________________
ਸਾਧਨ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਾ, ਜੈਨ-ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਜਾਂ ਸੰਗਠਨ-ਸ਼ਕਤੀ, ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦਾ ਡਰਾਮਾ ਕਰੇਗੀ । ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਕਰੇਗੀ । ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਨਾ ਹੋਵੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਹਥਿਆਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਅੰਦੋਲਨ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹੋ ਜੈਨ-ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਚਲਾਇਆ ਸੀ । ਅੱਜ ਜੋ ਕੰਮ ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਹੀਂ, ਆਪਣੇ ਵਿਧਾਨ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਯੁੱਧ ਰਾਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ! ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਜੀ ਨੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੈਨ-ਧਰਮ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰਤਿਗਿਆ ਕਰਵਾਈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼-ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਥਿਆਰ ਇਕੱਠੇ ਨਾ ਕਰਨ । ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਿਮ ਬਣਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ । ਪ੍ਰਭਤਾ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਚਾ ਦੇਵੇਗਾ । ਮਨੁੱਖੀ-ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜੰਗ ਦੀ ਅੱਗ ਭੜਕਾ ਦੇਵੇਗਾ । ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਜੈਨ-ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ।
ਜੈਨ-ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ · ਕਦੇ ਵੀ ' ਲੜਾਈਆਂ ਦੀ ਹਿਮਾਇਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ । ਜਿੱਥੇ ਹੋਰ ਧਰਮ-ਅਚਾਰੀਆ, ਸਮਾਜਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਕਠਪੁਤਲੀ ਬਣ ਕੇ , ਜੰਗ ਦੀ
[੬੨ ]
