it krdaa hai asiiN us daa haardik suaagt krdee haaN / kiuNki pNjaabii vic jain saahit sirjn krn naal asiiN naa keevl jain dhrm dee prcaar vic hii vaadhaa krdee haaN blki pNjaabii boolii dee vikaas vic vii hHth vttaaNdee haaN / ( g ]
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194-75 dee saal vic tiirthNkr mhaaNviir dii dee nirvaan dii 25viiN s'taabdii mnaaii jaa rhii hai : ds lii ih pviHtr atee mhHtvpuurnn saal hai / pNjaabii yuuniivrsittii, pttiaalaa, vic jain dhrm drs'n dee adhiain daa prbNdh kr diHtaa giaa hai / ithee pNjaab dii pciisviiN mhaaviir nirvaan staabdii sNyoojikaa sNmtii dee shiyoog naal srii rviNdr kumaar jain nee tiaagpuurnn jtn naal is vibbaag dii laaibreerii vaastee bhut saaree kiimtii dhrm- th bbeett kiitee hn / s'ii jain ik udyoogii atee lk nvyuvk jain kaarjkrtaa hn : maiN aas krdaa haaN ki inhaaN dii pustk paatthkaaN lii up ddaa atee rnnaa deenn vaalii saabit hooveegii| ail. aim. joos'ii, aim. ee. pii. aiHc. ddii riiddr buHdhij'm [ ]
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kii kithee hai ? vis'aa sphaa nN: 1. mhaaviir diiaaN jiivn reekhaavaaN : histh jiivn 1-1 saadhuu jiivn 12-29 tiirthNkr jiivn 30-49. | mhaaviir dee siHdhaaNt : gulaamii tooN mukt : aprigrhi , 52-57 ::' . aatmaa daa sNgiit : ahiNsaa , 58-66 jain-drs'n dii mukh aavaaj' : aneekaaNt 66-82 mhaaviir dii amr deenn : eektaa | 83.91 naitiktaa daa muul aadhaar : krmvaad 92-107 ik sNdees' : mnuHkh hii iis'vr hai 108-118 3. mhaaviir dee updees' : aatmaa 120-122 krmvaad 122-123 ahiNsaa 124-25 sHc 125-126 acryaa 127-128 aprigrhi 128-129 vairaag 129131 mooks' 131-132
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ histh jiivn . . ... - bii jnm tooN philaaN . . | : aHj asiiN ddhaaii hj'aar saal philaaN dee bbaart dii gHl kr rhee haaN / uh smaaN bbaartii-sNskritii dee itihaas vic ik, hneer puurn yuHg mNniaa jaaNdaa hai / us smeeN dii , itihaasik smHgrii nuuN jiuN hii kooii suujhvaan cuthkee veekhdaa hai, taaN acaank hii hairaan hoo utthdaa hai ki kdee, bbaartii sNskritii vii iNnii pHchrrii, tthukraalii beeii: atee beeiHj't rhi cukii hai} ... jiHthooN tk baudhik vikaas dii gHl hai / uh yug ik bciHtr sthitii vicooN guj'r rihaa sii / daars'nik * vicaaraaN dii thaaN aNdh-s'rdhaa nee lai liaa sii jntaa aNdh-vis'vaasaaN atee jhuutthee vhimaaN vic hii aapnnee krtHv dii puurtii smjhii baitthii sii / aksr dhrm guruu, baabaa, mhNt kul guruu, paaNddee atee hitee hii uHs yuHg dee vicaaraaN nuuN ghrrn vaalee sn / is lii uh aapnnee mn mutaabik jidhree caahuNdee, udhr hii s'aastraaN dee [+] :
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthaaN nuuN rookee lai jaaNdee atee jntaa nuuN uNglaaN tee ncaauNdee / sdaacaar dii dris'ttii tooN ddaa: bbii uh thaa kheerrii haalt tee phuNc cuHkaa sii / sdaacaar , daa arb, us yuHg dii pribbaas'aa vic deevii-deevtiaaN nuuN puuj lainnaa sii. ! pblii atee, nr-blii dee naauN tee bee-ksuur jiivaaN nuuN maut dee ghaatt utaar deennaa sii atee hoor vii mNt-tNtraaN dee cHkr, jinhaaN vic khulkhuHl maas khaannaa, suraapaan (s'raab piinaa) atee vibbcaar / us smeeN smaajik-sNgtthn jaat-paat dee jhiriilee siHdhaaNt 'tee adhaarit sii / akhNdd : mnuHkh jaatii braahmnn, vais', suudr, mhaaN s'uudr, achuut hai atee naa-maaluumiikihrreekihrree attpttee naavaaN vaalee ilaakiaaN vic vNddtheebiNnee bbiNn hoo gii sii atee aaps vic hii ik duusree dee khuun dii piaasii bnn gii sii / saamaajik braabrii daa taaN unhaaN dinaaN vic supnaa vii nhiiN sii liaa jaaNdaa / s'uudrtaaN atee chuuaa-chuudd dee naaN tee kroorraaN dii ginntii vic mnuHkhii deehdhaarii, mnuHkhtaa dee adhikaarddaaN kujhee kr ditee gee sn, 1.uh ps'uuaaN tooN vii, dii guj'rii haalt vic jiivn guj'aar rhee sn / mnuHkh daa, mnuHkh dee taur tee maann krnaa us smeeN nph'rt dii nighaa naal veekhiaa jaaNdaa sii / [2]
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ stikaar yoog maataavaaN dii ds'aa vii trs-yoog maalknn dii thaaN tee ghr dii sii| uhnaaN nuuN hr trhaaN ? sii / uh ghr dii naukraannii bnnaa ditii gii naal bbairraa, ithooN tk ki paapaaN tee duraacaar dii muurtii smjhiaa jaaNdaa sii (jrii thrrdhs istrii sutNtr rhin yoog nhiiN hai / ih bee-buniaad naahraa caaree paasee guuNj rihaa sii| pheer unhaaN dee hHthooN smaajik braabrii dee adhikaar khooh lee gee sn / hoor taaN hoor unhaaN nuuN dhrm-krm atee bbgtii dee vii adhikaar nhiiN sn / unhaaN dee jaat-krm aadi dee sNskaar vii binaaN mNtraaN tooN kiitee jaaNdee sn / kitee mNtr hii apviHtr naa hoo jaavee is ddr tooN / aadrs', puraannaa teej' tthNddaa pai puraannaa dhrm-sNgh khilrii haalt vic jiNdgii dee aakhrii saah ginn rihaa sii| unhaaN daa puraannaa cukiaa sii / uh looktrhaaN phsee hooee sn / dhrm raah anusaar sirph puujaa bbrmaaN dee dldl vic puurii dee naaN tee 'aapnnee-aapnnee paatth kr lainnaa hii kaaphii smjhiaa jaaNdaa sii / aatm . . tiaag atee aNdrlii pviHtrtaa aadi joo asl dhrm dee aNg hn, unhaaN lii us yuHg vic kooii uciHt thaaN nhiiN sii| j'iaadaa kii, prsiHdh vidvaan s'rii raaghv aacaariiaa dee s'bdaaN vic aakhiiee taaN "kttrtaa-puurnn dee [ 3 ]
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ agiaan, miHbiaa vis'vaas naal bbrpuur aa-kaaNdd atee smaaj dee ik vrg duaaraa dusree vrg daa luttiaa jaannaa ih tiNn vis'ees'taavaaN us ` yuHg diiaaN sn / bbgvaan paars' naath jii daa s'aasn (dhrm) hunn vii cHl rihaa sii pr us vic uh philaaN vaalaa teej' . nhiiN sii rihaa| uh kaaphii sust hoo cukiaa sii / chuN paasee joo paakhNdd dii hneerii uHtth rhii sii uh us nuuN dirrhaaN dee naal look nhiiN skdaa sii brree-brree vidvaan, jee aacaariiaa apnnaa hauslaa khoo baitthee sn / us-smeeN dee mhaan s'rii kees'ii kumaar s'rmnn dee s'bdaaN vic ih : sooc ' rhee sn ki kii kiitaa jaavee, chuN paasee hneeraa hii hneeraa hai / vicaarii : jntaa aNdhree vic rstee tooN bbttk rhii hai / kitee: prkaas' nhiiN mildaa / hunn kaunn mhaaNpurs' paidaa hooveegaa, joo bbaart dee aakaas' tee suurj bnnkee * prgtt hooveegaa atee sbb paasee prkaas' dii prkaas' cmkaa deeveegaa / " ... : : sNkheep vic iNjh khinnaa caahiidaa hai ki ik mhaan hstii dee jnm lainn daa smaaN aa cukiaa sii / .'" bii ardh vic suurj cmkiaaN aHj daa bihaar ti, mhaaNpurs'aaN nuuN paidaa krnn dii dris'ttii naal gaurvs'aalii rihaa hai, aneekaaN mhaaNpurs'aaN . + + : (4)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ nee is pviHtr bbuumii tooN jnm liaa hai, dhrm daa prcaar kiitaa hai, atee ns'tt hooii bbaartii-sNskritii nuuN muddh tooN nviiN j'iNdgii dee kee bbaart dee gaurv nuuN kaaim rkhiaa hai / | haaN, taaN, isee pviHtr bbuumii tee uh suurj prgtt hooiaa, jisdii vHl uprliiaaN straaN vic is'aaraa diHtaa giaa hai / uh kooii suurj hoor nhiiN saaddee simrnn-yoog, mnn, * snmti bbgvaan mhaaNviir hn / jinhaaN dee pviHtr jnm naal ik din ih bbaart bbuumii jgmgaa uHtthii sii / aj tooN kriib chHbii sdiiaaN (2572) philaaN dii gl hai bihaar praaNt vic vais'aalii daa ik hiHsaa "khHtrii kuNdd' naamii ngr sii / praaciin khoojiiaaN dee mHt anusaar bihaar praaNt dee gyaa j'ilee vic jiHthee aj lkhvaarr piNdd vsiaa hai, uh hii khHtrii kuNdd graam dii asl thaaN , * pr hunn ih gl puurii traaN siHdh hoo cuHkii hai ki bbgv n mhaaNviir jii daa jnm mujph'r pur j'ilee dee vis'aal ngr viHc hooiaa sii / jis nuuN aHj kHl ' vaidd" aakhdee hn / uthee ik brraa maiNdaan piaa hai / , jisnuuN look bbgvaan mhaaNviir daa jnm-asthaan mNndee hn / unaaN uthee kdee hHl nhiiN cliaa / uthooN kaaphii moohraaN tee kujh muurtiiaaN praapt hooiiaaN hn / ik moohr vic baakii pNnaa 6 tee deekhoo
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * | kuNdd, giaat bNs dee khHtriiaaN daa prdhaan keeNdr siis iHk prkaarnaaNlee inhaaN giaatee khHtriiaaN dii ik choottii raajdhaaniiN mNnii jaaNdii sii| uthee giaat khHddriiaaN dee prdhaan srii siHdhaarth khHtrii raaj krdee sn, inhaaN dii raannii prkaas'nii laa, bHdii, prjaatNtr dee mukhiiee vais'aalii dee raajee : ceettk dii bbainn sii / ceetr , daa pviHtr mhiinaa sii | srvsiHkhaaN tiroods'ii' daa din sii, bbgvaan mhaaNviir jii daa siHdhaarth raajee dee ghr' tis'laa jii dii kuHkhooN bbaart-bbuumii tee avtaar hooiaa / " : ih sulhirii din jain ddihaas vicooNbrraa gaurvs'aalii din mNniaa jaaNdaa hai| jiNnaaN itihaas hii nhiiN, sgooN bbaart dee tihaas vic vii ih din sunhirii aHkhraaN vic likhiaa giaa hai / beedii hooii bbaart dii . bee dee mHlaah nee aHj dee din hii saaddee bj'urgaaN nuuN sbb tooN philaaN baalk ruup vic drs'n diHtee sn / is trhaaN bNd kiitaa giaa hai : vaizAlInAma kuNDe kumAramAtyAdhikaraNaH (sya) A. s. 1. R_for_1913-14 Piate xivil ; (with an account P 134 Seat No. 200). ithee kujh s'bd spHs'tt kNdd s'aam jaaN khHtrii kuNdd hai / ithee bbaart srkaar vlooN ik s'ilaaleekh tee jn praakrit .vidiaa piitth hai'| anuvNdk] (6)
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ baal mhaaNviir daa naaN maataa-piNduaaraa | vrdhmaan rkhiaa giaa sii / pr aHgee cHl kee jdooN | uh brree hauslee vaalee, , pHkee nis'cee vaalee tee ks'ttaaN tee jiHt paaunn vaalee mhaaNpurs' dee ruup vic kaab dee saamnnee aaee / tdooN tooN aap mhaaNviir dee naauN naal sNsaar : 'c prsiHdh hooee / . khee privaarik jiivn # baalk mhaaviir bcpn tooN hii hoonnhaar sn / aap vic beemisaal hauNslaa sii / is sNbNdh vic aapj'eebcpn baaree kii khaanniiaaN joon saahiHt vic mildiiaaN hn " : : : : mhaaNpurs' pichlee jnm tooN hii pviHtr sNskaar laikee aauNdee hn / unhaaN daa jiivnee kii jnmaaN tooN bnncaav aakhrii jsvic jaa kee puuraa huNdaa hai / | soo mhaaNviiree s'uruu tooN hii diaaluu niitiiaaN atee giaanvaan sn / jd kitee ' ikaaNt veekhdee sooc vicaar vic lHg jaaNdee tee . ghHnnii buHdhii dee adhiaatmk vicaar-saagr vic ddubkiiaaN lgaaNdee rhiNdee / : raajaa siHdhaarth mhaaNviir jii dii iNsee ciNtns'iil srii (aadltee tooN ddrNdee sn ki kitee raaj kumaar vHsdee-raar tee naaN clii jaavee / is lii unhaaN smrbii raajaaN dii : sNyuHlii ' ys'oodhaa naal joo aapnnee ( 7-) .
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ smeeN dii anupm-suNdrii sii, cheetii hii mhaaNviir jii daa viaah kr diHtaa / mhaaNviir jii viaah dee lii tiaar nhiiN sn / uh aapnnee nis'cit nis'aanee tee phuNcnnaa caahuNdee sn / pr pitaa dii jiHd atee maaN dee hHtth nee unaaN nuuN viaah dee lii mj'buur kr diHtaa / mhaaNviir maataa pitaa dee pkee bbgt sn, is lii unhaaN dee dil nuuN j'raa vii tthees phuNcaannaa mhaaNviir jii daa bbaavk dil sviikaar naaN kr skiaa / . mhaaNviir, viaah dee bNdhnaaN vic bNnh gee / dhrm-ptnii bbii nuuN dr tee sus'iil sii / raaj-paatt crnnaaN vic hr smeeN nichaavr : sii / sNsaarik sukh-bboogaaN dii kooii kmii nhiiN sii / prNtuu mhaaNviir jii daa vHraagii hirdaa inhaaN duniaavii uljhnnaaN vic nhiiN uljhiaa / uh rhi-rhi kee mooh-bNdhnaaN nuuN toorrn lii uHtth khrroo jaaNdee sn kiuN joo unhaaN dee saamnnee ik mhaan bbviHkh daa ujvl ciHtr joo bnn rihaa sii / isdaa ih arth nhiiN ki , mhaaNviir jii ik sph'l histhii nhiiN sn / unhaaN nee histh aas'rm dii gHddii nuuN brrii sphltaa naal claaiaa sii / us smeeN dii raajniitii tee vii aapnnee giaan tee viaktiHtv dii chaap khuub cNgii trhaaN paaii sii / prvaar nuuN puuraa (8,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sneeh prdaan kiitaa / prrii prtnii : daa aadrs' preem vii khiHc dii ciij' sii / sNtaan dee ruup vic privaar nuuN raaj kumaarii pryaadrs'n-dee naauN dii ik spuHtrii praapt hooii sii / pr ih sbb kNm histh aas'rm dee aadrs' lii sii / sNsaarik vstaaN dii khiHc naaN dii ciij' mhaaNviir jii dee lii kdee mhHtvpuurnn nhiiN sii rhii / raajkumaar mhaaNviir dii umr 28 saal dee kriib hoo cuHkii sii / is smeeN maataa pitaa daa dihaaNt hoo giaa sii / raaj-siNghaasn dee lii mhaaNviir jii dee saaree privaar atee prjaa dee vlooN j'oor paaiaaN giaa pr unhaaN sps'tt ruup vic inkaar kr diHtaa| akhiir mhaaNviir dee vHddee bbraa nNd vrdhn nuuN raaj siNghaasn tee bitthaa diHtaa / . bbgvaan mhaaNviir nee . saadhuu bnnn daa prstaav privaar aHgee rkhiaa / pr nNdii vrdhn dee brree j'oor | paaunn tee doo saal hoor grhisth aas'rm vic rhee / atee is prkaar mhaaNviir , jii nee kul 30 saal daa | histh jiivn bitaaiaa / . baiN , vairaag dii raah tee bbgvaan mhaaNviir nee raaj kumaar huNdee hooee prjaa | dii bblaaii dee lii bhut koos'is'aaN kiitiiaaN / jvaanii [ 9 ]
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dii umr vic pair dhrn dee naal jiuN hii unhaaN us smeeN diiaaN smaajik atee dhaarmik haaltaaN daa - nNgaa naac veekhiaa, aapdaa ' kooml hirdaa cuur-cuur hoo giaa ... aap nee raaj-prbNdh duaaraa smaajik haalt nuuN sudhaarnn daa ytn kiitaa, prNtuu aap nee veekhiaa ki raaj-prbNjihoo jim s'aas'ncaahuNdaa hai us prkaar dii haalrr sthaapit krn vic sphl naa hoo skeegaa| | asl vic veekhiaa jaavee taaN raaj-s'aas'n tee dhrms'aasn daa muHkh uHdees' jn nuuN tthiik rhu tee paaunnaa hai| pr raaj-s'aasn dee muHkhii khud: mooh-maaiaa vic phsee hooee look huNdee hn / ijh lii uh smaaj | sudhaar dee kNmaaN vic puurii trhaaN sphl nhiiN hoo skdee ! bblaaN 'joo jis ciij' nuuN * aapnnee mn tooN mittaa nhiiN skiaa uh duusree hj'aar dilaaN tooN kiveeN mittaa skdaa hai ? rj-s'aasn dii aadhaar-s'ilaa preem, piaar atee sd-bbaav dii bbumiitee nhiiN rHkhii jaaNdii sgooN ih : buHkhii jaaNdii hai, hmees'aa ddr, s'oor tee dmn-dii hai tee ihoo kaarnn hai ki raaj s'aasn prjaa vic niaaN tee s'aaNtii dii rHkhiaaN baardaa hooiaa vii . j'iaadaa sthaaii (pHkii) vivsthaa kim nhiiN kr skdaa / jdooN ki dhrm s'aanaa apsii khmaaN tee sdbbaav : tee; kaaim huNdaa hai / [ 19 ]
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ siHttee vjooN uh snmaarg duaaraa muul tooN smaaj dee dil bdldaa hai atee saaree paasee paa nuuN httaa kee pHkaa niaaN, niitii tee s'aaNtii dii sthaapnaa krdaa hai / prbbu mhaaNviir aakhiir isee siHttee tee puHjee aap nee veekhiaa ki bbaart daa ih kh'trnaak roog saadhaarnn raajniitik hlclaaN naal duur hoonn vaalaa nhiiN| is dee lii saarii j'iNdgii daa tiaag krnaa pveegaa / privaar daa mooh chHddkee vis'uu-privaar dee aadrs' nuuN apnaaunnaa pveegaa / s'aahii poos'aak naal sHjkee saadhaarnn jntaa vic ghuliaa miliaa nhiiN jaa skdaa| us tk phuNcnn dee lii siimit-iHchaavaaN tee aadrs'aaN nuuN sviikaar krnaa pveegaa | arthaat saadhuu-punnee vaalaa jiivn sviikaar krnaa pveegaa / | bbaart dee itihaas vic mHghr mhiinee dee hneeree pHkh dii 10viiN daa din hmees'aa yaad rheegaa| is din raaj kumaar mhaaNviir sNsaar-kliaann dee lii, piirrit sNsaar nuuN suHkh-s'aaNtii daa amr-sNdees' sunaaunn lii, aapnnee aNdr sooee rbii-punnee nuuN jgaaunn dee lii raaj-paatt nuuN tthukraa kee bboog-vilaas nuuN tiaag kee, aapnnii kroorraaN dii sNptii griibaaN nuuN luttaa kee saadhuu bnn gee / * [ 11 )
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saadhuu jiivn G.E.O. saadhnaa dee raah tee itihaas dee pNniaaN tee asiiN hj'aaraaN dii sNkhiaa vic neetaavaaN nuuN asphl huNdaa veekhdee haaN / isdaa kaarnn ih hai ki uh sbb tooN philaaN aapnnee jiivn daa sudhaar nhiiN kr skee / dil vic thoorrhaa jihaa joos' paidaa huNdee hii sNsaar daa sudhaar krn lii maidaan vic kuHd pee, pr jiuN hii ks'ttaaN, duHkhaaN, rukaavttaaN daa bbiaNkr tuuphaan saamnnee aaiaa, niraas' hookee vaapis aa gee / jis siHdhaaNt dee prcaar lii uh s'oor mcaauNdee sn, jd look us vic uh : scaaii naa paa skee taaN | unhaaN daa apmaan kiitaa giaa tee uh khisk gee / .. pr bbgvaan mhaaNviir nee diikhiaa laiNdee hii dhrm ' prcaar lii cheetii nhiiN kiitii / philaaN unhaaN aapnnee aap nuuN saadh laiNnnaa tthiik smjhiaa / phl-sruup dil vic ih drirr tiHgiaaN hinn kr lii ki jd tk puuraa 'keevl' (boodh-giaan jaaN brhm-giaan) praapt naa hooveegaa td tk saamuuhik milaap tooN alg rhaaNgaa / ikaaNt vic viiraag bbaav (raag-dvees' aadi vikaaraaN tee jiHt paaunn dii bbaavnaa) dii hii saadhnaa kraaNgaa / [ - 12}
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mhaaNviir jii daa saadhnaa-kaal (tp-yuHg) brraa anookhaa mNniaa jaaNdaa hai ih uh kaal hai jis vic mhaaNviir jii nee aapnnee s'riir dii kooii prvaah nhiiN kiitii atee lgaataar ktthin aatm-saadhnaa vic lHgee rhee / kii grmii, kii srdii atee kii vaaris' j'iaadaa smaaN bbiaank jNglaaN vic hii dhiaan lgaaiaa krdee sn | s'hir vic bboojn mNgnn lii kdee kdee hii aaiaa krdee sn / mhaaNviir jii dii ih saadhnaa 12 saal tHk cldii rhii / is vic aap nuuN bbiaNkr ks'ttaaN daa saamnnaa krnaa piaa| aapnuuN aksr hr jghaa apmaanit hoonnaa paiNdaa sii / peeNdduu look brrii bee-rhimii naal pees' aauNdee / kdee kdee taaN unaaN nuuN kh'tm krn diiaaN ghttnaavaaN vii veekhnn `c aauNdiiaaN sn / maarnaa, jhirrknnaa tee hoor ks'tt phuNcaannaa taaN hr rooj' dii gHl sii / laaddh dees' vic taaN aapnuuN s'ikaarii kuHtiaaN tooN cvaaiaa giaa, pr ap hmees'aa s'aaNtii tooN kNm laiNdee rhee / aapdee dil vic viroodhii dee prtii vii diaaluutaaN daa jhrnaa vhiNdaa sii / duvees' tee guHsaa kii ciij' huNdee hn ? aapdaa dil is baaree jaanndaa hii nhiiN sii / bbgvaan dii uddiik ik prkaar naal aapnnii hHd tee phuNc cuHkii sii / (dk: dhNgeer cr, giree dsee dhv) aapnnee bl naal tiirthNkr prm-pd dii praaptii { 13]
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ krdee hn / bbgvaan mhaaNviir jii dii aatm-nirbbrtaa ik aadrs' sii| saadhnaa-kaal vic aap tee, naa maaluum kiNnee ks'ttaaN dee phaarr ttuHttee pr aap nee shaaitaa dee lii kdee vii kisee dee vl muuNh nhiiN kiitaa| aap shaaitaa mNgnnaa taaN duur aapnnee subbaa dii dris'ttii tooN seevaadaaraaN nuuN vii seevaa dee lii nhiiN rkhiaa / jain-shiHt is sNbNdh vic ik brrii vHddii ghttnaa daa vrnnn krdaa hai / ik vaar dii gHl hai deevtiaaN daa sirtaaj iNdr, prbbuu dii seevaa vic haaj'r hooiaa / bbgvaan dhiaan vic sn / brrii nimrtaa dee naal iNdr nee praarthnaa kiitii-- " "bbgvaan ! aapnuuN aboodh (agiaanii jntaa) brrii piirraa phuN caaNdii hai, uh nhiiN jaanndii ki tusiiN kaunn hoo ? uh nhiiN jaanndii ki tusiiN saaddee kliaann lii sbb kujh kr rhee hoo ? is lii bbgvaan aj tooN ih seevk aap s'rii jii dee crnn-kmlaaN vic rheegaa / aapnuuN kooii kisee prkaar daa ks'tt naa deevee, isdaa lgaataar khiaal rkheegaa|" deevtiaaN dee sirtaaj ih kii aakh rhee hoo ? bbgtii dee joos' vic scaaii nuuN nhiiN bbulaaiaa jaa [ 14 ]
