Book Title: Dravyapraman Prakaranam Evam Kshetrasparshana Prakaranam
Author(s): Jagacchandrasuri
Publisher: Divyadarshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022249/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sopajJA-'vacUri sahitam // dravyapramANa prakaraNam // svopajJavRtti vibhUSitam // kSetrasparzanAprakaraNam // guru-guNa amRtavelIrAsAdi : racayitA : pa.pU.A.bha. zrImad vijayajagaccaMdrasUrIzvarajI ma.sA. prakAzaka : divyadarzana TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namostu vardhamAnAya zrI prema-bhuvanabhAnusuri-paM.padmavijaya sadgurubhyo namaH svopajJA-'vacUri sahitam dravyapramANaprakaraNam svopajJavRtti vibhUSitam kSetrasparzanAprakaraNam guru-guNa amRtavelI rAsAdi * racayitA. pa.pU.A.bha.zrImadvijaya jagaccaMdrasUrIzvarajI ma.sA. * prakAzaka . divyadarzana TrasTa Clo. kumArapALa vI. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, dholakA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana vi.saM. :- 2066 pa.pU.A.bhuvanabhAnu sUri janmazatAbdI tathA pa.pU.paM.padmavijayajI svargArohaNa ardhazatAbdI varSe nakala :- 500/ mUlya :- paThana-pAThana * prAptisthAna . 1. prakAzaka zAha bAbulAla saremalajI beDAvAlA "siddhAcala" senTa ansa skUla sAme hIrAjaina so. sAbaramatI, amadAvAda-5. dilIpa nAthAlAla zAha amadAvAda-1. mo : 94263 05288 hastamelApa emporIyama, C/o. satIza bI. zAha, golavADa nAkA, ratanapola, amadAvAda-1. o : 2535 7258 mudraka jaya jinendra grAphiksa(nitIna zAha-jaya jinendra) E-175, grAunDa phlora, bI.jI. TAvara, dillI daravAjA bahAra, amadAvAda-4. ghara : 2656 2795 o: 2562 1623 mo: 9825024204 E-mail : jayjinendra90@yahoo.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * divyavaMdanA . pa.pU.siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA pa.pU.vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA pa.pU. samatAsAgara paMnyAsapravarazrI padmavijayajI gaNivarya * zubhAzISa . . pa.pU. siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikam / ra sakala Adhi vyAdhi ane upAdhimAMthI mukta thavAno upAya "jJAnakriyAbhyAM mokSaH" e sUtrAnusAre samyAgjJAna ane samyakriyA e banne rupa che te chatAM te bannemAM samyagjJAnanI prathama AvazyaktA che. kemake samyagjJAna vinA samyak kriyA asambhavita che. jyAM sudhI jIva ajIva Adi tattvonuM padArthonuM vAstavika jJAna na hoya tyAM sudhI hiMsA-tyAga ahiMsApAlana Adi samyakkriyA kyAthI pravartI zake ? na ja pravarte; mATe ja kaDaM che ke "paDhamaM NANAM tao dayA". A rIte jotAM jIvAdi tattvonA jJAnanI prathama AvazyakatA che. bIjI rIte jotAM paNa "samyagdarzana jJAnacAritrakatANi mokSamArgaH" e sUtrAnusAre samyagdarzana = tattvazraddhA, samyagjJAna ane samyakcAritra e traNarupa mokSamArga kahyo che, chatAM temAM madhyavartijJAna pUrvAttaravartidarzana ane cAritranuM pAlaka poSaka che, ane tethI sUtramAM tenI madhyavarttitA che, tema pradhAnatA paNa che. . koI paNa padArtha- vAstavika jJAna te padArthay nAma mAtra sAMbhaLavAthI ke vAMcavAthI nathI thaI jatuM paraMtu te padArthanA astitvAdinI sUkSma vicAraNA karI te padArthaviSayaka cokkasa nirNaya para AvavAthI thAya che. tevI ja rIte te padArthanA jAtibhedAdi laI vicAraNA karatAM teno sUkSma sUkSmatara ane dRDha dRDhattara bodha thAya che. dA.ta. jIvapadArtha laIe to jIvanuM astitva kaI kaI rIte siddha che ? jIvanA avAntara bhedo- (narakagatyAdimArgaNAsthAnonu) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ astitva kaI kaI rIte siddha che ? have jo tenuM astitva siddha che to te jIvo sAmAnyathI ane jAtibheda keTalI saMkhyAmAM hoya ?, te te jAtibhedarupe keTalo kAla TakI zake ?, anya jAtibhedane prApta thayelA punaH te jAtibhedane keTalA kALamAM prApta kare ?, koI eka samaye samasta jagatamAM prApta thAya ke jagatanA amuka bhAgamAM prApta thAya ? ityAdi vicAraNAthI jIva padArthano sUkSma ane dRDhaM bodha thAya che. ___A jAtanI vicAraNA karavA mATe zAstromAM aneka prakAro Ave che, jene anuyogadvAra kahevAya che, jemke| "saMtapayaparuvaNa, yA 'davvapamANaM ca khita, "phusaNA ya / "kAlo a, aMtaraM bhAga 'bhAve 'appAbahuM ceva // 1 // AmAM 'satpadaprarupaNA nAmanA prathama dvArathI jIvAdi te te padArthanA astitvano vicAra, "dravyapramANa dvArathI tenI saMkhyAno vicAra,36 kSetra' dvArathI koI eka samaye jIvAdi te te padArthanI hayAtInAM sthAnano vicAra, 'sparzanA' dvArathI samasta atItakAlanI apekSAe jIvAdinI hayAtInAM sthAna ityAdi vicAraNA karAya che. bIjAM paNa padArthonAM citaMna-manana mATe upayogI dvAro che, kayuM che ke "nirdezasvAmitvasAdhanAdhikaraNasthitividhAnataH' ityAdi vartamAnamAM siddhAntamahodadhi karmazAstra-niSNAta pU. AcAryadeva zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM teozrIno ziSyapraziSyAdi parivAra karmasAhityanA vividha aMgo upara vipula pramANamAM sAhitya sarjana karI rahela che, karmasAhityanA aneka granthonuM adhyayana ane anveSaNa karI eka-eka viSaya para maulika grantho taiyAra karI rahela che, tenA phalasvarUpa "khavagaseDhI" (kSapakazreNI) ane Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ThiibaMdho" (sthitibandha ) nAmaka be mahAkAya granthonuM prakAzana viziSTa samAroha pUrvaka rAjanagaranA AMgaNe gata varSanI AkharamAM thayela che te sau koI jANe che, AgaLanA granthonuM kArya paNa avirata paNe cAlu che, prakAzitagrantha ane prakAzamAM AvanArA grantho tathA bIjA paNa granthomAM upayogI evaM dravyapramANaprakaraNa svopajJa laghu vivecana sAthe 'ThiibaMdho' granthanA pariziSTa tarIke prakAzita thaI gayuM che. te ja rIte anya granthamAM ane svAdhyAya - ruci mahAnubhAvone upayogI jaNAvAthI vipula padArthonA saMgraharUpa prakAzita thatuM A svopajJavRtti sahita - kSetrasparzanA- prakaraNa che. A kSetrasparzanA - prakaraNa mAM padArthajJAnanA sUkSma ane samyag - bodhamAM hetu uparyukta anuyoga dvAromAMnAM kSetra ane sparzanA e be dvAra laI jIvapadArthano vicAra karavAmAM Avyo che te paNa 'gaiiMdie ya kAye' ityAdi gAthA prasiddha 14 mUlamArgANAbhedAnusArI 174 bhedaprabhedamAM karAyo che. kSetrano vicAra 'upapAta svasthAna ane samudghAta ema traNa bhedathI ane sparzanAno vicAra gamanAgamanarUpa cothA bhedathI paNa karavAmAM Avyo che. A traNa prakAranaM kSetra ane cAra prakAranI sparzanA kaSAyayukta ane kaSAya rahita jInonI apekSAe judI judI batAvavAmAM AvI che. A badhA padArthoMne jIvavicAra Adi prakaraNonI jema prathama gAthAomAM guMthI laI prakaraNakartAe pote tenA vivecanarupa TIkAnI racanA karI che. A prakaraNanuM svopajJavRttisahita saMyojana pU. AcAryadeva Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayapremasUrIzvarajI ma. zrInA praziSya sva. pU. paMnyAsajI zrI padmavijayajI gaNivaranA ziSyaratna pU. munirAja zrI jagaccandravijayajI mahArAjazrIe karela che ane saMzodhana uparokta pU. AcAryadeveza tathA pU. munirAja zrI jayaghoSavijayajI ma. tathA pU. munirAja zrI dharmAnandavijayajI ma. Adi munivaroe karela che. tattvajJAnane lagatA AvA granthonI racanA ane saMzodhana karavAthI AtmA svAdhyAya nAmaka abhyaMtara tapamAM rata bane che, vibhAvadazAthI dUra rahI svabhAvadazAmAM ramaNatA kare che ane te dvArA anaMtA karmono kSaya karI apUrva nirjarAno bhAgI bane che. A granthanuM saMyojana - saMpAdana karanArA munipuMgavo svAtmakalyANa sAdhavA sAthe A viSayanA jijJAsu aneka AtmAone upakAraka banyA che. prakaraNanI prAkRta bhASAmAM racelI mULagAthAo ane tenA para saMskRta bhASAmAM racelI TIkAnuM nirIkSaNa karatAM te abhyAsIone kaMThastha karavAmAM tathA vAMcavA samajavAmAM ghaNI anukUla raheze tema jaNAI Ave che. teo uttarottara karmasAhityAdi judAjudA viSayo upara potAnA adhyayana dvArA prApta thayelI viziSTatAone saraLa subodha bhASAmAM raju karI sva-para kalyANa sAdhe ane jijJAsu mumukSu jano teno lAbha uThAve oja aMtaHkaraNanI abhilASA. pAlItANA vi.saM. 2023 vaizAkha vada 11 tA. 3-6-67 li. kapUracanda raNachoDadAsa vAraiyA adhyApaka zrI jaina sUkSmatattvabodha pAThazAlA 7 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAvakathanama aindrazrIsukhAthibhiH zubhajJAna-dhyAna-parAyaNairbhavitavyamiti zAstrokta-vacanAnusAreNa tAtapAdai-gurupradatta-siddhAMtamahodadhibirudasaphalIkaraNapravINaiH pUjyAcAryabhagavadbhiH premasUrIzvaraiH svanizrAvartisAdhuvRnda-yogakSemakaraNatatparaiH karmasAhityasarjane-'neke sAdhavo vyApAritAH / . . teSAM ca sAdhUnAM madhye munirAjazrI jamaccandra vijayo nyAyazAstradakSo tarkanipuNo'bhavat / yena parama-gurudevAnAM bhAvanAmanusRtya sthitibaMdha-viSayakakarmasAhityasarjanaM SaSThisahasrazlokapramANaM kRtaM / evaM sA'vacUrikaM 'dravyapramANaprakaraNaM', vRttiyutaM 'kSetrasparzanAprakaraNa'zcApi-viracitaM / . atrAntare svakIya-gurudevAH svanAmadhanya-nyAyavizAradapUjyAcAryadeva-zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrivara-prathamaziSya-laghubandhusahadIkSita-paMnyAsapravarazrI padmavijaya-gaNivarA divaMgatAH / tatasteSAM gurudevAnAM guNasmaraNArthaM 'guru guNa saurabhaM catustriMzatkaM' saMdRbdham / evaM karmasAhityaracanA-tatpare munijagaccandravijayAdi-munivRnde sati pUjya paramArAdhyapAdAH premasUrIzvarA divaMgatAsteSAM svargagamanAnaMtaraM paramAghAtAnubhavitA munizrI jagaccaMdra vijaya udvignamanAH kasminnapi kArye cittasaMdhAnaM kartumazaknuvan rAtriMdivaM paramagurudeva-guNasmaraNaikarato jAtaH / te ca paramagurudevaguNAH graMthasthA kRtAH / arthAt (premasUrIzvara rAsaH) 'guru guNa amRtavelI' viracitA / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthamanena munivareNa guNavadvahumAnAd guNavaibhava: saMprAtaH / krameNa guruguNAmRtapAnena-saMyamavallI puSTIkRtA jJAna-dhyAne pragatIkRtA yogyatA vikAsIkRtA gaNipadapaMnyAsapadA-''cAryapadaprAptipUrvakaM sUrimaMtra paMcapIThasamArAdhanaM kRtam / aneke sAdhugaNAH zAstrAbhyAsaniratAH kRtAH / kiM bahunA ? yAvanto lAbhA labdhavyAH te sarve anena munivareNa labdhAH / ayaM nirdezaH pUrvakAlInApekSaH, vartamAnakAle tu ayaM munivaro'smAkaM paMcadaza-ziSyagaNAnAM yogakSemakAriNaH paramavAtsalyamUrtayaH saMyamaikalakSiNaH prAtaHsmaraNIyAH pUjyapAdA AcArya bhagavaMtaH zrImadvijaya jagaccaMdrasUrIzvarAH / etad graMthacatuSTayaM yAvaccandradivAkarau vijayete tAvad satAM zAstrAbhyAsakaraNe dIpakasamAnaprakAzapradAyi bhavatAt / iti zam / - gurudeva prasAdena-jJAna-dhyAna saMyama pragati kAmuko pU.A.zrI bhuvanabhAnusUri smRtimaMdire paMkaja jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda bhA.va. 10 ravipuSyayoge vijayA'bhayacaMdrasUriH Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukRta sahayogI : paMkaja jaina saMghanA AMgaNe, pU.A. bhuvanabhAnusUri smRti maMdire, pa.pU. AcAryadeva zrImadvijaya jagacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU. AcArya vijaya abhayacaMdrasUri mahArAje karela 25 divasIya zrIdevInI sUrimaMtrapiThikAnI sAdhanAnI anumodanArthe pU. paMnyAsa zrI hIracaMdravijayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI paMkaja jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha paMkaja sosAyaTI, bhaTTA-pAlaDI, amadAvAda-380007 jJAnadravyanA sadvyayanI bhUri bhUri anumodanA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNam ra yo'sti zrIpremasUrIza-paTTapradyotako mahAn / bhuvanabhAnusUrIzaM, vande sanmArgadaM gurum // 1 // yaM zritA bodha-vairAgya-tapastyAgAdayo guNAH / bhuvanabhAnusUrIzaM vande sanmArgadaM gurum // 2 // yena saddezanAbhAnu-bhAnusaMbodhitA vayam / . bhuvanabhAnusUrIzaM vande . sanmArgadaM gurum // 3 // yasmai sRSTA kRpAvRSTi-gurubhirguNamUrtaye / bhuvanabhAnusUrIzaM vande sanmArgadaM gurum // 4 // yasmAt sadbodhadodbhUtA sUtrArthacitradarzikA / bhuvanabhAnusUrIzaM vande sanmArgadaM gurum // 5 // yasya zatadvayAsanna-padmAdiyatinAM gaNaH / / bhuvanabhAnusUrIzaM vande sanmArgadaM gurum // 6 // yasmin parArthatA bhavyA, karuNA cA'pramattatA / bhuvanabhAnusUrIzaM vande sanmArgadaM gurum // 7 // aSTottarazataulInAM kAraka ! jagadAdhRte ! bho ! vande tArkikapraSTha ! vardhamAnataponidhe // 8 // zatena vA sahasreNA-'zakyA guNastutistava / ataH samarpya satzAstraM svAtmAnaM toSayAmyaham // 9 // gurupadakajabhRGga sva. anuyogacAryazrIpadmavijayaziSyANu AcArya vijaya jagaccandrasUriH Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH viSayaH prAstavikam prakkethanam samarpaNam sAvacUrikaM - dravyapramANaprakaraNam dravyapramANaprakaraNamUlagAthA: anubandhacatuSTayam adhikRtamArgaNAbhedAH kSetrasparzanAsvarUpaM kSetrabhedAzca adhikRtamArgaNAbhedeSu sakaSAyajIvAnAzritya utpAda - samudghAta - svasthAna- bhedabhinnatrividhakSetrapratipAdanam . adhikRtamArgaNAbhedeSu akaSAyajIvAnAzrityA'nantaroktatribhedakSetrapratipAdanam adhikRtamArgaNAsu sakaSAyajIvApekSayA svasthAnasparzanApratipAdanam adhikRtamArgaNAsu sakaSAyajIvAn samAzritya utpAda - samudghAta-gamanA-gamanakRtatrividhasparzanApratipAdanam vaimAnikadevAdijIvAnAM sthAnAdi viSayakavacanabhedAn samAzrityA'nyathA sparzanodvAbhAvane digdAnam akaSAya jIva kRta sparzanA 12 ............ pRSThAGka 4-7 8-9 11 15-21 22-23 26-27 27-29 29-31 31-39 40-43 44 45-59 .............. 60-62 62-63 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAragurupramukhAnAM prazastiH ........... ........... 63-65 kSetrasparzanAprakaraNamUlagAthAH . ........... 66-71 .bhA.prema sUri ma.sA. tathA pU.paM. 55457 ma.sAno DhUMpazyiya .......... .... 72 guru-guNa amRtavelI rAsa ........... 74-95 guru-gue| saurama yautrIzI ..... sArAma yAtrAzA ........................... .96-99 citrAnukramaH prasaGgAyAta-'dosu uDDhakavADesu tiriya-loyataTTe ya' / iti vyavahAranayapradhAna-sUtrANusAreNA'paryAptatejaskAyajIvAnAM kSetrapradarzakaM citram / ..... caturdazarajjupramANe loke tattannArakatatta-ddevAdInAM rajjubhedena sthAnadarzakaM citram .............. 