________________
ਕਰਦਾ ਹੈ ? ਵਾਸਨਾਵਾਂ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਔਰਤ ਜਾਂ ਹਾਥੀ ਜਿਹੇ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕਰੋੜਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਕਦੇ ਨਹੀਂ । ਮੇਰੀ ਭਗਤੀ ਨਹੀਂ, ਆਪਣੇ ਭੈੜੇ ਕਰਮਾਂ ਵਲ ਵੇਖ ! ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਦਾਚਾਰੀ ਹੋਣਾ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨਰਕ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਭਗਤੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦੇ ਢੰਗ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ਸਮਰਾਟ !
ਇਸ ਤੇ ਅਜਾਤ ਸ਼ਤਰੂ ਭਗਵਾਨ ਤੋਂ ਬਾਗੀ ਬਣ ਗਿਆ । ਲੇਕਿਨੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਕੀ ? ਉਹ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਦਿਲਜੋਈ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਅਤਿਆਚਾਰ ਦਾ, ਪਤਿੱਤਜੀਵਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ ।
ਆਪਣੇ ਮਣ (ਸਾਧੂ) ਚੇਲਿਆਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਸੀ । ਗ਼ਲਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੇਲਾ ਚਾਹੇ ਕਿੰਨਾਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇ, ਸੰਘ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਭੁਲਦੇ ਸਨ | ਸ੍ਰੀ ਗੌਤਮ ਭਗਵਾਨ
ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੰਣਧਰ ਸਨ । ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਹੀ ਮਣ | ਸੰਘ ਦੇ ਕਰਤਾ-ਧਰਤਾ ਸਨ ।
ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਆਪ 'ਆਨੰਦ' ਨਾਂ ਦੇ | ਉਪਾਸਕ ਦੇ ਨਾਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ੰਕਾ-ਭਰੇ ਸਿੱਧਾਂਤ
ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ , ਕਰ ਆਏ। ਉਸ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਲਟੇ ਪੈਰ ਆਨੰਦ ਤੋਂ ਖਿਮਾਂ ਮੰਗਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਸੀ ।
੪੪ ]