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... . . . , s'kdaa / jee kooii kus'tt diNdaa hai taaN meeraa is naal kii vigrrdaa hai ? . miHttii dee . s'riir nuuN nuksaan :aprr , skdaa hai pr aatmaa tee sdaa acheek / jis vic kdee : cheek naa kiitaa jaa skee)-arree.. abbeec kooddhhi ddhoovee) hai / usnuuN kooii ks'tt nhiiN dee skdaa / bbgvaan ! aap tthiik khiNdee hoo pr s'riir tee aatmaa kooii doo bbiNn ciij'aaN nhiiN hn / aakhiir s'riir dii coott aatmaa nuuN vii phuNcdii hai / ih taaN anubbv vaalii gHl hai / " pr ih anubbv tairaa aapnnaa hii hai meeraa taaN nhiiN ? aatmaa atee s'riir dee doo hoonn nuuN maiN cNgii trhaaN jaan liaa hai / is lii maiN kisee vii piirraa tooN kiu prbbaavit hoovaaN ?'' bbgvaan ! maiN kujh nhiiN jaanndaa / maiN taaN ihoo hii jaanndaaN haaN ki maiN aap daa uHch seevk haaN / seevaa vic hii rhaaNgaa|" aakhiir is tooN laabb kii ??? *bbgvaan ! laabb * dii puHchdee hoo |is laabb daa taaN aNt hii nhiiN / tuHch seevk nuuN seevaa daa laabb mileegaa / meerii aatmaa pviHtr hoo jaaNdee ' ih taaN tusiiN aapnnii laabb dii aakh 'rhii hoo| maiN aapnnii puHchdee haaN|'' [ 15 ] . * * * *
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgvaan ! * seevk nuuN seevaa daa laabb milee, ih vii taaN aapdaa laabb hai / kii cNgaa hoovee ki prbbu kooii aap nuuN viarth naa staavee atee aap sukh-puurvk saadhnaa krdee hooee keevl-giaan daa laabb lai skoo|" iNdr ! ih teerii dhaarnnaa glt hai ? "bbgvaan kiveeN ?'' "saadhuu dii bbgtii aapnnee hii bl naal sphl hoo skdii hai / kooii saadhk aHj tk kisee deevtee, iNdr jaaN ckrvtii dee bl naal naa taaN siHdh (puuraa prmaatmaa) nhiiN hoo skiaa hai naa hunn hoo skdaa hai atee naa bbviHkh vic hoo skeegaa / mdd lainn daa arth haiaapnnee aap nuuN aNg-hiinn bnnaa g'ulaam bnnaa lainnaa / sukh puurvk haaree hauslee dii nis'aanii hn / sukh tee bbgtii (saadhnaa) daa aaps vic pHkaa vair hai / 39 lainnaa--aaraam daa saadhnaa, ih s'bd deevtiaaN daa raajaa khus'ii naal prbbuu dee crnnaaN vic ddiHg jaaNdaa hai / naal rhinn lii praarthnaa krdaa hai / sau sau vaar miNntaaN krdaa hai / pr bbgvaan mhaaNviir dirrtaa bbrii naaNh vic uHtr diNdee saadhuu jiivn daa mhaan aadrs' ( ego [ 16 ] hn / ih hai hee thi care khaggavi
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhii) bbaav saadhuu ikHlaa hii gooddee dee siNg dii trhaaN nirbby hoo kee ghuNmeeN| $ g'riib dridii baahmnn daa kliaann bbgvaan brree hii rhim-dil dee maalk sn / aapnnaa bigaanaa unhaaN suruu tooN hii nhiiN sii siHkhiaa ! | uhnaaN dee dil vic dukhiiaaN prtii brrii diaaltaa sii ! raannee smeeN tooN clee aa rhee mhaaNviir jiivn | criHtraaN vicooN is baaree ik miHtthaa prsNg hai : ik smeeN dii gHl hai| bbgvaan ujaarr bnn vic dhiaan laaii khrree sn : prghi sNgrhi) dee naaNuN tee bbgvaan kool kooii vstuu nhiiN sii / sirph ik diikhiaa dee maukee tee iNdr duaaraa diHtaa 'deevdus'' kprraa s'riir tee piaa hooiaa sii / ik dridrii baahmnn, bbgvaan kool jaa kee beentii krnn lHgaa : (bbgvaan ! meeree griib braahmnn tee kripaa kroo / : maiN hr trhaaN naal bd-kismt haaN| hoor taaN hoor ghr vic khaann lii ik smeeN daa aNn tk nhiiN hai / ks'ttaaN daa staaiaa jNgl vic kh'aak chaanndaa hooiaa aapdee crnnaaN vic puHjaa haaN / diaaluu, diaa krkee, mainuuN vii kujh aapnnii diaa daa daan bkhs'oo / '' [ 17 }
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgvaan cuHp sn ! "bbgvaanee, daas tee diaa krnii hii pveegii / ih bbuHkhaa braahmnn tuhaanuuN chHdd kee hoor kisee tooN kii mNgee ?'' bbgvaan cuHp sn ! bbgvaan ! cuHp kiuN hai ? iNjh kNm nhiiN cleegaa ? kii klp-brich (ichaavaaN puuriiaaN krnn vaalaa drkh't) dee kool aa kee khaalii murrnaa pveegaa ? nhiiN iNjh nhiiN hoo skdaa ! maiN binaaN kuHjh lee hrgij' nhiiN jaavaaNgaa / jaaN sukh dii j'iNdgii jaaN maut dii good, doohaaN vicooN ik daa phaiNslaa aap dii hii haaN jaaN naa' tee nirbbr hai / " bbgvaan cuHp sn / braahmnn rooNdaa hooiaa, bbgvaan dee crnnaaN nuuN 'liptt giaa ! 'bblee purs' ! ih kii krdaa haiN ? roo naa, s'aaNtii rHkh !" ''bbgvaan, s'aaNtii kiHthee ? jiuunnaa aukhaa hoo rihaa hai / bbuHkhee dee privaar dii haahaakaar nhiiN veekhii jaaNdii ! baahmnn hoor j'oor naal roonn lHg jaaNdaa hai / ' (taaN bblee purs' hunn kii hai meeree paas ? jdooN maiN sNptii chHddii, daan ditaa, us veelee tuuN kiuN nhiiN [ 18 ]
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ aaiaa ? "bbgvaan aauNdaa kiveeN ? maiNnuuN bdkismt nuuN kh'br bbii milii hoovee ? maiN taaN us smeeN duur dees'aaN vic bbttk rihaa sii hunn ghr aaiaa haaN taaN khbr milii ki ithee soonee dii vrkhaa hoo cuHkii hai / '' haaN ! taaN bblee purs' hunn kii hoo skdaa hai ? | hunn taaN maiN ik maaiaa-rhit saadhuu haaN|'' ("bbgvaan, hunn vii sbb kujh hoo skdaa hai / hunn vii aapdee paas sbb kujh hai / aapdee muuNh 'cooN s'bd niklnn dii deer hai : soonee daa miiNh painn lg jaaveegaa / 'bblee purs', s'Hk duur krdee / saadhuu-punnaa s'raap atee kripaa tooN duur dii vstuu hai| kii maiN aapnnee tp-teej nuuN soonee daa miiNh vrsaaunn vic ns'tt kraaN ? hee giaanii ! maiN aatm-siHdhii daa saadhk haaN, svrnn-siHdhii daa nhiiN / (bbgvaan, kujh vii kroo / meeraa beerraa paar krnaa hii pveegaa / aap dee drbaar tooN khaalii hHth jaannaa, ih taaN asNbbv hai / diaa kroo, kripaa kroo, is griib baahmnn tee / braahmnn praarthnaa krdaa khus'ii naal jhuum utthdaa hai / aHkhaaN vic hNjhuu aa jaaNdee hn / aakhiir vic uh [ 19 ]
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ choottee bHcee dii trhaaN prbbuu dee crnaaN vic liptt jaaNdaa hai| bbgvaan braahmnn dii ih haalt deekh diaaluu hoo jaaNdee hn / 'deev-duus'' kprree daa aHdhaa hiHsaa braahmnn nuuN dee diNdee hn| bbgvaan dee vHddee bbraa nNdii vrdhn nuuN is ghttnaa daa ptaa cldaa hai taaN uh bbgvaan dee preem tee braahmnn dii griibii nuuN dhiaan vic rkhkee munaasiv dhn daan dee kee uh kprraa lai laiNdaa hai / braahmnn j'iNdgii bbr lii sukhii hoo jaaNdaa hai / "dhNn hoo ! diaa-saagr prbbuu !" cNdd-koos'ik nuuN giaan kraaunnaa mhaaN purs'aaN dii krunnaa-dris'ttii mnuHkhii smaaj tk hii siimit nhiiN rhiNdii, uh ps'uu-jgt tee vii huNdii hai atee usdaa kliaann krdii hai / saadhaarnn mnuHkh khtrnaak khuuN nii jaanvraaN nuuN veekh kee ddr jaaNdee hn / unhaaN nuuN maarnn daurrdee hn jaaN bbHj jaaNdee hn pr mhaaNpurs' unhaaN vic vii aatm-bbaav dee drs'n krdee hn atee unhaaN naal us kaar hii mildee hn jiveeN aapnnee kisee ris'teedaar nuuN mildee hoonn pr s'rt ih hai ki sHcii mhaaNpurs'taa hoonnii caahiidii hai| [ 10 ] -
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgvaan mhaaNviir ajeehee hii mhaaNpurs' sn / uh | keevl mnukhii-kliaann dee lii hii nhiiN sgooN vis'vkliaann dee lii atee praannii maatr dee kliaann lii clee sn, uh aapnnii j'iNdgii, maut dii prvaah naa krdee hooee hiNsk tooN hiNsk jNtuuaaN dee paas phuNcdee atee uh unhaaN nuuN sd-bbaavnaa daa updees' diNdee / ih mhaaN prbbaav unhaaN nuuN saadhnaa dee smeeN tooN hii praapt hoo cukiaa sii / jis raahiiN unhaaN cNdd kaus'ik naag daa kliaann kiitaa / ghttnaa is prkaar hai :| bbgvaan 'duiijNt tpHsvii dee aas'rm vic caupaasaa khtm krkee s'veetaamvii vHl jaa rhee sn us suNdr prdees' vic idhr-udhr chuN paasee kritii dii khuubsuurtii khilrii pii sii / bbgvaan dee tp-teej atee prkaas' vaalee s'riir daa caannn jNgl vic phail rihaa sii| bbgvaan aatmaa dii mstii vic jhuumdee jaa rhee sn / | rstee vic kujh musaaphir milee, unhaaN prbbuu aHgee hHth joorrkee praarthnaa kiitii : "prbbuu idhr naa jaavee / idhr kujh duur jhaarriiaaN vic cNdd-koos'ik sHp rhiNdaa hai| us diiaaN aHkhaaN j'hir | naal bbrpuur hn / deekhnn naal hii duur-duur dee vaataavrnn nuuN j'hiriilaa bnnaa diNdaa hai / [ 21 ]
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgvaan cuHp rhee atee aHgee vdhnn lHgee / (bbiks'uu ! asiiN teeree tee diaaN krkee hii aakh rhee haaN| kiuN viarth jiivn ns'tt krdee hoo, j'iaadaa hHtth cNgaa nhiiN ? "maiN j'iHd nhiiN kr rihaa ! maiN vii saaph'ir haaN / jaann yoog rstee tee jaa rihaa haaN ?'' aapnuuN iHdhr hii jaannaa hai taaN duusree rstee tooN guj'r skdee hoo / sHp dee ddr tooN look rstaa bdlkee isee rstee tooN bckee jaaNdee hn / '' s'eer siHdhaa cHldaa hai iHdhr-uHdhr rstaa nhiiN bdldaa / maiN tpHsvii haaN, jiivn vic s'eer-virtii daa aadrs' lai kee ghrooN nikliaa haaN "cNdd-koos'ik aHgee vicaaraaN s'eer kii kr skdaa hai ? uh taaN ik hii kaar vic mnuHkh nuuN sdaa liiN j'miin vic sulaa deeNdaa hai / '' sNsaarii paapii praanniiaaN nuuN hii naa, j'hir daa asr j'hir tee hii huNdaa hai, aNmrit tee nhiiN / sNsaarii jiivaaN aNdr vikaaraaN daa j'hir puurii trhaaN naal bbriaa huNdaa hai / is lii baahrlee j'hir tooN kNbdee hn ! pr sNt taaN aNmrit-saagr hn / uthee ikHlaa cNddkoos'ik daa j'hir kii asr kreegaa ? kdee aatmaa nuuN vii aatmaa tooN bbai hooiaa hai ? bbai daa asr duusr { 22 ]
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jaat tee huNdaa hai, aapnnii jaat tee nhiiN / "jhuutthii ph'ilaasphii bkheern vic kii piaa hai? uHthee jaannaa hai taaN jiivn dii aas naa rHkhoo, maut nuuN aHgee rHkh kee jaavoo / tuhaaddee jihee saiNkrree hauslee vaalee uHthee gee hn pr vaapis nhiiN aaee / "bhut tthiik, jee meeree jiivn tooN kujh sHp sudhr skee taaN ih laabb kujh ghHtt nhiiN| maiN jaa rihaa haaN | tusiiN phikr naa kroo / musaaphir rookdee hii rhee, pr bbgvaan agee vdh gee / cNdd-koos'ik dee nivaas sthaan tee phuNc kee bbgvaan dhiaan laa kee khrree hoo gee / koos'ik phukaaree maardaa hooiaa khuHdd cooN nikliaa / bbgvaan tee j'raa vii asr naa hooiaa, phir duunnee teej naal kuNkaaree maarii, ph'ir vii kuHjh nhiiN hooiaa, hunn taaN kaus'ik ghbraa giaa * ih kii ?'' "naag raaj, kis duvidhaa vic hoo ! jiveeN caahoo kHtt skdee hoo / maiN teeree saamnnee haaN / jaaNdaa nhiiN taaN , kaus'ik ik nigaah naal veekhdaa rihaa| ''koos'ik, duusree jiivaaN nuuN tNg krn daa kii | laabb ? maiN khus'ii naal teeree saamnnee khrraa haaN / kooii | kaahl nhiiN, khuub tsHlii dee naal piaas bujhaa skdee hoo tript hoo skdee hoo / koos'ik ik nigaah naal veekhdaa rihaa / { 13 ]
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ''bblee purs' ! kis cHkr vic hoo ? mainuuN duHkh hai ki tuuN viarth hii hj'aaraaN mnuHkhaaN nuuN duHkh diHtaa, ks'tt phuNcaaiaa, j'iNdgii tooN rhit kiitaa / tainuuN ptaa nhiiN is kukrm daa kii siHttaa hooveegaa ? pichlee jnm dee paapaaN nee tainuuN sHp bnnaaiaa| hunn dee paap tainuuN kii bnaaunngee, thoorraa sooc taaN shii ! koos'ik ik nigaah naal phir veekhdaa rihaa / deevaanu iy, (deevtaa dee piaaree hunn vii kujh nhiiN vigrriaa| sNbbl jaavoo, bbairriiaaN aadtaaN chHdd dioo / jiivn dii saarthktaa duusree nuuN ks'tt deenn vic nhiiN, suHkh deenn vic hai / bd-kismtii naal joo kisee nuuN sukh nhiiN dee skdee taaN duHkh vii naa dioo| bbgvaan dee tthNddee miHtthee bcnaaN nuuN sunnkee naag-raaj kuHjh kuHjh hoos' vic aaiaa tee vicaaraaN vic dduHb giaa / uhnuuN pichlee jnm daa giaan hoo giaa / pichlee paapaaN daa nj'aaraa mneemaaN dii trhaaN usdiiaaN akhaaN dee saanai ghumnn lg piaa / dil dukhii hoo giaa tee bbgvaan dee crnnaaN vic sir jhukaa kee aapnnii bbaas'aa vic khinn lgaa : ''prbbuu ! khimaa kroo, diin bNdhuu diaa kroo / maiN paapii haaN, maiN tuhaanuuN pchaann nhiiN sii skiaa / diaaluu, . meeraa beerraa kiveeN paar hooveegaa ! prbbuu rHkhiaaN kroo ! meerii { 24 ]
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ rkhiaa kroo / apraadhii aapjii dii s'rn vic hai / " sHpaaN dee raajee daa paapii hirdaa aHj diaataa dii diaa dris'ttii naal pighl giaa / vaar vaar prbbuu nuuN veekhdaa hai, rooNdaa hii jaaNdaa hai puraannee paapaaN dii maiN aHj usdiiaaN aHkhaaN vicooN hNjhuuaaN dee ruup vic baahr niklii / bbgvaan nee dhiirj bbriaa updees' ditaa / naag raaj nee aj tooN mn, bcn atee krm tooN kisee nuuN vii ks'tt naa deenn daa prnn kiitaa / bbgvaan aas'iirvaad dee kee sveetaamvii vl cl pee / naag raaj nee j'hir dii thaaN tee aNmrit daa paatth prrhnaa s'uruu kiitaa / look hairaan sn, ki ih kii hooiaa ? aas paas dee ujrree tpsviiaaN dee aas'rm phirvs gee / jis sHp nuuN maarn lii saaraa dees' paagl hoo giaa sii / aHj usdii puujaa lii saamaan juttaa rihaa sii / sHp dii ghr ghr puujaa hoo rhii sii / bbgvaan us nuuN j'hiriilee sHp dii thaaN aNmrit daa deevtaa bnnaa cukee sn / ' khimaaN dii hHd bbgvaan mhaaNviir nee aapnnee aap nuuN s'aaNtiisaadhnaa dee uHcee s'ikhr tee crrhaa liaa sii / saaree sNsaar [ 25 }
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dee prtii, pheer bblaa uh sneehii hoovee jaaN dvees'ii unhaaN dee dil vic kliaann dii bbaavnaa kuHtt kuHtt kee bbrii hooii sii / viroodhii tooN viroodhii vii unhaaN dii, aapaar khimaa, apaar s'aaNtii, apaar preem nuuN veekhkee acaank hii khus'ii praapt krdaa sii / thHlee dii ghttnaa tooN ih gl sps'tt hoo jaaNdii hai / svrg look vic ik din deevtiaaN dii sbbaa lgii hooii sii / deevtiaaN dee sirtaaj iNdr rtnaaN jrree siNghaasn tee aapnnii puurii s'aan naal viraajmaan sn / priiaaN nc rhiiaaN sn / saaj'aaN dii miHtthii dhuNn srii jaa rhii sii / sbbaa naac tee gaannee vic aapnnaa sruup bbuHlii baitthii sii / deevtiaaN dee sirtaaj iNdr, s'riir tooN siNghaasn tee sn pr mn uHthee nhiiN sii / uh look vic prbbuu dee drs'n kr rihaa sii / bbgvaan ujaarr bn vic prkritii raahiiN ditee gee ks'ttaaN naal lrr rhee sn / iNdr, prbbuu dii adbbut s'ktii veekh kee hairaan hoo giaa tee bool utthiaa, "prbbuu, prbbuu ! kiNnaaN hauslaa hai, jiNnaaN dhiirj hai / ih beejaan ks'tt bblaa aap nuuN kiveeN hraa skdee hn ? s'ktiis'aalii: deevtaa jaaN raakhs' tk bbii aap nuuN nhiiN hraa skdee / aap taaN * ktthoor prkritii dee bnnee hoo / { 26 ]
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ deevtiaaN dii sbbaa nee jai jaikaar diiaaN aavaaj'aaN naal iNdr daa saath diHtaa| pr sNgm naauN dee deevtee dee dil vic ih gHl naa utr skii / uh ik maanyoog deevtaa sii| us nuuN aapnnee mhaan deevtaapnn bl tee maan sii / uh bbgvaan dee kool * unhaaN nuuN rstee tooN ddigaaunn phuNciaa / | sNgm nee ks'ttaaN daa tuuph'aan khrraa kr ditaa / jiNnee vii uh ks'tt dee skdaa sii ditee / s'riir daa room room piirraa naal bbr diHtaa / jd ks'ttaaN naal naa ddiHgee taaN loobbaaN laalcaaN daa jaal vichaa ditaa / aakaas' look vic ik tooN ik nuuN dr priiaaN utriiaaN / naac hooiaa, gaan hooiaa, haaoo-bbaaoo hooiaa / sbb kujh hooiaa pr bbgvaan daa hirdaa meeruu prbt vaaNg addool rihaa / iNnee ginnee, thoorree din nhiiN puuree chee mhiineetk | duHkh-suHkh atee suHkh-duHkh daa cHkr cldaa rihaa / aakhir vic sNgm daa hauNslaa ns'tt hoo giaa / uh haar giaa, pr haariaa hooiaa vii aapnnii gHl j'raa upr rHkhnn lii booliaa / "bbgvaan, aap jaanndee hoo ! maiN sNgm deev | haaN / aapdii priikhiaa lai rihaa sii pr hunn maiN | soocdaa haaN ki kiuN kisee sNt nuuN tNg kiitaa jaavee ? { 27 }
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ maiN veekh rihaa haaN ki inhaaN chee mhiiniaaN vic aap brree-brree ks'ttaaN dii prvaah naa krkee tusiiN aapnnee sNjm 'tee addig rhee / is lii prbbuu hunn tusiiN aapnnii saadhnaa kroo, maiN jaa rihaa haaN / duusree deevtiaaN nuuN rook deevaaNgaa| hunn tuhaanuuN kooii ks'tt nhiiN deeveegaa|" bbgvaan diiaaN aHkhaaN sd-bbaavnaa dee hNjhuuaaN naal bbr giiaaN / hai|" bbgvaan ih kii ? kooii ks'tt hai ?" "haaN sNgm, ks'tt hai, bhut bbiaank ks'tt "bbgvaan, kii ks'tt hai, j'raa dsoo taaN shii ! maiN us nuuN duur kraaNgaa|" "sNgm, kii duur kroogee ? ih teeree vs dii gHl nhiiN|" 'phir vii / " "sNgm, tuuN smjhdaa hooveeNgaa ki maiN aapnnee ks'ttaaN dii gHl kr rihaa haaN / bblee purs', ih gHl nhiiN hai / maiN aapnnee ks'ttaaN tooN nhiiN ghbraauNdaa / chee mhiinee taaN kii, chee saal vii maiNnuuN ks'tt diNdee rhoo td vii meeraa kujh nhiiN bigrrdaa / maiN taaN inhaaN ks'ttaaN naal j'iaadaa tooN j'iaadaa sNvrdaa haaN, vigrrdaa nhiiN / uh taaN hoor hii hai / "" ![at]
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ "uh kihrraa hai ? "uh ih hai ki tuuN agiaan dii haalt vic joo mainuuN ks'tt ditee hn / unhaaN daa bbviHkh vic kii phl hooveegaa / jd maiN teeree us hneeree bbvikh vl veekhdaa haaN taaN kNb jaaNdaa haaN / ik agiaanii jiiv meeree kaarnn kukrm krkee kiNnaaN duHkh paaveegaa kiNnii sj'aa paaeegaa / aah ... ... ...! kiNnaaN ashi duHkh hai ! bblee purs' ! jiveeN hoo skee tainuuN s'aatii milee ! | bbgvaan dee dil vic diaa daa smuNdr tthaatthaaN maarn lHgdaa hai / aHkhaaN vic ph'eer, sdbbaavnaa dee hNjhuu vhinn lgdee hn / sNgm diaa muurt dee is vrtaau nuuN veekhkee paannii paannii hoo jaaNdaa hai / kiNnaaN mhaan tee suHcaa jiivn sii / kiNnaaN aadrs' vis'v-preem sii| bbgvaan dii aNmrit-rs bbrii dimttii vic s'Htruu tee miHtr daa bbeed bbaav rihaa hii nhiiN| uHthee miHtr vii miHtr sii atee dus'mn vii miHtr / [ 29 1
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiirthNkr jiivn arihNt dee aasn tee bbgvaan mhaaNviir saaddhee baaraaN saal tk isee | prkaar saaree paasee diaa daa smuNdr vhaauNdee aatm saadhnaa krdee rhee / aksr ujaarr jNglaaN vic rhinnaa, jNglii ps'uuaaN daa guHsaa tee ks'tt shinnaa, mnuHkhaaN tee deevtiaaN dee atiaacaar nuuN hsdee hooee sir tee jhHlnaa, chee-chee mhiinee tk aNn daa ik j'raa atee paannii dii ik buuNd tk muuNh vic naa paaunnaa ! aah ! kiNnaaN mhaan tpHs'rii jiivn sii unhaaN daa ! | haaN, taaN bbgvaan ktthoor tp krdee hooee 'jNbbiaa | piNdd dee kool vgdii ndii rijuubaalukaa dee kNddhee tee puHjee / uHthee saal daa ik brraa sNghnnaa drkht sii tee us heetth dhiaan laaiaa hooiaa sii / aatm-saadhnaaN aapnnii aakhrii hHd tee phuNc cuHkii sii / aatmaa tee ghnghaatii (bbairree) krmaaN daa prdaa duur hooiaa tee bbgvaan mhaaNviir keevl-giaan (brhm-giaan) tee keevl drs'n dee dhaarn krn vaalee bnnee / jain-pribbaas'aa vic hunn aap arihNt atee jiNn hoo gee sn / [ 30 }
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vais'aakh s'uklaa dsviiN daa ih keevl-giaan (brhm) praaptii daa s'ubb din jain itihaas vic hmees'aa-hmees'aa lii ajr-amr rheegaa / aHj dee din hii bbgvaan daa sbb tooN philaa updees' bbaartii jntaa nuuN praapt hooiaa| sHc dii jai mhaaNpurs'aaN dee jiivn dii vis'ees'taa ik-maatr aap sHc dii paalnaa krnaa nhiiN hai / unhaaN dii sbb tooN vHddii vis'ees'taa taaN praapt sHc nuuN hneer-puurn sNsaar dee saahmnnee rkhnnaa hai / suurj daa mhHtv aapnnee lii hneer daa naas' krnaa hii nhiiN, blki saaree jgt nuuN prkaas' deennaa hai / bbgvaan mhaaNviir jii keevl-giaan daa laabb lai cuHkee sn / aapnnee vlooN puurn bnn cuHkee sn / uh caahuNdee taaN hunn aaraam naal ikaaNt jiivn bitaa skdee sn, pr uh taaN sHcee mhaaNpurs' sn / uh us smeeN tk lookaaN dee sNprk tooN duur rhee jdooN tk khud aatm-prkaas' dii khooj vic lgee rhee| jiuN hii aatm prkaas' paaiaa ki sNsaar nuuN prkaas' deenn vic jutt gee / kaunn mhaaNpurs' sNsaar nuuN vinaas' ' dee ttooee vic piaa veekhkee cup rhi skdaa hai ? aaraam dee naal [ 31 ].