35 13 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJA-'vacUrisahitam dravyapramANaprakaraNam * racayitA. pU. muni zrI jagaccaMdra vijayajI ma. (pa.pU.A.bha.zrImadvijaya jagaccaMdrasUrIzvara mahArAjAH) * preraka - mArgadarzaka - saMzodhakAH ... siddhAntamahodadhi-karmasAhityaniSNAtAH suvizAlagacchAdhipatayaH paramapUjya AcAryadevAH zrImadvijaya premasUrIzvara mahArAjAH * saMzodhakAH. pa.pU. AgamaprajJA-''cAryadeva zrImadvijayajambUsUrIzvarAdayaH 14 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI mahAvIra svAmine namaH ___ zrI premasUrIzvaragurubhyo namaH . parimANAditattadvAreSu tavRttyAdau nirayagatyoghAdisaptatyuttarazatamArgaNAsvavizeSeNAbhihitasya saMkhyeyA'saMkhyeyAdilakSaNasya bandhakaparimANasya vizeSeNA'vabodhArthaM sAvacUrikaM dravyapramANaprakaraNam . (avacUriH) caramaM tIrthapati natvA, gacchezaM svagurUMstathA / granthe dravyapramANAkhye vyAkhyA kiJcidvitanyate // 1 // iha laghu avadhAraNAya yathArthAbhidhAnasya dravyapramANaprakaraNayA''ripsayA prathamaM tAvan maGgalAdipratipAdikA gAthAbhidhIyate'namiuM' ityAdi, namiuM arihaMtAI __sagurupasAyA suyANusAreNaM / gaiAiTANesuM bhaNimo jIvANa parimANaM // 1 // iha pUrvArdhena maGgala-sambandhau sAkSAduktau, uttarArdhena tvabhidheyam, prayojanaM tu sAmarthyagamyam / tatra arINAM-rAgadveSAdyAntarazatrUNAM hananAt, yadvA catustriMzatamatizayAt devendrAdikRtAM pUjAM vA'rhantItyarhantaste Adau yeSAmarhatsiddhA''cAryopAdhyAyasAdhUnAM te'rhadAdayastAnarhadAdInaM 'natvA' kAyavAGmanoyogaiH praNamya 'svagurUNAM' bhavavirAgajanaka-samyagdarzanajJA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAdiprApakapoSakapravrajyApradAyakAdInAM gacchAdhipati-zrImatpremasUrIzvaratAtapAdaprabhRtInAM prasAdAt 'zrutAnusAreNa' AgamArthamanatikramya 'gaiAiTANesuM' ti gatyAdIni gatIndriyakAyAdilakSaNAni nirayagatyoghaprathamadvitIyapRthivyAdi-nirayabhedAditaduttarabhedalakSaNAni ca yAni saptatyuttarazatamArgaNAsthAnAni tAni madhyamapadalopAdgatyAdisthAnAni teSu 'jIvANa' tti asmadAdInAM karmanigaDanibaddhAnAM prANinAm, anena siddhAnAM vyavacchedo boddhavyaH / teSAM 'parimANaM' saMkhyeyatvA'saMkhyeyatvAdilakSaNaM saMkhyAmAnaM 'bhaNAmi' tti 'satsAmIpye' ityAdyanuzAsanAdanupadaM bhaNiSyAmItyAdyagAthArthaH // 1 // Niraye ya paDhamaNiraye, bhavaNavaisurammi Aimadukappe / aMgulaasaMkhabhAga ppaesamittAu seDhIo // 2 // pratijJAtameva nirvAhayannAha-'Niraye'tyAdi, nirayagatyoghe, prathamapRthivInirayabhede, bhavanapati-surabhede, saudharme-zAnakalpadvayalakSaNe Adyakalpadvaye cetyevaM paJcamArgaNAsthAneSu pratyekam 'aMgule'tyAdi, amulasyA' saMkhyeyatame bhAge yAvanto nabhapradezAstAvatsaMkhyAkAsu saptarajjvAyatAsu sUcizreNiSu yAvanta AkAzapradezAstAvanto jIvAH santItyarthaH // 2 // sesaNiraya-taiAicha__kappa-naresuM apajjamaNuse ya / seDhiasaMkhaMso sura vaMtara-joisasuresuM ya // 3 // 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvesu paNiditiriya vigala-parNidi-tasakasya-maNa-vayasuM / bAyarasamatta-bhU-daga patteavaNesu vikkiyadujogesuM // 4 // thI - purisa - vibhaMga - yaNa suhalesatigesu taha ya saNNammi / payara asaMkhaMsaDia seMDhigayaparasatullA'tthi // 5 // 'sesaNiraye' tyAdi, zeSeSu dvitIyAdipRthivIbhedabhinneSu SaTSu nirayeSu tRtIyAdiSu sanatkumAra- mAhendra - brahma-lAntaka - zukra- sahasrArAkhyeSu SaTSu kalpeSu, 'nara' tti manuSyagatyoghe, aparyAptamanuSye cetyevaM caturdazamArgaNAsthAneSu pratyekaM 'seDhiasaMkhaMso' tti saptarajjvAyatAyA ekaprAdezikyAH zreNe: 'asaMkhyAMza: ' - asaMkhya bhAgagatAkAzapradezaiH parimitA jIvAH santItyarthaH / 'suravaMtare 'tyAdi, devagatyoghe, vyantarasura - jyotiSkasurayoH, sarveSvogha-paryAptA'paryAptAtirazcIbhedabhinneSu paJcendriyatiryagbhedeSu sarveSvogha-paryAptA-'paryAptabhedabhinneSu 'vikala' tti dvIndriya-trIndriyacaturindriyAsteSAmekaikasya triSu triSu bhedeSu, tathaiva sarveSu trisaMkhyAkeSu paJcendriyajAtibhedeSu sarveSu trisaMkhyAkeSu trasakAyabhedeSu sarveSvodhottarabhedabhinneSu paJcasu manoyogabhedeSu tathaiva paJcasu vacoyogabhedeSu, tathA 'bAyarasamatte' tyAdi tatra samAptazabdaH paryAptavAcI, tato bAdaraparyAptapRthivIkAyA'pkAyayoH, bAdaraparyAptapratyekavanaspatikAye, vaikriyatanmizrayogalakSaNayordvayoryogayoH, strIveda-puruSaveda-vibhaGgajJAneSu, 17 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'NayaNa' ti cakSurdarzane, tejaH-padma-zuklalezyAlakSaNe zubhalezyAtrike tathA saMjJinItyevaM paJcacatvAriMzanmArgaNAsthAneSu pratyekaM 'payare' tyAdi, ghanIkRtalokasya yatprataraM tasyAsaMkhyAMzasthitAsu zreNiSu yAvanto nabhaHpradezAstAvadbhirnabhaHpradezaistulyA jIvAH santItyarthaH // 3-4-5 // saMkhejjA maNusI-nara pajjA-'vea-maNaNANa-savvatthe / saMyama-chea-samAia suhumA-''hAraduga-parihAre // 6 // . 'saMkhejjA' ityAdi, mAnuSI, paryAptamanuSyaH, apagatavedaH, manaHparyavajJAnam, sarvArthasiddhadevaH, saMyamaughaH, sAmAyikasaMyamaH, chedopasthApanasaMyamaH, parihAravizuddhikasaMyamaH, sUkSmasamparAyasaMyamaH, AhAraka-tanmizrayogalakSaNamAhArakadikaM cetyevaM dvAdaza-mArgaNAsthAneSu pratyekaM saMkhyeyA jIvAH santi // 6 // sesA''NatAisura-mai suya-'vahiduga-desaviraya-sammesuM u / pallA'saMkhaMso uva sama-veaga-khaia-mIsa-sAsANesuM // 7 // 'sesANatAItyAdi bhaNitazeSeSvAnatakalpAdiSu caturanuttaravimAnAnteSu saptadazasu surabhedeSu, matijJAna-zrutajJAnA-'vadhidvika-dezaviratasamyaktvaugheSu, tathA 'pallAsaMkhaMso uvasame'tyAdi, aupazamikasamyaktve kSAyikasamyaktva-mizradRSTi-sAsAdanadRSTiSvityevamaSTAviMzatimArgaNAsthAneSu palyopamasyA'saMkhyabhAgo jIvA jJeyAH / iha hi 'sammesuM u' ityatra tukAro vizeSadyotanArthaH, arthAt 'pallA'saMkhaMso' iti sAmAnyenokte'pi AnatakalpAdi-saptadazadevagatimArgaNAsthAneSu kSAyikasamyaktve ca 'palla' Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityanenAddhApalyopamo grAhyaH zeSamatijJAnAdi - dazamArgaNAsthAneSu tu tena kSetrapalyopamo grAhya iti // 7 // bAyarasamattavajjia bhU-daga - 'gaNi-vAukAyabheesuM / patteavaNammi ya tada pajje logA asaMkhijjA // 8 // 'bAyarasamatte 'tyAdi, tatra samattazabdaH prAgvat, bAdaraparyAptabhedavarjiteSu ogha - bAdarApaigha - tadaparyApta - sUkSmaugha-tatparyAptA'paryAptabhedabhinneSu 'bhUdagagaNivAyukAyabheesuM' ti SaTSu pRthvikAyabhedeSu, SaTSu apkAyabhedeSu, SaTSu agnikAyabhedeSu, SaTSu vAyukAyabhedeSu, tathA pratyeka vanaspatikAyaughe tadaparyAptabhede cetyevaM SaDviMzatimArgaNAsthAneSu pratyekaM 'logA asaMkhijjA' tti asaMkhyeyeSu lokapramANeSu kSetrakhaNDeSu yAvanta AkAzapradezAstAvanto jIvAH santItyarthaH // 8 // bAyarapajjAggimmi u desUNaghaNAvalIa samayamiA / bAyarapajjANI tatazca saMkhaMso hunti logassa // 9 // 'bAyarapajjAggimmi' ityAdi, bAdaraparyAptA'gnikAyamArgaNAsthAne puna: 'desUNe'tyAdi, AvalikAyAH samayeSu ghanIkRteSu yAvantaH samayA bhaveyustataH stokamAtreNaikadezena nyUnA jIvA bhavantItyarthaH / 'bAyarapajjANIle' tti bAdaraparyApte 'nIle' vAyukAye lokasya saMkhyeyatame bhAge yAvanta AkAzapradezAH santi tAvanto jIvAH santItyarthaH // 9 // 19 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sesAtIsaThANe 'NaMtA jIvA havanti ii raiyaM / appAvahAraNaTThA rajje siripemasUrINaM // 10 // tANa pasIsANa pauma vijayagaNidANa sIsaleseNa / davvapamANapagaraNaM nandau jA vIrajiNatitthaM // 11 // 'sesA'TTha' ityAdi, uparyuktazeSeSu tiryaggatyoghA-diSvaSTatriMzanmArgaNAsthAneSu pratyekaM 'NaMtA 'tti anaMtA jIvAH santi / aSTAtriMzaccheSamArgaNAsthAnAni tvimAni tiryaggatyoghaH, ogha - bAdaraughatatparyAptA-'paryApta-sUkSmaugha-tatparyAptA'paryAptabhedabhinnAH sapta ekendriyabhedAH, tathaiva sapta sAdhAraNavanaspatikAya-bhedAH, vanaspatikAyaughaH, kAyayogaughaH, audArika-tanmizra - kArmaNakAyayogAH, napuMsakavedaH, krodhAdikaSAyacatuSkam matyajJAna - zrutAjJAne asaMyamaH, acakSurdarzanam, kRSNAditryazubhalezyAH, bhavyA - 'bhavyau, midhyAtvam, asaMjJI, AhArakAnAhArakau ceti / " athopasaMharannAha - 'ii raiyamityAdi, asya cAnvaya uttaragAthottarArdhe 'davvapamANe 'tyAdinA, tathA ca 'iti' saptatyuttarazatamArgaNAsthAneSu jIva- parimANakathanadvAreNa rajje siripemasUrINaM 'ti caturvidhasaGghakauzalyAdhArasuvihitaziromaNikarmazAstra-pAraGgatasiddhAntamahodadhInAM zrImatAM premasUrINAM 'rAjye' - sAmrAjye pravartamAne 'tANa' tti teSAM pUjyapAdAnAM 'pasIsANa' tti praziSyANAM - ziSyaziSyANAm, tatra premasUrIzvarapUjyapAdAnAM svaziSyAH suvikhyAtanAmadheyAH svAtmasAdhanA 20 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vikalabhavyajantuhitakarAnekavidhakuzalapravRttiparAyaNAH paM0 zrImadbhAnuvijayagaNIndrAH, tacchiSyAstu svabhAvasaralAH prazAntaprakRtayaH saumyavadanAH svargatAH zrImantaH paM0padmavijayagaNIndrAH, etadevAha-'paumavijaye' tyAdi, teSAM padmavijayagaNIndrANAM 'sIsaleseNa' tti ziSyalezena, samayoktaziSyaguNAnAM yathAvadabhAjanatayA nAmaziSya-prAyeNa jagaccandravijayena muninA 'appAvahAraNaTThA' tti Atmano'vadhAraNArthaM racitamidaM dravyapramANa-prakaraNaM yAvacchIvIrasvAminastIrthaM tAvannandatu, bhavyajana-nayanavadana-mAnasadInyanavadyAnyAdhArANyavA-pyeti zeSaH // 10-11 / / // iti svopajJAvacUri sahitam dravyapramANaprakaraNam ... samAptam // // zubhaM bhUyAtsarveSAm // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyapramANaprakaraNam (mUlagAthAH) namiuM arihaMtAI sagurupasAyA suyANusAreNaM / gaiAiTANesuM bhaNimo jIvANa parimANaM // 1 // Niraye ya paDhamaNiraye, bhavaNavaisurammi Aimadukappe / aMgulaasaMkhabhAga ppaesamittAu seDhIo // 2 // sesaNiraya-taiAicha kappa-naresuM apajjamaNuse ya / seDhiasaMkhaMso sura vaMtara-joisasuresuM ya // 3 // savvesu paNiditiriya vigala-paNidi-tasakAya-maNa-vayaNesuM / bAyarasamatta-bhU-daga patteavaNesu vikkiyadujogesuM // 4 // thI-purisa-vibhaMga-NayaNa suhalesatigesu taha ya saNNimmi / payaraasaMkhaMsaTThia seDhigayapaesatullA'thi // 5 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhejjA maNusI-nara pajjA-'vea-maNaNANa-savvatthe / saMyama-chea-samAia suhumA-''hAraduga-parihAre // 6 // sesA''NatAisura-mai suya-'vahiduga-desaviraya-sammesuM u / pallA'saMkhaMso uva- sama-veaga-khaia-mIsa-sAsANesuM // 7 // bAyarasamattavajjia bhU-daga-'gaNi-vAukAyabheesuM / patteavaNammi ya tada pajje logA asaMkhijjA // 8 // bAyarapajjAggimmi u desUNaghaNAvalIa samayamiA / bAyarapajjANIle saMkhaMso hunti logassa // 9 // .sesAhatIsaThANe 'NaMtA jIvA havanti ii raiyaM / appAvahAraNaTThA rajje. siripemasUrINaM // 10 // tANa pasIsANa pauma vijayagaNiMdANa sIsaleseNa / davvapamANapagaraNaM nandau jA vIrajiNatitthaM // 11 // * * * Page #26 -------------------------------------------------------------------------- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttivibhUSitaM kSetrasparzanAprakaraNam * racayitA. pU.muni zrI jagaccaMdra vijayajI ma. (pa.pU.A.bha.zrImadvijaya jagaccaMdrasUrIzvara mahArAjAH) * preraka - mArgadarzaka - saMzodhakAH . . siddhAntamahodadhi- karmasAhityaniSNAtAH / suvizAlagacchAdhipatayaH paramapUjya AcAryadevAH zrImadvijaya premasUrIzvara mahArAjAH * saMzodhakAH. pa.pU.vidvadvaryA munizrI jayaghoSa-dharmAnandavijayAH [pa.pU.A.gacchAdhipati zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvara mahArAjA: pa.pU.A.bha.zrImadvijaya dharmajitsUrIzvara mahArAjAH] Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM zrI zaMkhezvarapArzvanAthAya namaH zrI premasUrIzvaragurubhyo namaH catuHsaptatyuttarazatamArgaNAsthAnAnyadhikRtya nAnAsakaSAyA-'kaSAyajIvAnAM kSetra - sparzanayoH pratipAdakaM svopajJavRttivibhUSitaM kSetrasparzanAprakaraNam natvA zaGkhezvaraM pArzvaM gacchezaM svagurUMstathA / kSetra - sparzanasaMdarbhaH svopajJastanyate kiyat // Xin iha tAvatsvaparahitakAmyayA yathArthAbhidhaM kSetra - sparzanAprakaraNamAri psurgranthakRdAdau maMgalAdipratipAdikAM gAthAmabhidhatte namiuM arihaMtAI sagurupasAyA suyANusAreNaM / bemi gaiAigesuM jIvANaM khitta -phusaNAU // 1 // . "namiuM" ityAdi, iha pUrvArdhena maGgalasambandhau sAkSAduktau, uttarArdhena tvabhidheyam, prayojanaM tu sAmarthyagamyam / tatra arINAM - rAgadveSAdyAntarazatrUNAM hananAt, yadvA catustriMzatamatizayAn devendrAdikRtAM pUjAM vA'rhantItyarhantaste Adau yeSAmarhatsiddhA''cAryopAdhyAyasAdhUnAM te'rhadAdayastAnarhadAdIn 26 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'natvA' kAyavAGmanoyogaiH praNamya 'svagurUNAM' bhavavirAgajanakasamyagdarzana-jJAnAdiprApaka-poSaka-pravajyApradAyakAdInAM gacchAdhipati zrImatpremasUrIzvaratAtapAdaprabhRtInAM prasAdAt 'zrutAnusAreNa' AgamArthamanatikramya 'bemi' tti bravImi, kimityAha-'gai' ityAdi, gatyAdiSu 'gai-iMdie ya' ityAdinA gAthA-dvayena vakSyamANeSu sottarabhedabhinneSu mArgaNAsthAneSu 'jIvAnAM' sakaSAyA-'kaSAyabhedabhinnAnAM kSetrasparzane 'saMpaikAle' tyAdinA vakSyamANasvarUpe iti / iha kSetrasya sparzanAyAzca sakaSAyA-'kaSAyajIvabhedena prarUpaNaM tu vakSyamANasamudghAtakRtakSetra-sparzanayoriNAntikasamudghAta-kevalisamudghAtabhedena pradarzanArtham, anyathA tatsamudghAtadvayaM vihAya zeSasamudghAtakRtakSetrasparzanayoH svasthAnakSetrasparzanApekSayA'viziSTatve'pi viziSTasya mAraNasamudghAtakRtakSetrAdidvayasya sarvalokapramANakevalisamudghAtakRtakSetrAdyantaHpraviSTatayA na syAnmanuSyagatyoghAdimArgaNAsthAneSu yatra kevalisamudghAtasyApi sadbhAvastatra mAraNasamudghAtakRta-kSetrAdevizeSato'vagama iti // 1 // atha 'gatyAdikeSu' ityuktam, tatra gatyAdikAnevA'dhikRtasabhedaprabhedAnAha gai-iMdie ya kAye, ____ joe vee kasAya-nANe ya / - saMjama-daMsaNa-lesA, bhava-samme sanni-AhAre // 2 // sagacatte-guNavIsa-du cattA-'TThAra-cau-paMca aTTha-TThA / 27 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cau-cha-du-satta-duga-dugaM, causayarisayaM kamA NeyA // 3 // "gai-iMdie ya" ityAdi, ihottaragAthAprAnta bhaNitena 'kamA NeyA' iti vacanena gatIndriyetyAdInAM 'sagacate-guNavIse'tyAdibhiryathAsaMkhyamanvayaH, tathA ca saptacatvAriMzadgatibhedAH / tadyathA-naraka-gatyoghaH, ratnaprabhAdipRthvIbhedabhinnAH satamanarakagatyuttarabhedAH, tiryaggatyoghaH, paJcendriyatiryagoghaH, paryAptA-'paryApta-tirazcIbhedAt trayaH paJcendriyatiryaguttarabhedAH, manuSyagatyoghaH, paryAptA-'paryApta-mAnuSIbhedatastrayo manuSyagatyuttarabhedAH, devagatyoghaH, bhavanapativyantara-jyotiSkadvAdazakalpopapanna-navagraiveyaka-paJcAnuttaravaimAnikabhedabhinnA ekonatriMzaddevagatyuttarabhedA iti / 'iMdie' tti ekonaviMzatirindriya-bhedAH / tadyathA-ekendriyaughaH, ogha-paryAptA'paryAptabhedAt trayaH sUkSmaikendriyabhedAstathaiva trayo bAdaraikendriyabhedA iti samastAH saptaikendriyabhedAH; ogha-paryAptA'paryAptabhedabhinnAstrayo dvIndriyabhedAstathaiva trayastrIndriyabhedAstrayazcaturindriyabhedAstrayaH paJcendriyabhedAzceti / 'kAye' tti dvicitvAriMzatkAyamArgaNAbhedAH / tadyathA-anantaroktaikendriyamArgaNAbhedavatsaptapRthivIkAyabhedAH, saptA'pkAyabhedAH, sapta tejaskAyabhedAH, sapta vAyukAyabhedAH, vanaspatikAyaughaH, prAgiva sapta sAdhAraNavanaspatikAyabhedAH, oghaparyAptA-'paryAptabhedAt trayaH pratyekavanaspatikAyabhedAH, tathaiva trayastrasakAyabhedAzceti / "joe" tti aSTA daza yogamArgaNAbhedAH / tadyathA-kAyayogaughaH, audArika-tanmizra-vaikriya-tanmizrA-''hArakatanmizra-kArmaNa-kAyayogabhedabhinnAH sapta kAyayogottarabhedAH, manoyogasAmAnyaH, satyA'satya-mizra-vyavahAramanoyoga-bhedAccatvAro manoyogottara 28 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedAH, vacoyogasAmAnyaH, satyA-'satyAdibhedAnmanoyogavaccatvAro vacoyogottarabhedAzceti / "vee" tti strI-puruSa-napuMsakabhedAt trayo'pagatavedazceti catvAro vedamArgaNAbhedAH / "kasAya" tti krodha-mAna-mAyAlobhabhedA-ccatvAraH, pratipakSasyApi grahaNAtpaJcamo-'kaSAyabhedazceti / 'nANe" ti matijJAna-zrutajJAnA-'vadhijJAna-manaHparyavajJAna-kevalajJAnAni, pratipakSabhUtAjJAnabhedAnAmapi grahaNAt matyajJAna-zrutAjJAna-vibhaGgajJAnAni ceti aSTau jJAnamArgaNA-bhedAH / "saMjama" tti prAgiva sapratipakSA aSTa saMyamamArgaNAbhedAH / tadyathA-saMyamaugha-sAmAyika-chedopasthApanIyaparihAravizuddhika-sUkSmasamparAya-yathAkhyAtasaMyama-dezasaMyamA-'saMyamA iti / "daMsaNa"tti cakSurdazanA-'cakSurdarzanA-'vadhidarzana-kevaladarzanabhedAccatvAro darzanamArgaNAbhedAH / "lesA" tti kRSNa-nIla-kApotatejaH-padma-zuklabhedAt SaD lezyAbhedAH / "bhava" tti