________________
ਆਕਾਰ ਤੇ ਮਿਟੀ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਘੜੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਰੂਪ ਹਨ . ਹੁਣ ਵੇਖਣਾ ਹੈ ਦੋਹਾਂ ਸਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਵਿਨਾਸ਼ ਵਾਨ ਸਰੂਪ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ? ਤੇ ਪਕਾ ਕਿਹੜਾ ? ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੱਖ ਵਿਖਾਈ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਘੜੇ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸਬੰਧੀ ਸਰੂਪ ਵਿਨਾਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਬਣਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਿਗੜਦਾ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਮਗਰੋਂ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ । ਜੈਨ-ਦਰਸ਼ਨ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਿਆਏ'' ਆਖਦਾ ਹੈ । ਤੇ ਘੜੇ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸਰੂਪ “ਮਿਟੀ ਹੈ । ਉਹ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਕਦੇ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਘੜਾ ਬਨਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਘੜਾਂ ਬਨਣ ਵੇਲੇ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੜੇ ਦੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਰਹੇਗਾ । ਮਿਟੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਸਥਾਈ ਤੱਤ ਹੈ ਉਸਨੇ ਬਨਣਾ ਤੇ ਬਿਗੜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਜੈਨ-ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਇਸ਼ਨੂੰ “` ਆਖਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਵਿਆਖਿਆ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਝਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਘੜੇ ਦਾ ਇਕ ਸਰੂਪ ਵਿਨਾਸ਼ੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਸਰਾ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ । ਇਕ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੂਸਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ । ਨਿੱਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਇਕਾਂਤਵਾਦ ਦੀ ਦਿਸ਼ਟੀ ਤੇ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਘੜਾ ਆਪਣੇ ਆਕਾਰ
ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ੀ ਰੂਪ ਤੋਂ ਅਨਿੱਤ ਹੈ ਤੇ ਮੂਲ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿੱਤ ਹੈ । ਜੈਨ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਆਖੀਏ ਤਾਂ ਇੰਝ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਘੜਾ
{ ੭੬ ]