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ j'iNdgii guj'aarnaa mhaaNpurs'aaN dii pribbaas'aa nhiiN ! mhaaNpurs'aaN dii pribbaas'aa taaN vis'v-kliaan dee lii sNghrs' ! sNghrs' !! hmees'aa krnaa hii, muHddh tooN cliaa aa rihaa hai / bbgvaan nee keevl-giaan praapt krdee hii us smeeN dee bbairree rivaaj'aaN prtii bgaavt daa jhNddaa khrraa kiitaa ! sHc daa vaastvik ruup joo paakhNdd dee hneeree vic dhuNdhlaa pai giaa sii, pheer saaph krkee jntaa dee saahmnnee rkhiaa / jntaa dee vicaaraaN vic kraaNtii daa mNtr prriaa / is trhaaN sooiaa hooiaa mnuHkhii-smaaj (sNsaar) ph'ir tooN aNgrraaii lai kee uHtth khrrootaa / bbgvaan mhaaNviir jii dee maidaan vic aauNdee hii dhaarmik vrg vic hlcl mHc gii| caannn dee ichuk sNsaarii is nveeN dhrm guruu dee kNmaaN nuuN veekhnn lgee, ki ih kii, ih kii krn jaa rihaa hai ? sHc daa prcaar jiuN-jiuN agee vdhdaa giaa, tiuNtiuN jain dhrm daa ucee, uctr atee uHctm naahraa bbaart dee caahuN paasiiN srii jn lHgaa / * yHgaaN daa viroodh bbgvaan nee sbb tooN philii ghaatk coott us smeeN dee hiNsk-yuHgaaN tee kiitii / hj'aaraaN beejaan ps'uuaaN [ 32 }
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ daa dhrm dee pvitr naauN tee khuun vhiNdaa veekhkee unaaN dii diaaluu aatmaa kNb uHtthii / bbgvaan nee ps'uu-yuHgaaN daa kh'aatmaa krn lii kmr ks lii / apnnee dhrm updees'aaN vic khul+khulhaa yHgaaN daa khNddn krn lgee / aapjii daa khinnaa sii : "dhrm daa sbNdh aatmaa dii pviHtrtaa naal hai / beejaan ps'uuaaN daa khuun vhaaunn vic dhrm kiHthee ? ih taaN muul tooN hii bbiaNkr bbul hai, paap hai / jd tusiiN kisee mrdee jiiv nuuN jiivn nhiiN dee skdee taaN usnuuN maarn daa tuhaanuuN kii adhikaar hai ? pair vic lgiaaN thoorraa jihaa kNddaa saanuuN beecain kr diNdaa hai taaN jinhaaN dee glee tee churii cldii hai unhaaN nuuN kiNnaaN duHkh huNdaa hooveegaa ! yHg krnaa buraa nhiiN / j'ruur krnaa caahiidaa hai, pr dhiaan rkhoo ki uh vis'ee-vikaaraaN dii blii naal hoovee, ps'uuaaN dii blii naal nhiiN / ahiNsk yuHg dee lii aatmaa nuuN agni-kuNdd bnnaaoo / us vic mn, bcn tee krm raahiiN cNgiiaaN aadtaaN ruupii ghii paaoo / pheer tp-agni dee raahiiN bbairree kNmaaN daa baalnn claa kee s'aaNtii ruupii yHg kroo !" bbgvaan dee is miHtthee updees' daa jntaa tee | prbbaavs'aalii asr hooiaa / yuHg-preemii jntaa dee khus'k { 33 }
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dil vic diaa daa jhrnaa phutt piaa / | yuHgaaN daa khaatmaaN kiveeN hooiaa ? mhaaNviir dee jiivn dii us philii mhHtv puurn ghttnaa nee hii us smeeN dee bbaartii smaaj dii vicaardhaaraa nuuN bdl ditaa / mHdh apaapaa ngrii vic unii diniiN ik mhaan yg hoo rihaa sii| uHthee hj'aaraaN dii ginntii vic baahmnn ikHtthee hooee sn / mNtraaN dii miHtthii dhunii naal apaapaa ngrii srii j rhii sii / yuHg us smeeN dee srii iNdr kutii aadi prsiHdh giaaraaN vidvaanaaN dii -agvaaii heetth hoo rihaa sii / is yuHg dii chuN paasee crcaa sii / bbgvaan mhaaNviir jii keevl-giaan praapt krkee siHdhee apaapaa phuNcee / us maukee nuuN uh kiuN beearth jaan diNdee ! mhaaNseen bn vic smoosrn (jiHthee tiirthNkr baitthdee hn, us sthaan nuuN aakhdee hn is dii rcnaa deevtiaaN raahiiN kiitii jaaNdii hai) atee yuHg dee viroodh vic brraa dhrrHleedaar bbaas'nn diHtaa, jntaa ttuHtt pii / yHg sthaan khaalii hoo giaa, iNdr bbut brraa ghHmNddii vidvaan sii / uh bbgvaan [ 34 ]
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ naal s'aastraaN dee baaree 'c bhis krn lii aaiaa / bbgvaan nee yuktii tee pur-asr bcnaaN naal iNdr bbuutii nuuN sHc daa bbeed smjhaaiaa / iNdr 'bbuutii diiaaN aHkhaaN dee aHgooN aNdhkaar duur hoo giaa / uh uthee hii bbgvaan dee crnaaN vic pNj sau ceeliaaN smeet saadhuu bn giaa / ih iNdr bbuutii saaddee gautm gNnndhr (dhrm-neetaa) hn, jinhaaN nuuN jain-dhrm daa bHcaa-bHcaa jaanndaa hai / s'rii iNdr bbuutii dee saadhuu bnnn daa smaacaar jiuN hii s'hir vic puHjaa, taaN thilkaa mHc giaa| vaarii-vaarii naal baakii ds vidvaan vii aauNdee gee, s'aastraarth krdee gee, sHc daa asl ruup smjhdee gee atee aapnnee-aapnnee ceeliaaN smeet bbgvaan ' dee crnaaN vic saadhuu bnndee gee / is prkaar ik din vic giaaraaN vidvaan atee unhaaN dee caar hj'aar caar sau ceeliaaN nuuN bbgvaan nee jain-dhrm vic diikhiaa diHtii| giaaraaN vidvaan gNnndhr-pd tee niyukt hooee jis nuuN unhaaN aNt tk brrii sphltaa naal nibbaaiaa / jaat-paat daa khaatmaa bbgvaan mhaaNviir nee aapnnee dhrm-updees'aaN vic [ 35 ]
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaat-paat dii khuub khbr lii / akhNdd-maanv-smaaj chiNn-bbiNn krn vaalii jaat-paat dii bbairrii vivsthaa prti aap s'uruu tooN hii viroodh dii dris'ttii rkhdee sn aap daa phurmaan sii ki'kooii vii mnuHkh jnm tooN uuc-niic bnnkee nhiiN aauNdaa| jaatii bbeed daa kooii ajihaa sutNtr ciNnh nhiiN hai joo mnuHkh dee s'riir tee jnm tooN hii lgiaa hoovee atee us tooN aHdd-aHdd jaataaN daa ptaa lHgee uuc-niic dii vivsthaa daa asl siHdhaaNt mnuHkh dee aapnnee bblee buree kNmaaN tee nirbbr huNdaa hai / bu aacrnn rHkhnn vaalaa uHc kul atee ' sdaacaarii subbaau vaalaa niic kul vic uHcaa vic vii niid hai / vii hai| klpnaa dee aadhaar tee uHciiaaN jaataaN daa kooii s'uHdh aacaar atee s'uHdh muHl nhiiN / joo muHl hai / uh vicaaraaN daa hai / mnuHkh aapnnee bbaag daa vaalaa aap hai, uh eedhr thHlee vl mnuHkh tooN raakhs' hoo bnaaunn giree nuuN skdaa hai atee uHdhr uHpr mhaaNdeev, prmaatmaa, prmees'vr hoo vl vdhee taaN deevtaa, skdaa hai| muHktii daa drvaaj'aa mnuHkh maatr lii khulaa uuc dee lii vii tee niic dee lii vii| "kisee vii mnuHkh nuuN jaat-paat dee jhuutthee bbrm vic aa kee ghirnnaa dii dris'ttii naal naa veekhiaa jaavee| [ 36 ] hai --
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mnukh kisee vii jaat daa hoovee, kisee dees' daa hoovee / uh mnuHkh maatr daa jaatbbaaii hai / usnuuN hr prkaar daa sukh aaraam deennaa, usdaa uciHt aadr-maan krnaa, hr mnuHkh daa mnuHkhtaa dee naauN tee sbb tooN philaa krtHv hai / 11 bbgvaan updees' dee kee hii rhi gee hoonn, ih gHl nhiiN / uhnaaN joo kujh kihaa, usnuuN aml vic liaa kee smaaj vic adutii kraaNtii dii bbaavnaa paidaa kiitii / juhava aadr kumaar jihee gair aariiaa jaatii dee nuuN vii unhaaN aapnnee munii sNgh vic thaaN ditii / hrii kees'ii jihee cNddaal jaat dee giaaniiaaN nuuN uhii thaaN prdaan kiitaa joo ki uHc jaat dee braahmnn gootm nuuN miliaa sii| iNnaaN hii nhiiN, aapnnee dhrm-updees'aaN vic hriijn sNtaaN dii prs'Nsaa vii krdee sn| prtHkh vic joo kujh vii vis'ees'taa hai uh tiaag vairaag aadi sd-gunnaaN dii hii hai / braahmnn, khtrii aadi uc vrn jaataaN dii vis'ees'taa dee lii ithee kujh thaaN nhiiN hai / inhaaN heetthliiaaN s'reenniiaaN dee sNtaaN nuuN veekhoo, apnnee sdaacaar dee bl ' tee kiNnii uHcii haalt vic phuNc cukee hn / aHj inhaaN dee crnaaN vic deevtee vii sir jhukaaNdee hn / [ 37 }
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgvaan dii updees'-sbbaa vic jis nuuN jain pribbaas'aa vic smoosrn aakhdee hn, jaat-paat sbNdhii uuc-niic lii kooii thaaN nhiiN sii / kisee vii jaatii daa kooii vii hoovee, aapnnii iHchaa anusaar aHgee-piHchee kitee vii baitth skdaa sii / usnuuN iHdhr udhr httaa deennaa atee duur-dr kr deenn dii mnaahii sii / ihoo kaarn hai ki asiiN bbgvaan dee smoosrn vic mhaaraajaa nniik (biNbr) yaagiik, soomil atee hrii kees' jihee cNddl aadi sbb nuuN binaaN bbeed-bbaav dee, ik skee bbraa smaan ik jgaa baitthee veekhdee haaN| prbbu aapdee vis'v bbaaii-caaree daa kiNnaaN uHdaa aadrs' hai / kaas' ! aHj vii asiiN is nuuN tthiik trhaaN naal smjh skiiee , * istrii jiivn daa snmaan abbimaanii purs' vrg diiaaN tthookraaN vic lNbee smeeN apmaanit rhinn vaalii naarii jaatii nee bbgvaan nuuN paa kee khrraa hoonn dii koos'is' kiitii / bbgvaan nee saamaajik tee dhaarmik adhikaaraaN tooN rhit istrii jaatii nuuN jgaaiaa tee uhnaaN lii sutNtrtaa daa drvaaj'aa khoolh ditaa / bbgvaan kihaa krdee sn ki dhrm daa sbNdh aatmaa naal hai / istrii tee purs' dee liNg-bbeed dee { 38 ]
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaarn us asl muHl vic kooii ph'rk nhiiN paiNdaa / jis trhaaN purs'-dhrm vic sutNtr hai us prkaar istrii vii hai / krm-bNdhnaaN nuuN kHtt kee mookhs' paaunn dee (muktii) doonooN smaan hHkdaar hn / bbgvaan dii chtr-chaaiaa heetth naarii-smaaj nee aaraam naal aaj'aadii daa saah liaa / istrii jaatii daa ik aaj'aad saadhvii sNgh sthaapit hooiaa / jis vic 36000 saadhviiaaN dhrm dii upaasnaa krdiiaaN sn / vis'ees' vrnnn yoog gHl ih hai ki isdaa sNcaaln vii ik saadhvii nuuN ditaa giaa / jisdaa s'ubb naauN 'aariiaa cNdnaa' sii / aariiaa cNdn dee gaurv-gaan naal aHj vii jain-saahiHt dii viinnaa miHtthiiaaN taanaaN alaap rhii hai / bbgvaan dee smoosrn vic istriiaaN nee vii purs'aaN dee smaan hii sutNtrtaa dee adhikaar sn / hr istrii aa skdii sii / bbgvaan dee drs'n kr skdii sii / s'Nkaa-smaadhaan vic bbaag lai skdii sii ! kooii vii ajihii rukaavtt nhiiN sii jis naal uh aapnnee mn vic kujh vii apmaan daa anubbv kroo bbgvtii-suutr vic j'ikr hai ki 'koosNbbii' dii raaj kumaarii 'jiaNtii' bbgvaan tooN brree gNbbiir prs'n puchiaa { 39 }
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ . krdii sii / uh bhis vii krdii sii / usdee daars'niktaa naal bbrpuur prs'n tee uHtraaN daa prsNg | aHj vii bbgvtii vic likhiaa hooiaa hai, joo vHddee| vHddee vidvaanaaN nuuN sHc vic paa diNdaa hai / istrii| jaatii daa gaurv atee usdii sutNtr vicaar-s'ktii daa drs'n aHj vii saanuuN jain-saahiHt dee pNnee plttn tee mil skdaa hai / # look-seevaa hii prbbuu-seevaa bbgvaan mhaaNviir jii khus'k kriaa-kaaNddaaN dii thaaN | jiivn upyoogii kNmaaN tee j'iaadaa j'oor diNdee sn / uh us jiivn nuuN kooii mhHtv nhiiN sn diNdee joo look seevaaN tooN duur rhikee sirph bbgt dee kriaa-kaaNddaaN vic uljhiaa hoovee / puraannee aagm-saahiHt vic unhaaN dii mhaan s'khsiiat dii jghaa-jghaa chaap lHgii hooii maaluum huNdii hai / j'iaadaa visthaar vic naa jaa kee keevl ik choottii jihii gHlbaat likh rhee haaN joo rnndhr gautm tee mhaaNviir vickaar hooii sii : (bbgvaan ik prs'n puchnnaa hai ?" "j'ruur / ". "bbgvaan dee aadmii hn, ik hmees'aa aapdii [ 4o ]
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbgtii vic lHgiaa rhiNdaa hai / phlsruup uh 'jntaa dii seevaa lii smaaN nhiiN nikl skdaa, duusraa raat din look seevaa vic lgiaa rhiNdaa hai, us nuuN tuhaaddii bbgtii lii smaaN nhiiN mildaa ... ... ... ?? "haaN, aHg ......! ''bbgvaan maiN puchdaa haaN, ihnaaN doohaaN vicooN kihrraa mhaan hai ? atee kihrraa cNgee phl daa adhikaarii hai ??? ''gautm, uh, joo look-seevaa krdaa hai / 'bbgvaan, uh kis trhaaN ? kii aapdii bbgtii kujh nhiiN ? "meerii bbgtii daa arth ih nhiiN ki meeraa naaN liaa jaavee, meerii puujaa prs'Nsaa kiitii jaavee / meerii bbgtii meerii aagiaa paalnaa hai, mnuHkh maatr nuuN sukh-s'aaNtii tee aaraam phuNcaannaa hai / ., bbgvaan mhaaNviir daa look seevaa dee sbNdh vic kii bbaav sii ? ih is tooN cNgii trhaaN smjhiaa jaa skdaa hai / bbgvaan look-seevaa nuuN aapnnii seevaa smjhdee (mNndee) sn / jithooN tk saanuuN ptaa hai sNsaar 41}
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dee duujee puraannee purs'aaN tooN bbgvaan mhaaNviir daa ih sbb tooN philaa mhaan prkaas' deenn vaalaa vaak hai / G.E.O. sHc dee raahiiN bbgvaan nee aapnnee jiivn vic kdee kisee viaktii dee dbaau vic aa kee sHc daa apmaan nhiiN kiitaa / caahee kooii brraa smraatt hoovee, jaaN kooii hoor, unhaaN binaaN sNkooc tthiik sHc daa aasraa liaa / ik sHcee mhaaNpurs' vic joo sps'tt vaaditaa hoonnii caahiidii hai, uh unhaaN vic sau phii sdii sii / | mgdh smraatt ajaat s'truu bbgvaan daa brraa hii kttrr bbgt sii binaaN bbgvaan dee drs'n kiitee jaaN khbr praapt kiitee aakhdee hn, uh paannii dii ik | d bbii muuNh vic nhiiN paauNdaa sii / pr usdaa aNdrlaa jiivn ddigiaa hooiaa sii / | bbgtii dii saaph cHdr vic usnee aapnnee duurbbaav dee kaalee daag' jntaa tooN lukaakee rHkhee sn / pr vais'aalii daa prjaa tNtr tee atiaacaar , puurnn hmlaa krn dee kaarnn usdaa khookhlaa-pn prtt hoo cuHkaa sii / jntaa diiaaN aHkhaaN vic usdii s'khsiiat giree cukii sii / 42}
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ aapnnii girdii s'khsiiat nuuN uHnt krn lii--bbgvaan maiNnuuN prmaatmaa, svrg jaaN mooks' daa adhikaarii prmaanit kr deenn| usnee ik vaar hj'aaraaN istrii purs'aaN dii sbbaa vic bbgvaan tooN puchiaa bbgvaan ! maut taaN aaveegii hii... "I paiNdaa hoovaaNgaa ?'' 'j'ruur aaveegii / " "haaN, taaN maut tooN baad bbgvaan ! maiN kiHthee 'nrk vic, hoor kiHthee ?'' "bbgvaan, nrk !'' haaN nrk|" " ... ... nee kihaa / ?? "aapdaa bbgt tee nrk !" hairaanii naal smraatt nee kihaa| "kii aakhiaa, meeraa bbgt ?'' usee trhaaN bbgvaan "haaN, aapdaa bbgt / " jvaab miliaa| "jhuutth booldee hoo smraatt / " --- drirr nis'cee naal bbgvaan boolee : "meeraa bbgt hoo kee kooii bee-doos'ii jntaa daa soos'n [ 43 ]
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ krdaa hai ? vaasnaavaaN daa gulaam bnn skdaa hai ? aurt jaaN haathii jihee naas'vaan pdaarthaaN lii lrraaii dee maidaan vic kroorraaN mnuHkhaaN daa kh'aatmaa kr skdaa hai ? kdee nhiiN / meerii bbgtii nhiiN, aapnnee bbairree krmaaN vl veekh ! jiivn daa sdaacaarii hoonnaa hii mnuHkh nuuN nrk tooN bcaa skdaa hai hoor kooii nhiiN| bbgtii vic atee bbgtii dee ddhNg vic ph'rk hai smraatt ! is tee ajaat s'truu bbgvaan tooN baagii bnn giaa / leekinee bbgvaan nuuN is tooN kii ? uh bbgtaaN dii diljooii krn nuuN kdee atiaacaar daa, ptiHtjiivn daa smrthn nhiiN kr skdee sn / aapnnee mnn (saadhuu) ceeliaaN tee unhaaN daa skh't anus'aasn sii / g'ltii krn vaalaa ceelaa caahee kiNnaaN vii vHddaa hoovee, sNgh daa adhikaarii hoovee, uh us nuuN anus'aasit krnaa nhiiN bbuldee sn | srii gautm bbgvaan dee prmuHkh gNnndhr sn / ik trhaaN naal uh hii mnn | sNgh dee krtaa-dhrtaa sn / ik vaar dii gHl hai ki aap 'aanNd' naaN dee | upaask dee naal gHl-baat krdee smeeN s'Nkaa-bbree siHdhaaNt dii sthaapnaa , kr aaee| us lii bbgvaan nee aap nuuN ulttee pair aanNd tooN khimaaN mNgnn lii bbeejiaa sii / 44 ]
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14000 s'mnn-sNgh daa maalk ik ghisth tooN kh'imaaN-yaacnaa krn lii us dee dr tee jaaee ih niaaN dii nirpHkh daa kiNnaaN vHddaa aadrs' hai / bbgvaan jihee ktthoor-sHc dee pHkh-paatii mhaaNpurs' dii agvaaii vic hii is trhaaN dii mhaan itihaasik ghttnaa daa nirmaann huNdaa hai / G.E.O. vis'aal dris'ttii-koonn bbgvaan mhaaNviir jii dii vicaar-dhaaraa vis'aal sii ! uh tNg-dil, ph'irkaaprst, dl-bNdiiaaN nuuN cNgaa nhiiN sn smjhdee / us smeeN bbiaank dhaarmik jhgrree hooiaa krdee sn / saadhaarnn jihii gHl 'tee saiNkrree mnuHkhaaN daa khuun vhi jaaNdaa sii / bbgvaan nee unhaaN sbbnaaN daa meel krn lii - aapsii-m. sthaapit krn lii siaa-vaad dii khooj kiitii / siaa-vaad daa bbaav ihoo hai ki hr dhrm vic kujh naa kujh scaaii daa aNs' hai / soo saanuuN viroodh vic naa pai kee hr dhrm dii sHcaaii dee aNs' daa aadr krnaa caahiidaa hai atee aapsii preem dee sNd-bbaavnaa daa vaataa-- vrnn paidaa krnaa caahiidaa hai / bbgvaan nee dhrm dii pribbaas'aa dHsdee hooee ihoo { 45 }
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bbaav prgtt krdee hooee, aap nee kihaa sii : - "sNsaar vic kliaann krn vaalaa uHcaa mNgl - ik-maatr dhrm hai atee uh dhrm hoor kujh nhiiN / ahiNsaa, sNjm tee tp daa sumeel hai|" paatthk veekh skdee hn / bbgvaan nee ih nhiiN kihaa ki 'jn-dhrm' hii srv-uHc mNgl hai jaaN joo kujh maiN kihaa hai, uhii mNgl hai / bbgvaan jaanndee sn ki kooii vii sHc-kheetr, smaaN, mnuHkh jaaN naauN aadi dee bNdhnaaN vic nhiiN rhi skdaa| sHcaa dhrm ahiNsaa hai jis vic jiiv diaa, sHcaa preem tee bbraatrii-bbaav daa sumeel hai, jis naal mn tee iNdriiaaN nuuN vHs vic rHkhkee aapnnii aatmaa vic rmn (ghuNmnn) daa paatth prrhiaa jaaNdaa hai / sHcaa dhrm tp hai, jis vic duusree "dii seevaa, aatm-ciNtn tee giaan s'aaml hai| jd tiNn aNg mildee hn taaN dhrm dii saadhnaa puurii avsthaa tee phuNc jaaNdii hai / saadhk nuuN hmees'aa lii paap-ruupii kaalkh tooN chuddaa diNdii hai / look-jaagritii j'iaadaa kii bbgvaan mhaaNviir jii daa keevlgiaan (brhm-giaan) sbNdhii 30 saal daa jiivn [ 46 ]
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ brraa hii mhHtv-puurnn tee sNsaar-kliaannkaarii rihaa hai ! jiivn daa ik pl iHdhr-uHdhr naa gvaa kee sNsaar-kliaann lii lgaataar koos'is'aaN krdee rhee / | kii mHdh , bihaar daa ilaakaa), kii bNg (bNgaal tee bNglaa dees'), kii siNdh (gujraat) (tee siNdh daa aHj kl daa ilaakaa), aadi dees'aaN vic ghuNm-ghuNm kee jntaa nuuN sHc daa sNdees' sunnaaiaa| us nuuN sHcee raah paaiaa| us smeeN dee itihaas nuuN veekhnn tee ptaa cHldaa hai ki mnuHkhii-smaaj dii kaaiaa pltt gii| bbaart daa j'iaadaa mnuHkhii-smaaj bboog-vilaas dee ttooiaaN vicooN niklkee tiaag, vairaag dii uHcii coottii tee crrh aaiaa sii / meegh kumaar, nNdii meen jihee kroorraaN dii sNptii 'c kheeddnn vaalee raaj kumaaraaN diiaaN ttooliiaaN, saadhuuaaN vaalee kprree phinkee, nNgee sir tee nNgee pair, hj'aaraaN ks'ttaaN nuuN jhooldiaaN jd s'hir-s'hir, piNdd-piNdd, vic ghroo-ghrii ghuNm rhiiaaN sn / mhaaNviir daa pviHtr updees' jntaa nuuN sunnaa rhiiaaN sn| us veelee kiNnaaN vdhiiaa tee suhaavnnaa dris' hooveegaa / klpnaa krdiaaN mn jhuum paiNdaa hai / rNg-mhilaaN vic jiivn guj'aarn vaalii jd nNdaa tee kris'naa jeehiiaaN hj'aaraaN mhaaraanniiaaN bbiks'uunniiaaN [ 47 ]