bhavyastatpratipakSabhUtAbhavyazceti dvau bhedAviti / "samme" tti samyaktvaughaH, kSAyikakSAyopazamikau-pazamikasamyaktva-samyammithyAtva-sAsAdana-mithyAtvAnIti sapratipakSAH sapteti / "sanni" tti pratipakSasahitatvAtsaMzyasaMjJI ceti dvau / tathaiva "AhAre'' tti AhArakA-'nAhArakAviti dvau bhedAviti / "causayarisayaM" ti tadete narakagatyoghAdyAH sarvasaMkhyayA catuHsaptatyuttarazataM jJeyA iti // 2-3 // uktA narakagatyoghAdyA adhikRtamArgaNA bhedAH / etarhi yaduktam 'kSetraspazane bravImi' tatra kSetra-sparzanayovizeSa kSetrabhedAMzcAha-... saMpaikAle khettaM, phusaNA puNa hoi aigaye kAle / khettaM tihovavAya-saThANa-samugghAyabheyAo // 4 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMpai" ityAdi, saMpratikAle'-vartamAnakAle jIvAnAM yatrAvasthAnaM tatkSetramucyate, sparzanA punaratigate kAle jIvAnAM yatrAvasthAnamityetallakSaNA / tatra vartamAnakAlaH samayamAtraH, atigatastvanantapudgala-parAvartamAna ityevaM kAlavizeSAkSiptaH kSetra-sparzanayovizeSaH / tatra kSetraM tridhA bhavati, kathamityAha-"uvavAye" tyAdi, upapAto nAma bhavaprathamasamayaH, tata upapAtAt, upapAtApekSayA kSetram, narakagatyoghAdi- tattanmArgaNAnurUpanArakatvAditattatparyAyApannabhavaprathamasamaya-vartijIvarAzisamavagADhAkAzapradezA iti yAvat / svasthAnaM nAma utpattyuttaraM tena tena nArakatvAdibhAvena yatra jIvAnAM sAhajikamavasthAnam, tadapekSayA kSetraM svasthAnakSetram / samudghAtastu 'veyaNa kasAya maraNe veuvviya-teyae ya AhAre / kevali ya samugghAyA' iti vacanAtsaptavidhaH, tasmAt samudghAtAt, samudghAtApekSayetyarthaH / ___ iha saptavidhasamudghAtamadhye vakSyamANakSetravizeSaH sparzanAvizeSazca mAraNAntikasamudghAtApekSayA kevalisamudghAtApekSayA vA vijJeyaH, na punaH zeSa-paJcavidhasamudghAtApekSayA, katham ? paJcavidhasamud-ghAtena svasthAnAdikSetrato'dhikakSetrasyAvagAhabhAve'pi tathAvidhakSetrasyasvasthAnAdikSetrato'saMkhyeyabhAga - lakSaNastokamAtrAMzenAdhikatayA bhedenAnupalakSyamANatvAt, tatraiva mAraNasamudghAtasambhave tu tasya mAraNasamudghAtAkSiptakSetrAntaHpraviSTatvAcca / ata eva yatra samudghAtakRtasparzanApratiSedhaH kariSyate tatrAsau mAraNAntikasamudghAtAbhAvena vizeSaprarUpaNA'viSayatvA-dvijJAtavyaH, na punaH sarvathA samudghAtAbhAvAt / nanu zeSapaJcavidhasamudghAtakRtakSetravizeSasya mAraNasamudghAtakRtakSetrAntaHpraviSTatayA tat paJcavidhasamudghAtakRtakSetraM yadi nAdhikriyeta 30 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadA tenaiva nyAyena kevalisamudghAtakRtakSetrA'ntaHpraviSTatayA mAraNasamudghAtakRtakSetraprarUpaNamapi niravakAzatAmA-skandate ? iti ced, satyam, paraM na sarvatra mArgaNAsthAneSu kevalisamudghAto labhyate, api tu keSucinmanuSya-gatyoghAdiSvevA'sau prApyate, tathA ca manuSyagatyoghAdimArgaNAsthAnAni vihAya sAvakAzaM mAraNasamudghAta-kRtakSetraprarUpaNam, kiJca manuSyagatyoghAdimArgaNAsthAneSvapi sakaSAyA-'kaSAyajIvabhedena kSetrasya prarUpaNIyatvAt tatrA'pi tat sAvakAzameveti sarvamanavadyamiti / kSetraprarUpaNAvadeva samudghAtakRtasparzanAprarUpaNA'pi mAraNasamudghAtakRtasparzanAM kevalisamudghAtakRtasparzanAM vAdhikRtya boddhavyeti / tadevaM kSetratraividhyamupadarzitam // 4 // atha yathoktopapAtAdibhedabhinnatrividhakSetraM proktamArgaNAbhedeSu pratipipAdayiSurAdau tAvat sakaSAyajIvAnadhikRtya prAha tiriye egidiya-bhU daga-agaNi-pavaNa-NigoaohesuM / tesiM suhumohesuM tesiM ca apajja-pajjesuM // 5 // vaNaoha-kAyajogo rAliya tammIsa kammajogesuM / kIve kasAyacauge duaNANA-'yata-aNayaNesuM // 6 // apasatthalesa-bhavi-yaramicchattesu amaNammi AhAre / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havai taha aNAhAre khittaM tivihaMpi savvajagaM // 7 // "tiriye" ityAdi, tiryaggatyoghaH, ekendriyaughaH, pRthivIkAyaughaH, apkAyaughaH, tejaskAyaughaH, vAyukAyaughaH, sAdhAraNavanaspatikAyaughaH, "tesiM suhumohesuM" ti eteSAmekendriyaughAdInAM SaNNAM ye sUkSmavizeSaNaviziSTAH SaT sUkSmaikendriyaughAdilakSaNAH sUkSmaughabhedAstathA "tesiM ca apajjapajjesuM" ti teSAM sUkSmaikendriyaughAdInAM SaNNAM ye SaDaparyAptasUkSmaikendriyAdilakSaNAH SaT paryAptasUkSmaikendriyAdilakSaNAzca mArgaNAbhedAsteSu paJcaviMzatimArgaNAbhedeSu, tathA vanaspatikAyaughakAyayogaughau-dArikau-dArikamizra-kArmaNakAyayoga-napuMsakavedakrodhAdikaSAyacatuSTaya-matyajJAna-zrutAjJAnA-'saMyamA-'cakSurdarzanAni kRSNAdyaprazastalezyAtrika-bhavyA-'bhavya-mithyAtvA'saMzyA-''hArya 'nAhArimArgaNAsvityevaM sarvasaMkhyayA'STacatvAriMza-nmArgaNAsu pratyekaM 'khettaM tivihaMpi savvajagaM" ti upapAtAdibhedabhinnaM yathoktaM trividhamapi kSetraM 'sarvajagat' azeSo loko bhavati, taddhi pratisamayaM sarvalokavyApinaH sUkSmasya paryAptasyA'paryAptasya vA pRthivIkAyA-dhanyatamajIvarAzeH pratyekaM pravezAttathA jJeyam / taduktaM zrIprajJApanAgame dvitIye sthAnapade____ 'kahi NaM bhaMte ! suhamapuDhavIkAiyANaM pajjattagANaM apajjattagANaM ya ThANA pannattA ? goyamA ! suhumapuDhavIkAiyA je pajjattagA je apajjattagA te savve egavihA avisesA aNANattA savvalogapariyAvanagA pa0 samaNAuso !' ityAdi / ityevamanyo'pi vacanasaMvAdo draSTavya iti // 5-6-7 // 32 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duvihaM igiMdiyatige, ___ thUle pavaNe apajjapavaNe-ya / saTThANA hINajagaM, "duvihaM" ityAdi, 'savvajagaM' ityanantara-gAthAta ihApi sambadhyate, tathA ca 'sthUle' bAdare ekendriyatrike ekendriyaugha-tatparyAptA'paryAptabhedatrayA''tmake, tathA "pavaNe" ityAdi, 'thUle' ityasyA'nantaroktasyehApi sambandhAd bAdaravAyukAyaughe'pa-ryAptabAdaravAyukAye ca 'dvividham' upapAta-samudghAtabhedabhinnaM nAnAjIvasambandhi yathoktalakSaNaM kSetraM sarva-loko bhavati, na punaH svasthAnAdapi sarvalokaH / "sahANA" tti svasthAnAttu hInamasaMkhyeyabhAga-lakSaNenaikadezena "jagat"-loko bhavati / etaddhi tattanmArgaNAsthaparyAptA-'paryAptAnyatarabAdaravAyukAyajIvAkSiptaM vijJeyam, na tu vAyukAyetarabAdarajIvApekSayA, teSAM bAdarapRthivyAdInAM svasthAnato lokAsaMkhyeyabhAgagatatvAt / bAdaravAyukAyikAnAM tu dezonalokavarti-tvAcca / taduktaM zrIprajJApanopAGge__ 'kahi NaM bhaMte ! apajjabAdaravAyukAyiyANaM ThANA pannattA ? goyamA ! jattheva bAdaravAyukAyiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA tattheva bAdaravAyukAyiyANaM apajjattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM savvaloe, samugghAeNaM savvaloe, saTTANeNaM loyassa asaMkhejjesu bhAgesu' iti // tihAvi pajjattavAummi // 8 // "tihA" ityAdi, 'thUle' ityasyAnantaroktasyehApi sambandhAd bAdaraparyAptavAyukAye tridhA'pi, na punaranantaroktanItyA kevalaM svasthAnAt; vidhA, kiyat ? dezonalokaH, tacca 'hINajaga' mityasyehApi Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sambandhAdavasAtavyam / taduktam 'kahi NaM bhaMte !...........etthaNaM bAdara - vAyukAyiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejjesu bhAgesu. samugghAeNaM loyassa asaMkhejjesu bhAgesu, saTTANeNa loyassa asaMkhejjesu bhAgesuM' iti // 8 // loo bAyarabhU-daga'Nala-patteyatarugesu simapajjesuM / thUle ya Nigoatige duhA saThANA bhave jagaasaMkhaMso // 9 // 44 "loo" ityAdi, 'loka:' ityasya 'dvidhA' iti pareNAnvayaH, tathA sati bAdareSu paryAptA 'paryAptavizeSaNavirahiteSvaughikeSu ? pRthivyaptejaskAyaugha-lakSaNeSu mArgaNAsthAneSu, pratyekavanaspatikAyaughe, tathA "simapajjesuM" ti teSAM bAdarapRthivI - kAyAdipratyekavanaspatikAyAntAnAM caturNAm 'aparyApteSu' / aparyAptabAdarapRthvIkAyA-'pkAya-tejaskAyA'paryAptapratyekavanaspatikAyalakSaNamArgaNAcatuSTaye iti bhAvaH / tathA 'thUle ya" tti 'sthUle' - bAdare nigodatrike, ogha-paryAptA'paryAptabhedabhinnabAdarasAdhAraNavanaspatikAyamArgaNAbhedatraya ityarthaH / ityevaM samuditAsu sarvasaMkhyayaikAdazamArgaNAsu pratyekamupapAta -samudghAtabhedAd 'dvidhA' dvividhaM kSetraM sarvaloko bhavati / etAsvevaikAdazamArgaNAsu jIvAnAM svasthAna - kSetraM tu "jagaasaMkhaMso" tti lokAsaMkhyeyabhAgamAtrameva bhavati / tatra dvidhA sarvalokaH pratyekaM mArgaNAsu asaMkhyalokaparimitAnAM tadadhikAnAM vA jIvAnAM praviSTatvAt, lokA'saMkhyeyabhAgaH punarbAdaraparyAptA'paryAptapRthivIkAyAditayA ratnaprabhAdibhUmipiNDA 34 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAvevA'vasthAnAt / yata uktam 'kahi NaM bhaMte ! bAdarapuDhavIkAiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA ? goyamA / saTThANeNa aTThasu puDhavIsu, taM jahA-rayaNappabhAe-sakkarappabhAevAluyappabhAe-paMkappabhAe-dhUmappabhAe-tamappabhAe-tamatamappabhAe IsIppabbhArAe. aholoepAyAlesu bhavaNesu bhavaNapatthaDesu niraesu nirayAvaliyAsu nirayapatthaDesu, uDDhaloe-kappesu vimANesu vimANAvaliyAsu vimANapatthaDesu, tiriyaloe-TaMkesu kUDesu selesu siharIsu pabbhAresu vijayesu vakkhAresu vAsesu vAsaharapavvaesu velAsu veiyAsu dAresu toraNesu dIvesu samuddesu, ettha NaM bAyarapuDhavIkAiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA, uvavAeNaM loyassa asaMkhejjabhAge samugghAeNaM loyassa asaMkhejjabhAge saTThANeNaM loyassa asaMkhejjabhAge / kahi NaM bhaMte / bAdarapuDhavIkAiyANaM apajjattagANaM ThANA pannattA ? goyamA ! jattheva bAdarapuDhavIkAiyANaM pajjattagANaM ThANA pannattA tattheva bAdarapuDhavIkAiyANaM apajjattagANaM ThANA pannattA, uvvAeNaM savvaloe, samugghAeNaM savvaloe, saTTANeNaM loyassa asaMkhejjaibhAge / ' iti / itthameva bAdarApkAyAdikSetraviSaye'pi sUtrasaMvAdo draSTavya iti / nanu bhavatvevamaparyAptabAdaratejaskAyamArgaNAM vihAya bAdarapRthivIkAyaughAdimArgaNAsthAneSu dvidhA lokastathA svasthAnato lokA'saMkhyeyabhAgaH kSetram, aparyAptabAdaratejaskAyamArgaNAyAM tu kevalaM samudghAtata eva tatsarvaloko bhaNitaM sUtre, na punaH zeSadvividhamapi / tathA ca zrIprajJApanAgranthaH-"kahi NaM bhante ! bAyarateukAiyANaM apajjattagANaM ThANaM pa0, goyamA ! jattheva bAyarateukAiyANaM pajjattagANaM ThANA tattheva bAyarateukAiyANaM apajjattagANaM ThANA pa0, uvavAeNaM loyassa dosu uDDhakavADesu tiriyaloyataTTe ya, samugvAeNaM savvaloe, saTThANeNaM 35 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loyassa asaMkhejjaibhAge" ? iti cet, satyam, paraM tatra upapAtataH "uvavAeNaM loyassa dosu uDDhakavADesu tiriyaloyataTTe ya" ityanena yat lokAsaMkhyeyabhAgamAtrakSetraM bhaNitaM tadvayavahAranayaM samAzritya jJeyam, tadvRttau tathA vyAkhyAtatvAt / tathA coktaM tadvRttau - " tadevamidaM sUtraM vyavahAranayapradarzanena vyAkhyAtam, tathA sampradAyAt, yuktaM caitad, "vicitrA sUtrANAM gatiH" iti vacanAt' iti / atra tu tadanyakSetravadidamapi kSetraM RjusUtranayAnusAreNa pratipAditaM jJeyam, RjusUtranaye uditabAdarAM'paryAptatejaskAyikAyurnAmagotrANAM bAdarAparyAptatejaskAyikatvena vyapadezasyeSTatvAt, tathAvidhAnAM tUktordhvakapATadvaya tiryaglokato bahirapi sarvatra lAbhAt / etaduktaM bhavati - samagralokavartisUkSmajIva - rAzitazcyutvA'pi aparyAptabAdaratejaskAyikatvena eka-dvi-tryAdivakreNotpadyamAnA jIvA labhyante sarvasminnapi loke, teSu ca svasthAnaprAptyabhimukhIbhUteSu jIveSu ye jIvA ardhatRtIyadvIpasamudralakSaNAt manuSyalokAnnisRte bAhalyato'pyardhatRtIyadvIpasamudramAne pUrvAparadakSiNottarasvayambhUramaNasamudraparyante Urdhvamadho'pi ca lokAntaM spRSTe ye kapATe, tathA kapATadvayA'praviSTo yastiryaglokazeSabhAgaH, sthApanA ('dosu uDDakavADesu tiriyaloyataTTe ya' iti vyavahAranayapradhAnasUtrAnusAreNA'paryAptatejaskAyajIvAnAM kSetrapradarzakaM citram - ) (1) tiryaglokataTTam, ('tiriyaloyataTTe ya' iti pAThAdhikAre tu - etAvat kapATabahirvarti tiryaglokakSetraM na grAhyam) / (2) pUrvA - 'paradigdvayavistRtaM bAhalyato'rdhatRtIya- dvIpasamudramAnaM SadikSu lokAntaspRk kapATam / (3) uttara - dakSiNadigdvayavistRtaM bAhalyato'rdhatRtIya- dvIpasamudramAnaM SaDdikSu lokAntaspRk kapATam / 36 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UrdhvalokAntam-- alokasthAna deza-rajjumA lokanAlI tiryaga-loka: adholokAntam 37 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityetAvati kSetre vidyante ta eva vyavahAranayadarzane bAdarAparyAptatejatkAyikA iti vyavahArabhAjo bhavanti, na tu zeSAH kapATadvayAd bahirvyavasthitAH, svasthAna-samazreNikapATadvayAvyavasthitatvena teSAM viSamasthAna-vartitvAt / arthAd ye'dyApi kapATadvaye na praviSTA nApi tiryaglokaM praviSTAste pUrvabhavasthA eva gaNyante vyavahAranaye / yathoktakapATadvaya-tiryaglokA'vagADha-kSetraM tu lokA'saMkhyeyabhAga-mAtrameveti vyavahAranayamatAbhyupagamAt sUtre sarvaloko na bhnnitmuppaat-kssetrm| RjusUtranaye tu yathoktakapATadvayatiryaglokato bahiHsthitA api aparyAptabAdaratejaskAyikA''yurnAmagotrodayAdaparyApta-bAdaratejaskAyikatvena vyapadiSyanta eva, tathA ca tanmatAbhyupagamAdiha teSAmaparyAptabAdaratejaskAyikAnAM kSetraM sarvaloko bhaNita-mityevaM sarvaM susthameveti // 9 // uktazeSamArgaNAbhedeSu prastutatrividhakSetramAhativihaMpi ya sesesu sa- . kasAyajIve paDucca ii bhaNiyaM / "tiviha" mityAdi, 'jagaasaMkhaMso' ityetadatrApi saMbadhyate, tathA ca zeSeSu narakagatyoghAdipaJcottarazatamArgaNAbhedeSUpapAta-samudghAtasvasthAnabhedabhinna trividhamapi nAnAjIvAzrayaM kSetraM lokAsaMkhyabhAgapramANaM bhavati / narakagatyoghAdizeSamArgaNAbhedAstvime-sarve "narakagatibhedAH, sarve paJcendriyatiryag-bhedAH, sarve manuSyagatibhedAH, sarve devagatibhedAH, sarve 12vikalendriya-paJcendriyabhedAH, 'bAdaraparyApta-pRthivya-ptejaskAyAH, 'paryAptapratyekavanaspatikAyaH, sarvetrasakAyabhedAH, paMca manoyogabhedA, paJcavacoyogabhedAH, 'vaikriya-'vaikriyamizrA-1''hArakA-1''hArakamizrakAyayogabhedAH, 'strI-puruSavedau, 'apagatavedaH, "mati-zrutA-'vadhi 38 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana: paryavajJAnAni, 'vibhaGgajJAnam, "saMyamaugha - sAmAyika chedopasthApanaparihAravizuddhika- sUkSmasamparAyasaMyama- dezasaMyamAH, 'cakSu - ravadhidarzane, 'teja:padmazulkalezyAH, samyaktvaugha - kSAyika- kSAyopazamikaupazamikasamyaktvAni, 'samyagmithyAtvaM sAsvAdanaM 'saMjJI ceti / etAsu trividhamapi kSetraM lokA - 'saMkhyeyabhAgamAtraM tu pratyekaM sUkSmANAmayaparyAptabAdarANAM pRthivIkAyikAdInAM paryAptabAdaravAyukAyAnAM vA'pravezAt zeSANAM praviSTAnAM paryAptabAdarapRthivIkAyikAdInAM tu tathAsvAbhAvyAdeva ratnaprabhAdi - pRthvIpiNDatayAsthitimatAM parimANato'pi asaMkhyeyalokapradezarAzito'tyantaM hInAnAmekasmin samaye svasthAnavadupapAtata: samudghAtato vA lokAsaMkhyeya-bhAgAdadhikakSetrasyAnavagAhanAt / nanu bhavatu narakagatyoghAdiSu yathoktanItyA svasthAnAditrividhakSetrasya manuSyagatyoghAdau upapAtakSetrasya svasthAnakSetrasya ca lokAsaMkhyeyabhAgamAnatA, na punarmanuSyagatyoghAdau samudghAtakSetrasyApi sA ghaTAmAkalayati, kevalisamudghAtagatenaikenApi kevalibhagavatA ekasmin samaye utkarSataH samagralokasya svAtmapradezaiH pUraNAd ? iti ced, satyam, paraM yade tadabhihitaM kSetraM tatsakaSAyajIvAnadhikRtya, na punarakaSAyajIvAnadhikRtya, tathA cAha - "sakasAyajIve" ityAdi; sakaSAyajIvAnadhikRtya 'iti' evaMprakAreNa bhaNitaM kSetram, na ca sakaSAyajIvAnAmasau kevali - samudghAto jAyate, kevalisamudghAtaM vihAya zeSasamudghAtAkSiptaM kSetraM tu narakagatyoghAdimArgaNAsu lokA'saMkhyeyabhAgamAtramevetyevaM sakaSAyajIvAdhikArAn na doSalezo'pi / ata eveha zeSamArgaNAbhedeSu akaSAya- kevalajJAna- kevaladarzana - yathAkhyAtasaMyamalakSaNAzcatvAro mArgaNAbhedA na saMgRhItA ityapyavasAtavyamiti // 39 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanu akaSAyajIvAnadhikRtya tarhi prastuta - trividhakSetravicAre tat kutra kiyadbhavedityAha akasAye ahikicca u, te jattha'tthi tahi savvattha // 10 // logassa asaMkhaMso, sANAo tahA samugdhAyA / paNamaNavayurAliyaduga NANacauga - daMsaNatigesuM // 11 // uvasama - saNNIsutahA, AhAre'Nattha hoi puNNajagaM / Na havai uppAyA khalu, khittaM katthavi gayaM khittaM // 12 // "akasAye" ityAdi, akaSAyajIvAnadhikRtya tu te'kaSAyajIvA yatra manuSyagatyoghAdidvicatvAriMzanmArgaNAbhedeSu 'santi' - labhyante tatra sarvatra lokasyA'saMkhyabhAgaH svasthAnAdbhavati / "tahA samugdhAyA" tti ' tathA ' - tadvadeva lokAsaMkhyabhAgaH samudghAtAdapi bhavati, kevalaM na sarveSu dvAcatvAriMzatyapi mArgaNAsthAneSu kintu paJcamanoyoga-paJcavacoyogaudArikaudArikamizrakAyayoga-mati - zrutA - 'vadhi manaH paryavajJAna - lakSaNajJAnacatuSkacakSu-racakSu - ravadhidarzanalakSaNadarzana - trikau - pazamikasamyaktva-saMjJyA''hArakA ityevaM dvAviMzatimArgaNAbhedeSu, na punarmanuSyagatyoghAdi-zeSaviMzatimArgaNAbhedeSvapItyarthaH / tarhi tatra tatsamudghAtA-tkiyatsyAdityAha -" 'Nattha hoi puNNajagaM" ti 'anyatra' - uktAnyatra manuSyagatyoghAdizeSaviMzatimArgaNAbhedeSu pratyekaM prastutatvAtsamudghAtAvAptaM kSetraM pUrNaM jagad 40 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati / ayambhAvaH- samudghAtaM praviSTA akaSAyajIvA utkarSato'pi ekasmin samaye saMkhyeyA eva prApyante, upazAntamohAdi-guNasthAnagatAnAmakaSAyajIvAnAmeva tadbhAvAt, te cA'kaSAyajIvA vihAya kevalisamudghAtaM lokAsaMkhyeyabhAgapramANAtsvasthAnakSetrAdasaMkhyeyaguNaM kSetraM mAraNAntikasamudghAtena pUrayanto'pi lokA'saMkhyabhAgamAtrakSetra-meva vyApnuvanti, na punastadadhikam / saMkhyeyAnAmakaSAyamanuSyANAM maraNasamudghAtena bhanuSyalokAdUrdhva-manuttaravimAnaM yAvat saptarajjudIrghasya bAhalyataH svazarIrapramANasya ca svAtmapradezadaNDasya prasAraNe-'pi lokAsaMkhyeyabhAgamAtrAvagAhanAt, vedanAdizeSa-samudghAtApekSayA tu svasthAnakSetrataH saMkhyeyabhAga-mAtrAdhikakSetrasyaivA'vagAhanAcca / kevalisamudghAtena tu ekenA'pi jIvanotkRSTataH paripUrNo lokaH pUryate, tathA cA'kaSAyajIvopetamanuSyagatyoghAdidvicatvAriMzatmArgaNAbhedamadhye manoyogapaJcakAdiSu kevalisamudghAtagatajIvapravezAbhAvena mAraNasamudghAtAdyAkSiptaM sat samudghAtakSetraM lokA'saMkhyeyabhAgamAtra-mabhihitam, manuSyagatyoghaparyAptamanuSya-mAnuSI-paJcendriyaugha-paryAptapaJcendriya-trasakAyaugha-paryAptatrasakAya-kAyayogaugha-kArmaNakAyayogA-'pagatavedA-'kaSAya- kevalajJAnasaMyamaugha-yathAkhyAtasaMyama-kevaladarzana-zuklalezyA-bhavya-samyaktvaughakSAyikasamyaktvA-'nAhArakalakSaNeSu ''NNattha' ityanena saMgRhIteSu viMzatisaMkhyAkeSu mArgaNAbhedeSu tu pratyekaM labhyate kevalisamudghAtagatajIvapravezAttadAkSiptaM prastutaM samudghAtakRtakSetraM paripUrNo loka iti tathA bhaNitamiti / ___ yadyapIha kArmaNakAyayogavadaudArikaudArikamizra-kAyayogayoH kevalisamudghAtagatajIvAnAM lAbhastathApyaSTasAmayikasya kevalisamudghAtasya 41 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthasamaye eva kevalisamudghAtagatajIvAtmapradezAnAM lokavyAptestRtIyacaturtha-paJcamasamayeSu kArmaNakAyayogasyaiva pravartanAcca na bhavatyaudArikatanmizrayogayo: kevalisamudghAtApekSayA'pi sarvalokakSetram, kintu yathoktaMlokAsaMkhyeyabhAgamAtrameva tatsampadyate / tathAhi-AyuSkasthitito'dhakasthitikAnAM vedanIyAdyaghAtiprakRtInAM kSapaNahetoH kevalI bhagavAn samudghAtaM karoti, sa ca samudghAto'STasAmayikaH, tasmin kevalisamudghAte prathamasamaye bAhalyataH svazarIrapramANamUrdhvA'dhazcaturdazarajjUchritaM svAtmapradezadaNDaM kurvan lokAsaMkhyeyabhAge tiSThati, dvitIyasamaye tasmAdevAtmapradezadaNDAt bahUnAtmapradezAn pUrva-pazcimadizoruttara-dakSiNadizorvA pArzvadvaye lokAntaM yAvat prasArayannUrvAdhazcaturdazarajjUcchitadigdvayalokAntagAmikapATA-kAreNavyavasthApayan lokAsaMkhyeyabhAge vyApto bhavati, lokA'saMkhyeyabahubhAgeSu tu na / tRtIyasamaye tu tasmAdeva yathoktamAnAtkapATAt zeSadigdvaye lokAntaM yAvadAtmapradezAn vistArayan lokaprAntavartiniSkuTAdilakSaNastokamAtrakSetraM vihAyA'zeSaprAyalokaM vyApnoti, ayaM hi mathikaraNakAlaH pratarakaraNakAlo vA bhaNyate / caturthasamaye tu zeSabhAgamapi pUrayitvA paJcamAdicatuHsamayeSu prAtilomyena yathAsaMkhyaM loka-mathi-kapATa daNDAn saMharannaSTame samaye zarIrastho labhyate, tatra mathyAdi saMharatA SaSTha-saptamA-'STamasayavartinA tena lokAsaMkhyeyabhAgaH vyApyate / tathA coktaM vyAkhyAprajJaptivRttau zrImadabhayadevasUripAdai: 'asakhejjaibhAge hojja' tti zarIrastho daNDa-kapATakaraNakAle ca lokAsaMkhyeyabhAgavRttiH, kevalizarIrAdInAM tAvanmAtratvAt 'asaMkhejjesu bhAgesu hojja' tti mathikaraNakAle bahorlokasya vyAptatvena stokasya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAvyAptatayoktatvAllokasyAsaMkhyeyeSu bhAgeSu snAtako varttate, lokA''pUraNe ca sarvaloke vartate" iti / tatra ca daNDakaraNalakSaNe prathame samaye daNDasaMharaNalakSaNe'STame samaye ca tasyaudArika eva yogaH, dvitIya - SaSTha- saptamasamayeSu audArikamizro yogaH, tRtIya- caturtha - paJcamasamayatraye tu kArmaNo yoga: pravartate tasya / taduktaM prazamaratiprakaraNe umAsvAticaraNaiH "audArikaprayoktA prathamA - 'STamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptama - SaSTha - dvitIyeSu // 1 // kArmaNazarIrayogazcaturthake paJcame tRtIye ca / samayatraye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt ||2||iti | tadevamaudArika- tanmizrakAyayogayoH kevalisamudghAtagatajIvalAbhe'pi prastutakSetraM lokAsaMkhyeyabhAgamAtraM pradarzitamiti / "Na havai" ityAdi, akaSAyajIvAnadhikRtya bhaNyamAnaM kSetram "utpAdAd" utpAdApekSayA kutrA'pi mArgaNAbhede na bhavati, bhavaprathama - samayavartinAM jIvAnAmakaSAyatvAbhAvaditi bhAvaH / kSetraprarUpaNamupasaMharati-" gaMyaM khitta "miti kSetraprarUpaNaM samAptamityarthaH // 10-11-12 // tadevaM bhaNitaM narakagatyoghAdiSvadhikRtamArgaNAbhedeSu sakaSAyajIvAnadhikRtyA'kaSAyajIvAnadhikRtya copapAta - svasthAna- samudghAtabhedabhinnaM trividhaM kSetram / etarhi yathoktalakSaNAM nAnAjIvAzritAM sparzanAM nijigadiSuH kSetravadupapAtAdibhedAtsparzanAprabhedAn pradarzayan prAgvadAdau sakaSAyajIvAnadhikRtya tAmAha 43 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aha phusaNA avi tivA, turiyAvi gamAgameNa devANaM / saTTANA savvatthavi, khittasamANA havai sA u // 13 // "aha" ityAdi, athA''nantarye, kSetraprarUpaNA-'nantaraM sparzanAprarUpaNaprastAva iti tadarthaH / "phusaNA avi tivihA" tti kSetravat sparzanA'pi upapAta-svasthAnasamudghAtabhedAt trividhA bhavati, "turiyA-'vi" tti na kevalaM kSetravat tridhA, kintarhi ? 'turiyA'caturthI api bhavati, kathaM keSAmityAha-"gamAgameNa devANaM" ti, keSAJcidbhavana-patyAdyacyutakalpAntAnAM devAnAM jinajanmAdimaha-krIDAkutUhala-pUrvasAMgatikamIlanAdiprayojanena gamanAgamanAdutkarSato'dhastRtIyabhUmimUrdhvamacyutakalpaM tiryak svayambhUramaNasamudravedikAntaM yAvad yathA-sambhavamiti / tatra 'saTThANA' tti narakagatyoghAdiSu sarvatra mArgaNAsthAneSu sA sparzanA 'svasthAnAt' svasthAnApekSayA kSetrasamAnA'svasthAnakSetreNa yathoktamAnena samAnA bhavati / atra svasthAnasparzanAyAH svasthAnakSetreNa tulyatvaM loka-lokAsaMkhyeya-bhAgAdinA prakAreNa, na punaH sarvathA tulyAkAzapradezAdinA / katham ? yatra svasthAnato lokAsaMkhyeyabhAgamAnaM kSetraM tatra svasthAnasparzanAyA lokAsaMkhyebhAgamAtratve'pi ? kSetrasya sAmayikatvena sparzanAyAntu vyatItAnantasAmayikatvena kutracit paJcendriyatiryagoghAdau tayormadhye'saMkhyaguNAditAratamyasyApi bhAvAt, kSetrApekSayA sparzanA'saMkhyeya-guNAdinA'dhikA bhavatItyarthaH / evamevAnyatrA'pi lokAsaMkhyeyabhAgAdinA kSetrasparzanayostulyatve'pi kSetrAtsparzanAyA vizeSatA jJAtavyA / iti // 13 // 44 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadevamabhihitA tulyavaktayatvAdatidezenaiva sarvamArgaNAbhedeSu jIvAnAM svasthAnasparzanA / sAmprataM zeSatrividhAM yathAsambhavamAhariye sattamaNiraye, bhAgA cha duhA gamAgamA Natthi / bhAgA iha patteyaM, tasanADigayaghaNarajjuruvA // 14 // " Niraye" ityAdi, narakagatyo saptamabhUmi- narakabhede ca " bhAgA cha duhA" tti 'gamAgamA Natthi ' ityanenA'nupadaM gamanAgamanakRtasparzanAyAH pratiSetsya mAnatvAt svasthAnasparzanAyA anantaramevAtidiSTatvAcca 'dvidhA'- upapAtasamudghAtalakSaNaprakAradvayApannA sparzanA SaD bhAgA bhavatItyarthaH / "gamAgamA Natthi " tti devAnAmihApravezena svasthAnakSetrAdviziSTA kAcidgamanAgamanakRtA sparzanA nAsti, na punaH sarvathA nAstItyarthaH / itthamevottaratrApi gamanAgamanakRtasparzanApratiSedhe sA svasthAnAdviziSTA nAstItyevaMrUpeNa pratiSedho jJeyaH, na puna: sarvatheti / nanu kiyanmAnA ime pratyekaM bhAgA ityAha- " "bhAgA" ityAdi, iha sparzanAprastAve 'nantaroktA vakSyamANAzca bhAgAH pratyekameka-rajjuvRttavistRta - caturdazarajjucchritatrasanADigataghanarajjurUpA jJAtavyAH / pratyekaM bhAgastrasanADyA ekacaturdazAMzamAno bhavatIti bhAvaH / tathA ca narakaughasaptamapRthivInarakabhedayorupapAtataH samudghAtatazca SaT caturdazAMzAstrasanADe: sparzanA / tathAhi - * ' ardhatRtIyadvipasamudrAntarvartini AkAze sarvavyAptyA siddhA' ityAdi- vacanAt paJcacatvAriMzallakSayojanavRttavistRtamanuSyakSetre * siddhaprAbhRtaviMzatitamagAthAvRttau / 45 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekamapyAkAzapradezamavihAya sarvato yathA'na-ntAH siddhimavApnuvannatItA'nantakAle tathA tataH sarvato'nantA mRtyumavApya gatyantaramapi prAptA eva, atItakAlasyAnantatvena yogyatAsadbhAve pratyekaM bhAvAnAmatItakAle'nantazo bhUtatvAt, asti hi manuSyakSetragatapratyekAkAzapradezA manuSyANAM mRtyadhikaraNayogyAH / yathA hi manuSyANAM paripUrNa manuSyakSetraM mRtyadhikaraNayogyam, itvA ca tataH sarvasmAdanantA manuSyA mRti gatyantaramavAptAstathA paripUrNasya tiryakkSetrasya tirazcAM mRtyadhikaraNayogyatvena tadekarajjuvRttavistRtAtparipUrNa-tiryakSetrAt mRtyumavApyA'nantAstiryaJco'tItakAle sva-prAyogyagatyantare-'vazyamitAH, tanmadhye'nantAH saptamabhUmau nArakatayApyutpannAH sarvasmAt tiryagekarajjuvRttavistRtAt tiryakSetrAt / tatroditanarakAyuSA-murdhvAdhaH SaDrajjUcchritAH paripUrNatiryakprataraprArabdhA ye anantA AtmadaNDA-staistiryagekarajjuvRttavistRtamUrdhvAdhastiryaglokAt saptamabhUmiparyantaM SaD-rajjumAnaM ghanaM vasanADyantargataM saghanaSaDrajjvAtmakaM kSetramApUritaM, nAnA'tItakAlApekSayA spRSTamevetyarthaH / tadevopapAtamadhikRtya saptama-narakamArgaNAbhede tadeva ca narakagatyoghe trasanADe: SaTcaturdazabhAgAtmikA mUloktasparzanA vijJeyA / yadyapIha svayambhUramaNasamudrasya bahirjagateH parabhAgavartini ghanavAtavalayAdiprAntabhAgalakSaNe kSetre paJcendriyatirazcAma-sambhavena tataH kSetrAt nArakatayA na labhyate keSAM-citirazcAmutpatti, tata eva tattiryaglokaprAntabhAgaspRktadAtmapradezadaNDAnAmapyaprAptena labhyate tAvatkSetrasparzanA'pi, tathA ca nAnyUnaSaDrajjusparzanA, kintu dezonaSaDrajjava eva tathApi ekadezanyUnatAmavivakSya sAmAnyenaiva paripUrNAH SaDrajjavo-'bhihitA / evamevAnyatrA'pi sAmAnyata ekadvayAdirajju-sparzanA'bhidhAne'pi yathAsambhavamekadezAdinA nyUnA'dhikA vA sA svayamevAvasAtavyeti / 46 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathaivotpAdAt tathaiva samudghAtAdapi, kevalaM tiryaktayotpitsubhirmumUrSubhiH saptamabhUminArakaiH saptamanarakAt mAraNasamudghAtena prathamatastiryak tata Urdhvamityevama-RjunikSipta-svAtmapradezadaNDaiH spRSTaM kSetramatItAnantakAlApekSayA yathoktaM ghanarajjuSaTkamAnaM bhavatIti / atra yadyapyuktAnyanArakAditayo-tpitsujIvakRtasparzanA bhavatyeva, navaraM sA gauNI, uktasparzanA'ntaHpraviSTatvAditi na yojitA, na punaH sA sarvathA na bhavati, na vA nAdhikRteti vijJeyam / anenaiva prakAreNa vakSyamANaikAdibhAgasparzanA vasanADigataghanarajju-rUpeNopapAdanIyeti // 14 // ... paDhamaNaraya-Navagevijja- . ___pNcnnuttrvimaannbheesuN| Na havei, gamAgamao, . duvihA puNa jagaasaMkhaMso // 15 // "paDhame"tyAdi, prathamapRthvInarakabhede, navasu graiveyakadevamArgaNAsthAneSu paJcasu anuttaradevabhedeSu cetyevaM sarvasaMkhyayA SoDazamArgaNAsthAneSu gamanA-gamanakRtasparzanA na bhavati / "duvihA" tti upapAta-samudghAtabhedabhinnA zeSadvividhasparzanA tu lokA'saMkhyeyabhAgamAtrA bhavati / tatra prathamanarake utpatsyamAnAnAM tirazcAmatItA'nantakAlApekSayA samagratiryak prataravyApitve'pi tiryaglokaprathamanarakayorantarAlasya rajjvasaMkhyeyabhAgamAtratayA tiryagekarajju-pramANasamasta-prataraspRSTAnAmapyAtmapradezadaNDAnAmUrdhvAdho rajjvasaMkhyeyabhAgamAtrocchritatvena dvividhasparzanAyA api lokAsaMkhyeya-bhAgamAtratvameva bhavati / evameva zeSapraiveyakAdibhedeSvapi tatroptitsUnAM manuSyatayA manuSyakSetrAdeva tatrotpatteH, teSAM ca tiryak pratarAsaMkhyeyabhAga-mAtragatasvasthAnAnAM graiveyakadevAnAmapyanantarabhave manuSyatayaivotpatterUrvAdhaH SaDrajjUcchritA''tmadaNDAnAM bhAve'pi 47 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyakSetrasya teSAM devAnAM svasthAnakSetrasya ca tiryakpratarA'saMkhyeyabhAgamAtragatatvena yathoktAnAmUrdhvAdha: SaDrajjumAnAtmadaNDAnAM tiryagrajjvasaMkhyeyabhAgamAtrabAhalyabhAvAdupapAta-samudghAtakRtA dvividhA'pi sparzanA lokA'saMkhyeyabhAga-mAtrA eva bhavatIti / idamatra hRdayam-vivakSitamumUrSujIvAnAM yatrAvasthAnaM sambhavati tatkSetraM yatra ca te utpatsyante tatkSetramityevaM dvividhamapi kSetraM pratyekaM yatra tiryakpratarAsaMkhyeyabhAgamAtravarti bhavati tatra tayorUrvAdho'ntarAlasya rajju-dvirajjvAdi-pramANatve'pi tajjIvakRtAtmapradezadaNDAnAM tiryak-pratarA'saMkhyeyabhAgamAtragatatvena sparzanA'pi lokA-'saMkhyeyabhAgamAtrA bhavati, uktakSetradvayamadhyAdekavidhakSetrasyA'pi tiryakprataravyApitve tu sparzanA sAntarAlordhvAdhaHkSetramAnAnusAreNaikavyAdighanarajjumAnA labhyate, UrdhvAdhovaryuktadvividhakSetrAntarAlasya rajjvasaMkhyeyabhAgamAtratve tu tasya dvividhakSetrasya paripUrNatiryakprataravyApitve'pi na bhavati lokAsaMkhyeyabhAgAdadhikA sparzaneti sarvatra yathAsambhavamabhyUhyeti // 15 // emevA''hAraduge, __avea-maNaNANa-saMjamohesuM / parihAra-chea-samaia suhumesu paraM Na uppAyA // 16 // "emevAhAraduge' ityAdi, "evameva'-yAvatI prathamanarakAdimArgaNAbhedapaJcadazake'nupadamabhihitA tAvatI evA-''hArakA''hArakamizrakAyayogA-'pagataveda-manaHparyavajJAna-saMyamaugha-sAmAyikachedopasthApana-parihAravizuddhika-sUkSmasamparAyasaMyamalakSaNeSu navamArgaNAbhedeSu 48 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati; 'param'- kevalamiha mArgaNAbhedanavake utpAdAt sparzanA nAsti, AhArakatvAdibhAvAnAmaSTavarSAtikrAntA''yuSkajIvAnAmeva sambhavena bhavAdyasamayavartinAM tatrA'nivezAt, tadevamiha svasthAnataH samudghAtatazcetyevaM dvividhA