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bnndiiaaN hoonngiiaaN tee jd uh tiaag-vairaag dii ' jiuuNdiiaaN-jaagdiiaaN muurtiiaaN bbgvaan mhaaNviir jii daa pviHtr sNdees' ghr-ghr sunnaaNdiiaaN ph'irdiiaaN hoonngiiaaN taaN ih paapii duniiaaN kii soocdii hooveegii ? pHthr tooN pHthr daa hirdaa vii pighlkee moom bnn jaaNdaa hooveegaa ! bbgvaan dee sNsaarii-upkaarii dhrmupdees'aaN dee aHgee saarii mnuHkh-jaatii s'rdhaa dee naal sir jhukaa diNdii hooveegii| bbgvaan dee sNgh vic 14000 bbiks'uu, 36000 saadhviiaaN, 159000 upaask (vk) tee 318000 upaaskaavaaN (vikaavaaN) sn / prsidh vidvaan baa: moo: s'aah dee bbaavaaN vic'jd reel, taar tee poostt aadi kujh vii prcaar dee saadhn nhiiN sn td choottee jihee 30 saal dee smeeN vic paidl clkee jis mhaaNpurs' nee iNnaaN vis'aal prcaar aHgee vdhaaiaa usdaa uts'aah, dhiirj shin-s'iiltaa, giaan, viirj-s'ktii tee teej kiNnaaN uHc-koottii daa hooveegaa ?" is daa anubbv shij hii kiitaa jaa skdaa hai / us smeeN dii itihaask saamHgrii nuuN cuk kee veekhdee haaN taaN chuN paasee tiaag tee vairaag daa smuNdr tthaatthaaN maardaa mildaa hai / nirvaan pd paavaa smraatt hstiipaal dii beentii tee bbgvaan [ 48 ]
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ nee aakhrii caumsaa paavaa vic kiitaa | dhrm prcaar krdee hooee kHtk dii amaavs aa cuHkii sii| svaatii nchHtr daa yoog cHl rihaa sii ! bbgvaan soolaaN phir tooN aapnnii aakhrii amaant dee ruup vic dhrm-updees' kr rhee sn / nau mlii atee nau lHchvii is trhaaN atthaarhaaN gnn raajaaN dee mukhii smraatt seevaa vic paudh (ik prkaar daa vrt,jis vic saaraa din tee raat khaann-piinn dii mnaahii huNdii hai) kr rhee sn / bbgvaan aap vii doo dinaaN tooN vrtii sn / s'ukl prkaas' vaalaa) dhiaan dvaaraa avs'is'tt (baakii krmaaN daa prdaa httaakee sdaa dee lii ajr-amr hoo gee / jaunbbaas'aa vic nirvaan paa kee siHdh, buHdh tee mukt hoo gee / | ih giaan-suurj saaddee tooN aHdd hoo kee mukt-look vic cliaa giaa / aHj asiiN saamnnee drs'n nhiiN kr skdee, pr unhaaN dee dhrm-updees' dvaaraa prsaarit giaan-kirnaaN aj saaddee saahmnnee cmk rhiiaaN hn| saaddaa ph'rj' hai ki asiiN us giaan-kirnaaN dee prkaas' vic sc dii khooj krkee jiivn sphl bnnaaiiee / [ 49
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ g'ulaamii tooN mukt : aprigrhi dukhaaN daa muul bbgvaan mhaaNviir jii nee prigrhi, sNgrhi-virtii atee tris'naaN nuuN sNsaar dee saaree duHkh klees'aaN daa muul kihaa hai / sNsaar dee saaree jiiv tris'naaN dee vHs hoo kee as'aaNt dee dukhii hoo rhee hn / tris'naaN, jis daa kitee aNt nhiiN, kitee tthhiraau nhiiN, joo anNt aakaas' dee smaan beeaNt hai / sNsaarii-aatmaa dhn, privaar atee bbautik pdaarthaaN vic suHkh, s'aaNtii dii khooj krdee hn / uhnaaN dii ih koos'is' beekaar atee bee-arth hai kiuNki tris'naaN daa aNt kiitee binaaN kdee suHkh atee s'aaNtii nhiiN mileegii / laabb tooN loobb vic vaadhaa huNdaa hai / prigrhi sNgrhi, ikHtth, tris'naaN, iHchaa, laalsaa tee lgaaoo dii bbaavnaa tee muurchaa-bbaav--ih sbb ik hii arth vaalee s'bd hn / aHg vic ghiu paaunn naal jiveeN ghHtt naa hoo kee aHg j'iaadaa bldii hai / iNjh hii prigrhi tee [ 52 ]
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sNgrhi naal tris'naaN dii aHg s'aaNt naa hoo kee N j'iaadaa vis'aal huNdii jaaNdii hai| prigrhi dee muul keeNdr moonaa, istrii, prigrhi dee muul keeNdr hn| meerii sHtaa, meeraa priivaar, meeraa dhn, meerii s'ktii, ih bbaas'aa, ih baannii prigrhi virtii tooN jnm laiNdii hai / bNdhn kii hai ? is prs'n dee uHtr vic bbgvaan nee kihaa, "prigrhi tee aarNbb / " aarNbb daa, hiNsaa daa jnm vii prigrhi tooN hii huNdaa hai| is lii bNdhn daa muul kaarn prigrhi hii mNniaa giaa hai| mnuHkh dhn dii kmaaii ' tee rHkhiaa is lii krdaa hai ki is naal usdii aapnnii rHkhiaa hoo skeegii / pr ih "vicaar hii miHthiaa hai / bbgvaan nee taaN sps'tt kihaa hai : "kiseedh raa j jee dhn kdee kisee dii rkhiaa nhiiN kr skiaa hai / sNptii atee sHtaa daa mooh mnuHkh nuuN g'ltii vic paa diNdaa hai / sNptii iHchaa nuuN atee sHtaa hNkaar nuuN jnm dee kee suHkh dii jghaa dukh hii paiNdaa krdii hai / suHkh daa rstaa ichaa atee tris'naa tee jit paaunn lii bbgvaan nee kihaa, "ichaavaaN daa tiaag kr dioo| suHkh daa [ 53 ]
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukh ihoo sHcaa rstaa hai / jee ichaavaaN daa puurn tiaagaa krn dii taakt tuhaaddee vic nhiiN taaN iHchaavaaN dii hHd nis'cit kr lvoo| ih vii suHkh daa ik-aHdh viksit rstaa hai|" sNsaar vic bboognn-yoog vstaaN beeaNt hn / kis kisdii iHchaa kroogee ? kis-kis nuuN bboogoogee ? khudglaaN (srrn, glnn vaalaa pdaarth) daa bboog anNtkaal tooN hoo rihaa hai| kii s'aaNtii tee sukh miliaa ? tris'naa dee khaatmee vic hai / suHkh iHchaavaaN dee khaatmee vic hai / sukhii hoonn dee is rstee nuuN bbgvaan nee aapnnii baannii vic aprigrhi tee ichaa primaann vrt kihaa hai / ih saadhk dii s'ktii tee nirbbr hai, ki uh kihrraa rstaa grhinn krdaa hai| aNtim sidhaaNt taaN ih hai ki prigrhi daa tiaag kroo / haulii haulii kroo, caahee ik vaar kroo, pr kroo j'ruur G.E.O. prigrhi : mooh jaal prigrhi kii hai ? is prs'n tee bbgvaan nee aapnnee updees'aaN vic is prkaar kihaa hai : * vstuu aapnnee aap vic prigrhi nhiiN hai jee usdee prtii muurchaa-bbaav (lgaaoo) aa giaa taaN [ 54 ]
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ uh prigrhi hai / * joo mnuHkh aap sNnh (ikHtth) krdaa hai atee duusree tooN sNgrhi krvaaNdaa hai jaaN sNgrhi krnn vaalee dii himaait krdaa hai / uh kdee vii jnm-mrn dee cHkr tooN mukt nhiiN hoo skeegaa / ssaar dee jiivaaN lii prihi tooN vHdh kee kooii | bNdhn, rHbii jaaN jNj'iir nhiiN hai / * dhrm dee bbaav nuuN smjhnn vaalee giaanii purs', duusree bbautik saadhnaaN vic taaN kii, aapnnee s'riir naal lgaaoo dii bbaavnaa vii nhiiN rHkhdee / dee dhn-sNgrhi naal duHkhaaN vic vaadhaa huNdaa hai| dhn mooh dii jNj'iir hai tee uh * ddr nuuN paidaa krdaa hai ! iHchaavaaN aakaas' dii trhaaN beeat hn, unhaaN daa kdee aNt nhiiN huNdaa / ** sNsaar daa kaarnn : tris'naa prihi klees' (duHkhaaN daa muul hai atee apri-- grhi suHkh daa saadhn hai : tris'naa sNsaar daa kaarnn hai atee sNtookh muktii (maiks) daa / iHchaa vdhaaunn naal { 55 ]
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghbraahtt tee beecainii utpNn huNdii hai tee is nuuN ghd krn naal adhiaatmik suHkh mildaa hai / prigrhi paap hai atee aprigrhi dhrm hai / d 1 bbgvaan mhaaNviir jii nee dsiaa hai ki suHkh pdaarthaaN vic nhiiN, vicaaraaN vic hai| suHkh baahrlii ciij' nhiiN, sgooN mnuHkhii-bbaavnaa vic hii hai / s'riir aatmaa dee adhiin hai jaaN aatmaa s'riir dee ? bbautikvaad aakhdaa hai - s'riir hii sbb kujh hai| adhiaatmvaadii khiNdaa hai ki ih s'riir hii aatmaa dee adhiin hai jd tk s'riir hai, td tk baahrii vstaaN daa sdaa lii tiaag nhiiN hoo skdaa, pr aapnnii tris'naa tee puurii trhaaN kaabuu paaunnaa caahiidaa hai / binaaN is dee aprigrhi daa paaln nhiiN hoo skdaa| aprigrhivaad dii sbb tooN vHddii mNg hai-- iHchaavaaN dii hHd nis'cit krnaa| jee iHchaavaaN dii hHd nis'cit nhiiN hai taaN tris'naa daa aNt nhiiN hoo skdaa| isdaa aNt ih nhiiN ki suHkhkaarii vstaaN jaaN khaann piinn diiaaN vstuuaaN dii vrtooN naa kiitii jaavee / kroo, pr s'riir dii rHkhiaa lii, suHkh-praaptii dii bbaavnaa tooN nhiiN, uh vii nirleep hoo kee / . aprigrhi : sNskritii aprigrhi daa siHdhaaNt smaaj vic s'aaNtii paidaa [ 56
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ krdaa hai / raas'ttr vic smaantaa daa prcaar krdaa hai| viaHktii tee privaar vic apnnHt dii bbaavnaa paidaa krdaa hai / prigrhi tooN aprigrhi dee vl vHdhnnaa--ih dhrm hai, sNskritii hai / aprigrhvaad vic suHkh hai, mNgl hai tee s'aaNtii hai / aprigrhivaad adhikaar tee nhiiN, krtHv tee j'oor diNdaa hai| s'aaNtii tee suHkh dee saadhnaaN vicooN aprigrhivaad ik muHkh saadhn hai| kiuNki ih muul adhiaatmvaad hoo kee vii smaaj dee anukuul hai / | 57
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ | atmaa daa sNgiit : ahiNsaa jain-sNskritii dii sNsaar nuuN joo sbb tooN vHddii deenn hai uh ahiNsaa hai ! ahiNsaa daa ih mhaan vicaar joo aHj vis'v-s'aaNtii daa sbb tooN vHddaa saadhn mNniaa jaann lHgaa hai tee jisdii beeaNt s'ktii dee saahmnnee sNsaar diiaaN saariiaaN naas'vaan-s'ktiiaaN naas' huNdiiaaN dikhaaii deenn lHg piiaaN hn / ik din jain-sNskritii dee mhaaNpurs'aaN raahiiN hiNsaa-kaaNdd vic lHgee paagl-sNsaar dee saahmnnee rkhiaa giaa sii ! caiHn-sNskritii daa mhaan sNdees' hai ki kooii vii mnuHkh smaaj tooN aHdd rhikee aapnnaa vjuud kaaim nhiiN rHkh skdaa / smaaj vic ghul milkee hii uh aapnnee jiivn daa aanNd maann skdaa hai tee aas-paas dee hoor vii doostaaN nuuN utthaaunn dee yoog bnnaa skdaa hai / jd ih nis'cit hai ki aadmii smaaj tooN aHdd nhiiN rhi skdaa taaN ih vii j'ruurii hai ki uh aapnnee [ 58 ]
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dil nuuN vis'aal bnnaaee, mhaan bnnaaee, viraatt bnnaaee atee mihrvaan bnnaaee / lookaaN dee naal rhee, kNm kree atee uhnaaN dee dil tee aapnnee vHlooN puuraa-puuraa vis'vaas paiNdaa kree / jd tk mnuHkh aapnnee nj'diikii-smaaj vic aapnnaapn daa bbaav paidaa nhiiN kreegaa arthaat jd tk duusree look us nuuN aapnnaa aadmii nhiiN smjhnngee td tk smaaj daa kliaann nhiiN hoo skdaa / ik duujee vic aap-avis'vaas hii tbaahii daa kaarn bnniaa hooiaa hai / | sNsaar vic chuN paasee joo duHkhaaN dii bbrmaar hai, haahaakaar hai, uh prkritii vHlooN taaN bhut thoorrhaa hii hai jee j'iaadaa aNdr jhaatii maariiee, taaN kudrt duHkh dii bjaaee, saaddee suHkh vic hii kaaphii shaaik hai| asl vic joo upr daa duHkh hai uh mnuHkh tee mnuHkh daa lHdiaa hooiaa hai joo hr ik mnuHkh aapnnee vHlooN ditee jaann vaalee duHkh httaa lvee taaN ih sNsaar hii nrk tooN svrg vic bdl skdaa hai / | amr-aadrs' jain-sNskritii dee mhaan sNskaarik aNtim tiirthNkr (dhrm-sNsthaapk) bbgvaan mhaaNviir jii nee taaN [ 59
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ dees'aaN dee aapsii-yuHdhaaN daa hl sirph ahiNsaa nuuN hii aakhiaa hai / uhnaaN daa aadrs' hai ki dhrm-prcaar dee dvaaraa hii sNsaar dee hr mnuHkh dee dil vic ih gHl bitthaa dioo ki uh svai (aapnnee aap) vic hii sNtus'tt rhee, pr duusree vl aaunn dii koos'is' naa kree / duusree vHl khiHc daa arth hai-duusree dee suHkhdee saadhn nuuN veekhkee llcaaunnaa tee unhaaN nuuN khoohnn dii koos'is' krnaa / haaN, taaN, jd tk ndii aapnnee kinaaree vhiNdii hai td tk sNsaar nuuN laabb hii laabb hai| nuksaan kujh nhiiN / jiuN hii aapnnaa kinaaraa paar krkee aaspaas dee prdees' tee aapnnaa adhikaar jmaa laiNdii hai taaN hrrh daa ruup dhaarn krdii hai / sNsaar vic haahaakaar mcaa deeNdii hai| kiaamt aa jaaNdii hai / jd tk saaree dee saaree mnuHkh aapnnee-aapnnee svai vic hii vhiNdee rhiNdee hn td tk kujh as'aaNtii nhiiN, lrraaii nhiiN, jhgrraa nhiiN / as'aaNddhii tooN sNghrs' daa vaataavrnn paidaa huNdaa hai, jithee ki us jghaa hii mnuHkh (svai) tooN baahr phailnnaa s'uruu krdaa hai, duusree dee adhikaaraaN nuuN kucldaa hai atee duusree dee jiivn-upyoogii saadhnaaN 'tee adhikaar jmaauNdaa hai| puraannaa jaiNn-saahiHt utthaa kee tusiiN veekh skdee hoo [ 60 ]
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ki bbgvaan mhaaNviir jii nee is paasee brrii koos'is' kiitii hai| uh aapnnee hr grhisthii ceelee nuuN pNjveeN aprigrhi vrt dii hHd siHkhnn vic hmees'aa 'svai' vic hii siimit rhinn dii preernnaa deeNdee hn tee viupaar, udyoog aadi kheetraaN vic uhnaaN aapnnee upaaskaaN nuuN niaaN praapt adhikaaraaN tooN kdee vii aHgee vHdhnn nhiiN ditaa tooN praapt adhikaaraaN tooN aHgee vdhnn daa arth hai-aapnnee duusree mitraaN dee naal lrraaii lii tiaar hoonnaa / aiHn sNskritii daa sunhaa hai ki hr mnuHkh aapnnii uciHt j'ruurt dee lii, uciHt saadhnaaN raahiiN, uciHt koos'is' kree ! j'ruurt tooN j'iaadaa kisee suHkh dii saamHgrii daa ikHtthaa krnaa, jain-sNskritii vic coorii hai / viaktii, smaaj jaaN dees' kiuN lrrdee hn ? isee g'ldd sNgrhi-virtii dee kaarnn / duusree dee jiivn dii, jiivn dee suHkh-saadhnaaN dii anndeekhii krkee mnuHkh kdee vii suHkh-s'aaNtii praapt nhiiN kr skdaa / ahiNsaa dee biij aprigrhi-virtii vic paaee jaa skdee hn / ik prkaar naal asiiN aakh skdee haaN ki ahiNsaa tee aprigrc-virtii doo s'bd nhiiN hn blki ikoo s'bd dee doo sruup (arth) hn / | yudh tee ahiNsaa aatm-rHkhiaa dee lii, uciHt mukaablee lii [61 |
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ saadhn ikHtthee krnaa, jain-dhrm dee viroodh nhiiN, pr j'ruurt tooN j'iaadaa sNgrhi jaaN sNgtthn-s'ktii, j'ruur hii lookaaN dee khaatmee daa ddraamaa kreegii / ahiNsaa daa khaatmaa kreegii / is lii tusiiN hairaan naa hoovoo ki pichlee kujh saalaaN tooN joo hthiaar ghHtt krn daa aNdooln cHl rihaa hai tee hr dees' nuuN hthiaar ghHtt krn lii aakhiaa jaa rihaa hai, ihoo jain-tiirthNkraaN nee hj'aaraaN saal philaaN claaiaa sii / aHj joo kNm kaanuuNn raahiiN, aapnnee vidhaan dee raahiiN liaa jaaNdaa hai uhnaaN dinaaN vic uh yuHdh raahiiN liaa jaaNdaa sii ! bbgvaan mhaaNviir jii nee vHddee-vHddee raajiaaN nuuN jain-dhrm 'c s'aamil kiitaa tee prtigiaa krvaaii ki uh dees'-rHkhiaa dee kNm aaunn vaalee hthiaaraaN tooN j'iaadaa hthiaar ikHtthee naa krn / saadhnaaN dii j'iaadtii mnuHkh nuuN j'aalim bnnaa deeNdii hai / prbbtaa dii laalsaa vic aa kee uh kisee nuuN nuksaan pucaa deeveegaa / mnuHkhii-sNsaar vic jNg dii aHg bbrrkaa deeveegaa / is dris'ttii tooN jain-tiirthNkraaN nee hiNsaa dee muul kaarnaaN nuuN kh'tm krn dii koos'is' kiitii / jain-tiirthNkraaN nee * kdee vii ' lrraaiiaaN dii himaait nhiiN kiitii / jiHthee hoor dhrm-acaariiaa, smaajvaadiiaaN dee hHth ktthputlii bnn kee , jNg dii [62 ]
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ himaait krdee aaee hn / lrraaii vic mrn vaalee nuuN svrg daa laalc vikhaaNdee aaee hn / raajaa nuuN prmees'vr daa aNs' dHsdee hooee us lii sbb kujh arpnn krn daa prcaar krdee aaee hn uthee aiHntiirthNkraaN us sbNdhii kaaphii kHttrr rhee hn / prs'n viaakddhnn suutr atee bbgvtii suutr yuHdhaaN dee viroodh vic jee thoorrhaa jihaa ks'tt naal cukkee veekhnn dii kheecl kraaNgee taaN bhut kujh yuHdh sbNdhii prcaar praapt kr skaaNgee / tusiiN jaanndee hoo ki mgdh daa raajaa ajaat| s'truu (knnii) bbgvaan mhaaNviir jii daa kiNnaaN vHddaa bbgt sii ! aHppaatik-suutr' usdii bbgtii dee ciHtr nuuN is hHd tk phuNcaa ditaa giaa hai / hr rooj' bbgvaan dii kus'ltaa praapt kiitee binaa aNn-jl hinn nhiiN krnaa kiNnaaN ktthoor niym hai ? pr vais'aalii vic kunniik raahiiN kiitee hmlee daa bbgvaan nee bilkul smrthn nhiiN kiitaa ! blki nrk daa as'ikaarii ds kee usdee paapaaN daa bbaaNddaa curaahee vic bbNn ditaa / ajt s'truu is gHlooN naaraaj' hoo jaaNdaa hai , pr bbgvaan is gHl dii kujh prvaah nhiiN krdee / bblaaN, puuree ahiNsaa dee avtaar bbairree, ktleeaam daa smrthn kiveeN kr skdee hn ? [ 63 }
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ # jiiu atee jiunn diu ! jain-tiirthNkraaN dii ahiNsaa daa bbaav aj kl dii nis'kriaa nhiiN sii / uh ahiNsaa daa arth preem, pr-upkaar, vis'v-bbaaiicaaraa dsdee sn / aap aanNd naal jiu tee duusree nuuN jiunn diu / jain-tiirthNkraaN daa aadrs' iHthooN tk hii siimit nhiiN sii / uhnaaN daa aadrs' sii, duusree dee jiunn vic mdd vii kroo / maukee tee duusree dee jiivn dii rHkhiaa lii aapnnee j'iNdgii dii kurbaanii deevoo / uh us jiivn nuuN kooii mhHtv nhiiN sn diNdee joo seevaa dee raah tooN duur rhi kee ik maatr bbgtiivaad dee viarth kriaa-kaaNddaaN vic uljhiaa rhee / bbgvaan mhaaNviir jii nee ik vaar ithooN tk kihaa ki meerii seevaa krn dii bjaaee diin-dukhiiaaN dii seevaa krnaa j'iaadaa laabbkaarii hai / uh meeraa bbgt nhiiN joo meerii bbgtii krdaa hai, maalaa pheerdaa hai ( meeraa sHcaa bbgt uh hai joo meerii aagiaa daa paaln krdaa hai / meeraa hukm hai jiivaaN nuuN suHkh tee aaraam phuNcaaunnaa / bbgvaan mhaaNviir jii daa ih prkaas'mii sNdees' aHj vii saaddiiaaN aHkhaaN saahmnnee hai jee asiiN thoorrii bhut koos'is' kriiee taaN hii uprlee suneehee [ 64}
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dee suukhm biij uH dhian suutr dii (srvaarth siHdhii virtii) vic veekh skdee haaN ! nuuN aNmrit-bbrpuur sNdees' : 'ahiNsaa ahiNsaa dee mhaan duut bbgvaan mhaaNviir jii hn ! | tuhaanuuN ptaa hai ki aHj tooN 2500 saal philaaN daa smaaN bbaartii-sNskritii dee itihaas daa hneer-puurnn smaaN sii / deevii deevtiaaN dee aHgee ps'uu-blii dee naauN tee khuun vhaaiaa jaaNdaa sii / maasaa-aahaarii tee s'raab daa daur cldaa sii : chuuaa-chuut dee naauN tee kroorraaN dii ginntii vic mnuHkh atiaacaar dii cHkii vic pis rhee sn / istrii nuuN vii mnuHkhii adhikaaraaN tooN vaaNjhee rkhiaa giaa sii / ik paasee kii ? aneek paasee, aneek ruupaaN vic hiNsaa daa ghaatk-saamraaj sii / bbgvaan mhaaNviir jii nee us veelee ahiNsaa daa aNmrit-bbriaa suneehaa diHtaa | jis naal bbaart dii kaaiaa pltt gii / mnuHkh raakhs'sii-bbaavaaN tooN htt kee mnuHkhtaa dii hHd vic daakhl hoo giaa / kii mnuHkh, kii ps'uu, sbb dee prtii us dee dil vic preem paidaa hoo giaa ! | ahiNsaa dee suneehee nee saaree mnuHkhii-sudhaaraaN dee mhil khrree kr ditee / bd-kismtii naal uh mhil aHj ddiHg rhee hn / jl, thl atee aakaas' khuun naal rNgee jaaN [ 65 ]