sparzanA lokAsaMkhyeyabhAgamAtrA prApyata iti // 16 // duiAiNirayapaNage, kamA iga-du-ti-ca-paMca bhAgAtthi / duvihA Na gamAgamao, "duiAi " ityAdi, dvitIyAdiSu paJcasu narakapRthvImArgaNAsthAneSu kramAt trasanADe: eka-dvi-tri- catuH - paJcabhAgAH sparzanA bhavati, kathambhUte - tyAha- 'duvihA' tti utpAdataH samudghAtata - zcetyarthaH / 'Na' tti gamanAgamanatastu prAgiva na bhavatyeva, kAcitsvasthAnApekSayA viziSTetyarthaH / tatraikAdibhAgamAnA dvividhasparzanA saptamanarakapRthivyAM darzitaSaDrajju-sparzanAvadvibhAvanIyA, tiryaglokAd dvitIyAdipRthivInArakasthAnAnAmekAdirajjvantareNa vyavasthitatvAt / taduktaM lokaprakAze"sarvAdhastanalokAdArabhyoparigaM talam / yAvatsaptamamedinyA ekA rajjuriyaM bhavet // 9 // pratyekamevaM saptAnAM bhuvAmuparivartiSu / taleSu rajjurekaikA syurevaM sapta rajjavaH ||10||" iti / samastAt tiryaglokAt tatra dvitIyAdipRthivISu nArakatayA, tatazca dvitIyAdinarakapRthivItastiryaktvena samastatiryagloke utpatteravirodhA diti / 49 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvatiri-ra-iga- vigalesuM // 17 // paNakAyasavvabheyA pajjapaNiditasa-kammu- ralamIse / Napuma-amaNa - SNAhAre gamAgamA Na duvihA logo // 18 // " savva" ityAdi, sarveSu paJcasaMkhyAkeSu tiryaggatibhedeSu sarveSu catuHsaMkhyAkeSu manuSyagatibhedeSu sarvveSu saptasaMkhyAkeSu ekendriyabhedeSu, sarveSu navasaMkhyAkeSu vikalendriyabhedeSu, tathA pRthivyAdi - paJcakAyasaMbandhiSu sarvasaMkhyayaikonacatvAriMzad-bhedeSu, aparyAptapaJcendriye, aparyAptatrase, kArmaNakAyayoge, audArikamizrakAyayoge, napuMsakavedA'saMjJya-'nAhArakeSvityevaM sarvasaMkhyayA ekasaptatimArgaNAsthAneSu gamAgamAt sparzanA na bhavati, karaNataH paryAptAnAM devAnAmapravezena svasthAnasparzanAto nAtiricyata iti bhAvaH / "duvihA logo" tti zeSA utpAdasamudghAtabhedabhinnA dvividhA paripUrNalokamAnA bhavati, pratyekamArgaNAgatajIvAnAM tatazcyutvA sarvalokavyApisUkSmaikendriyatayA sUkSmANAM tattanmArgaNAsu manuSyAditayA utpattervihitatvAcceti // 18 // emeva duhA'haMsA, gamAgameNa ya paNidiyatasesuM / siM pajjesu tahA paNamaNavaya - kAyohajogesuM // 19 // orAla -thI-pumesuM, kasAyacauge ya tivihaaNNANe / 50 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayate NayaNA-'NayaNe, kulesa-bhavvi-yara-micchesuM // 20 // saNNimmi ya AhAre, havei phusaNA paraM Na uppAyA / paNamaNavayajogesuM, gamAgamA vi Na urAle'tthi // 21 // "emeva duhA" ityAdi, dvividhA utpAda-samudghAtabhedabhinnA 'evameva'-yathA'nupadamuktA tathaiva sarvalokapramANaiva sparzanA bhavati, "aha~sA gamAgameNa ya" tti trasanADeraSTacaturdazabhAgalakSaNA aSTau ghanarajjavo gamanAgamanena ca sparzanA bhavati, kutra ? ityAha-'paNidiya' ityAdi, paJcendriyaugha-trasa-kAyaughayoH, tayoH paryAptabhedayostathA paJcamanoyoga-paJcavacoyoga-kAyayogaugheSu, audArikakAyayoga-strIvedapuruSavedeSu, kaSAyacatuSke, trividhe'jJAne, asaMyame, cakSu-racakSurdarzanayoH, kRSNAdikulezyAtraya-bhavya-taditarA'bhavya-mithyAtveSu, saMjJimArgaNAsthAne AhArakarmArgaNAsthAne ca "havei phusaNA" tti sparzanA bhavatIti prAgyojitam / atraivApavadati-"Na" ityAdi, paJcasu manoyogeSu paJcasu vacoyogeSu cotpAdataH sparzanA na bhavati, keSAJcidapi jIvAnAM bhavaprathamasamaye manovacoyogayorapravartanAt / tathA "gamAgamAvi Na urAle'tthi" tti apizabdasya samuccAyakatayA gamAgamAd utpAdAccetyevaM dvividhA'pi sparzanA audArikakAyayoge na bhavati / tathA ca manovacoyogabhedeSu gamanAgamanato'STarajjusparzanA samudghAtatazca sarvalokasparzanA bhavati, tatrASTau rajjavo devakRtA'dhastRtIyanarakAvadhikopari acyutakalpaparyavasAnA iti kRtvA / sarvalokastu prAgiva manovacoyoginAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryagmanuSyANAM mRtvA sarvatrotpatteH sambhavAt / audArikakAyayoge tu kevalA samudghAtaprayuktA sarvalokasparzanA'nantaroktanItyA vijJeyA, zeSAsu paJcendriyaughAdiSu paJcaviMzatimArgaNAsu dvividhA tu manoyogAdivadeva, tRtIyotpAdatastu tiryaggatyoghAdibhedavatsarvalokavartisUkSmaikendriyAdInAM paJcendriyatayotpatterjJAtavyeti // 19-20 - 21 // deve' paNa nava kamA, gamAgamu-pyAyao samugdhAyA / "deve'TTha" ityAdi, devagatyoghe trasanADisambandhino yathoktasvarUpA ghanA aSTau paJca nava ca bhAgAH 'kramAd' - yathAsaMkhyaM gamanAgamanAd utpAdataH samudghAtAcca sparzanA bhavati / tatrASTau rajjavo devAnAmadholoke tRtIyapRthivIM yAvad rajjudvayamupari cAcyutakalpaM yAvad rajjuSaTkaM gamanAt / utpAdataH paJca rajjavastu ekarajjuvRttavistRtAt tiryaglokAt tiryagAyuHkSayeNa sahasrArakalpe devatayotpadyamAnajIvA pekSayA prAg yathA SaSThapRthivInarakabhede utpAdato darzitA tathA jJeyA / samudghAtakRtA nava rajjava: sparzanA puna-vihAravatkSetratayAM tRtIya- narakaspRzitiryakpratareSu sarvatra gatAnAmanantarabhave ISatprAgbhArApRthivyAM pRthivIkAyatvenotpitsUnAmanantamatItakAla -madhikRtyAnantAnAM bhavanapatyAdIzAnAntadevAnAM tatraiva prAptamumurSubhAvAnAM mAraNasamudghAtenotpattisthalAvadhika-prasRtAtmapradezadaNDAnapekSya vijJeyA, sA ca rajjudvayamadholokasaMbadhinI rajjusaptakaM tUrdhvalokasambandhinI / iha madhyavartitvAttiryaglokasya sparzanApyasti eva, paraMsA'pradhAnA proktAdholokordhvalokasaMbandhi - dvividhasparzanayaiva gatArthA vijJeyA / evamanyatrA'pi rajju - dvirajjvAdi- sparzanAyAmekadezasya grahaNAgrahaNe gauNabhAva eva vijJAtavyaH, yatra kevalalokA'saMkhyeyabhAgamAtrA sparzanA tatraiva tasya mukhyavRttyA'dhikRta-tvAditi // 52 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emeva bhavaNa-vaMtara joisadevesu NavaraM khu // 22 // logassa asaMkhaMso, uppAyA "emeva bhavaNe"tyAdi, yathA'nantaraM devaughe uktAtathaiva bhavanapati-vyantara-jyotiSkadevabhedeSu sparzanA bhavati, 'NavaraM'kevalamutpAdAt lokA'saMkhyeya-bhAgamAtrA bhavati, na punardevaughavat paJca bhAgAH / katham ? tatra tiryaglokAtpaJcarajjvantareNotpadyamAnAnAM sahasrAradevAnAM pravezAdiha tu tiryaglokAdadUreNa zata-sahasrAdisaMkhyeyayojanamAtrAntareNotpadyamAnAnAM bhavanapatyAdidevAnAmeva pravezAditi / zeSadvividhA tu tatrA'pi bhavanapatyAdidevAkSiptetIhApi saMghaTata iti // evameva teUe / sohammIsANesu ya . paramuSpAyeNa saDDhaso // 23 // "evameva" ityAdi, bhavanapatyAdidevabhedavadeva tejolezyAyAM saudharmezAnadevabhedayozca, 'paraM' kevalamutpAdena "saDDhaso" ttiM vasanADe: sArdhAghanarajjurbhavati, tiryaglokAt sArdharajjavantareNa saudharmezAnakalpayorvyavasthAnAt / taduktaM jIvasamAse "IsANammi divaDDhA aDDhAijjA ya rajjU maahitii| paMcara sahassAre cha accue satta logaMte // 191 // " iti Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA yathA padha-anuttara i. navaveyaka " ts TE to bha. -tiryaglokaH AYE sa-nADI 54 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (citraparicayaH-lokA'dhastAdArabhya (1) (2) (3) ityAdinA'GkiteSu sthAneSvekAdirajjUnAM samAptiz2aiyA, zeSam-adholoke narakabhUmyAdau nAraka-bhavanapati - vyantara-pRthivIkAyAdInAM sthAnAni, tiryagloke manuSya-paJcendriyatiryag-vikalendriyAdisthAnAni, Urdhvaloke yathottaraM dvAdaza-kalpopapanna-navagraiveyaka-paJcAnuttare-SatprAgbhArApRthivyAdisthAnAnItyAdi sujJeyamiti / ) zeSadvividhA tu bhavanapatyAdivatsaudharmAdi-devAnAmapyekendriyatayeSatprAgbhArApRthivyAmutpatteruparyacyutakalpAnta-madhastRtIyapRthivIM yAvacca pUrvasAMgatikAnayanAdihetukagamanAgamanasambhavAd vijJeyA // 23 // taiAIsu du-iga-iga iga-igakappesu hoi sA kamaso / saDDhadu-saDDhati-cau-sa ___ DDhacau-paNaMsA'TTha chasu vi duhA // 24 // "taiAIsu" ityAdi, tRtIye sanatkumArakalpe caturthe mAhendrakalpa iti dvayoH sA utpAdApekSA sparzanA 'saDDhadu'tti sArdhadvibhAgau, paJcame brahmakalpe sA 'saDDhati' tti sArdhatryaMzAH, SaSThe lAntakakalpe sA 'cau' tti caturaMzAH, saptame zukrakalpe sA "saDDhacau" tti sArdhacaturaMzAH, aSTame sahasrArakalpe sA 'paNaMsA' tti paJcAMzA bhavati, yuktistvatra tattatkalpAnAM tiryaglokAt sArdhavyAdirajjvantareNa vyavasthitatvAt / uktaM ca prAg 'IsANammi divaDDhA' ityAdi, anyadapIdam-'sohamammi divaDDhA aDDhAijjA ya rajju mAhide / paMceva sahassAre cha accue satta logate' ||iti| 55 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "TTha" tti aSTau aMzA:- trasanADyantaH praviSTaghana-rajjava: "chasu vi duhA" tti sanatkumArAdiSu sahasrArAnteSu SaTSvapi kalpeSu zeSA samudghAta - gamanA - gamanabhedabhinnA dvidhA sparzanA bhavati / tatra gamanAgamanakRtA devaughAdivadeva, samudghAtakRtA punara-mISAM devAnAmekendriyatayA'nutpatteracyutakalpasyoparitanI navamarajjuviSayiNI yA ekendriyatayotpadyamAnAnAM bhavanapatyAdInAM prApyate seha na labhyate, tathA ca zeSA tRtIyapRthivIgataistatraiva mumurSubhAvaM prApya samudghAtena kRtA tiryaglokaparyantA rajjudvaya-mAnA tathA'cyutakalpaM prAptaistatraiva mumurSubhAvaM prApya samudghAtena kRtA tiryaglokaparyantA SaDjjumAnA samastA satI aSTau rajjava iti // 24 // cauANaya-sukkAsuM, uppAyA jagaasaMkhabhAgo u / chaMsA'tthi sesaduvihA, "cauANaye "tyAdi, Anata - prANatA - ''raNA - 'cyutakalparUpeSu caturSvanatAdidevabhedeSu zuklalezyAyAM cotpAdAjjagata:- lokasyA'saMkhyAMza: sparzanA bhavati / "chaMsA'tthi " ti zeSA samudghAta - gamanAgamanabhedabhinnA dvividhA sparzanA tu sanADe: SaTcaturdazAMzA bhavati / tatra lokAsaMkhyabhAga AnatAdidevatayotpitsUnAM manuSyANAM yatsvasthAnakSetraM yaccAnatAdidevAnAM svasthAnakSetraM tayordvayostiryaglokordhvalokasthitayorantarAlasya sArdhapaJcAdirajju - pramANatve'pi tayordvayorapi tiryakpratarA'saMkhyeya-bhAgamAtrAvagAhanAtprAguktanItyA jJeyA / zeSa- dvividhA tu sanatkumArAdidevAnAmaSTarajjusparzanAvat, kevalamamISAmAnatAdidevAnAM zarkarAprabhAdinarakapRthivISu gamanAgamanaM nAstIti adholokasambandhira - jjudvayena nyUneti 56 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDabhihiteti // viuvvajoge Na uppAyA // 25 // bhAgA gamAgamAo, aTTha samugghAyao havai tera / "viuvve"tyAdi, vaikriyakAyayoge jIvAnAmutpAdakRtasparzanA na bhavatItyarthaH / gamanAgamanakRtA tu bhavanapatyAdidevAnAmivASTau 'bhAgAH' rajjavaH saghanA-strasanADyantaHpraviSTAH / samudghAtataH punastAdRzAstrayodazAMzAH sparzanA bhavati / kathaM trayodaza? sapta bhAgA ISatprAgbhArApRthivyAmutpitsubhirbhavanapatyAdidevaiH kRtordhvaloka-sambandhinI SaD bhAgAstu tiryaktayotpitsusaptamabhUminArakakRtA, yadvA prakArAntareNa saiva bhavanapatyAdidevakRtodmalokasambandhinI catastro rajjava: sparzanA nArakakRtaiveti samastA trayodaza / saptamabhUbhAgAdadhastanI lokAnta-paryantA ekarajjumAnA tu na sambhavatyeva, adholoke pRthivyAditayA bhavanapatyAdidevAnAmanutpatteriti // mIsaviuvve Na duhA, . saTThANA jagaasaMkhaMso // 26 // "mIsaviuvve Na duhA" tti vaikriyamizrakAya-yoge upapAtasamudghAtakRtA dvividhA sparzanA na bhavati, aparyAptAvasthanArakadevAnAmutpattisthAnazayyAto'nyatra gamanAbhAvAd maraNasyeva mAraNasamudghAtasyApya-sambhavAcca / "saTThANA" tti svasthAnAttu 'jagataH' lokasyA'saMkhyAMzaH sparzanA bhavati, kutaH ? adhikRtAnAM bhavapratyayavaikriyamizrazarIridevAnAmaparyAptAvasthatayA utpAdazayyAgatatvAdeva, utpAdazayyAzca teSAM lokA'saMkhyeyabhAgagatA iti tu sugamamiti // 26 // 57 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maisuyaNANa-avahiduga samma-pauma-veyagesu uppAyA / paNa bhAgA duvihA puNa, bhAgA advaiva viNNeyA // 27 // "mai" ityAdi, matijJAna-zrUtajJAnA'vadhidvika-samyaktvaughakSAyopazamikasamyaktva-padmalezyAlakSaNeSu saptamArgaNAbhedeSUtpAdAt vasanADyAH paJcacaturdazabhAgAH sparzanA bhavati, samastatiryakprataravyApinAM samyagdRSTitirazcAmutkRSTato'STamakalpa evotpAdAt aSTamakalpasya tiryaglokAtpaJcarajjvantareNa vyavasthiteH prAgdarzitatvAcca / "duvihA puNa" tti samudghAta-gamanAgamanakRtA zeSadvividha-sparzanA punaH sanatkumArAdidevavat trasanADyA aSTau bhAgA vijJeyeti // 27 // emeva khaiya-uvasama mIsesuM Navari jagaasaMkhaMso / uppAyA dusu mIse ___Na samugghAyA vi Neva bhave // 28 // "emeva khaiya" ityAdi, 'evameva' matijJAnAdimArgaNAsthAnavadeva kSAyikasamyaktvau-pazamikasamyaktvasamyagmithyAtveSusparzanA bhavati, "Navari" kevalaM "dusu"tti kSAyikaupazamika-samyaktvayordvayormArgaNayorutpAdakRtasparzanA jagadasaMkhyeyabhAgamAtrA bhavati, sA ca kSAyikasamyaktve manuSyalokavartI kSAyikasamyagdRSTiyugmi-tiryagapekSayA manuSyApekSayA vA syAt / evamevaupazamikasamyaktve'pi vibhAvanIyA, zreNau bhavAntaprAptAnAmeva devabhavaprathamasamaye aupazamika-samyaktvasambhavAt, nAnyeSAmiti / zeSasamudghAtagamanAgamana-kRtASTabhAgasparzanA tu prAgiva 58 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJeyA / anyadapavAdapadamAha - "mIse Na" tti samyagmithyAtve utpAdAtsparzanA na bhavati, na kevalamutpAdAt kintarhi ? " samugdhAyA vi Neva bhave" tti samudghAtAdapi naiva bhavati sparzanA / katham ? mizradRSTibhAve janmAbhAvavad maraNAbhAvena mAraNa - samudghAtasyA'bhAvAditi // 28 // dese u samugdhAyA, paNeva bhAgeyarA Na sAsANe / kamaso'TThi- gAra bArasa gamAgamuppAyao saMmugghAyA // 29 // " dese" ityAdi, dezasaMyame samudghAtAt paJcaiva bhAgAstrasanADyaH sparzanA bhavati, dezaviratatiryagjIvApekSayA tallAbhAt / " iyarA Na" tti dezasaMyame proktetarotpAda - gamanAgamanakRtA dvividhA sparzanA na bhavati / "sAsANe" tti sAsAdanamArgaNAsthAne kramazaH " aTTha" ityAdi, gamanAgamanAdaSTau bhAgAH, upapAtata ekAdaza bhAgAH, samudghAtAcca dvAdaza bhAgAstrasanADerghanarajjurUpAH sparzanA bhavati / tatrASTau prAgiva devakRtA, ekAdaza tu SaSThanirayatastiryaktayotpadyamAnanArakakRtA'dholokasambandhinI paJca rajjava UrdhvalokasambandhinI ca zeSA tiryaktayotpadyamAnA'cyutakalpagatasahasrArAntadevakRteti / samudghAtakRtA dvAdaza bhAgAstu anantaroktanItyA tiryaktayotpitsuSaSThanArakakRtA paJca bhAgA ISatprAgbhArApRthivyAmekendriyatayotpitsubhirbhavanapatyAdidevaiH kRtA saptabhAgA ceti kRtveti // 29 // atha vaimAnikadevAdijIvAnAM sthAnAdiviSayakamatabhedakRtAmapi trividhasparzanAM saMjighRkSurekAmA-ryAmAha 59 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sohammaAiga-jugala dhammiya-ThANAivayaNabheAo / sayamevoNNeyA khalu / tihAvi phusaNA iyarahA u // 30 // "sohammaAige" tyAdi, AdipadAdIzAna-sanatkumArakalpAdInAM grahaNam, "ThANAi" ityataH sthAnapadamihApi sambadhyate, tathA ca saudharmakalpAdisthAna-yugalammikasthAnAni, "ThANAi" ityatrA''dipadAtsaudharmapratareSu devAnAM jaghanyasthitirityetatpratipAdakAni yAni vacanAni teSAM 'bhedataH" viSayabhedAt, viSayabhedaM samAzrityetyarthaH / "iyarahA u" tti 'itarathA'-uktetaraprakAreNa tu svayameva 'unneyA' abhyUhyA utpAdAdibhedabhinnA trividhasparzanA / ayambhAvaH-anantaraM 'sohamammi divaDDhA' 'savvattha jahaNNao paliya'mityAdikaM saMdarbhamanusRtya devagatyoghAdimArgaNAsthAneSu "deve'?paNa-nave"tyAdinA gamanAgamanAdikRtA sparzanA'STarajjvAdimAtrA-'bhihitA, yAni punaH 'rayaNappabhAe uvarimatalAo AraddhaM jAva sohammo esa paDhamo bhAgo, sohammagANaM vimANANaM uvariM AraddhaM jAva saNaMkumAramAhiMdA esa biio' ityAdIni tiryaglokAdrajju-dvira-jjvAdyantareNa saudharmAdikalpavimAnasthAnAnAM pratipAdanaparANi AvazyakacUAdivacanAni, yAni ca 'Urdhvaloka ekonaviMzatikhaNDI-kRtastatastasya saMbandhinyekonaviMzabhAge samadhike uDDavimAnaM vartate tiryaglokAt' iti tiryaglokAdrajjusaMkhyeyabhAgamAtrAntareNa saudharmakalpaprArambhapratipAdanaparANi, tathA 'jaghanyA tvadhastanAnantaraprastaTagatotkRSTA sthitiH sarvatra vAcyA' iti saudharmAdikalpadvaye'nantarAdhastanaprastaTotkRSTa-sthitipramANA hi 60 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taduparitanapratarajaghanyA sthitiH, na punaH sarveSu pratareSu jaghanyA sameti pratipAdana-parANi devendranarakendrastava-prakaraNavivRtivacAMsi, tathA "bAhyeSu'-manuSyakSetrAbahirye vartante dvipAH samudrAzca teSu tiryagyonijA asaMkhyeyavarSAyuSo bhavanti' iti manuSyakSetrAbahirapi asaMkhyeyavarSAyuSAM yugmi-tirazcAM sadbhAvaM saMgiranti tattvArthAdhigamasUtravRttivacanAni tAnyadhikRtyoktAnyathA labhyamAnA utpAdAdibhedabhinnA sparzanA svayamevAmbhUhyA / tadyathA-uktAvazyakacUryAdivacanatastiryaglokAtpaJcarajjvantareNA-'cyutakalpaH, tathA ca prAg yatra gamanAgamanata UrdhvalokasambandhiSaDrajjusparzanA kathitA tatra sA''vazyakacUAdivacanAnusAreNa paJcarajjumAnA draSTavyA, adholokasambandhinI tu prAgiva rajjudvayamevetyevaM cUrNAdivacanena devagatyogha-bhavanapati-vyantarajyotiSkAdidevabhedeSu paJcendriyaughAdimArgaNAsu ca yatra gamanAgamanato'STarajjusparzanA bhaNitA, tatra sA sapta rajjavo bhavati / anena vacanena saudharmAdikalpA ekAdirajjavAdhaH sthitAH, tathA ca teSUtpAdakRtasparzanA pUrvoktasparzanApekSayA yathAsambhavamardharajjvA rajjvA nyUnA draSTavyA / tadyathA-saudharmezAnakalpayorekA rajjuH, sanatkumAra-mAhendrayo rajjudvayam, brahmakalpe sArdharajjudvayam, lAntakakalpe rajjutrayam, zukrakalpe sArdharajjutrayam, sahasrArakalpadevaughayo rajjucatuSTayam, tejolezyAyAmekA rajjuH, mati-zrutajJAnA-'vadhidvika-padmalezyA-samyaktvaugha-kSAyopazamika samyaktveSu catasro rajjavaH / itthamevAnyatrApyabhyUhyA / itthameva tattvArthavRttyAdivacanAntarANyadhikRtyA'pi proktavilakSaNA sparzanA svayamevodbhAvanIyA, asmAbhistu ekatra mArgaNAsthAne digiti kRtvA nAnAvikalpApannA saMkSepataH pradarzyate, nAnyatra, tadyathA-kSAyikasamyaktva Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaNAsthAne yatra pUrvamutpAdato lokAsaMkhyabhAgamAtrA, gamAgamanataH samudghAtatazcASTau rajjavaH sparzanA darzitA, tatra AvazyakacUAdivacanAdhikAre gamanAgamanataH samudghAtatazca sapta rajjavaH syAt, utpAdatastu lokA'saMkhyeyabhAgamAtraiva, AvazyakacUNyAdivacanAdUrdhvalokaprathamarajjau saudharmAdikalpAdhikaraNe tattvArthAdhigamasUtrAnmanuSyakSetrAdvahirapi asaMkhyeyavarSAyuSAM tirazcAM sadbhAvAdhikAre cotpAdato na lokAsaMkhyeyabhAgamAtrA, api tu ekarajjumAnA syAt, manuSyalokabahistAdapi kSAyikasamyagdRzAM prathamakalpacaramaprataraM yAvadutpAdasya lAbhAt, yadi cA'traiva 'jaghanyA tvadhastanAnantaraprastaTagatotkRSTA' ityAdi-devendranarakendrastavavRttivacanAtsaudharmaprathamaprastaTa eva devAnAM jaghanyA sthitiradhikriyeta, na punaH 'savvattha jahannao paliya' mityAdi, 'evam 'Urdhvaloka ekonaviMzatikhaNDIkRtastatastasya sambandhinyekonaviMzabhAge samadhike uDuvimAnaM vartate tiryaglokAt' iti cAdhikriyeta tadA kSAyikasamyagdarzanamArgaNAyAmupapAtakRtA sparzanA rajjusaMkhyeyabhAgamAtrA sampadyeta, dvidhA tu pUrvavadeveti dig / iti // 30 // . ____ atha sakaSAyajIvakRtAM sparzanAmupasaMharannakaSAyajIvakRtAM ca tAmatidizannAha ii sakasAye jIve, ___ paDucca phusaNA'kasAyajIve'tthi / khittavva samugghAyA, saTThANA'vi Na havai iyarA // 31 // "ii", ityAdi, 'iti'-evamuktaprakAreNa sakaSAyajIvAn pratItya bAda 62 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sparzanA'sti, na punarakaSAya-jIvAnadhikRtyApItyarthaH / tarhi akaSAyajIvAnadhikRtya sA kiyatI bhavedityAha-"ukasAyajIve" ityAdi, 'paDucca phusaNA' itIhApi sambadhyate, tathA cAkaSAyajIvAn pratItya sparzanA "khittavva" tti kSetravadbhavati, yathA 'akasAye ahikicca u te jattha'tthi tahi savvattha // 10 // logassa asakhaMso saTTANAo' ityAdinA sArdhagAthAdvayenA'ka-SAyajIvAnAM svasthAnataH samudghAtatazca lokA'-saMkhyeyabhAgAdimAnaM kSetraM bhaNitam, anyattu niSiddham, tathA'kaSAyAn jIvAnadhikRtya svasthAnataH samudvAtatazca lokAsaMkhyeyabhAgAdimAnA kSetratulyA sparzanA vaktavyA, anyathA upapAtAditastu pratiSedhyetyarthaH / etadeva spaSTayannAha-"samugghAyA" ityAdi, gatArtham / - iha yadyapi manoyogAdimArgaNAsvakaSAyajIvAnAM samudghAtakRtakSetrApekSayA samudghAtakRtasparzanA saMkhyeyaguNA bhavati, tathA'pi sA lokAsaMkhyeyabhAgamAtrA eva, paripUrNamanuSyalokAdanuttaravimAneSu nikSiptAtmadaNDAnAmapi lokAsaMkhyeyabhAgamAtrAva-gAhanAt, tathA ca nirapavAdAtidezo'viruddha eva, kSetra-sparzanAnAnAtve'pi 'lokAsaMkhyeyabhAga' ityevaMrUpAyA vaktavyatAyA ubhayatra tulyatvAditi / zeSaM tu sugamamiti // 31 // athopasaMharannAhaii raiyaM siddhaMtamahodahi-suNNAyakammasatthANaM / tavagacchakhe ravINaM rajje siripemasUrINaM // 32 // tANa pasIsANa paumavijayagaNiMdANa sIsaleseNa / khitta phusaNApagaraNaM nandau jA vIrajiNatitthaM // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 'ii raiya" mityAdi, asya cAnvaya uttaragAthottarArdhe 'khittaphusaNApagaraNaM' ityAdinA, tathA ca "iti" - tadevaM catuHsaptatyuttarazatamArgaNAsthAneSu nAnAjIvAzrayakSetra - sparzanAkathanadvAreNa zrImataH sakalAgamarahasyavedinaH paramajyotirvidaH svaguro-vijayadAnasUriprabhoH sakAzAt samavApta- 'siddhAnta - mahodadhI' tyupAdhImatAM 'suNNAyakammasatthANaM' ti suSThu - pUrvAparasamAlocanA -''guNana-paraprapAThanAdinA prakAreNa jJAtAni=avagatAnyarthataH karmazAstrANi - karmaprakRti - zatakapaJcasaMgrahaprabhRtIni yaiste sujJAtakarmazAstrAsteSAM sujJAtakarmazAstrANAM 'tavagacchakhe ravINaM' ti tapogacchaH pratItaH sa eva kham ambaramivA'mbaram, bhavati hi tapogaccha: khopamaH, tatra sUrya-candra-graha-nakSatrAdikalpAnAM jJAnAdidyutyA svaM paraM cAjJAnatamobhare bambhramyamANaM bhavyagaNaM prakAzayatAM naikAnAmAcAryopAdhyAya- vRSabha - gaNAvacchedakapramukhANAM satataM svacaryAM caratAmupalambhAt / tasmin tapogacchakheravayaH- bhAskarA:, teSAm evambhUtAnAM 'rajje siripemasUrINaM' ti zrImatAM premasUrINAM 'rAjye' sAmrAjye - zAsane pravartamAne 'tANa' tti teSAM pUjyapAdAnAM "pasIsANa" tti praziSyANAM - ziSyaziSyANAm, tatra premasUrIzvarapUjyapAdAnAM svaziSyAH suvikhyAtanAmadheyAH svAtmasAdhanA'vikalabhavyajantuhitakarAnekavidhakuzalAnuSThAnaparAyaNA vipulavineyagaNaparivRtA nyAyazAstranipuNAH panyAsa - zrImadbhAnuvijayagaNIndrAH, tacchiSyAstu svabhAvasaralAH prazAntaprakRtayaH saumyavadanAH samAkRSTAntevAsicittacakorAH zrImantaH paMnyAsAH padmavijayagaNIndrAH / etadevAha - 'paumavijaya' ityAdi, teSAM padmavijayagaNIndrANAM 'sIsaleseNa' tti samayoktaziSyaguNAnAM yathAvadabhAjanatayA nAmaziSyaprAyeNa jagaccandra- vijayena muninA racitamidaM 64 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetra-spazanAprakaraNaM yAvacchIvIrasvAminastIrthaM tAvannandatu, bhavyajananayana-vadana-mAnasAdInyanavadyAnyAdhArANyavApyeti zeSaH // 32-33 / / vIrAbde hayanAradanadIzanayanAGkite / praNItaM premasUrIza-gacchezakRpayA tvidam // 1 // saMzodhitaM tu taiH pUjyaiH, pUjyaiH prajJAvaraistathA / jayaghoSamunipraSThai-dharmAnandAdisAdhubhiH // 2 // Adau madhye'ntye vA, kutrApyatra savivecane granthe yajjinavacanAtItaM kimapi syAdbhavatu tanmithyA // 3 // // iti svopajJaTIkAvibhUSitaM kSetrasparzanAprakaraNaM samAptam // // zubhaM bhUyAtsarveSAm // 65 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetrasparzanAprakaraNam (mUlagAthA:) namiuM arihaMtAI sagurupasAyA suyANusAreNaM / bemi gaiAigesuM jIvANaM khitta-phusaNAU // 1 // gai - iMdie ya kAye, joe ve kasAya - nANe yaM / saMjama - daMsaNa-lesA, bhava- samma sanni - AhAre // 2 // sagacate-guNavIsa-du cattA - 'dvAra - cau-paMca- aTThaTThA / cau-cha-du-satta- duga-dugaM, causayarisayaM kamA NeyA // 3 // saMpaikAle khettaM, phusaNA purNa hor3a aigaye kAle / khettaM tihovavAya-sa ThANa - samugdhAyabheyAo // 4 // tiriye egiMdiya-bhU daga - agaNi-pavaNa- NigoaohesuM / tesiM suhumohesuM tesiM ca apajja -pajjesuM // 5 // 66 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNaoha-kAyajogo rAliya tammIsa-kammajogesuM / kIve kasAyacauge duaNANA-yata- aNayaNe // 6 // apasatyalesa- bhavi-yaramicchattesu amaNammi AhAre / havai taha aNAhAre khittaM tivihaMpi savvajagaM // 7 // duvihaM igidiyatige, thUle pavaNe apajjapavaNe ya / sANA hINajagaM, tihAvi pajjattavAummi // 8 // loo bAyara-bhUdag2a la - patteyatarugesu simapajjesuM / thUle ya Nigoatige duhA saThANA bhave jagaasaMkhaMso // 9 // tivihaMpi ya sesesu sakasAyajIve paDucca ii bhaNiyaM / akasAye ahikicca u, te jattha'tthi tahi savvattha // 10 // logassa asaMkhaMso, sajhaNAo tahA samugdhAyA / paNamaNavayurAliyaduga NANacauga- daMsaNatigesuM // 11 // 67 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasama-saNNIsu tahA, __ AhAre'Nattha hoi puNNajagaM / Na havai uppAyA khalu, . khittaM katthavi gayaM khittaM // 12 // aha phusaNA avi tivihA, turiyAvi gamAgameNa devANaM / saTThANA savvatthavi, khittasamANA havai sA u // 13 // Niraye sattamaNiraye, ... bhAgA cha duhA gamAgamA Natthi / bhAgA iha patteyaM, tasanADigayaghaNarajjuruvA // 14 // paDhamaNaraya-Navagevijja- pNcnnuttrvimaannbheesN| Na havei gamAgamao, ___ duvihA puNa jagaasaMkhaMso // 15 // emevA''hAraduge, avea maNaNANa-saMjamohesuM / parihAra-chea-samaia suhamesu paraMNa uppAyA // 16 // duiAiNirayapaNage, kamA iga-du-ti-cau-paMca bhAgAtthi / duvihA Na gamAgamao, savvatiri-Nara-iga-vigalesuM // 17 // 68 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNakAyasavvabheyA 'pajjapaNiditasa-kammu-ralamIse / / Napuma- amaNa - 'NAhAre gamAgamA Na duvihA logo // 18 // emeva duhA'haMsA, gamAgameNa ya paNidiyatasesuM / siM pajjesu tahA paNamaNavaya - kAyohajogesuM // 19 // . orAla-thI-pumesuM, kasAyacauge ya tivihaaNNANe / ayate yaNA - SNayaNe, kulesa - bhavvi-yara micchetuM // 20 // saNNimmi ya AhAre, havei phusaNA paraM Na upAyA / paNamaNavayajogesuM, gamAgamA vi Na urAle'tthi // 21 // deve'TTha paNa nava kamA, gamAgamuppAyao samugdhAyA / emeva bhavaNa-vaMtara joisadevesu NavaraM khu // 22 // logassa asaMkhaMso, uppAyA evameva teUe / sohammIsANesu ya pasmuppAyeNa saMso // 23 // 69 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiAIsu du-iga-iga iga- igakappesu hoi sA kama / saDDhadu- saDDhati - cau-sa DDhacau-paNaMsA'TTha chsu vi duhA // 24 // cauANaya-sukkAsuM, uppAyA jagaasaMkhabhAgo u / chaMsA'tthi sesaduvihA, viuvvajoge Na uppAyA // 25 // bhAgA gamAgamAo, aTTha samugdhAyao havai tera / mIsaviuvve Na duhA, sANA jagaasaMkhaMso // 26 // maisuyaNANa-avahiduga samma - pauma - veyagesu uppAyA / paNa bhAgA duvihA puNa, bhAgA adveva viNaNeyA // 27 // emeva khaiya-uvasama mIsesuM Navari jagaasaMkhaMso / uppAyA dusumase Na samugdhAyA vi Neva bhave // 28 // dese u samugdhAyA, paNeva bhAgeyarA Na sasANe / kamaso'TThi - gAra bArasa gamAgamuppAyao samugdhAyAH // 29 // 70 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sohammaAiga-jugala__ dhmmiy-tthaannaaivynnbheaao| sayamevoNNeyA khalu tihAvi phusaNA iyarahA u // 30 // ii sakasAye jIve, paDucca phusaNA'kasAyajIve'tthi / khittavva samugghAyA, . saTThANA'vi Na havai iyarA // 31 // ii raiyaM siddhaMtamahodahi-suNNAyakammasatthANaM / tavagacchakhe ravINaM rajje siripemasUrINaM // 32 // tANa pasIsANa paumavijayagaNiMdANa sIsaleseNa / khitta-phusaNApagaraNaM nandau jA vIrajiNatitthaM // 71 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma dIkSA : vi.saM. 1940 phAgaNa suda : vi.saM. 1957 kArataka vada AcAryapada : vi.saM. 1991 caitra suda svargavAsa : vi.saM. 2024 vaizAkha vada vizeSatA : vizAla gacchasarjana, karmasAhitya nirmANa, 5.pU. AcArya zrImadvijaya dAnasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna 5.pU. AcArya zrImadvijaya premasUrIzvarajI ma.sA.no saMkSipta paricaya janma dIkSA tapasvi-saMyamI-pravacanakAra, prabhAvaka pUjyonI gAMgotrI.. Shi TUMka paricaya pa.pU. AcArya zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nA laghu bAMdhava, prathama ziSyaratna 5.pU. paMnyAsa pravara zrI padmavijayajI ma.sA.no : vi.saM. 1969 : vi.saM. 1991 aSADha suda poSa suda gaNipada : vi.saM. 2012 paMnyAsapada : vi.saM. 2015 svargavAsa : vi.saM. 2017 vizeSatA : sahiSNutA, samAdhipradAna, - phAgaNa suda vaizAkha suda zrAvaNa vada 72 - - 15 nAMdiyA 6 pAlItANA 14 rAdhanapura 11 khaMbhAta - - 9 amadAvAda 12 cANasmA 11 pUnA 6. surendranagara 11 piMDavADA sAdhuonA saMyamanuM ghaDatara, zuddhipreraka... Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruguNa amRtavelI rAsa tathA guru guNa saurabha * racayitA * pU.muni zrIjagaccaMdra vijayajI ma. (pa.pU.A.bha.zrImadvijaya jagaccaMdrasUrIzvara mahArAjAH) 73 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM zrIM arhaM namaH AsannopakAri zrI vardhamAnasvAmine namaH / sakalAgamarahasyavedi paramajyotirvid gIttArthamUrdhanya svargata paramapUjya gurudeva zrImadvijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjAnA paramapaTTaprabhAvaka spRhaNIyacAritradhana subahu zramaNagaNazilpI vipulakarmasAhityanirmANaikasUtradhAra suvizAlagacchAdhipati svargata pUjya gurudeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA paramapreraka guNamayajIvananA saMkSiptavarNanarUpa guru-guNa- amRtavelI yAne vijaya premasUrIzvarajI rAsa (duhA) zrImati bhagavati ! zArade ! yAcuM vayaNa vikAza / guNa gAvA gururAyanA, jeNe dIdha prakAza // 1 // "prema" nAma jasa zubha hatuM, pravacana prema amAna / premapUra jasa pAmatAM, bhavya jagata duHkha hAna // 2 // jasa preme jaga pAmiyA, ratnatrayI abhirAma / tasa viraho thAtAM jage, duHkha prasaryu avirAma // 3 // jasa sUrata paNa ama hatI, saMyama preraNa dAya / jIvana agaNita guNa bharyu, amathI kema gavAya // 4 // paNa AdhAra aba o vinA, amane dIse na koya / taba guNagaNa tasa ura dharI, guNa lahIzuM ame soya // 5 // 74 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] (rAga-dhana dhana te dina kyAre Avaze, japazuM jinavaranAma) puNya kSetra bahu bharata bhUmi A, jihAM thayA jinavara deva / Aja tihAM bhArata dIse bhaluM, jihAM maLe zAsana seva // 1 // jinapaDimA jinaAgama kerAM, jihAM dIse bahu ThAma / marusthala nAma madhuruM loke, rAjasthAna zubha dhAma // 2 // prasiddhanAma arbudagiri jihAM, ramaNIyatara ati zobhe / jaga vikhyAta jinezvara caityo, jotAM bhavi mana lobhe // 3 // . . tasa parikarazyAM tIratha tihAM, paMca paMca nahIM choTAM / . nAMdiyA diyANA pramukhane, rANakapurAdi mhoTAM // 4 // saMvata ogaNIseM cAlIsa varSe, sudI phAgaNa punamanA / kaMkuMbAInI kukhe janamyA, pragaTyAM pUra harakhanAM // 5 // . tAta zrAddha bhagavAnajI mhoTA, nyAyAdi guNa bhariyA / . bAta suNI tasa haiye umaTayA, harSAmRtanA dariyA // 6 // premacanda zubha nAmaja kIg, premapAtra thayA sahunA / , candra-AlhAdaka mukha-kAntithI, mana jItyAM teM bahunAM // 7 // nija mosALe janma pAmI teM, nAMdiyA kIdha pavitta / vatanathI pUta kIdhuM piMDavAr3A, teM to jagatanA mitta // 8 // mAta tAta nija kula ujAlyAM, prasarI AnaMda vAta / / bahu dIThA jagamAM kulanaMdana, tuja thI anerI bhAta // 9 // bhaDa vairAgI bAlapaNAthI, jinavANI cittavAsa / sadgurunA satsaMgane pAmI, jANyA mohanA pAza // 10 // 75 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nita nita tasa ciMtanane karatAM, saMyamano raMga vAdhyo / kuTuMbIonAM vighana jANIne, 'bIjo mAraga sAdhyo // 11 // eka dina aDhAra gAu cAlIne, bASpayAna ArohI / pahoMcI zIghra sugurunA caraNe, namI paDyo nirmohI; tuMto namI paDyo nirmohI // 12 // deva guru jinazAsana choDI, navi lAge kaI pyAruM / 'saMyama saMyama' mana tuja jhaMkhe, lAge jagata akAruM; tujane lAge jagata akAruM // 13 // mana kholIne vAta badhI teM, kIdhI gurunI pAsa / saMvata ogaNIso sattAvanano, Avyo kArtika mAsa // 14 // sattaravarSanI vaye parAkrama, kIdhuM agama amAna / mAta tAta jaga moha vichoDI, bhAvyA guruvara dAna // 15 // * vadI chaTha dina puNya muhUrte, choDI savi saMsAra / saMyama siddhagiri sAMnidhye, lIdhuM na kIdhI vAra // 16 // premavijaya zubha nAma dharIne bhavya jagata sukha kIdha / saMyamaprema sahita jagatane, didhuM munipada hita // 17 // [2] (rAga - candraprabha jina caMdramA re udayo sahaja sanura...) gurujI ! tuja praName sukha thAya, huM gAuM guNa samudAya, sUrijI ! tuja praName sukha thAya... 