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ cuHkee hn atee bbvikh lii is nuuN rNgnn diiaaN vis'vtiaariiaaN hoo rhiiaaN hn / tiisree mhaaN-yuHdh daa bbairraa supnaa veekhnnaa ajee tk bNd nhiiN hooiaa / prmaannuu bNb dii khooj baaree sbb dees'aaN vickaar daurr lHgii hooii hai / j'ruurt hai, aHj phir jain-tiirthNkraaN dee, bbgvaan mhaaviir jii dee, caiHn-aacaariiaaN dee, ahiNsaa prm dhrm' dii / mnuHkh-jaatii dee pHkee suHkhaaN dee supnee, ik maatr ahiNsaa hii puuriaaN kr skdii hai atee kooii duusraa nhiiN : 'bj'aa gaa ri, kivir jrrh bs' : jain-drs'n dii mukh aavaaj : aneekaaNt aneekaaNtvaad jain-drs'n dii aadhaar-s'ilaa hai / jain-ttv-giaan dii saaddii imaart isee aneekaaNtvaad dee sidhaaNt tee adhaarit hai / asl viHc aneekaaNtvaad dee sidhaaNt nuuN jain drs'n daa praann smjhnaa caahiidaa hai / jain dhrm viHc jd vii kooii gHl aakhii gii hai uh sdvaad dii sHcii ksauttii tee cNgii trhaaN prkh [66 ] |
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ kee aakhii gii hai / ihoo kaarn hai daars'nik saahit vic jain drs'n daa duusraa naaN aneekaaNt drs'n vii hai| aneekaaNt daa arth hai---hr vstuu daa bbiNn bbiNn dis'ttiikoonn tooN vicaar krnaa deekh,jaaN aakhnnaa | aneekaaNt'vaad jee ik hii arth smjhnaa hoovee taaN usnuuN aapeek s'vaad' aakh skdee haaN / jain dhrm viHc hmees'aa ik * hii nj'r tooN pdaarth dii jaaNc prrtaal dee ddhNg nuuN apuurnn aprmaannik s'mjhiaa jaaNdaa hai atee ik vstuu dee bbiNn bbiNn njraaN tooN bbiNn bbiNn dhrmaaN (caavaaN) tooN aakhnn dii prnaalii nuuN puurn tee prmaannik mniaa giaa hai / ihoo prnnaalii hii aneekaaNtvaad hai| aneekaaNtvaad dee hii :-aapeeks'vaad, kNthcitvaad, siaadvaad aadi rupaaNtk s'bd hn / jain dhrm dii maantaa hai ki hr pdaarth caah uh thoorraa, miHttii daa knn vii kiuN naa hoovee, caahee brraa himaaliaaN anNt sbbaavaaN (dhrmaaN) daa smuuh hai, dhrm daa arth gunn tee vis'ees'taa hai / udaahrn lii tusiiN phl nuuN lai skdee hoo / phl viHc ruup vii hai, gNdh vii hai, sprs' vii hai, aakaar vii hai atee bbuHkh khtm krnn dii s'ktii vii hai / bhut saaree roog khtm krnn dii taakt vii hai / kithooN tk gnnaaiee ? saaddii akl bhut | siimit hai is lii asiiN saaree dhrmaaN nuuN binaaN keevl { 67 }
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (m) giaan hooiaa nhiiN jaann skdee / pr sps'tt tee vikhaaii deenn vaalee dhrm jaann skdee haaN| khee 'hiiN' tee 'viiN- haaN, taaN, pdaarth dee keevl ik pHkh nuuN keevl ik dhrm nuuN jaannn dii jaaN aakhnn dii koos'is' naa kroo / hr pdaarth nuuN aHdd aHdd pkhooN veekhoo tee aakhoo / is daa naam hii siaadvaad hai / siaadvaad saaddee dris'ttiikoonn nuuN vis'aaltaa prdaan krdaa hai / saaddii vicaardhaaraa dii puurtii krdaa hai / phl dee baaree jd asiiN aakhdee haaN ki phl daa ruup vii hai, rs vii gNdh vii hai, sprs vii hai, aadi tk asiiN aneekaaNtvaad daa pryoog krdee haaN atee phl nuuN tthiik pchaandee haaN / is dee ultt jdooN asiiN ikaaNt hHtth vic aakee ih aakhdee haaN / pheel vic keevl ruup hii hai, rs hii hai, gNdh hii hai, sprs' hii hai / taaN asiiN mithiaa sidhaaNt dii vrtooN krdee haaN vii' vic duusree dhrmaaN "gunnaaN'' dii mNjuurii chipii hooii hai jd ki 'hiiN viHc duusree gunnaaN tooN inkaar hai / ruup vii hai, is daa arth hai ki phl vic rp vii hai tee duusree rs aadi gunn vii hn tee { 68 ]
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ruup hii hai / is daa arth hai ki phl vic ruup hii hai duusree rs aadi gunn kooii nhiiN / ih vii tee hii daa | aNtr sidvaad tee mithiaavaad hai vii jiaadvaad 'tee hii mithiaavaad / | ik aadmii bj'aar vic khrraa hai / ik paasee tooN ik muNddaa aaiaa| us nee kihaa-'pitaa jii' duusree paasee tooN ik buHddhaa aaiaa usnee kihaa "putr jii / tiisree paasee tooN ik hoor aadmii aaiaa tee - booliaa-bbaaii saahib / cauthee paasee tooN ik vidi'aarthii nee aakhiaa-"maasttr jii / '' bbaav ih hai ki usee aadmii nuuN kooii caacaa khiNdaa hai, kooii taaiaa, kooii maamaa aakhdaa hai tee kooii bbaannjaa / sbb lrrdee hn ih taaN ptaa hii hai, puHtr hii hai, bbaaii hii hai jaaN " caacaa hii hai aadi / hunn dsooN nirnnaa kis prkaar hoovee ? ih sNghrs' kiveeN khtm hoovee ? drasl kii uh aadmii hai ? isee siaadvaad nuuN jHj bnnnaa pveegaa / saadvaad lrrkee nuuN aakhdaa hai :-haaN, ih teeraa hii pitaa vii hai tuuN ki tuuN isdaa puHtr haiN / hoor sbbnaaN daa ptaa nhiiN hai / buHddhee nuuN aakhdaa hai :-haaN, ih teeraa puHtr hii hai / teerii dis'ttii tooN puHtr hai pr saariaaN dii dris'ttii tooN nhiiN / [ 69 ]
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ | kii ih saarii duniiaaN daa puHtr hai ? mtlb ih hai ki ih aadmii aapnnee puHtr dii dris'ttii tooN pitaa hai tee uh aapnnee pitaa dii dris'ttii tooN puHtr hai / aapnnee bbaaii dii dris'ttii tooN bbaaii hai| vidiaarthii dii dris'ttii tooN maasttr hai ! is prkaar aapnnii aapnnii dris'ttii tooN caacaa, taaiaa, maamaa, bbaannjaa tee miHtr aadi sbb kujh hai ! ik hii aadmii dee aneekaaN dhrm hn, pr bbiNn bbiNn dris'ttii tooN ih nhiiN ki usee putr dee dris'ttii tooN bbaaii, maasttr, caacaa, taaiaa, bbaannjaaN, aadi sHbb kuHjh hoovee / is prkaar nhiiN hoo skdaa ? ih pdaarth vigiaan dee niymaaN virudh hai / | cNgaaN siaadvaad nuuN smjhaaunn lii kuHjh hoor dsiiee / ik aadmii kaaphii uHcaa hai / is lii aakhdaa hai :-"maiN brraa haaN asiiN puHchdee haaN ki (tuuN phaarr tooN vii brraa haiN ? uh jhHtt aakhdaa hai :"nhiiN jnaab ! phaarr tooN maiN choottaa haaN { maiN taaN mnuHkhaaN dii dris'ttii tooN khi rihaa haaN ki maiN brraa haaN / " hunn ik duusraaN aadmii hai / uh aapnnee saathiiaaN tooN choottaa kHd viHc) hai is lii khiNdaa hai "maiN choottaa haaN / asiiN puHchdee haaN "kii tuuN kiirrii tooN vii choottaa hai ? jvaab mildaa hai "nhiiN jnaab, kiirrii tooN taaN maiN bhut brraa haaN / maiN aapnnee kHdaaN vaalee aadmiiaaN dii [ 70 ]
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dris'ttii tooN khi rihaa haaN / hunn tuhaaddii smjh vic aapees'aavaad aa giaa hooveegaa| ik ciij' choottii vii hai tee brrii vii aapnnee tooN brrii ciij'aa dii apeeks'aa ( ttii) tooN choottii hai tee aapnnee tooN choottii ciij'aaN dii apeeks'aa brrii hai / ih bbaav aneekaaNtvaad tooN binaaN smjh nhiiN aa skdaa| aneekaaNtvaad nuuN smjhnn lii puraannee aacaariiaaN nee haathii daa udaahrnn ditaa hai / ik piNdd viHc chee aNnu rhiNdee sn / kismt naal uHthee ik haathii aaN giaa / piNdd vaaliaaN philaaN kdee haathii nhiiN sii veekhiaa / dhuum mc gii / aNniaaN nee vii haathii daa smaacaar sunniaa atee veekhnn lii gee aNnu bblaa kii . veekhdee ? hr ik nee hHth naal ttttoolnnaa s'uruu kiitaa / kisee nee puch kisee nee su dd pkrrii tee kisee nee kNn kisee nee dNd pkrree atee kisee nee pair / | is traaN joo vii haathii daa aNg unaaN dee hth lgaa us nuuN chuuhkee (sprs' krkee sbb nee smjh liaa ki maiN haabii veekh liaa / aapnee thaaN tee aakee haathii vaaree crcaa krnn lgee / puuch phrrn vaalaaN aakhnn lgaa ki haathii moottee rHsee vrgaa sii / '' suNdd pkrrn vaalaa khee-jhuutth bilkul jhuutth, haathii vii kitee rHsee vrgaa huNdaa hai, uh taaN musl vrgaa sii / tiisraa kNn phrrn vaalaa khinn lHgaa- **aHkhaaN kNm { 71 ]
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ nhiiN krdiiaaN taaN kii hooiaa maiN haathii nuuN hHth pheer kee veekhiaa sii, uh N chHj vrgaa sii| cauthaa suurdaas booliaa'tusiiN kiuN gHp pee maardee hoo ? haathii taaN kulhaarrii vrgaa sii / " pNjveeN pair vaalee nee aasmaan dee vHl is'aaraa krdiaaN aakhiaa--"kujh taaN rb daa ddr rkhoo / kiuN phrraaN maardee hoo, haathii taaN moottee khNbee vrgaa sii|" cheevaaN aNnhaaN jihrraa ki sbb diiaaN gHlaaN sunn sunn kee aapnnee aNdroo-aNdrii j'hir ghoolii jaaNdaa sii, ik dm gusee vic bbrrk kee rjiaa-"kiuN bkvaas krdee hoo, pichlee paapaaN kaarn aNnhee hooee hoo / jhuutth bool boolkee paapaaN diiaaN jrraaN nuuN kiuN siNjhdee hoo / haathii taaN maiN veekhkee aaiaa sii, uh anaaj bbrn vaalee kootthee vrgaa sii| pheer bs aapsii vaak-yudh chirr giaa'| ik duusree nuuN bblaa buraa aakhnn lHgee / kismt naal ik akhaaN vaalaa mhaapurs' uthee aa giaa / us nuuN uhnaaN diiaaN gHlaaN sunnkee haasaa aa giaa / phir usdaa cihraa gNbbiir hoo giaa| usnee soociaa ki gltii hoo jaannaa apraadh nhiiN hai pr gltii tee hHsnnaa apraadh hai / usnuuN unhaaN tee diaa aa gii, kihaa, "bbraavoo, kiuN lrrdee hoo ? j'raa meerii gl sunnoo / tusiiN scee vii hoo 'tee jhuutthee vii [ 72 ]
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuhaaddee vicooN kisee nee vii puuraa puuraa haathii nhiiN veekhiaa| ik ik hisee nuuN lai kee puuraa haathii veekhnn daa daaavaa krdee hoo / kooii kisee nuuN glt naa aakhoo / ik duusree nuuN smjhnn dii koos'is' kroo / haathii moottee rHsee vrgaa hai puuch dii dris'ttii tooN| haathii muusl vrgaa vii hai, muNdd dii trphooN / haathii kulhaarrii jeehaa hai dNdaaN dee kaarnn| haathii chj vrgaa tee kNnaaN dii apooks'aa / haathii khuNboo * jeehaa hai usdee pairaaN dii, trphooN / haathii anaaj dee kootthee 'vrgaa vii hai jee asiiN usdaa peett veekhiiee / is trhaaN smjhaa kee usnee aHg tee paannii paaiaa / sNsaar vic jiNnee eekaaNtvaadii hHtthii ph'irkee hn / uh pdaarth dee ik-ik aNs' nuuN arthaat dhrm nuuN puuraa pdaarth smjhdee hn / is lii duusree dhrmaaN vaalee naal lrrdee jhgrrdee hn| pr asl vic uh pdaarth nhiiN, hiHsaa maatr hai| siaadvaad aHkhaaN vaalaa drs'n hai is lii uh eekaaNtvaad drs'n nuuN smjhaaNdaa hai ki tuhaaddii maantaa ik maantaadris'ttii tooN tthiik hoo skdii hai, saarii dris'ttiikoonn tooN nhiiN / aapnnee ik aNs' nuuN hmees'aa saariiaaN dris'ttiiaaN tooN tthiik dsnnaa atee duusree aNs'aaN nuuN glt aakhnnaa bilkul tthiik nhiiN siaadvaad is prkaar / [ 28 ]
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikaaNtvaadii drs'naaN dii kul dskee pdaarth dee sHcee ruup nuuN saamnnee rkhdaa hai hr phirkee dee kisee ik sidhaaNt nuuN tthiik dHskee phirkaaprstii nuuN s'aaNt kr skdaa hai| keevl phirkaa-prstii hii nhiiN, jee siaavaad daa jiivn dee hr kheetr vic pryoog ' kiitaa jaavee taaN kii priivaar, kii smaaj, kii dees', sbb thaaN preem dii sd-bbaavnaa daa raaj kaaim hoo skdaa hai / jhgrree tee lrraaii daa biij ik-duusree dee dis'ttiikoonn nuuN naa smjhnn krkee hii hai tee siaadvaad isnuuN smjhnn vic mdd krdaa hai / ithee tk siaadvaad nuuN smjhaaunn lii pHkee sriirk udaahrnn hii kNm vic liaaNdee gee hn / hunn daars'nik udaahrnnaaN daa arth smjh lainnaa caahiidaa hai / ih vis'aa j'raa gNbbiir hai soo suukhs'm nriikhnn-ddhNg tooN kNm lainnaa caahiidaa hai / G.E.O. nit rhinnvaalaa) tee anit (naa rhinnvaalaa) | haaN, taaN philaaN niHt tee aniHt dee prs'n nuuN liiee / jain-dhrm aakhdaa hai ki hr pdaarth niHt vii hai tee aniHt vii / saadhaarnn look is cHkr vic pai jaaNdee hn ki joo niHt hai uh aniHt kiveeN { 74 ]
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoo skdaa hai ? jee akhNdd hai taaN niHt kiveeN hoo skdaa hai / pr jain-dhrm aapnnee aneekaaNt-ruupii attHl sidhaaNt raahiiN shij hii is mslee daa hl pees' krdaa hai / phrj' kroo ik ghrraa bnniaa hai asiiN veekhdee haaN jis miHttii tooN bnniaa hai us tooN hoor vii ghrree tee suraahiiaaN ad brtn bnndee hn / haaN, taaN jee | asiiN us ghrree nuuN toorrkee asiiN us ghrree dii mittii daa kooii hoor bbaaNddaa bnnaaiiee taaN uh ghrraa nhiiN akhvaaeegaa ! us mittii dee pdaarth dee huNdee hooee vii us nuuN ghrraa naa aakhnn daa kaarnn kii ? kaarnn kujh nhiiN, ihoo hai ki hunn , usdii s'kl ghrree vrgii nhiiN hai / is trhaaN siHdh hoo jaaNdaa hai ki ghrraa aap kooii sutNtr pdaarth nhiiN blki miHttii daa ik vis'ees' aakaar hai / pr ih aakaar vis'ees' mittii tooN bbiNn nhiiN us daa ik ruup hai / kiuNki bbiNn-bbiNn aak 'raaN vic bdlii miHttii jd ghrraa, suraahii aadi bbiNn-bbiNn naau naal aakhii jaaNdii hai taaN us | haalt vic aakaar (s'kl) mittii tooN kiveeN bbiNn hoo skdii hai is tooN saaph' j'aahir hai * ki ghrree daa [7] 1
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ aakaar tee mittii dooveeN hii ghrree dee aapnnee sruup hn . hunn veekhnnaa hai doohaaN sruupaaN vic vinaas' vaan sruup kihrraa hai ? tee pkaa kihrraa ? is trhaaN prtHkh vikhaaii deeNdaa hai ki ghrree daa aakaar sbNdhii sruup vinaas'ii hai kiuNki joo bnndaa hai tee bigrrdaa hai / philaaN nhiiN sii tee mgrooN nhiiN rheegaa / jain-drs'n is nuuN priaaee'' aakhdaa hai / tee ghrree daa duusraa sruup "mittii hai / uh avinaas'ii hai kiuNki usdaa kdee naas' nhiiN huNdaa ghrraa bnnn tooN philaaN maujuud sii, ghrraaN bnnn veelee vii hai atee ghrree dee ns'tt hoonn tee vii rheegaa / mittii aapnnee aap vic sthaaii tHt hai usnee bnnnaa tee bigrrnaa nhiiN hai / jain-drs'n vic is'nuuN "` aakhdee hn / is viaakhiaa naal asiiN sps'tt ruup vic smjhaa skdee haaN ki ghrree daa ik sruup vinaas'ii hai tee duusraa avinaas'ii / ik jnm laiNdaa hai tee ns'tt hoo jaaNdaa hai / duusraa hmees'aa bnniaa rhiNdaa haiN / niHt rhiNdaa haiN hunn asiiN ikaaNtvaad dii dis'ttii tee khi skdee haaN ki ghrraa aapnnee aakaar dii dris'ttii tooN vinaas'ii ruup tooN aniHt hai tee muul miHttii tooN avinaas'ii ruup viHc niHt hai / jain drs'n dii bbaas'aa vic aakhiiee taaN iNjh khi skdee haaN ki ghrraa { 76 ]
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ "priaaee dris'ttii tooN aniHt hai tee drv dris'ttii tooN niHt hai / is prkaar ik hii vstuu dii aapsii viroodhtaa dikhaaii deenn vaalii nitHtaa tee anitaa dee gunnaaN nuuN siHdh krn vaalaa sidhaaNt hii aneekaaNtvaad hai 11 utpHtii, sthiHtii tee vinaas' c, is vis'ee tee jraa hoor vicaar kriiee / jgt vic sbb pdaarth utpHtii, sthiHtii tee vinaas' | aadi tiNn dhrmaaN (gunnaaN shiHt hn / cain drs'n vic inhaaN lii utpaad, dhroovy tee aee s'bd dii vrtooN kiitii gii hai / tusiiN aakhoogee ki ik vstuu dee prspr viroodhii dhrm kis prkaar sNbbv hn / isnuuN smjhn lii ik udaahrnn lvoo :-ik suniaar dee kool soonee daa kNgnn hai / uh usnuuN toorrkee, gaalkee haar bnnaa diNdaa hai / is tooN sps'tt hai ki kNgnn vinaas' hookee haar dii utpHtii hooii pr tusiiN ih nhiiN aakh skdee ki kNgnn bilkul khtm hoo giaa tee haar bilkul nvaaN bnn giaa kiuNki kNgnn tee haar vic muul tt soonaa hai joo usee prkaar hai / vinaas'ii tee utpHtii keevl aakaar dii hooii nuuN is udaahrnn tooN soonee vic kNgnn dee aakaar 77 }
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ daa naas', haar dee aakaar dii utpHtii, soonee dii sthitii | ih tiNn dhrm bblii bbaaNt siHdh hooee / | isee prkaar hr vstuu dii utpHtii, sthiHtii tee vinaas' tiNn dhrm aakhee jaaNdee hn / kooii vii vstuu ns'tt hoo jaaNdii hai taaN ih naa smjh ki muul hii ns'tt hoo giaa / utpHtii tee vinaas' taaN pHkii vstuu dee huNdee hn / pHkii vstuu dee ns'tt hoonn tee bbii usdee suukhm prmaannuu (j'ree) taaN hmees'aaN sthitii rhiNdee hn / isee suukhm prmaannuu duusrii vstaaN dee naal milkee nvaaN ruup dhaarnn krdee hn / vaisaakh tee jeetth dee mhiinee vic jdooN suurj diiaaN kirnaaN naal ttoobbee daa paannii suk jaaNdaa hai taaN ih smjhnaa bbuHl hai ki paannii daa hmees'aa lii aakaal pai giaa / paannii caahee bbaap jaaN gais kisee ruup vic kiuN naa hoovee uh jruur hai / ih hoo skdaa hai ki usdaa uh suukhm ruup saanuuN vikhaaii naa deevee / ih kdee nhiiN hoo skdaa ki usdii hooNd hii khtm hoo jaavee is lii sidhaaNt attl hai ki naa taaN kdii kooii vstuu muul ruup vic aapnnii hooNd khoo kee ns'tt hii huNdii hai tee n hmees'aaN aHdd-aHdd ruup viHc ghaatt tooN laabb viHc nviiN paidaa huNdii hai / aadhunik vigiaan bbii is sidhaaNt dii himaacir krdaa hai / uh aakhdaa hai / hr vstuu muul kritii dee ruup vic sthiHt hai tee us tooN utpNn hoonn { 78 ]
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vaalee pdaarth usdee bbiNn-bbiNn ruupaaNtr hn / ddaaN, uprookt utpHtii, sthiHtii 'tee vinaas' inhaaN | tiNnaaN gunnaa vicooN joo muul vstuu sdaa rhiNdii hai usnuuN jain drs'n viHc """ aakhdee hn / joo paidaa tee naas'vaan hai usnuuN priaaee aakhdee hn / kNgnn tooN haar bnaaunn vaalee soonee vic soonaa vii hai kNgnn tee haar priaaee / tr dii , dris'ttii tooN hr vst niHt hai tee priaaee dii dris'ttii tooN aniHt hai / is prkaar hr pdaarth ikHlaa naa taaN niHt hai , atee n hii aniHt / phl sruup niHt niHt nuuN braabr smjhnaa hii aneekaaNtvaad hai / G.E.O. st atee asHt naas'vaan) ihoo sidhaaNt sHc tee asHt dee bbiNn-bbiNn ruup vic hai / kiNnee phirkee aakhdee hn ki "vstuu sHt hai"| | duusree phirkee isdee ultt aakhdee hn ki "vstuu hmees'aa asHt" (naas'vaan) hai / doohaaN paasee vaak yuHdh huNdaa hai / sNghrs' huNdaa hai / aneekaaNtvaad is sNghrs' daa hl pees' kr skdaa hai / aneekaaNtvaad aakhdaa hai ki vstu st vii hai tee ast vii / arthaat hr pdaarth hai vii tee nhiiN vii / aapnnee sruup tooN hai pr duusree dee sruup tooN nhiiN / puHtr dii dris'ttii tooN pitaa, pitaa ruup [ 79 ]
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vc sHt hai tee praaee putr dii dris'ttii tooN pitaa, pitaa ruup vic at hai / uh praaee putr dii dris'ttii tooN pitaa hii hai taaN saaree sNsaar daa pitaa hoo jaaveegaa tee ih asNbbv hai / tuhaaddee saahmnnee ghumiaar hai / kooii usnuuN ghumiaar aakhdaa hai / jee uh aakhee ki maiN ghumiaar haaN / suniaar nhiiN, taaN kii uh glt hai ? | ghumiaar dii dris'ttii tooN uh sHt tee suniaar dii dis'ttii tooN asHt hai / phrj' kroo, sau ghrree pee hn, ghrree dii dris'ttii tooN uh ghrree hn / is lii sHt hai / hr ik ghrraa dhrm ruup tooN asHt hn / ghrriaaN vic aapsii phrk hai / ik mnuHkh acaank kisee ghrree nuuN cuHkkee aakhdaa hai ki ih meeraa nhiiN hai / vaaps rHkh diNdaa hai / is haalt vic ghrraa asHt nhiiN taaN kii hai ? 'meeraa nhiiN hai / is vic joo nhiiN` s'bd hai uh asHt hai uh asHt daa naaN vaack s'bd hai / hr vstuu dii hooNd aapnnii hHd vic hii hai tee duusree daa sruup aapnnii hHd tooN baahr / jee hr ik vstuu dee ruup vic sHt hoo jaavee taaN sNsaar dii kooii vivsthaa naa rhee / dudh dee ruup vic dhiiN sHt hoovee, lHsii dee ruup vic lHsii sHt hoovee / phir tee dudh dee bdlee dhiiN, lHsii ' jaaN paannii liaaNdaa jaa skdaa haiN / . { 80. ]
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaad rHkhoo, duHdh, duHdh dee ruup vic sHt haiN / vic nhiiN kiuNki svai-ruup dhiiN aadi dee ruup sHt hai tee praaiaa-ruup asHt / daars'nik jgt daa smraatt : siaadvaad jiaadvaad daa asr sidhaaNt daars'nik jgt vic bhut uHcaa mNniaa jaaNdaa hai| mhaatmaa gaaNdhii jihee sNsaar dee mhaaNpurs' nee isdii brrii prs'Nsaa kiitii hai / pHchmii vidvaan ddaakttr thaams aadi daa khinnaa hai ki siaadvaad daa sidhaaNt brraa hii gNbbiir hai / ih vstuu diiaaN bbiNn-bbiNn haaltaaN tee cNgaa prkaas' paauNdaa hai / drasl siaadvaad sHcee giaan dii kuNjii hai / aHj sNsaar vic joo saaree paasee dhaarmik, saamaajik tee kaumii vair-viroodh hai uh siaadvaad raahiiN duur kiitaa jaa skdaa hai / daars'nik kheetr vic siaadvaad smraatt hai| uhdee saamhnnee aauNdee hii guHsaa, iirkhaa, phirkaa-prstii tee tNg-dilii aadi doos' ddrkee bbj jaaNdee hn / jd kdee vii vis'v vic s'aaNtii daa saamraaj sthaapit hooveegaa taaN uh siaadvaad raahiiN hooveegaa / "ih gl attHl hai pHkii hai / [ 81 ] [t /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sarve nayA api virodhabhRto mithaste, : sambhUya sAdhu samayaM bhagavan bhajante / -- bhUpA iva pratibhaTA bhuvi sArvabhauma, pAdAMbujaM pradhanayuktiparAjitA drAk / " jiveeN choottee-choottee raajee mhaaraajee aaps vic kiNnii | lrraaii kiuN naa rkhnn, pr cHkrvrtii baads'aah - dee ik chtr-s'aasn vic saaraa vair viroodh bbul jaaNdee hn / usee prkaar sNsaar dee saaree eekaaNtvaadii mHt caahee aaps vic kiNnee hii viroodhii kiuN naa hoonn ik duusree daa khNddn krdee hoonn, pr s'iaadvaad ruupii cHkrvrtii dee s'aasn vic uh saaree ik duusree dij't krdee hn / s'aaNtii naal, sc dii saadhnaa krdee hn / { 82 ]
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ mhaaviir dii amr deenn : eektaa bbaart vrs' vic daars'nik vicaardhaaraa daa jinaaN vikaas hooiaa hai, uHnaa kisee hoor dees' vic nhiiN hooiaa| bbaart-bbmii drs'naaN dii jnm-bbuumii hai / ithee bbiNn-bbiNn drs'naaN dee bbiNn-bbiNn vicaar binaa rukaavtt tee mnaah tooN phldee-phuldee rhee hn / jee | bbaart dee saar puraannee drs'naaN dii jaannkaarii lii , jaavee, taaN fik bhut vddaa grNth bnn jaaveegaa / is : lii ithee asiiN visthaar vic naa jaa kee sNkheep vic bbaart dee bhut puraannee pNj drs'naaN dii jaannkaarii diNdee haaN / bbgvaan mhaaviir smeeN inhaaN pNjaaN drs'naaN dii hooNd sii tee aHj vii saaree look inhaaN drs'naaN vic vis'vaas rkhdee hn lii crcaa dee uHtr vic jaann tooN tuhaanuuN j'raa : ks'tt hooveegaa / is lii philaaN tuhaanuuN pNjaaN dee naam {83 ]
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ r ds deevaaN taaN cNgaa rheegaa| pNjaaN dee naam is prkaar hn : (1) kaalvaad (2} subbaavvaad (3) krmvaad (4) prs'aarthvaadee tee (5)niyNtiivaad| inhaaN pNjaaN daa aaps vic sNghrs' hai tee hr ik fps vic ik duusree daa khNddn krkee aapnnee raahiiN hii kNm sidh hoonn daa daaavaa krdee hn| nuuN kaandaad : ih drs'n bhut puraannaa hai| ih kaal nuuN hii sbb tooN vddaa mhHtv didaa hai| kaalvaad daa kthn hai ki sNsaar vic joo kujh vii km huNdaa hai, uh kaal dee hii prbbaav rool huNdaa hai / kujh kaal dee binaaN sbbaav, krm, purs'aarth atee niyNtii vii nhiiN / ik aadmii paap jaaN pun daa kNm krdaa hai pr usnuuN us smeeN phl nhiiN mildaa ! smaaN kaal paiNnn tee hii usnuuN cNgaa, buraa phl praapt huNdaa hai / ik bcaa aj paidaa huNdaa hai| usnuuN kiNnaaN hii clnn lii aakhoo, nhiiN cleegaa ! kiNnaaN hii boolnn lii aakhoo, nhiiN booleegaa joo baalk aj seer vj'n nhiiN cuHk skdaa, uh kaal dee adhiin naujvaan hoonn [ 84 ]
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tee mnn vj'n cuHk laiNdaa hai / aNb daa drkht aj hii biijiaa hai| kii usdee aj hii aNb ckh skdee h ? saalaaN baad kitee jaa kee aNbaaN dee drs'n huNdee hn / grmii dii ruHt (kaal) vic grmii paiNdii hai tee srdii dii ruHt vic srdii| jvaanii vic hii mnukh dee daarrhii muHchaaN aauNdiiaaN hn / mnuHkh kaal tooN binaa kujh nhiiN kr skdaa| smaaN (kaal) aaunn tee sbb kNm hoo jaaNdee hn| smaaN (kaal) dii brrii mhimaa hai| * subbaavvaad : ih drs'n vii ghHtt vj'n-daar nhiiN / ih vii aapnnee hHk vic cNgee trk rkhdaa hai / is daa khinnaa hai ki sNsaar vic joo ' kujh vii hoo rihaa hai sbb vstaaN dee subbaav ( aadtaaN) dee prbbaav heetth hoo rihaa hai| subbaav tooN binaa kaal, krm, niitii aadi kujh vii nhiiN kr skdee / aNb dii gutthlii vic aNb daa biij hoonnaa subbaavik hai| isdee kaarnn hii maalii dii mihnt sphl huNdii hai tee smaaN aaunn tee drkht hoo jaaNdaa hai / joo kaal hii sbb kujh kr skdaa hai taaN kii nim dii nimoolii vicooN ab paiNdaa hoo skdaa hai ? kdee nhiiN| subbaav bdlnnaa [ 85 ]
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ktthin hii nhiiN sgooN asNbbv hai / niNm dee drkht nuuN caahee gurr dee paannii naal siNjdee rhoo / kii uh miHtthaa hoo skdaa hai ? dhiiN jmaaunn naal hii mHkhnn nikldaa hai, paannii naal nhiiN / kiuNki dhiiN vic mHkhnn deenn daa hii subbaav hai / aHg daa subbaav grm hai tee paannii daa subbaav tthNddaa / suurj daa subbaav din krnaa hai tee taariaaN daa raat krnii| hr vst aapnnee subbaav anusaar hii kNm kr rhii hai / is aHgee vicaaree kaal aadi kii kr skdee hn ? * krmvaad ih drs'n prmukh bbaartii drs'n hai / ik vicaardhaaraa hai| krmvaad subbaav, niitii tee prs'aarth aadi meeree aHgee kujh vii nhiiN hn / sNsaar vic saaree paasee krm daa hii ik chHtr-raaj hai / veekhooik maaN dee ik vaar vic doo puHtr jNmdee hn ik budhiimaan hai tee duusraa niraa muurkh / baahrlii sthitii ik hoonn dee baavjuud iNnaa phrk kiuN ? is bbeed daa kaarnn krm hai / ik riks'aa vic baitthnn vaalaa hai tee duusraa ps'uu vaaNg khiHcnn vaalaa hai / mnukh dee ris'tee naal uh braabr hn / usnuuN pr krmaaN dee [ 86 ] bl-bbrpuur daars'nik daa khinnaa hai ki kaal,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaarnn bbeed hai / brree-brree ctur purs' bbukhee mrdee hn / mhaaNmuurkh gdiiaaN tee aaraam krdee hn / ik nuuN mNgnn tee vii nhiiN mildaa, dusraa hr rooj' saiNkrree rupai khrc kr diNdaa hai / ik dee sriir tee kprree dee naam maatr ciithrraa vii nhiiN, duusree dee kuHtee mkhml dee gudailee tee sauNdee hn / ih sbb kii hai ? aapnnee-aapnnee krm hn / raajaa tooN griib, griib tooN raajaa bnaaunnaa krm dee khHbee hHth daa kheel hai / td hii taaN ik mhaaNpurs' nee kihaa hai (g sN gri:' arthaat krm dii gtii brrii dduuNghii hai / * purs'aarthvaad ih vaad sNsaar vic ghHtt prbbaavs'aalii nhiiN hai / ih tthiik hai lookaaN nee purs'aarthvaad nuuN ajee cNgii trhaaN nhiiN smjhiaa tee krm, subbaav atee kaal aadi vaadaaN nuuN hii j'iaadaa mhHtv prdaan kiitaa hai / pr purs'aarthvaad daa khinnaa hai ki binaa purs'aarth (meehnt) sNsaar daa kooii vii kNm sNbbv nhiiN hoo skdaa ! sNsaar vic jiHthee vii kooii kisee vii trhaaN daa kNm huNdaa hai, usdee piHchee purs'aarth dii s'ktii chipii huNdii hai / pr jeekr us smeeN meehnt naa hoovee taaN aNb dii gutthlii dee subbaav daa kii bnnee ? krmaaN daa {87 }
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ phl binaaN meehnt dee hHth kiveeN aaveegaa ? sNsaar vic mnukh nee joo uHntii kiitii hai uh skht meehnt dee kaarnn hii kiitii hai / aHj daa mnukh hvaa vic udd rihaa hai| prmaannuu-bNb jeehii brrii khooj vic sphl hooiaa hai / ih mnukh daa aapnnaa purs'aarth nhiiN taaN hoor kii hai ? ik mnukh kii dinaaN tooN bbukhaa hai| kooii diaaluu usdee saahmnnee mitthaaii daa thaal rkh diNdaa hai uh nhiiN khaa skdaa / us nuuN khaann lii vii purs'aarth dii j'ruurt hai bees'k mitthaaii muuNh vic hii paa ditii jaavee / mitthaaii nuuN cbaaunn jaaN peett vc pucaaunn lii meehnt krnii pveegii / s'uHtee s'eer dee muuNh vic s'ikaar aapnnee aap hii nhiiN aa jaaNdaa / taaN hii aakhiaa giaa hai : 'purs' hoo, purs'aarth kroo, utthoo ! * niyNtiivaad ih drs'n j'raa gNbbiir hai / kudrt dee attHl niymaaN nuuN niyNtii khiNdee hn / niyNtiivaad daa khinnaa hai ki sNsaar vic jiNnee vii kNm huNdee hn, uh kudrt dee neem heetth huNdee hn / suurj puurb vlooN nikldaa | hai, pHchm vlooN kiuN nhiiN ? kml paannii vic paidaa 88 ]
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ huNdaa hai, pHthr tee kiuN nhiiN ? pNchii hii aakaas' vic udddee hn, gdhee, ghoorree kiuN nhiiN / hNs sphaid hn, kooil kaalii kiuN ? ps'uu dee caar pair hn, mnuHkh dee doo kiuN ? aHg dii laatt uHpr nuuN kiuN jaaNdii hai atee paannii nimaann vl kiuN vgdaa hai ? inhaaN saaree prs'naaN daa uHtr keevl ihoo hai ki kudrtii niym hai / jeekr ih kudrtii niym naa hoonn taaN sNsaar daa vinaas' hoo jaaveegaa / suurj pHchm vlooN niklee, aHg tthNddii hoo jaavee, gdhee, ghoorree aakaas' vic uHddnn lg jaann taaN pheer sNsaar vic vivsthaa naa aHgee saaree sidhaaNt rhee / kudrt dee aHttl sidhaaNt dee tuHch hn / kooii viaktii kudrtii niymaaN dee virudh nhiiN hoo skdaa / is lii niyHtii mhaan hai / bbgvaan mhaaviir nee eekaaNtvaad dii smHsiaa nuuN cNgii trhaaN smjhiaa tee isdaa hl kiitaa / sNsaar dee aHgee saaree sidhaaNtaaN vic eektaa dii gHl rkhii gii hai / joo puurii trhaaN sHc tee aadhaarit hai / smnvyvaad (sidhaaNtaaN dii aapsii eektaa) bbgvaan mhaaviir daa khinnaa hai ki pNjee hii vaad aapnnii thaaN tee tthiik hn| sNsaar vic joo bbii kNm [ te ] }
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ huNdaa hai inhaaN pNjaaN dee sumeel (eektaa) naal hii huNdaa hai / is trhaaN nhiiN hoo skdaa ki ik hii aapnnee bl tee hii kNm siHdh kree / dhiimaan mnuHkh nuuN jiHd chHddkee saaree sidhaaNtaaN vic meel bitthaaunnaa caahiidaa hai / binaaN sidhaaNtaaN dii eektaa dee sphltaa nhiiN praapt hoo skdii ! ih hoo skdaa hai ki kisee kNm vic kooii ik sidhaaNt | prmuHkh hoovee tee duusree kujh ghHtt hoonn / pr ih nhiiN hoo skdaa ki ik sidhaaNt naal hii saaree kNm puuree hoonn / bbgvaan mhaaviir daa updees' puurnn sHc hai / | saanuuN isnuuN smjhnn lii aNbaaN vaalaa udaahrnn laiNnnaa caahiidaa hai / maalii baag vic aNb biijdaa hai / ithee pNjaaN sidhaaNtaaN daa meel hii drkh't hooveegaa | aNb dii gutthlii vic aNb paidaa krn daa bbaav hai / biijee hooee biij dii raakhii lii purs'aarth dii loorr hai / purs'aarth vii kr liaa pr binaaN kaal dee tiaar nhiiN hooveegaa ! kaal dii hHd puurii hoonn tee jee kismt cNgii n hoovee taaN * aNb praapt nhiiN hoo skdaa / kdee kdee kinaaree tee lgiaa jhaaj' vii dduHb jaaNdaa hai / hunn rhii kudrt dii gl / uh tee sbb kuHjh hai hii | aNb tooN aNb hoonnaa kudrt daa attHl niym hai / is tooN kaunn inkaar kr skdaa hai / | prrhn vaalee vidiaarthii lii pNjee vaad j'ruur . [ 90 }
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ hn / prrhn lii mn dii ikaagrtaa daa subbaav hoovee / smaaN bbii diHtaa hoovee / purs'aarth koos'is', meehnt) vii kiitaa hoovee / cNgii kismt hoovee tee bbairree krm khtm hoo cuHkee hoonn tee kudrt dee niymaaN daa dhiaan hoovee taaN hii prr likhkee vidvaan hoo skdaa hai / aneekaaNtvaad raahiiN hii kiitii jaann vaalii ih ' sidhaaNtik eektaa jntaa nuuN sHc daa prkaas' vikhaauNdii hai / ' { 91 }
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ naitiktaa daa muul aadhaar krmvaad daars'nik vaadaaN dii duniiaaN vic krmvaad vii aapnnaa khaas mithiaa hooiaa thaaN rkhdaa hai / jain dhrm dii sidhaaNtk vicaardhaaraa vic taaN krmvaad dii aapnnii vis'ees' thaaN hai / blki ih khinnaa j'iaadaa tthiik hooveegaa ki krmvaad nuuN smjhee binaaN jain sNskritii tee jain dhrm daa tthiik giaan praapt nhiiN hoo skdaa| jain dhrm tee jain sNskritii daa vis'aal mhil krmvaad dii dduuNghii tee pHkii niiNv tee khrraa hai / is lii, aaoo ! krmvaad dee sNbNdh vic kujh prmukh glaaN smjh liiee| # krmvaad daa arth krmvaad dii dhaarnaa hai ki sNsaarii aatmaavaaN dii suHkh-dukh, sNptii-aaptii tee uuc-niic aadi jiniiaaN [92 ]
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ vii bbiNn bbiNn avsthaavaaN vikhaaii diNdiiaaN hn, unhaaN saariiaaN vic kaal tee bbaav aadi * dii trhaaN "krm"" vii ik muHkh kaarn hai / caiHn drs'n ' jiivaaN dii ihnaaN haaltaaN vic iis'vr nuuN kaarn naa smjhkee (mNnkee) | krmaaN nuuN hii kaarn mNndaa hai / adhiaatmk-s'aastr dee dduugh sNt deev cNdr jii nee kihaa hai ki ke jIva sAhasa prAdaro, mata thAvo tuma dIna, burr-:, bs, dhvaa, kee asiiN biir // " , is lii niaaN, vais'ees'ik, saaNkhy, yoog tee veedaaNt aadik vaidik drs'naaN vic iis'vr nuuN jgtaa daa krtaa tee krmphl daa daataa mNniaa giaa hai / | pr jain-drs'n vic sris'ttii krtaa tee krmphl daataa dee ruup vic iis'vr dii klpnaa nhiiN krdaa / jaun-dhrm daa khinnaa hai ki jiiv jis trhaaN dee krm | kNm krn vic aaj'aad hai usii prkaar phl bboogn vic vii aaj'aad hai / mHkrrii khud hii jaalaa bunndii hai / is sNbNdh vic aatmaa dee lHchnn dsdee hooee ik vidvaan aacaariiaa kiNnaaN cNgaa aakhdaa hai : svayaM karma karotyAtmA, svayaM tatphalamaznute, svayaM bhramati saMsAre, svayaM tasmAd vimucyate / ih aatmaa khud hii krm daa krn vaalaa { 93 }
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai tee bboognn vaalaa khud hii sNsaar dee cHkr vic vsdaa hai tee ik din dhrm-saadhnaa raahiiN sNsaar tooN mukt hoo jaaNdaa hai / doos'aaN daa hl iis'vr-vaadiiaaN vlooN krmvaad tee kujh ds' | laaee gee hn / pr jain-dhrm daa ih mhaan sidhaaNt viroodhiiaaN dii priikhiaa ruupii aHg vicooN hoor uHjl tee cmkdaar hoo kee nikldaa hai / saaree doos' ithee dsnn dii phurst nhiiN phir vii muHkh-muHkh doos' jaann laiNnnee j'ruurii hn / j'raa dhiaan naal prrhoo :* hr aatmaa cNgee-maarree kNm krdii hai, pr buree krmaaN daa phl kooii vii nhiiN caahuNdaa| coor coorii krdaa hai pr uh ih kdooN caahuNdaa hai ki maiN phrriaa jaavaaN ? duusrii gHl ih hai ki krm aap jrr (beejaan) ruup hoonn krkee uh kisee vii rHbii ceetnaa dii preernnaa tooN binaaN phl deenn tooN asmrth hn| phir vii krmvaadiiaaN nuuN mNnnnaa caahiidaa hai ki iis'vr praanniiaaN nuuN krm-phl diNdaa hai| ''krmvaad daa ih sidhaaNt tthiik nhiiN hai ki ( 94 ]
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ krm tee chuttkaaraa paa kee saaree jiiv mukt jaaN iis'vr hoo jaaNdee hn / ih maantaa taaN iis'vr tee jiiv vic kooii aNtr nhiiN rhinn diNdii joo ki ati j'ruurii hai / caiNn-drs'n nee uprlee doos'aaN daa suNdr tee yuktii bbrpuur uHtr diHtaa hai| jain-dhrm daa krmvaad kooii reet daa kilaa nhiiN jaaN ikoo jhttkee naal ddhhi jaavee| isdaa nirmaann taaN aneekaaNtvaad dii pthr vaalii niiNv uHtee hooiaa hai / haaN, taaN, isdee hl daa ddhNg veekhoo : | aatmaa jis prkaar dee krm krdaa hai us nuuN | usee prkaar daa phl mil jaaNdaa hai ih tthiik hai ki krm aap jrr-ruup hn atee buree krmaaN daa phl vii kooii nhiiN caahuNdaa pr ih gHl dhiaan deenn yoog hai ki ceetn dee meel-naal krm vic ik ajihii s'ktii utpNn hoo jaaNdii hai ki jis naal uh aHchee buree krmaaN daa phl jiiv tee prgtt huNdaa rhiNdaa hai / jain dhrm ih kdooN aakhdaa hai ki krm-ceetn dee meel dee binaaN hii phl diNdee hn / uh tee ih aakhdaa hai ki krm-phl vic rHb daa kooii hHth nhiiN / mNn lvoo, ki kooii aadmii dhuHp vic khrrhaa hai bee-hHd grm ciij' khaaNdaa hai tee caahuNdaa hai ki mainuuN piaas naa lHgee { 95 ]
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ih straaN hoo skdaa hai ? ik mnuHkh mirc khaaN rihaa hai ki muuNh naa clee / kii ih sNbbv hai ? ik aadmii s'raab piiNdaa hai / tee caahuNdaa hai ki ns'aa naa crrh / kii ih bee-arth klpnn nhiiN ? keevl caahuNnn tee 'naa caahuNnn naal hii kujh nhii huNdaa ? joo kNm kiitaa hai, usdaa phl bboognnaa j'ruuttii hai / isee vicaardhaaraa nuuN lai kee jain-drs'n khiNdaa hai ki 'jiiv dee krm krdaa hai tee khud hii phl bboogdaa hai / sNraab aadi daa ns'aa crrhaaunn lii kii s'raabii tee s'raab tooN ilaavaa kisee tiisree rHb dii j'ruurt hai ? bilkul nhiiN ! iis'vr ceetn hai tee jiiv vii ceetn hai / pheer phrk kii hooiaa bbeed keevl ihoo hii hai ki jiiv apnnee krmaaN vic rsiaa hooiaa hai tee iis'vr uhnaaN bNdhnaaN tooN mukt hoo cuHkaa hai / ik kvii nee kinee suNdr bbaav prgttaaee nee : "prAtmA pramAtmA meM karma kA bheda hai, kATa de gara karma to phira bheda hai na kheda hai|" jain-drs'n aakhdaa hai ki iis'vr tee jiiv vic krm daa hii aNtr hai / is aNtr dee hHtt jaann tee ih phrk khtm hoo jaaNdaa hai / phir vii krmvaad [ 96 }
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dee anusaar ih mNnnn vic kooii hrj nhiiN, ki saaree jiiv mukt hoo kee : iis'vr bnn jaaNdee hn / soonee vicooN mail kHddh lvee, taaN pheer s'uHdh soonaa aakhnn vic kii hrj hai ? aatmaa tooN krmaaN dii mail duur krkee taaN aadmii prmaatmaa bnn jaaNdaa hai / siHttaa ih hooiaa ki hr jiiv krm krn vic sutNtr hai tee phl bboognn vic vii sutNtr hai / iis'vr daa is vic kooii dkhl nhiiN / jhii krm: siHdhaaNt daa vivhaarik pHkh mnuHkh jd kis kNm nuuN s'uruu krdaa hai taaN us vic kii rukaavttaaN tee ks'tt aauNdee hn / ajihii haalt vic mnuHkh daa mn cNcl hoo jaaNdaa hai, ghbraa jaaNdaa hai| iNnaaN hii nhiiN krtv tooN bee-muHkh hoo kee aapnnee aas-paas dee sNgii-saathiiaaN nuuN aapnnaa dus'mnn smjhnn dii bbuHl tk kr baitthdaa hai / siHtt vjooN aNdrlee kaarnnaaN nuuN bbulkee baahrlee kaarnnaaN naal lrraaii krdaa hai| | ajihii haalt vic mnuHkh nuuN rstee tooN bbris'tt hoonn tooN bcaaunn lii tee tthiik raah tee paaunn lii | kisee vHddee bbaarii guruu dii j'ruurt hai / ih guruu [ 97 ] .. .