1 apavAdamArga / 2 TreIna / 76 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayI tuja nirmala atizaya, zraddhA aparaMpAra / romaromajinazAsana vAsyuM, kSaNakSaNa tAsa vicAra...gurujI ! // 1 // "aho ! aho ! A zuM muja malIyu, adbhuta atizaya jahAja / bhava sAyara utaravA bhavIne, kIdhuM zrI jinavara rAja"...gurujI ! // 2 // jJAna dIpa hRdgehe pragaTyo, prasoM tattvaprakAza / syAdvAda-siddhAnta rahasye, thayo bahu guNa vikAza...gurujI ! // 3 // aMga upAMga chedAdika sUtro, jainAgama-vistAra / bhaNI bhaNAvI pAmyA tehano, bhAva vizuddha prakAra...gurujI ! // 4 // paropakAra nija cita vasAvI, karatA Atama kAma / gurue dIdhuM zrI 'siddhAMta-mahodadhi-pada tAma...... gurujI ! // 5 // karmagrantha ne karmaprakRti, * zatakAdika je zAstra / sUkSma buddhi viNa navi samajAye, artha jeno tila mAtra...gurujI // 6 // teha taNA rasiyA tume bhArI, zrama tehamAM bahu kIdha / / eka citta thaI hArdane pAmyA, jANe amRta pIdha...gurujI // 7 // karmazAstra-niSNAta thayA tume, vo jaga jazavAda / ziSyAdika paNa bahu zikhavIyA, dUra karIya pramAda...gurujI // 8 // karmatattvanAM zAstra racyAM tume, Agamane anusAra / saMkramakaraNa ne karmasiddhi vaLI, mArgaNAdvAra udAra...gurujI ! // 9 // karyA manoratha graMtha racAvavA, ziSyAdikanI pAsa / karI prayatna deI preraNA, racAviyA paNa khAsa...gurujI // 10 // khavagaseDhi ne baMdhavihANaM, zrutasAgaranAM motI / lAkho zloka vivecana jenu, prasarI jaga jasa jyoti...gurujI // 11 // 77 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta samRddha thayuM ati bhArI, zAsana saMzodhana tehanuM karI Ape, jJAnabhakti bahu darzana jJAna prakAze kIdhuM, saMyama darzana jJAna prakAze jagatanAM karma kaThina zobhA vAdhI / sAdhI... gurujI // 12 // 78 zuddha udAra / vidAra... gurujI // 13 // [ 3 ] (rAga - vinati mArI suNajo sAhibA ! sImaMdhara jinarAja,) ame ajJAnI tume bahu jJAnI, premasUri gururAja / guNagaNamAM tuja lubdha banIne gAIe, guNa samAja..... ame0 // 1 // kSaNa kSaNa svAdhyAya dhyAne ramatA, indriyagaNane damatA / saMyamazuddha- nagaranA vAsI, viSayavane navi bhamatA......ame0 // 2 // sparzAdika je rUDA rUpALA, jaga pAgala jeNe kIdhuM / avagaNanA tehanI karI Ape, saMyama sAdhyaM sUdhuM...... ame0 // 3 // vastra pAtra AhAra ne upadhI, nirakhatA saMyamahetu / saMyama sAdhana bhale virUpa hoya, manaDuM tihAM tuja TharatuM ... ame0 // 4 // miSTaanna mevAne phalAdi, pratijJA pUrvaka tyAgyAM sATha varasanAM vhANAM vAyAM paNa, auSadha bahAne na cAkhyAM... ame0 // 5 // samiti gupti paNa suMdara sAdhI, gamanAdika karaMtAM / jinavayaNa nija citta vasAvI, jIva rakSA bahu karatA... ame0 // 6 // Azrita munigaNakeruM saMyama, nirmalatara jima thAya / sAraNa vAraNa ne paDicoyaNa, karatA koTI upAya.... ame0 // 7 // paMcAcAra pAlana tuja caraNe, zuddha svarUpe dIThaM / darzana jJAna AcAra dekhatAM thayuM ama manaDuM mIThaM...... ame0 // 8 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akALa bhaNaMtA vAryA keIne, kALa bhaNaMtA kIdhA / vinayAdika kIdhAM kAravIyAM, jJAnAcAra dRDha dIdhA.....ame0 // 9 // gAma nagara vihAra kIdhA jihAM, tIratha vaLI je pharasyAM / jinapaDimA nirakhI nirakhIne, haiDAM tArAM harakhyA......ame0 // 10 // nitya caitya te gAma tIrathanAM, smaraNa karIne juhAre / bhAvadarzana tuM bhavya karIne, samakitane ajavALe.....ame0 // 11 // upabRMhaNa guNijananuM karIne, tasa guNavRddhi kare tuM / bhAvacalita munijanane citte, sthira bhAva bhare tuM....ame0 // 12 // tapAcAra bahu bheda bharelo, jinavayaNe teM sAdhyo / ekAsana tapa nitya karaMtAM, tAsa sneha mana vAdhyo....ame0 // 13 // pacAsa varSa to avirata kIdhAM, svAsthyanI thaI jaba hAni / paricArakanA niSedha para paNa, jhaMkhanA na rahI chAnI...ame0 // 14 // dravyasaMkoca hato tuja bhArI, kadIka dravyadvayIno / mAsanA mAsa kIdho teM niyama, indriyarAge jayIno...ameM0 // 15 // abhyaMtara tapa paNa tuja mhoTo, varNavIyo navi jAya / svAdhyAyAdika nitya karaMtAM, manaDuM tuja harakhAya...ame0 // 16 // oghaniyukti ne kammapayaDinA, pATha. akhaMDa karaMtA / poSamAsanI lAMbI rAto paNa, kSaNanI jema vahaMtA...ame0 // 17 // vIryAcAra abAdhita guru. ! tuja, pramattatA navi dIse / : vidhizuddha anuSThAna karaMtAM, haiDaM, tAiruM hIse...ame0 // 18 // mUlottara guNanA he ! sAdhaka, saMyamazuddhipradhAna / jIvana darzana karI tuja pAye, jagata name tajI mAna...ame0 // 19 // 79 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] (rAga-zAnti jinezvara sAco sAhiba, zAntikaraNa......) premasUrIzvara ! guNanA Akara ! guNa deI ama duHkha mITAvo / dhIra puruSa teM sahana karyu je, teha taNI ama rIti batAvo...prema0 // 1 // . parisaha to teM veThyA bhArI, vAyu pharaMto dehe ho ! guruvara ! pIDe atizaya mAjhA mUkIne, duzmana jima nija gehe ho gu0 prema0 // 2 // varasa pacAsa vItAvyAM zamathI, mAsanA mAsa ghaNerA ho ! guruvara / rAtanI rAta ujAgara kIdhA, bhAvyA bhAva bhalerA ho guruvara ! prema0 // 3 // pIr3A zame nahi kima karaMtAM, eka dina manamAM bhAvyu ho ! guruvara / "asahya vedanA maraNa taNI bahu, zrIjinavayaNe Avyu ho gu0 prema0 // 4 // sahana karUM aba dRDha karI mana, upAya na koI karavo ho gu0 / vedanA vAdhe bhale ghaNerI, deha bheda mana dharavo ho gu0 prema0 // 5 // Atama che muja aha anero, dehAdika pADozI ho guruvara / tasa pIr3anathI muja zuMbagaDe, maiM to thira avinAzI" ho guruvara pre0 // 6 // hRdayaroga paNa sahayo jIvanamAM, khaTa aMtima varasamAM ho guruvara / vega vadhe jaba teha taNo taba, duHkha Ape bahu vasamAM ho guruvara pre0 // 7 // tasa kerI pIDA zuM kahIye, tuhiMja te to jANe, ho guruvara / sama bhAve te sahana karIne, Atama AnaMda mANe, ho guruvara pre0 // 8 // prosTeTagranthIno roga sahyo valI, sadA ya sAvadha citta, ho guruvara / roga vadhe jaba kahe tuhi taba, Avyo me muja mitta, ho guruvara pre0 // 9 // sadAya sthaMDila-bhUmi jato tuM, bAra-akane gALe, ho guruvara / caitara-vaizAkhAdika mAse, tApato caraNa prajALe, ho guruvara pre0 // 10 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi kAyara tuM vIra subhaTa jima, aDagapaNe Daga bharato, ho gu0 / dhIrapaNuM dharI citta aneruM, karmanuM cUraNa karato, ho guruvara pre0 // 11 // dehAdika pIr3Ane sahaMtAM, nahi udvega lagAra ho guruvara / dITho tuja mukhaDA para meM to, acarija ahi apAra, ho gu0 pre0 // 12 // saMyamadoSa laghu paNa nijano, mana kalpI ya mahAna, ho guruvara / mana udvega karIne tuM to, sadA rahyo sAvadhAna, ho gu0... pre0 // 13 // tuja hRdaye vAtsalya apUrava, mAtanI prIta bhUlAve, ho guruvara / vAtsalya nIre snAna karAvI, ajaba heja darazAve, ho gu0... pre0 // 14 // vRddhane vRddhapaNuM navi lAge, tuja vAtsalya jhIlaMtAM ho guruvara / bAla yuvAnanI vAta zI karavI, tuja caraNe loTaMtAM ho gu0 pre0 // 15 // tuja mukha mudrA nirakhI harakhe, jANe puraNa caMda ho guruvara / prasannatAnuM puraja umaTyuM, saraLatA na amaMda ho gu0 pre0 // 16 // brahmacaryanuM teja virAje, je mUla sarvaguNonuM ho guruvara / mana-vaya-kAya vizuddha ja oto, citta hare bhavijananuM ho gu0 pre0 // 17 // guNa gAtA meM keI jana dIThA, 'aho ! mahA brahmacArI ho guruvara / A kALe dITho nahi ahavo, vizuddhavratano dhArI' ho gu0 pre0 // 18 // strI- sAdhvI sanmukha nahi joyuM, vRddhapaNe paNa teM to ho guruvara / vAta kareM jaba hetu nipaje, dRSTi bhUmiodeto ho gu0 pre0 // 19 // ziSyavRndane aha zikhavIyuM, dRDha A viSaye rahejo ho munivara / teha taNA pAlanane kAraNa, duHkha maraNa navi gaNajo ho mu0 pre0 ||20|| saMyama - mahela AdhAraja eto, dRSTidoSe savi mIDuM ho munivara / karamakaTakane AtamagharamAM, pesavA mhoTuM chIMDuM ho mu0 pre0 // 21 // 81 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmamAM DhIlA padavIdhara paNa, jAya naraka ovAre, ho munivara / zuddha AloyaNa kareM nahi tehathI, duHkha sahe tihAM bhAre ho mu0pre0 ||22|| vijAtIyanoM saMga na karajo, sApa taNI pare Darajo ho munivara / kAma kuTilano nAza karIne, avicala sukhaDAM varajo ho mu0pre0 ||23|| laghutA tAharI hatI bahu bhArI, jANe bALa nAnakaDo ho guruvara / gurvAdikanI Age to dIse, gautama guNano TukaDo ho gu0pre0 ||24|| laghu muni paNa dUrathI Ave, abhyutthAna tuM karato ho guruvara / 'gacchAdhipa huM chaM moTero' ehavuM mAna na dharato ho gu0pre0 // 25 // grantha zodhatAM tattva samajavA, Asana nIcuM karato ho guruvara / 'UMce Asana jJAna na Ave' evaM evaM tuM bhaNato ho gu0 pre0 ||26|| racitagranthamAM rahI kSatine, samajI jyAre sAcI ho guruvara / bhavabhramaNa bIdhelA teM to, kSamA saMghamAM yAcI ho gu0 pre0 // 27 // sahanazIlatA vAtsalya tAharu, brahmacarya vizuddha ho guruvara / ve varajo jagata ! jIvanamAM, laghutA vaLI adbhUta ho gu0 pre0 // 28 // [5] (rAga - dilaraMjana jinarAjajI, sumatinAtha jagasvAmI salUNA...) premasUri gururAjajI ! nirmala ANAdhArI salUNA; parahitaciMtA ne vaLI, glAnasevA tuja pyArI salUNA - premasUri0 1 nispRha ! thAro joTo na dITho, AkiMcanya tuja mhoTuM salUNA; laghu lekhinI paNa navi rAkhI, na kahuM huM kAMI khoTuM salUNA... pre0 2 vidyA bhaNIo para pustakathI, 'mAruM' karI navi rAkhyaM salUNA; jJAnabhaMDAra - upadhi- ziSyonI, vAta have huM zuM bhAkhuM ? salUNA... pre0 3 -- 82 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratibodhI tuM guNI jano paNa, ziSya bIjAnA karato salUNA; aho ! aho ! nispRhatA tArI, ama jIvanane varajo salUNA... pre0 4 paraguNanuM anumodana karato, sarasava- meru nyAye salUNA; nijaguNa zravaNe rar3ato jANyo meM, hote guNa samudAye salUNA... pre0 5 ame badhA sahu nirguNazekhara, tehamAM paNa guNa jo to salUNA; niMdA nija AtamanI karatAM, thayo tuM sUrivara mhoTo salUNAM... pre0 6 ANa vahaMto zrI jinavaranI, jinavayaNe jaga pekhe salUNA; vayaNavirodhI yuktisabhara paNa, vAta na manamAM lekhe salUNA...pre0 7 mana-vaca-kAyAvRtti tAharI, hatI vayaNAnusArI salUNA; vayaNAM tuja hiradAmAM vAsyAM, kyAM rahe nijamati - nArI salUNA... pre0 8 parahitaciMtA sadAya tuM karato, parane nijasama gaNato salUNA; ." zAsana pAmI jinavara keruM, tare sau" mukha ima bhaNato salUNA... pre0 9 nahi mukha bhaNato hAtha pakaDato, saMyamasukhar3I deto salUNA; yama-niyamane bahu zikhavato, jANe mhoTo mheto salUNA... pre0 10 saMyamarata kIdhA bahu ziSyo, saMyamodyAne mALI salUNA; bahu phUla vikasyAM tuja ArAme, jasa surabhi jaga sArI salUNA... pre0 11 jJAnAbhyAsa karAvI keIne, kIdhA mahA vidvAna salUNA; keI tapasvI ne keI tyAgI, jaga pasaryo jasa vAna salUNA... pre0 12 'glAnanI sevA che muja sevA' je zrI jinavare bhAkhyaM salUNA; te avadhArI hRdayakamaLa teM, glAnasevAmRta cAkhyuM salUNA pre0 13 svagaNa paragaNa bheda visArI, kIdhI sevA teM sahunI salUNA; * glAnacitta AzvAsana ApI, kIdhI samAdhi bahunI salUNA... pre0 14 83 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kArya hajAra mUkIne karajo glAnasevA, navi cUkajo" salUNA; ema zikhavIyuM ziSya sakaLane, samAdhi sukhaDAM varajo salUNA...pre0 15 vRddhamuni-sevAne kAraNa, sAdhu sabaLa teM rokyA salUNA; . niryAmaNA karAvI suMdara, sadgati-sodhe mUkyA salUNA...pre0 16 kALavAyu vikarALa vikArI, munijIvane navi vyApe salUNA; eha hetu nija hRdaye sthApI, baMdhAraNa karI Ape salUNA pre0 17 baMdhAraNa-bakkhatarathI rakSyo, samudAyane sAro salUNA; -- viSayavikAra-jvaranigrahano, bIjo na dITho Aro salUNA pre0 18 "pUrva abhyAsa vaze jIva seve, doSasthAna moTerAM salUNA; baLate citta AloyaNa karIne, karma kare chATerAM" salUNA...pre0 19 deI hitazikSA, AloyaNathI doSa-viSa okAvyAM salUNA; bhava-AloyaNa karI keInAM, jIvana zuddhine pAmyAM salUNA...pre0 20 caraNa grahI gururAja tumhArAM, huM paNa mAguM teha salUNA; jagatane rAkho bAhya grahIne, tuma viNa nahi jasa keha salUNA...pre0 21 [6] . (rAga-vAmAnaMdana ho prANa thakI cho pyArA, nAhi kIje ho nayana...) gurujI ! pyArA ho ! premasUrIsara ! vIrA ! samaya na visaro ho ! dharmadhuraMdhara ! dhIrA ! AcAryAdiyogya moTakA, dekhI guNagaNa bharIyA; prabhAvanA pravacananI karavA, gurue padadhara karIyA gurujI...pyA0 1 ogaNIseM ne choMtera varSe, DabhoI nagara mojhAra; bhagavatIyoga vahAvI tujane, Ape gaNipada sAra...gu0 pyA0 2 84 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ogaNIseM ekyAzI varSe, rAjanagara zubhasthAna; sarvazruta-anujJArUpe, pada paMnyAsa pradAna...gu0...pyA0 3 ogaNIseM satyAzI varSe, kAratakavadanI trIje; upAdhyAyapada mohamayImAM, guru haste pAmIje...gu0...pyA0 4 prabaLa murata jANIne gurujIe, tujane ajANa rAkhI; pATaNathI bolAvI padanI, vAta hatI te dAkhI...gu0...pyA0 5 nispRha tuM bahu karagarIyopaNa, gurujI tuja pIchAne, padavI yogya jANIne tAharUM, rudana dharyu nahi kAne...gu0...pyA0 6 ogaNIseM ekAj varSe, rAdhanapura zubha sthAne, caitra sudI caudazanA dIg, pada tInuM guru dAna...gu0...pyA0 7 thayA sUrIzvara guNarayaNAgara, guru tuma svarga sidhAve, gacchapAlana nija zira para AvyuM, vahI rahyA sama bhAve...gu0...pyA0 8. ziSya-praziSyAdika tuja vAdhyA, traNaso aMka vaTAvyo; nirmaLa zAsanazobhA-dhvajane, gagane teM laharAvyo...gu0...pyA0 9 kSIra-nIra jima sAdhu rahe tuja, ekamekamAM maLIyA; . kleza kaMkAza kadIya na dITho, haiDAM sahunAM haLIyAM...gu0 pyA0 // 10 // zarIrazithilatA Avye tujane, AropI nija skaMdhe; seMkaDo gAu leIna cAlaMtA, ziSyAdika AnaMde...gu0 pyA0 // 11 // e atizaya gurujI ! tuja mhoTo, duje na ehavo dITho; gaccha taNA guNagAna kare tuja, sau mana lAgyo mITho...gu0 pyA0 // 12 // vAtsalyAdikanAM phaLa e to, bhAvadayAnAM jANuM; puNyariddhi apUrava thArI, huM te koNa ? vakhANuM...gu0 pyA0 // 13 // 85 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antarIkSa-tIrthanI rakSAe, melyA sUrivara mhoTA; devadravya