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ | hoor kooii nhiiN, krm siHdhaaNt hii hoo skdaa hai / krmvaad anusaar mnuHkh nuuN ih vicaarnaa caahiidaa haiN ki aNtr-aatmaa ruupii bbuumii vic ks'tt-ruupii j'hir daa drkht phuttiaa tee phailiaa hooiaa hai / usdaa biij vii usee dhrtii vic hooveegaa / baahrlii s'ktii taaN paannii tee hvaa dii trhaaN nmit-kaarnn hoo skdii hai / asl kaarnn taaN mnuHkh nuuN aapnnee aNdr vic hii mil jaaNdaa hai, baahr nhiiN| uh aapnnaa kiitaa hooiaa krm hii hai hoor kooii nhiiN| phir j'ilhee krm kiitee hn us trhaaN daa phl mileegaa ; niNm daa drkht laa kee aNb caahoo taaN kis prkaar Hleegaa ? | maiN baahrlee lookaaN nuuN bee-arth doos' diNdaa haaN / uhnaaN daa kii doos' hai ? ih taaN meeree krmaaN anusaar haalt bdl rhii hai / jee meeree krm cNgee huNdee taaN uh vii cNgee lgdee ? paannii ik hii hai / uh tNbaakuu dee kheet vic kaurraa bnn jaaNdaa hai tee gNnee dee kheet vic miHtthaa bnn jaaNdaa hai / paannii cNgaa-maarraa nhiiN, cNgaa maarraa haiN gNnaa tee tNbaakuu / ihoo gHl meeree sNgii-saathiiaaN dee baaree vic hai / jee maiN cNgaa haaN taaN sbb cNgee hn, jee maiN buraa | haaN taaN saaree buree hn| mnuHkh nuuN kisee kNm dii sphltaa lii maansik s'aaNtii dii brrii j'ruurt hai atee uh isee (98 ]
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ trhaaN dee krm siHdhaaNt tooN hii mil skdii haiN / hneerii | tee tuuph'aan vic jis prkaar himaaliaa attHl 'tee | addiHg rhiNdaa hai isee trhaaN hii krmvaadii mnuHkh vii aapnnee ultt haalaataaN vic s'aaNt tee sthir rhiNdaa hai / aapnnee jiivn nuuN sukhii tee khus'haal bnnaa skdaa hai / is lii krmvaad mnuHkh dee vivhaarik jiivn vic brraa sphl siHdh huNdaa hai / | krm-siHdhaaNt dii upyoogitaa tee uHctaa dee baaree ddaa: maiNks-muulr (Max-Moolar) dee vicaar bhut hii suNdr tee vicaar-yoog hn / uhnaaN likhiaa hai :| ih taaN nis'cit hai ki krmvaad daa asr mnuHkhii-jiivn tee bee-hHd piaa hai / jee kisee mnuHkh nuuN ih ptaa lHgee ki vrtmaan apraadh tooN sivaaee joo kujh mainuuN hoor bbugtnnaa paiNdaa hai uh sbb meeree pichlee kiitee krmaaN daa hii phl haiN ! taaN uh aapnnee puraannee krmaaN daa phl cukaaunn vaalee mnuHkh dii trhaaN s'aaNt-bbaav naal ks'tt shin kr lveegaa / atee jee uh mnuHkh iNnaaN vii jaanndaa hoovee ki shins'iiltaa naal puraannaa krj'aa cukaaiaa jaa skdaa hai taaN bbviHkh lii niitii dii dault ikHtthii kiitii jaa skdii hai taaN us nuuN bblaaii dee raah tee cHlnn dii preernnaa aapnnee aap rooveegii / cNgaa jaaN maarraa kooii vii ( 99}
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ krm ns'tt nhiiN huNdaa| ih niitii s'aastraaN daa mHt atee pdaarth s'aastr daa bl rHkhs'nn (Safety) sbdhii smaan hai / doohaaN daa bbaav iNnaaN hii hai ki kisee daa naam nhiiN huNdaa| kisee vii niitii sikhiaa dii hooNd dee sbNdh vic kiNnii vii s'Nkaa kiuN naa hoovee, ih gHl puurii trhaaN siHdh hai ki krm siHdhaaNt sbb tooN j'iaadaa thaavaaN tee mNniaaN jaaNdaa hai / is naal lHkhaaN mnuHkhaaN dee ks'tt ghHtt hooee hn / tee mnuHkh lii vrtmaan dee ks'ttaaN nuuN jheeln dii s'ktii paidaa krn tee bbviHkh nuuN sudhaarnn dii dis'aa vic kaaph'ii hauslaa tee adhiaatmik bl miliaa hai / G.E.O. paap kii tee n kii ? aam look ih smjhdee hn ki kisee nuuN ks'tt jaaN dukh deenn naal hii paap-krm paidaa huNdee hn / isdee ultt sukh tee aaraam prdaan krn naal puNnkrm paidaa huNdee hn pr jdooN asiiN daars'nik dris'ttii tooN jain dhrm daa ddghaa adhiain krdee haaN taaN | khaap tee puNn dii ih ksauttii khrii nhiiN utrdii .. | kiuNki kiNnii vaar is ksauttii dee ultt ntiijee huNdee hn / . { 100 ]
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ik mnuHkh kisee nuuN ks'tt diNdaa hai / look smjhdee hn ki paap krm kr rihaa hai / pr paiNdaa huNdee hn aNdruunii puNn krm / tee kdee kooii mnuHkh kisee nuuN sukh phuNcaaNdaa hai taaN baahrooN cNgaa lgdaa hai pr aNdrlee mnooN utptii paap krm dii krdaa hai / is bbaav nuuN smjhnn lii klpnaa kroo :-ik ddaakttr kisee kaurree daa ooroos'nn krdaa hai / us roogii nuuN kiNnaa ks'tt huNdaa hai, jiNnaa ciHlaauNdaa hai / pr jee ddaakttr s'uHdh bbaav naal ilaaj krdaa hai taaN puNn dii praaptii krdaa hai paap dii nhiiN / maaN-pioo, cNgii mHt dii khaatr aapnnii aulaad nuuN taarrdee hn / bj'aa diNdee hn taaN kii paapaaN dee bbaagii bnndee hn ? isdee ultt ik ajeehaa mnuHkh hai joo duusree nuuN tthHgnn lii miHtthaa booldaa hai seevaa krdaa hai / bbjn puujn vii krdaa hai taaN ki puNn praapt krdaa hai ? nhiiN bbiaNkr paapaaN daa bbaagii bnndaa hai / | pheer vii jain dhrm daa krm , sidhaaNt aakhdaa hai ki paap tee puNn dii praaptii kisee baahrlii aa tee aadhaarit nhiiN haiN / baahrlii kriaavaaN dee phlsruup hii aNdr s'ubb tee as'ubb bbaavnaavaaN hn / uh hii paap tee puNn dii khrii ksauttii haiN kiuNki usnuuN usee prkaar { 101 ]
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ daa hii s'ubb as'ubb krm phl praapt huNdaa hai / yAdRzI bhAvanA yasya siddhi bhavati tAzI / krmaaN daa (anaadii) ruup daars'nik kheetr vic ih prs'n brree gNbbiir atee lNbee smeeN tooN cHkr kHtt rihaa hai| ki krm saadii hai jaaN anaadii| saadii daa arth hai, aadi vaalaa| joo ik din s'uruu hooiaa hoovee / anaadii daa arth haiN aadi rhit, joo kdee vii s'uruu naa hooiaa hoovee / joo anNt kaal tooN cliaa aa rihaa hoovee / bbiNn bbiNn drs'naaN nee is sbNdh vic bbiNn bbiNn uHtr ditee hn / jain drs'n vii is baaree ik pHkaa uHtr dsdaa hai| uh aneekaaNt dii bbaas'aa vic aakhdaa hai ki krm s'aadii vii hai atee anaadii vii| isdaa sps'ttiikrnn ih hai ki krm kisee vis'ees' krm viaktii dii nj'r tooN 'saadii vii hai tee apnnii vhaa prNpraa dii dris'ttii tooN anaadii vii hai| krmaaN daa vhaaN kdooN cliaa ? is prs'n daa haaN vic uHtr hai hii nhiiN| is lii jain drs'n aakhdaa hai ki krmaaN daa vhaa tooN anaadi hai tee hr aadmii aapnnii hr kriaa vic, hr rooj' nveeN krm paidaa krdaa hai / is lii hr aadmii dii nj'r tooN krm s'aadii vii [ 102 ]
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ kihaa jaaNdaa hai / , bbviHkh kaal dee smaan bbuut kaal vii asiim tee | anNt hai / is lii bbuutkaal dee anNt daa vrnnn anaadi, s'bd tooN ilaavaa hoor kisee prkaar naal nhiiN hoo skdaa / is lii krm vhaa nuuN anaadi aakhee binaa kNm nhiiN cl skdaa / jee asiiN krm gti dii kooii taariikh mNniiee, taaN prs'n uHtthdaa hai ki us tooN philaaN aatmaa kis ruup vic sii ? jee s'uHdh ruup vic sii, krm uHtptii tooN rhit sii taaN phir | s'uHdh nuuN krm kiveeN lHgee ? jee s'uHdh nuuN vii krm lHg jaann taaN phir s'uHdh hoonn tooN muktii vic vii krmuHtptii mNnnnii pveegii / is haalt vic muktii daa kii muHl rheegaa ? keevl mukt aatmaa dii kii gHl, iis'vr-vaadiiaaN daa s'uHdh iis'vr taaN krm-uHtptii raahiiN vikaarii tee sNsaarii hoo jaaveegaa / is lii s'uHdh haalt vic kisee tHtaaN dii krm-uHtptii mNnnnaa tthiik nhiiN hooveegaa / is asl sHc nuuN dhiaan vic rkh kee jain-drs'n nee , krm-veeg nuuN anaadi mNniaa hai ! G.E.O. krmuHtptii dee kaarnn ih ik attHl siHdhaaNt hai ki kaarnn dee binaaN [ 103 }
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kooii kNm nhiiN huNdaa| biij tooN binaaN kdee drkht kdee nhiiN / haaN, paidaa huNdaa hai ? taaN naaN kNm huNdaa hai / is lii usdaa kaarnn huNdaa hai / binaaN kaarnn tooN, krm sruup kNm, kisee prkaar vii hooNd vic nhiiN aa skdaa| aa hai jain-dhrm vic krm-uHtptii dee muul kaarnn doo dHsee gee hn| 'raag' tee 'dvees'" / bbgvaan mhaaviir nee aapnnee paavaapur dee updees' vic kihaa hai : bvaalii viidh js kiidh'' arthaat raag tee dvees' hii krm dee biij hn, muul kaarnn hn / khiHc vaalii aadt nuuN raag ' tee ghrinnaa vaalii aadt dvees' aakhdee hn / puNn krm dee muul vic vii kisee naaN isee trhaaN sNsaarik mooh-maaiaa tee khiHc (lgaav) { hii huNdii hai / ghrinnaa tee 'khiHc-rhit s'uHdh aadt taaN krm-uHtptii dee kaarnn khtm krdii hai, paidaa nhiiN krdii / krm daa duujaa kooii naa kooii krm-uHtptii tooN muktii daa ddhNg krm-uHtptii tooN rhit hoonn daa naauN muktii hai / jain-drs'n dii maantaa hai ki jdooN aatmaa raagdvees' dii uHtptii tooN chuttkaaraa paa jaaNdii hai, agee lii nviiN krm-uHtptii rookdii hai atee puraannee paidaa [ 104 ]
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiitee krmaaN nuuN bboog laiNdaa hai jaaN dhrm-saadhnaaN dee raahiiN puurii trhaaN naal ns'tt kr laiNdaa hai taaN phir sdaa lii mukt hoo jaaNdaa hai / jd tk krm tee krm daa kaarnn hai, raag-dvees' tooN muktii nhiiN mildii td tk aatmaa kisee vii haalt vic muktii praapt nhiiN kr skdaa / hunn svaal keevl ih rhi jaaNdaa hai ki krmuHtptii tooN muktii daa kii ddhNg hai ? jain-dhrm is prs'n daa brraa suNdr uHtr diNdaa hai / uh aakhdaa hai ki aatmaa hii krm-uHtptii krn vaalii hai atee aatmaa hii khtm krn vaalii hai / krm tooN muktii praapt krn lii iis'vr aHgee praarthnaa krn dii, ndii, naalee, phaarr, maidaan jaaN tiirth-yaatraa dee ruup vic bbttknn dee lii jain-saahiHt jaaN jain-dhrm preernnaa nhiiN diNdaa| uh muktii praapt lii aapnnii aatmaa dii tlaas' krdaa hai / jain-tiirthNkraaN nee muktii praapt krn lii tiNn ddhNg dHsee hn :(1) smyg drs'n (sHcaa) drs'n (vis'vaas') joo aatmaa hai / uh krmaaN naal bNnhiaa hooiaa hai tee ik din uh bNdhn, uHtptii tooN mukt hoo kee sdaa dee lii ajr-amr prmaatmaa vii hoo skdaa hai !- is prkaar dee drirr aatm-vis'vaas daa naaN sHcaa drs'n hai / smyuHg { 105 }
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ drs'n raahiiN aatmaa dii hiintaa-diintaa dee bbaavaa khtm hoo jaaNdee hn tee aatm-s'ktii dee prcNdd-teej vic attHl-vis'vaas tee attHl-bbaav jaagrit huNdee hn / (2) smyHg-giaan :-ceetn tee jrrh-pdaarth dee bbeed daa giaan krnaa, sNsaar tee usdee raag-dvees' aadi dee kaarnn tee muktii atee smyHg (sHcaa) drs'n aadi saadhnaaN daa cNgii trhaaN ciNtn mNnnn krnaa hii smyg-giaan akhvaauNdaa hai / sNsaarik dris'ttii tooN kiNnaaN vHddaa vidvaan kiuN naa hoovee, jee usdaa giaan mooh-maaiaa dii uHtptii nuuN ddhiHlaa nhiiN krdaa, sNsaar-kliaann dii bbaavnaa nuuN uts'aah nhiiN mildaa / jee adhiaatmik-jaagritii tooN s'ktii paiNdaa nhiiN huNdii taaN uh giaan smyggiaan nhiiN / | smyg-giaan dee lii adhiaatmik-ceetnaa tee pviHtr-uHdees' j'ruurii hai / muktii lii aNdrlii aatm-ceetnaa hii drasl sHcaa giaan hai / (3) smyg-criHtr :-vis'vaas tee giaan dee anusaar aacrnn vii taaN jruutt hai / jain-dhrm criHtr-prdhaan dhrm hai / ih keevl bbaavnaavaaN tee i 106 ]
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sNklpaaN dee bbroosee nhiiN baitthdaa ( uciHt jiivn, uciHt meehnt sphl jiivn daa maarg hai is trhaaN vis'vaas tee giaan dee anusaar ahiNsaa tee sHc aadi sdaacaar dii saadhnaaN hii sHcaa criHtr hai / : : [ 107 ] .
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ik sNdees' : mnuHkh hii iis'vr hai sNsaar vic vaidik, islaam tee iisaaii aadi dhrm iis'vr nuuN jgt daa krtaa-dhrtaa mNndee hn / phir vii sNsaar-rcnaa dii kriaa vic kaaphii mt-bbeed hai / jiHthee iis'vr nuuN sNsaar daa krtaa dHsnn daa jhgrraa paidaa huNdaa hai, uHthee saaree ik-mt hoo jaaNdee hn / pr jain-dhrm daa raah sbb tooN bbiNn hai / uh sNsaar nuuN anaadi tee anNt mNndaa hai / uhdaa vis'vaas hai ki sNsaar naa kdee bnnkee tiaar hooiaa hai tee naa kdee ns'tt hooveegaa / pdaarthaaN daa ruup j'ruur bdl jaaNdaa hai / pr muul pdaarth kdee vii ns'tt nhiiN huNdaa / is siHdhaaNt dee anusaar sNsaar daa ruup bdl jaaNdaa hai-smuNdr dii jgaa thl tee bl dii jgaa smuNdr hoo jaaNdaa hai / ujaarraaN vic aabaadii hoo jaaNdii hai tee aabaad ilaakee ujaarr hoo jaaNdee hn / [ 108 ]
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrtii tee prlooN huNdii hii rhiNdii hai pr mhaaprlooN hoo kee sbb kujh ns'tt hoo jaaeegaa tee phir nveeN siree tooN jgt daa nirmaann hooveegaa / ih klpnnaa tthiik nhiiN| sNsaar s'aast {hmees'aa rhinn vaalaa} | phir vii saaddee bhut saaree saathii jgt-uHtptii dee siHdhaaNt nuuN mNndee hn / unhaaN nuuN is gHl tee vis'vaas nhiiN aauNdaa ki binaaN bnnaaee kisee ciij' dii hooNd rhi skdii hai| pheer vii uh aakhdee hn ki "jgt daa bnaaunn vaalaa iis'vr hai !'' kii kooii pdaarth binaaN bnnaaee aapnnii hooNd nhiiN ddkh skdaa ? jee nhiiN rHkh skdaa taaN iis'vr dii hooNd kis prkaar hai ? usnuuN kisnee bnnaaiaa ? ih saaree prs'n jain-dhrm puHchdaa hooiaa aakhdaa hai ki phir vii uh aapnnee aap hii anaadi-kaal tooN aapnnii hooNd rHkh skdaa hai / isee prkaar jgt nuuN aapnnii hooNd lii kisee utpaadik dii j'ruurt nhiiN| uh vii iis'vr dii trhaaN binaaN kisee nirmaann dee aapnnee aap siHdh hai / iis'vr niraakaar hai / uh kooii hHth pair vaalaa [ 109 ) :
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ s'riir nhiiN rkhdaa| istee jain-drs'n daa trk hai ki binaaN hHth-pair dee ih jgt kiveeN bnn skdaa hai ? asiiN veekhdee haaN ki ghumiaar, suniaar aadi krtaa hth naal hii ciij' daa nirmaann krdee hn| kooii vii krtaa binaaN s'riir dee kii kr skeegaa ? kujh pHchmii dhrm aakhdee hn ki khudaa s'bd tooN sNsaar dii uHtptii hooii / khudaa nee 's'bd' kihaa nee tee sNsaar tiaar hoo giaa| asiiN puHchdee haaN ki khudaa dee s'riir hai ? kii khudaa j'baan haiN ? kii khudaa dee muuNh hai ? uh bbraa aakhdee hn ki khudaa dee s'riir, j'baan tee muuNh aadi kujh nhiiN / saanuuN hairaanii hai ki jd muuNh vic j'baan nhiiN taaN 'kunn' kihaa kis trhaaN ? duusree jgt daa ruup dhaarn krn vaalee j'Hree (prmaannuu) taaN joorr hn, jd tk kNn nhiiN sunndee uhnaaN khudaa daa hukm kis trhaaN sunniaa atee jee uh jd bool skdaa hai, hunn kiuN nhiiN bool skdaa ? aHj praarthnaa krdee look paagl hoo gee hn, uh booldaa nhiiN jee uh bool pvee taaN hj'aaraaN naastik aastik hoo jaann| kiNnaaN vHddaa dhrm tee pr-upkaar daa kNm hooveegaa ? kii rHb nuuN ih psNd nhiiN ? aHj kl saaddee vaidik-dhrm dii s'aakhaa vaalee [ 110 ]
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ snaatn-dhrmii tee aariiaa-smaajii bbraa mNndee hn ki iis'vr nee iHchaa maatr tooN hii sNsaar dii rcnaa kr ditii / prmaatmaa nuuN jiveeN hii iHchaa paidaa hooii ki duniiaa tiaar hoovee td phaarr, prbt, cNdsuurj, thl tee smuNdr tiaar hoo gee / jain-drs'n is tee trk krdaa hai ki iis'vr dee mn taaN hai nhiiN phir iHchaa kis trhaaN krdaa hai / iHchaa kisee uHdees' lii huNdii hai / jgt bnaaunn vic iis'vr daa kii udees' hai ? iis'vr diaalu hai, prm-pitaa hai / uh s'eer, sHp aadi dus'tt-hiNsk jaanvraaN naal roog, duHkh, jhgrree aadi naal ghiree hooee, coorii yaarii, htiaa aadi apraadhaaN naal bbree dukhii sNsaar bnaaunn dii iHchaa kis trhaaN kr skdaa hai ? aap aakhoogee-'ih rHb dii liilaa hai| bblaa ih kii liilaa hai ? beecaaree sNsaarii-jiiv roog s'k aadi bbiaNkr duHkh jhHlnn tee hrrh aadi dee smeeN nrkaaN dii haahaakaar mHc jaavee atee uh iis'vr aapnnii ih sbb liilaa kree ? kooii vii bblaa aadmii is raakhs'iiliilhaa lii tiaar hoo skdaa hai ? jee prmaatmaa diaaluu hoo kee sNsaar daa nirmaann krdaa taaN uh diin-dukhii atee paapii jiivaaN nuuN kiuN paidaa krdaa ? aHj jisnuuN dukhii veekhkee saaddaa dil bbr aauNdaa [ 111 ]
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoo usnuuN bnnaauNdee tee duHkhaaN-bbrii haalt vic rHkhdiaaN rHb nuuN trs naa aaiaa ? taaN asiiN usnuuN diaaluu kis prkaar aakh skdee haaN ? snaatn dhrm vic kihaa jaaNdaa hai ki jd sNsaar vic paapii tee duraacaarii vdh jaaNdee hn taaN uhnaaN dee naas' krnn lii iis'vr avtaar dhaarnn krdaa hai / aariiaa smaajii bbraa ih vii mNndee hn ki rHb avtaar taaN nhiiN dhaarnn krdaa pr dus'ttaaN nuuN sj'aa j'ruur diNdaa hai / jain drs'n puHchdaa hai ki iis'vr srvgy (sbb kujh jaannn vaalaa) hai, uh jaanndaa hai ki ih paapii tee duraacaarii bnnkee meerii sis'ttii nuuN tNg krnngee phir uhnaaN nuuN bnaauNdaa kiuN hai ? j'hir daa paudaa philaaN lgaaunnaa phir usnuuN aap hii kHttnaa kithooN dii aklmNdii hai ? kooii vii buHdhiimaan mnuHkh ih nhiiN kreegaa ki philaaN bee-arth ciHkrr vic kprree khraab kree tee pheer dhoovee ! duusrii gHl is sbNdh vic ih hai ki uh paapii, iis'vr tooN vHdh blvaan hn ? kii iis'vr uhnaaN nuuN rook nhiiN skdaa ? jee prbbuu dii iHchaa naal hii iNnaa vHddaa jgt bnn skdaa hai taaN uh aapnnii prjaa nuuN duraacaarii tooN sdaacaarii nhiiN bnnaa skdaa ? jee uh | saaddee tee trs rkhdaa taaN uh apnnii s'ktii naal '[ 112 ]
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ dus'ttaaN nuuN sHcn bnnaauNdaa / ih kithooN daa niaaN haiN ki paap krdee smeeN doos'iiaaN nuuN rooknaa nhiiN pr baad vic sj'aa deennaa tee ns'tt krnnaa / us srb s'ktiimaan nee jiivaaN vic philaaN duraacaar krnn dii buHdhii hii kiuN paiNdaa kiitii / aap khoogee :-iis'vr nee jiivaaN nuuN krm krn vic sutNtrtaa dee rHkhii hai, uh rook nhiiN skdaa / taaN bbaaii ih kii aaj'aadii hai ? sutNtrtaa sdaacaar dee lii jaaN paapaaN dee lii ? kii kooii insaaph vaalaa raajaa ajeehaa kreegaa ? kii philaaN apnnii prjaa nuuN sutNtr ruup vic jaan-bujh kee coorii tee duraacaarii dii khul deevee tee pheer sj'aa deevee ki tuuN coorii kiuN kiitii? aHj dee prgtiis'iil yuHg vic is trhaaN daa buHdhuu raajaa ik din vii gHdii tee nhiiN rhi skdaa ; ptaa nhiiN ajeehee buHdhuu rb nuuN raaj gHdii tee bitthaaunn naal saaddee rHb dee preemiiaaN daa kihrraa mslaa hl huNdaa hai ? iis'vr raag tee dvees' tooN rhit hai| is siHdhaaNt nuuN laidiaaN uh sNsaar nuuN bnaaunn dee jhNjhtt vic kiuN piaa ? raag dvees' tooN rhit viiraag purs' sis'ttii nuuN rcnn tee mittaaunn dee kheel nuuN kdee psNd nhiiN kr skdaa / sNsaar rcnaa vic jgaa jgaa raag dvees' daa saahmnnaa krnnaa pveegaa / kisee nuuN sukhii krnaa pveegaa kisee nuuN dukhii, kisee nuuN { 113 ]
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ griib atee kisee nuuN amiir ! kisee nuuN ks'miir jihee suvrg vic kisee nuuN tpdee reegistaan vic rhinnaa pveegaa / binaaN raag dvees' dee ih sbb kiveeN sNbbv hooveegaa / G.E.O. krtaa dee cHkr vic kiuN pvoo ? jee tusiiN aakhoo ki rHb jaaN iis'vr apnnii iHchaa naal nhiiN krdaa kisee dii iHchaa naal krdaa hai taaN is daa jvaab hai ki jee kisee dii iHchaa tee j'brdstii ih niirs kNm rHb nuuN krnaa paiNdaa hai taaN rHb hii kaahdaa hooiaa ? phir tee j'brdstii kNm krvaaunn vaalii s'ktii rHb akhvaaeegii / duusrii gHl ih hai iis'vr (krit krit hoo krit krit) usnuuN aakhdee hn jis daa kNm baakii naa rihaa hoovee / jee sNsaar dee kNm iis'vr nee hii krnee hn taaN uh krit krit nhiiN rhi skdaa| phir uh aadmii (uljhnnaaN vic phsiaa hooiaa) hii akhvaaeegaa / | tusiiN pheer puraannaa trk pees' kroogee ki rHb aap kNm nhiiN krdaa uh taaN jiivaaN daa jihaa krm huNdaa hai chl deenn daa kNm krdaa hai / ih kNm paaglaaN nuuN bhikaaunn vaalaa hoo skdaa hai / is vic asiiN ik 114 ]
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ suNdr udaahrnn dee kee is trk daa khNddn krdee haaN / ik dhnii aadmii hai / usnee kujh ajeehaa krm kiitaa jisdaa phl usnuuN dhn dee coorii hoo jaann naal mildaa hai / iis'vr aap dhn curaaunn aauNdaa nhiiN / hunn dhn kis tooN curaaee ? haaN taaN kisee coor raahiiN dhn cukvaauNdaa hai / ajeehii haalt vic jd ki ik coor nee us dhnii daa dhn curaaiaa taaN kii hooiaa ? kooii vicaark uHtr dee skdaa hai ki is dhn dii coorii naal dhnii nuuN apnnee pichlee krm daa phl miliaa tee pheer coor nee nvaaN krm paidaa kr liaa / is nveeN krm daa phl iis'vr nee raajaa raahiiN coor nuuN jeel phuNcaa kee divaaiaa / hunn dsoo ki coor nee dhnii daa dhn, curaaunn dii koos'is' kiitii uh apnnii sutNtrtaa naal jaaN rHbii rj'aa naal ? jee apnnii mrj'ii naal kiitii hai taaN is vic iis'vr dii preernnaa kujh nhiiN / taaN phir joo krm miliaa, iis'vr daa diHtaa nhiiN iis'vr dii preernnaa naal coor nee coorii kiitii taaN uh aap krm krnn vic aaj'aad naa hooiaa tee bee-ksuur hooiaa / hunn jihrraa rHb raajee raahiiN ' coor nuuN sj'aa dilvaaNdaa hai, uh kis insaaph tee ? philaaN aap hii coorii krvaa kee phir sj'aa dilaaunnaa, kis sNsaar [ 115 ] daa phl dhnii miliaa / jee
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ daa insaaph hai ? ih ik udaahrnn hai / is udaahrnn naal hii jhgrree daa hHl hoo jaaNdaa hai / iis'vr nuuN saarii jhgrree vic painn vaalaa tee krm deenn vaalaa mNnoogee taaN sNsaar vic jiNnee vii atiaacaar tee duraacaar hn uhnaaN sbbnaaN daa krn vaalaa iis'vr hii mNniaa jaavee| is dee lii tthoos prmaann ih hai ki jiNnee vii krm phl mil rhiiN hn, sbb dee piHchee rHb daa hHth hai / atee ih cNg tmaas'aa huNdaa hai ki doos' kree rHb tee sj'aa bbugtee bNdaa / c bbgtii daa aadrs' caiHn dhrm prmaatmaa nuuN jgrree daa krtaa tee krm | phl daa daataa nhiiN mNndaa : is tee saaddee bhut saaree preemii kihaa krdee sn ki jee prmaatmaa saanuuN duHkh-suHkh nhiiN diNdaa, taaN usdii bbgtii krn daa kii laabb hai ? jee saaddee kNm nhiiN aauNdaa, us dii bbgtii dii kii j'ruurt ? jain dhrm jvaab diNdaa hai, kii bbgtii daa | bbaav ' kNm lainnaa hai ? rHb nuuN mj'duur bnnaaee binaa . bbgtii nhiiN hoo skdii ? ih bbgtii kii ? ih taaN ik trhaaN daa viupaar hai / is traaN krtaa-vaadiiaaN { 116 }
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ dii bbgtii, bbgtii nhiiN iis'vr naal caapluusii hai atee apnnee sukh dee lii caapluusii krnaa jaaN ris'vt deennaa braabr hai / jain dhrm vic taaN binaa kisee iHchaa dee - prbbuu bbgtii krnaa hii sHcii bbgtii hai| nis'kaam bbgtii hii srvuHc bbgtii hai / hunn rihaa ih svaal ki aakhr is bbgtii tooN kii laabb hai / is daa utr ih hai ki prmaatmaa adhiaatmk uHctaa daa aadrs' hai tee is aadrs' daa ucit simrn "saanuuN rHbii bbgtii raahiiN huNdaa hai / mnoovigiaan s'aastr daa ih niym hai ki joo mnuHkh jis trhaaN dii vstuu baaree lgaataar vicaar krdaa hai, ciNtn krdaa hai / smaaN painn tee * uh usee trhaaN daa bnn jaaNdaa hai atee usee traaN dii usdii mnoovirtii hoo jaaNdii hai / jis dii jeehii bbaavnaa huNdii hai uh usee trhaaN daa ruup dhaarnn kr laiNdaa hai / is niym dee anusaar prmaatmaa daa ciNtn, mNnn tee simrnn krnn naal prmaatmaa pd dii praaptii huNdii hai / ih praaptii kii kujh ghHtt hai ? is lii saanuuN ih mNnnaa pveegaa ki jain dhrm dii bbgtii, bbgt nuuN bbgt nhiiN, sgooN bbgvaan bnnaa diNdii hai pr is lii philii s'rt ih hai ki aatmaa dii s'uHdhtaa tee bbgtii vic vis'vaas' liaavee tee saadhnaa dee raah tee aHgee vdh jaavee / [ 117 ]
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ paars loohee daa soonaa bnnaa diNdaa hai / is vic paars daa kooii cmtkaar nhiiN / paars daa cmtkaar taaN is vic hai ki uh loohee nuuN vii paars bnnaa deevee ! jain dhrm dii saadhnaa daa vHddaa cmtkaar loohee nuuN paas bnnaa diNdaa hai ! 3 tee ) ' 3. (118}
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ aatmaa : joo ik 'aatm-sruup nuuN jaanndaa hai, uh sbb [acaaraaNg] kujh jaanndaa hai / purkh ! tuuN aap hii aapnnaa miHtr haiN, baahrlee sNsaar vic aapnnaa miHtr kiuN tlaas' krdaa haiN ? acaaraag] kiitaa hai ki krdee hn / [acaaraaNg] maiN sunniaa hai, atee anubbv bNdh tee mooks' teerii aatmaa tee hii nirbbr aapnnii aatmaa hii nrk dii vaitrnii ndii atee kutts'aamlii brich hai atee aapnnii aatmaa hii svrg atee kaamdheenuu guu hai / [utraadhian] aapnnii aatmaa dee naal hii yuHdh krnaa caahiidaa hai / baahrlee dus'mn dee naal yuHdh tooN kii laabb ? aatmaa dee raahiiN aatm-vijeetaa hoonn vaalaa [utraadhiaan] asl vic puurnn sukhii huNdaa hai / mnuHkh ! jaagoo... .....jaagoo / tusiiN kiuN nhiiN jaagdee / prlook vic murr jaagnnaa durlbb hai biitiiaaN hooiiaaN raataaN kdee vaapis nhiiN aauNdiiaaN / mnuHkhii jiivn duvaaraa milnnaa aasaan nhiiN| [ 110 ] {suutrkritaaNg
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ | joo aatmaa hai, uh hii giaan hai / joo giaan hai, uh dii aatmaa hai / kiuNki giaan dee kaarnn hii aatmaa s'bd daa pryoog huNdaa hai / ' ' acaaraaNg] * hr vicaark hr rooj' sooc-vicaar kroo ki | maiN kii kr liaa hai / tee kii krnaa baakii hai, kihrraa kNm s'Hk vaalaa hai jisnuuN maiN nhiiN kr skdaa ? [dis'vaikaalik cuulikaa] G.E.O. aatmaa hii aapnnee-aapnnee suHkh-duHkh daa krtaa tee bbgnn vaalaa hai / cNgee rstee tee cHlnn vaalaa aatmaa hii aapnnaa miHtr hai / buree rstee tee cHlnn vaalii aatmaa aapnnaa dus'mn hai / utraadhiaan | mnuHkh ! tuuN aapnnee aap nuuN vHs vic kr / is prkaar tuuN duHkhaaN tooN chuttkaaraa paa jaaveegaa / [aacaaraaNg philaaN giaan hai, piHchooN diaa atee aacrnn / is prkaar smuHcaa tiaagii-vrg aapnnii sNjm-yaatraa dee lii aHgee vHdhdaa hai / bblaa agiaanii mnuHkh kii aatm-saadhnaa kreegaa ? s'vaikaalik] mnuHkhii jiivn paa kee vaas'naavaaN naal yuHdh kroo / baahrlee yuHdhaaN naal usnuuN kii ? jee rhi gee, { 121 ]
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ taaN yuHdh dee yoog nr-jiivn milnnaa ktthin hai / acaaraaNg ] sir kHttnn vaalaa dus'mnn vii uHnaaN buraa nhiiN krdaa, jiNnaaN bbairree vivhaar vic lHgii aatmaa krdii hai / utraadhiaan G.E.O. giaan, drs'n tee criHtr naal bbrpuur meerii aatmaa hii s'aasvt hai, sHc snaatn hai / aatmaa tooN sivaa duujee sbb pdaarth sNjoog naal milee hn / {sNthaarpinaa tee krmvaad : | is sNsaar vic joo vii praannii hai, uh aapnnee-aapnnee kiitee (ikHtthee) gee krmaaN anusaar sNsaar vic vicrdee hn / aapnnee-aapnnee kiitee krmaaN anusaar hii bbiNn-bbiNn yooniiaaN paauNdee hn / phl bboogee binaaN kiitee krmaaN tooN paannii chuHtt nhiiN skdaa / # 12/1:4] * * sbb praannii aneekaaN krmaaN anusaar aHdd-aHdd yooniiaaN vic rhi rhee hn / krmaaN dii adhiintaa dee kaarnn, athaah duHkh tooN dukhii jnm, buddhaapaa, biimaarii tee | maut tooN sdaa ddrdee hooee caar gtii ruup sNsaar dee cHkr vic bbttkdee hn / (suu 12 3:18) { 122}
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jiveeN paapii caur maukee tee pkrriaa jaann tee aapnnee krm anusaar duHkh bboogdaa hai us prkaar naal is look jaaN bblook vic krmaaN dee phl bboognnee gee paiNdee hn / phl bboogee binaaN kiitee krmaaN tooN chuttkaaraa nhiiN mil skdaa / (utraa: 4-3) G.E.O. raag tee dvees', ih doo krmaaN dee biij hn / krm maut tooN utpNn huNdaa hai, ajihaa giaaniiaaN daa kthn hai / (utraa: 32-7) krm jnm tee mrn daa muul hai atee jnmmrnn nuuN hii duHkh dii prNpraa aakhdee hn / (utraa: 32-7} khee jis trhaaN jrr dee suk jaann tee siNjnn naal vii drkht lhilhaaNdaa, hraa-bbraa nhiiN huNdaa, is prkaar naal mooh krm dee khtm hoo jaann tee pheer krm paidaa nhiiN huNdee ! (ds'aastrskaaNdh 5) jis trhaaN jlee biijaaN tooN phir aNkur nhiiN paidaa huNdee, usee prkaar krm-ruupii biij dee jl jaann naal jnmaaN dee cHkr-ruupii aNkur (paudee utpNn nhiiN huN dee / (ds'aatr skNdh 5-15) | jiveeN raag dvees' duaaraa paidaa hooee | krmaaN dee phl buree huNdee hn usee prkaar hii sbb krmaaN [ 123 }
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ dee khaatmee tee jiiv siHdh mukt hoo kee sidh-lHk nuuN phuNcdee hn / (auppaatik) | aatmaa amuurt s'kl-rhit) hai, is lii iNdiiaaN dvaaraa grhinn nhiiN kiitii jaa skdii / amuurt hoonn kaarnn aatmaa nit hmees'aa rhinn vaalaa hai / agiaan aadi kaarnaaN , hii aatmaa dee krm-bNdhn hn atee krm-bNdhn hii sNsaar daa kaarn akhvaauNdaa hai / (utraa: 14-19) 0 ahiNsaa : | jiveeN mainuuN duHkh cNgaa nhiiN lgdaa, us prkaar saaree jiivaaN nuuN duHkh cNgaa nhiiN lgdaa| ih smjhkee joo naa aap hiNsaa krdaa hai atee naa duusree tooN krvaauNdaa hai, uh hii mnn hai, bbiks'uu hai / G.E.O. kisee vii praannii dii hiNsaa naa krnaa hii giaanii hoonn daa saar hai / ahiNsk srb-srees'tthsidhaaNt hai / (suutrkritaaNg) | vair rkhnn vaalaa mnuHkh sdaa vair hii krdaa hai, uh vair vic hii anNd mNndaa hai / hiNsaa krm| paap nuuN utpNn krn vaalee hn / aNt vic duHkh deenn vaalee hn / (suutrkritaaNg) [ 124 ]
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jiiv-hiNsaa aapnnii hiNsaa hai / jiiv-diaa aapnnii diaa hai| is dris'ttii nuuN lai kee sHcee saadhuu nee hmees'aa hii hiNsaa daa tiaag kiitaa hai / (bbgtgiaa| | sNsaar vic joo kujh vii sHcaa, sukh, prbbtaa, shij suNdrtaa, aroogtaa atee subbaag vikhaaii diNdee hn / uh ahiNsaa dee hii phl hn / | sNsaar vic jis prkaar sumee tee uHcii aakaas' tooN vis'aal kooii duujii nhiiN us prkaar ih pHkii gHl mNnoo ki saaree sNsaar vic ahiNsaa vdhkee kooii dhrm nhiiN / (bbgtgiaa} coo jiveeN tainuuN dukh bbairraa lgdaa hai / us prkaar sNsaar dee saaree praanniiaaN nuuN dukh bbairraa lgdaa hai ihoo smjhkee saariaaN naal aapnnee jihaa stikaar tee diaa kroo / (bbgtgiaa) ' c ih jiiv hiNsaa dii gHtth hai atee krmaaN daa | bNdhn hai / ihoo mooh hai / ihoo mit hai atee ihoo nrk hai / (aacaaraaNg) ( sHc : buNdd mnukh ! sHc nuuN phicaann ! jee vidvaan hai [ 125 ]
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ atee sHc nuuN pchaanndaa hai / sHcee maarg tee cldaa hai uh mrituu nuuN paar kr jaaNdaa hai| (aacaaraaNg) sHc hii prmaatmaa hai / (prs'n viaakrnn) aapnnee svaarth dee lii jaaN duusree dee lii kroodh tee bbai naal kisee maukee tee duusree nuuN ks'tt deenn vaalaa jhuutth naa booloo atee naa duusree tooN naa akhvaaoo / (dsvai:) loohee dee ttukrree-tiir taaN thoorrii deer lii hii dukh diNdee hn atee uh vii sriir vicooN brrii aasaanii naal kHddhee jaa skdee hn / pr s'bdaaN naal aakhee tiHkhee bcnaaN dee tiir vair-viroodh dii prNpraa nuuN vdhaa kee kee kroodh utpNn krdee hn . atee jiivn bbr kaurree bcnaaN daa jiivn 'cooN niklnnaa ktthin hai (dsveeN:) sHc hii look vic saar tHt hai / ih vis'aal smuNdr tooN vii dduuNghaa tee gNbbiir hai / (prs'n viaakrnn) [ 116 ]
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ N brhmcryaa : % dhiir purs' ! bboogaaN dii aas tee laalsaa chHdd dee ! tuuN aap is kNddee tooN kiuN dukhii huNdaa haiN ? (aacaaraaNg) deevtiaaN smeet saaree sNsaar dee duHkhaaN daa muul kaarnn kaam-bboogaaN dii vaasnaa hii hai| kaam-bboogaaN prtii viit-raag (aatmaa-jeetuu) nirleep saadhk s'riirk tee maansik, sbb prkaar dee duHkhaaN tooN chuttkaaraa paa laiNdaa hai / (utraa:) iNdriiaaN dee vis'iaaN nuuN hii sNsaar aakhdee hn atee sNsaar hii iNdriiaaN daa vis'aa hai| (aacaaraaNg) jiveeN kHchuu khtree dii jghaa aapnnee aNgaaN nuuN sriir vic smeett laiNdaa hai usee prkaar pNddt (vidvaan) vii vis'ai-vikaaraaN tooN mooh toorr kee, iNdriiaaN nuuN aatmgiaanN naal smeett kee rkhee / (sutkritaaNg) [ 117 ]
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ G.E.O. joo mnukh nuuN dr tee piaaree bboogaa nuuN praapt krkee vii, uhnaaN vl piHtth phoor laiNdaa hai / sbb prkaar dee praapt bboogaaN daa tiaag krdaa hai / uh hii scaa tiaagii hai / (dsveeN:) * joo mnukh aukhee brhmcry vrt daa paalnn krdaa hai usnuuN deevtee, daanv, gNdhrv, yks', raakhs' tee kinr aadi nmskaar krdee hn / (utraa:) 2 aprigrhi : (j'ruurt tooN vdh ciij'aaN daa sNgrhi naa krnaa) | sNsaar vic sbb jiivaaN nuuN jkrrn vaalee pri-- hi (sNhi virtii) tooN vdh kee kooii vddii jNj'iir nhiiN| prs'n viaakrn) * joo mmtaa v l buHdhii daa tiaag krdaa hai / uh mooh-mmtaa daa tiaag krdaa hai / drasl uhii sNsaar daa jeetuu hai joo kisee prkaar dii mooh-mmtaa nhiiN rkhdaa. ! (aacaaraaNg} | jiiv aatmaa nuuN aj tk joo dukhaaN dii viraast milii hai uh sbb pr-pdaarthaaN dee sNjoog | kaarnn hii praapt hooii hai atee sNjoog-sNbNdh daa hmees'aa lii tiaag kr deennaa caahiidaa hai / (dsvai:) { 128 ]
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jd mnuHkh, deevtee--mnuHkhtaa sbNdhii saaree bboogaaN tooN duur hoo jaaNdaa hai taaN uh baahrlee atee aNdrlee | prhi nuuN chHddkee aatm saadhnaa vic lg jaaNdaa hai / * drasl muurchaa lgaav) hii prihi hai / (dsveeN:) munii joo vii kprree, bbaaNddee, kNbl atee rjoohrn aadi ciij'aaN rkhdee hn / uh sbb ik sNjm dii rkhiaa lii hii krdee hn / unhaaN nuuN rHkhnn vic kisee prkaar dii prihi (mmtaa-lgaav) budhii nhiiN / (dsveeN:) sbb prkaar naal ahiNsk tee mmtaa-rhit hoonnaa beehHd mus'kl hai / (utraa: * sHcaa saadhuu hoor tee kii, aapnnee s'riir tk dii vii mNmtaa naa rkhee / (dsveeN:) 0 vairaag srl aatmaa s'udh huNdii hai atee s'udh aatmaa | vic hii dhrm tthhirdaa hai| ghii naal siHjhii aHg dii traaN, s'udh saadhk vii nirvaan (muktii) praapt krdaa hai / | mnuHkh daa jiivn atee rNg ruup bijlii dii cmk vaaNg cNcl (asthir) hai / hee raajn ! hairaanii hai, { 129 ]
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tusiiN pheer vii inhaaN vic mst hoo rhee hoo ! prlook vHl kiuN nhiiN veekhdee ? (utraa} joo mnuHkh duusree dii beeiHj'tii krdaa hai| uh lNbee smeeN tk sNsaar dee jnm mrn cHkr vic ghuNmdaa rhiNdaa hai| praaii niNdaa paap daa kaarnn hai ih smjh kee saadhk, hNkaar dii bbaavnaa paiNdaa naa kree suutr:) tusiiN jis tooN suHkh dii aas krdee hoo, us suHkh daa kaarnn nhiiN / mooh tooN ghree look is gHl nuuN nhiiN smjhdee i aacaaraaNg) | piilaa pHtaa j'miin tee girdaa hooiaa aapnnee saathii pHtiaaN nuuN aakhdaa hai / aHj tooN jiveeN tusiiN hoo; ik din asiiN vii tuhaaddee vrgee hii sii atee jis trhaaN asiiN aHj haaN, ik din tusiiN vii is trhaaN hoonnaa hai / (anuydvaar) saadhk naa taaN jiunn dii iHchaa kree atee naa hii cheetii mrn dii ( jiivn-mrn kisee tee vii lgaau naa rkhee / (aacaaraaNg) | bhaadur vii mrdaa hai kaair vii mrdaa hai mrnaa hr ik nee hai jdooN mrnaa jruurii hai taaN bhaadur vaalii maut bhut cNgii hai / (mrn smaadhii) { 130 ]
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ sHcaa saadhk laabb-haanii, suHkh-dukh, niNdaa-prs'Nsaa atee iHjt-htHk vic ik bhaadur rhiNdaa hai / (uHtraadhiain) 0 mooks' (muktii) joo saadhk aHg tee (kaam bboogaaN) nuuN duur krdaa hai| (aacaaraaNg) uh cheetii hii mukt hoo jaaNdaa hai| nveeN paiNdaa hoonn vaalee krmaaN daa raah rookn khaatmaa kr diNdaa hai| (aacaaraaNg) vaalaa, pichlee kiitee krmaaN daa sbb kujh veekhnn vaalee giaaniiaaN nee giaan, drs'n (vis'vaas') caariHtr (aml) atee tp nuuN hii muktii daa raah dsiaa hai / (utraa:) saadhk giaan naal hii sHcee tHtaaN nuuN jaanndaa hai, criHtr raahiiN s'uHdhii (utraa:) hai / drs'n naal unhaaN tooN s'rdhaa rkhdaa raahiiN unhaaN nuuN grhin krdaa hai| tHp praapt krdaa hai| s'rdhaa rhit nuuN giaan praapt nhiiN huNdaa / agiaanii kisee niym daa paaln nhiiN kr skdaa| aacrn hiinn (caaritr rhit) nuuN muktii nhiiN nuuN [ 131
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ mildii atee muktii binaa nirvaan-n s'aaNtii nhiiN mildii / (utraa:) jee raag-dvees' (aapnnaa-praaiaa naa hoovee, taaN | naa taaN kooii duHkh tee naa hii sukh paakee khus' hoovee, sgooN sbb hii mukt hoo jaan // jd saadhuu uHcee atee suHcee dhrm nuuN choohNdaa hai td aatmaa tooN agiaan dii kaalikh ruupii krmaaN dii dhuurr jhaarr diNdaa hai / dsveeN) jd mn, bcn tee s'riir dee yoogaaN daa khaatmaa krkee puurii traaN nirleep hoo jaaNdaa hai ! td uh krmaaN daa khaatmaa krkee hmees'aa lii mlrhit hoo kee siHdhii praapt krdaa hai / dsvai} | jd aatmaa saaree krmaaN nuuN khtm krkee, hmees'aa lii mail rhit hoo kee muktii praapt kr laiNdii hai taaN look dee akhiirlee bbaag vic sthaapit hoo sdaa lii siHdh hoo jaaNdii hai / [ 132 ]