rakSAne kAje, prayatna nahi tuja choTA...gu0 pyA0 // 14 // bALadIkSA-pratibaMdha taNI jaba, AvI ApadA mUMDI / pratikAra prabaLa karI kIdhI, zAsana rakSA rUDI...gu0 pyA0 // 15 // jaba jaba zAsana Apada AvI, tana mana nija lagAvI / / rAjadvArI puruSa pramukhane, prabhAva nija darazAvI...gu0 pyA0 // 16 // upadezAdika deI apAvI, cauviha saMgha jagAvyo / tapa japanA AdhyAtmika baLano, pratikAra ajamAvyo...gu0 pyA0 // 17 // aho ! aho ! tuja zAsanaprIti, kadIya nahi visarAye / ama hRdaye paNa eha Avajo, gurudevAdi prabhAve...gu0 pyA0 // 18 // prabhAvanA pravacananI kIdhI, varNavI te kema jAya / saMgha tIrathayAtrAnA mhoTA, upadhAnAdika thAya...gu0 pyA0 // 19 // jinabiMbonI prANa-pratiSThA, kIdhI teM sukhadAya / tasa mahotsava dekhIne janatA, zAsana 'dhana dhana' gAya...gu0 pyA0 // 20 // jirAulA varakANA tIratha, rANakapuranA dIThA / mhoTA siddhagirinA saMgho, bhavi mana lAgyA mIThA...gu0 pyA0 // 21 // charI' pAlaMtA yAtrA karatA, yAtrika jana bahu bhAve / / karmarAzino hrAsa karIne, avicala sukhaDAM pAve...gu0 pyA0 // 22 // marudhara zrI caDavAla gAmano, saMgha vizALa prasiddha / be hajAra yAtrue jehamAM, lAbha anero lIdha...gu0 pyA0 // 23 // sUrivara munivara sAdhu sAdhavI, zrAddha zrAvIkA Aya / / draviNa lAkha traNeka kIdhuM vyaya, bIjuM kaDaM navi jAya gu0 pyA0 // 24 // 86 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgasthita jina caitya vAMdIyAM, saMghabhakti bahu kIdhI / zrI guru mukhathI amRtamIThI, jinavANI tihAM pIdhI... gu0 pyA0 // 25 // siladara punAmAM tuja caraNe, thayAM mahA upadhAna / paMcazatAdhika tapasvI jehamAM, karatA dharmavidhAna gu0 pyA0 // 26 // aMdherI ne dAdaranagare, zivagaMja zubhagAme 1 puNyabhUmi piMDavADA pramukhe, guru! tuja puNya prakAme... gu0 pyA0 // 27 // tasa ArAdhana karatA guNijana jinavANI nitya suNatA / tu mukhapadmathI pAmI preraNA, vairAgye mana bharatA... gurujI pyA0 // 28 // saMyama mArga caDyA keI bhaviyA keI dezavirati sArA / samakita dRDhatA valI keI pAmyA, jina vayaNa anusArA... gu0 pyA0 // 29 // prANapratiSThArUpa tuja haste, thaI aMjanazalAkA / uMce aMbara jaIne pharakI, prabhAvanAnI patAkA ... gurujI pyA0 // 30 // kolhApura dhanya dhanya thayuM kaMI, devalokazuM zobhyuM / piMDavAr3A bahu dhanya banyuM jaga, janamana tihAM jaI thobhyaM... gu0pyA0 // 31 // indrapurI zuM martyalokanAM, sukhaDAM jovA AvI ? tejabhaya ke vIradevanAM, mukhaDAM jovA dhAvI ?... gurujI pyA0 // 32 // jaya jayakAra thayA caudizie guru ! tuja puNyapasAye / gAma nagara dUra dUranAM umaTyAM, gurujI ! tuja nizrAye... gu0pyA0 // 33 // nepANIne mohamayImAM, lAlabAga zubha sthAne I rAjanagara haThIbhAI vADIo, tima bIje paNa sthAne... gurujI pyA0 // 34 // aMjana jinamUrtine AjyAM, pratiSThAo paNa kadhI / bhavyabhAva hRdaye vikasAvI, svarUpasudhA tava pIdhI... gurujI pyA0 // 35 // , 87 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntAkrujhamAM kIdhI pratiSThA, zrI khApolI gAme / pratApanagara ne pAlItANA, ityAdika zubhadhAme...gurujI pyA0 // 36 // bhautikavAdanA mUDha mArathI, rakSavA bhAvI saMgha / / AdhyAtmika-zikSAyatano je, yojyAM zrAvaka saMgha...gurujI pyA0 // 37 // mokalIyA tIhAM ziSya-praziSyo, teM gItAratha jANa / bhAva dayA nija hRdaya dharIne, pAI jinanI vANa...gurujI pyA0 // 38 // bAla-yuvAna jano bUjhavIyA, kIdhA zAsana rAgI, / tattvAmRta-vairAgya pAnathI, thayA keI to tyAgI...gurujI pyA0 // 39 // bhavya tuja itihAsa gurujI ! prabhAvaka sUrigaNamAM / prabhAvanA-svastika teM pUryA, jinazAsana-prAMgaNamAM...gurujI pyA0 // 40 // he ! guNasAgara ! bhavikajadinakara ! zuddhacaraNanA dhArI ! kRpA karI tume karuNA sAgara ! lejo jagata ugArI...gurujI pyA0 // 41 // [7] (rAga-dhana dhana te dina kyAre Avaze, japazuM jinavara nAma...) aDasaTha varSa saMyama zuddha pAlyuM varasa paMcAzI Aya / tetrIsa varSa sUripada nirmala, pramattapaNuM nahi prAya // 1 // carama comAsuM sthaMbhana puramAM, beMtAlIza muni sAthe / gacchAdhipa sUrivara zrI ApanI, ANA dharatA mAthe // 2 // pUrNa thayuM comAsuM lagabhaga, bhavya ArAdhana sAthe / saMvata be hajAra covIzanA, nUtana varSa prabhAte // 3 // zrIguru-mukhathI suNI zrI saMghe, maMgala jinavara vANI / guru-pUjana karI nija nija haste, kIdhI divya kamANI // 4 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika sudanI cotha-paMcamI, pUrva karamanA udaye / deha pIDA upaDI bahu bhAre, dinatA nahi tuja hRdaye // 5 // svAsthya-asvAsthye mAtha vItAvyA, cAra cAra samatAthI / ziSya-praziSyAdika sahu AvyA, tuja caraNe lAMbethI // 6 // svAsthya kaIMka tuja ThIka dekhAtAM, vihAra karI keI jAve / zravaNa-svAdhyAya-saMzodhana karI tuM, mAsa traNeka vahAve // 7 // kAla karAlane koNa pIchAne, roga vaLI kaI vAdhyo / zvAsa thayo bahu zabhe nahi jhaTa, zuddha upacAre sAdhyo // 8 // zvAsa zamyo paNa svAsthya na dIse, deha - zithilatA AvI / suNI bhAvIne dRDha teM karelI, bheda-bhAvanA bhAvI // 9 // samAdhivicAra zrI paMcasUtra ne upamiti pramukhanAM mAMDyAM / zravaNa avirata oka cittathI, karma kaThIna bahu khAMDyAM // 10 // cidAnaMda chatrIzI vinati ne stavana sajjhAyane dhyAve / 'deha anero Atma anero' bhAva zuddha mana bhAve // 11 // nita nita nija Atamane niMde, 'aho ! ArAdhI na ANA doSa - viSa sevuM chaM niza dina, kima thAze uddharaNA' // 12 // citta-svAsthya tuja ujjvala dIse, jhaMkhe satata samAdhi / Atama-ArAdhanano arthI, bhUlI gayo tuM vyAdhi // 13 // vaizAkhavada agiAraza AvI, svAsthya sarasa tuja dIDhuM / tuja mukhamudrAne nirakhaMtAM, thayuM ama manaDuM mIThaM ||14|| divasa gayo te sukha samAdhe, AvI rAtaDI kALI / Avazyaka upayoga karyA pachI teM, vedanA aMdara bhALI // 15 // 89 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgrat ! teM jo jANI lIdhuM zuM, muja aMtima kALa ? mana samajIne bAhyataNI teM, kIdhI jarA nahi bhALa // 16 // arihaMtAdika zaraNa svIkAryA, namaskAra citta dhAra / / kSamApanA kIdhI sarvethI, vIra ! vIra ! udgAra // 17|| saMgha-sAdhu-sahu duHkhita hRdaye, sevI rahyA niradhAra / chame karaNa AtamamAM karIyAM, tima tuja aka vicAra // 18 // cittasvAsthya tuja ajaba aneruM, deha pIDA bahu toya / gacchAdikanI cintA tyAgI, AtamamAM lIna hoya // 19 // pUche ziSyo jaba 'he ! sAhebajI ! jAgRta hazo nizaMka' / . taba saMvadato vacana ceSTAthI, tuM jAgrata gatapaMka // 20 // arihaMtAdika zaraNa suNAve, ziSya-varga citta lAI / namaskAranI zreNI vahAve, tuja zravaNAMnI mAMhi // 21 // iSTa siddhi tuja hAtha caDaMtAM, deha mUkI tuM cAlyo / jANaMtAM ama nayaNe azruno, vega rahyo nahi jhAlyo // 22 // nAnA mhoTA gItAratha munio, azrudhAra vahAve / / nija guNamaMdira staMbha tuTe kaho ? duHkha kene navi thAve // 23 // koNa konAM azru lUMche tihAM, sau duHkha vega vahaMtA, / . duHkhabhAra nahi keI sahaMtA, muni-jagata vilapaMtA // 24 // [8] (rAga-prItalaDI baMdhANI re ajita jiNaMdazaM.....) aho ! aho ! guNasAgara ! gurujI ! kihAM gayA / 90 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNanidhi ! tume, ama nirguNa AdhAra jo...... aho 0 // 1 // sUrivara ! tuma viNa, jaga saghaLaM sunuM thayuM, tuma viNa prasaryo, caudizio aMdhakAra jo, jagavatsala ! ama cAritra - cakSu-tArakA sArthapati ama mokSanagaranI vATa jo...... aho0 // 2 // karmaripu yo dhaMtAM, ama senApati, sArathI: tume, saMyamarathanA prauDha jo, dIvAdAMDI, ama saMyama - nAvA taNI, tuM hija prANa ne, tuM hija ama hRdayeza jo......aho0 // 3 // kaho thayo zo avaguNa ? je bolo nahi, thayo haze paNa, Apa mahA udAra jo, mApha karI te, zravaNe dharo ama vAtaDI, kSamAnidhi ! tume, choDo nahi ama bAMhya jo...... aho0 // 4 // mAta viNA kaho ? bAla taNI kizI dazA, paDe AkhaDe aTavAye, nahi bhAna jo, svAmI ! tuma viNa, tima jaMgata Apada ghaNI, durgati khINe pAta ane vikhavAda jo ...... aho ! aho0 // 5 // viSayaviSa bhakhaMtA, kaho ? kuNa vAraze, pramAda kUpa paDatAM rAkhaze ama jo, svAdhyAyasudhA DhoLaMtAM ama mUrkhane, hAtha jhAlI kaho ? vAraNa karaze kuNa jo...... aho ! aho0 // 6 // preraNA - vamanI, - phala - ghasAro pAIne, 91 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ okAvaze kuNa, doSagaralanAM pAna jo, kaSAya-krUrakasAI -AMgaNa khelatAM, samatA-gharamAM, lAvI pUraze koNa jo......aho ! aho0 // 7 // karmasAhityanAM lekhana maMDAvyAM tume, pUrAM thayA viNa, kima cAlyA gururAja ! jo, preraNA detA, nita nita tasa lekhana taNI, thatAM kSati tume, zodhatA tasa jANa jo......aho ! aho0 // 8 // karaze kALajI, have kaho ? kuNa ahavI, saMzodhana paNa, karaze kuNa kRpALa ! jo, ratnatrayI tume, dIdhI amane moTakI, thayA vaLI tume, tasa kerA rakhavALa jo......aho ! aho0 // 9 // samiti gupti cUkaMtAM, tume bahu preriyA, AhArazuddhinAM, dIdhAM zikSAdAna jo, vibhUSA-vairaNa-paDakhe caDaMtA vAriyA, tume karAvyAM, Agama amRta-pAna jo......aho ! aho0 // 10 // tuma viNa gurujI ! manazuddhi karazuM kihAM, kihAM karazuM ame, sukhaduHkhaDAnI vAta jo, pokAra suNaze, kaho ? kuNa ama bAlaka taNo, jaga prasare prabhu ! nijadurmati-aMdhakAra jo......aho ! aho0 // 11 // AzA ama mana, oka hatI bahu moTakI, mastaka mUkI, tuja khoLe mahArAja ! jo, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhaka je, mahA munivara pUrve. thayA, oka citta thaI, samarI tasa avadAta jo......aho ! aho0 // 12 // pAtaka kIdhAM, AloI nidI karI, . khamAvI sau, zaraNa grahI zubha cAra jo, niryAmaNa pAmIne, tuja mukha-padmathI, mRtyu Avye, karazuM dehano tyAga jo......aho ! aho0 // 13 // kevaLa nAmathI 'prema' nahi tuM meM dITho, kintu 'bhAva,-premano' sAyara tuhi jo, prema-pIyUSa tuja, pAne jaga jIvana hase, prema abhAve, jagata raDe jyuM bALa jo......aho ! aho0 // 14 // hA ! hA ! kAla-karAle A zuM Adaryu, IrSyA ama sukha kerI thaI tasa citta jo, re ! re ! daiva aTAro zuM bhUlo paDyo , ke sayuM nahi, ama uttama saubhAgya jo......aho ! aho0 // 15 // karmakRtAnta, hA ! hA ! ama duHzmana thayo, uThAvyo teNe, akAle ama nAtha jo, mArga suje nahi, duHkhanA sAgara ulaTyA, nizcetanatA, prasarI che, ama citta jo......aho ! aho0 // 16 // svarga vasaMtAM, gurujI ! ama Atama taNI, rakSA dharI mana, karajo nitya sahAya jo, tuma sahAye, ratnatrayI-ArAdhanA, nirmala karatAM, thAya jagata uddhAra jo......aho ! aho0 // 17 // 25 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . [9] ityAdika vilapana bahu, karI tuja guNanA jANa, guNa-pakSapAte karI, kare nija karmanI hANa. 1 (duho) tuja virahAlaMbana grahI, bhavi kare dharma vidhAna, lezathI te aba varNavaM, suNajo thaI sAvadhAna. 2 (duho) (rAga-navo veza race tiNi veLA, vicare AdIzvara bheLA...) have avasara jANI tAma, tuma ziSya vaDerA rAma, pariSThApana vidhi jeha, kare deha taNI tuja teh...||1|| zrAvakasaMghane deha te dIdho, zoka-bhakti haiye tene lIdho, sthAne sthApI nizio kIdha, namaskArAdi dhUna vividh...||2|| gAma nagaramAM dUra sudUra, vAta prasaratAM ulaTyAM pUra, saMgha AvI paDyA tava pAya, raja caraNanI zire lgaay...||3|| have ucita jeha AcAra, kare saMgha sakala suvicAra, deha-aMtimakriyA karaMtA, mana bhakti-bhAve bhrNtaa...||4|| dharI tana mana ati ullAsa, dhanavyaya kare bahu rAza, dAnAdhika vividha karaMtA, 'jaya ! jaya naMdA' ama bhnnNtaa...||5|| thayo pravacana jaya jaya kAra, keI dharma pAmyA niradhAra; ema tana mana dhana zubha yoga, sAdhyo azubha karama viyog...||6|| tuja guNAnumodana kAja, gAma-nagaranA jaina samAja; jina-bhakti-mahotsava moTA, karatA jasa na dIse jottaa...||7|| 94 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama keI karaMtA, tuja bhakti citta dharatA; gurumaMdira keI karAve, tuja mUrati tihAM pdhraave...||8|| bahu bhavya jIvo tihAM Ave, tuja darzana dhyAna lagAve; nAmamantra jape guru ! tuja, yAce guNagaNa dejo muj...||9|| ima viraNe paNa je thAve, tuma adbhuta mAhAtmya jaNAve, ema gAI jagata guNagAna, pAme sukha sadAya amaan...||10|| (kalaza) sevI gurupada varSa SoDaza, 'kRpAbhara tasa pAIne, karmasAhitya nUtana hetu, piMDavADA ThAIne; doyasahasapacavIsa vikramAbde, "rAdhamAse nirmalo, kRSNa ekAdazIe gAyo, premasUri guru jaga bhalo // 1 // tasa ziSya bhAnuvijaya gurupada,-paGkaje je madhukaro, paMnyAsa pravaro nipuNa nyAye, ziSya tasa guNa-Akaro; paMnyAsa padmavijaya svargata, sAdhuzikSaNa-kuzalo, tasa ziSya gurupadapadma-alisama, jagaccandra munipadadharo // 2 // . malA, // samApta // 1 soLavarSa 2 paramakRpA / 3 vikramasaMvat / 4 vaizAkhamAsa / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru guNa saurabha cotrIzI (abhinaMdana svAmi hamArA. athavA copAI.) bhaviyA ! manasarameM tume dhAro; guru pavavijaya aNagAro, pagho paNa te bhAnu vikAsI; bhAnu che premano pyAsI...1 prema che te to guNa gaNa caMgo; aMge aMge jina ANA raMgo, mohataNo kADhyo jeNe kaMdo; brahmateja dIpe jema caMdo...2 caMdra samI jenI nirmala karati; pAvana darzana Ape virati, jJAna-dhyAnane jinaguNa gAna; glAna munipara dRSTi pradhAna...3 tasa paricaryA kadI na upekSe; dise aharniza tahi samakSe, ziSya-samUha sohe suvizALa; mahApathano mahA rakhavALa...4 evA bahuvidha guNano dariyo; upazama amRtarasa bhariyo, guru premasUrIzvara rAyo; bhAnuvijaya ziSya savAyo...5 jana pratibodhana zakti varyo che; kriyA-jJAne pramAda haryo che, AtmaprakAze sabhara bharyo che; ziSyagaNane mudita karyo che...6 dinakara dinabhara upakAre; nizi Ave na kAraja sAre, sohe sUrya-zazithI savAyo, nizadina para-upakAre dhAyo...7 bhavya, nirIha ja mukhaDuM dise; bhavijananA manakaja vikase, navayuvaka mana bahu bhAve; padapA sevana nita Ave...8 tasa aMtevAsI guNanI mUrti; gAIza harakhe vizvavibhUti, . bhAnu saha saMyamarasiyA; guru prema kane jaI vasiyA...9 saMyama guNa bahu vikasAyA; nAma padmavijaya dharAyA, gurugaNamAM mUlya aMkAyA; to paNa nahi abhimAnanI chAyA...10 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... gurusevana mahAmaMtra pAyo; savi siddhino mAnyo upAyo, guruvacana kadI na uthApe; munigaNane Adarza Ape . 11 sevaka birUda te sAcuM dharatA; dravya-bhAvathI sevA karatA, sAdhu-saMghanA jIvana dhorI; dIdhI gurue hAthamAM dorI..12 guru mahimA aharniza gAve; gaccha ciMtA kare zubhabhAve, gacchapatinI icchA pUre; sAcI bhakti hatI tasa re...13 vastrapAtrane pustaka, pATI; ThavaNI, kavalI, navakAravALI, savi sAmagrIne pUranArA; gaNivara sahu gaNane pyArA...14 sUtra, artha svAdhyAya karAve; nyAya-vyAkaraNa sugama bhaNAve, bAla-vRddhane te bahu phAve; nitya padma guru guNa gAve...15 sAraNa-vAraNane paDicoyaNa; karatA doSataNuM saMzodhana, paMcasamiti trigupti paLAve; Atama pariNati zuddha banAve.16 jinabhakti taNA ati rasiyA; manamaMdira jinavara vasiyA, ekatAna thaI guNa gAve, bhavijananAM dila DolAve .17 karatAM karma kaThina cakacUrA; nizadina zubhadhyAne zUrA, AtamavIrya anupama dhAre; jenuM zaraNuM saMsArathI tAre...18 upadhAna-mahotsava maMDAvyA; vaLI saMghomAM saMpa karAvyA, dIkSAdAna karI jana tAryA; zikSA ApIne bhava nistAryA...19 pravacana jAheramAM dIdhAM; keI jIvonA uddhAra ja kIdhA, mahAgraMtho taNA karyA dohana, dhanyajIvana tAraNa taraNa...20 punAnagare gaNipradAna dAna; pachI soraTha deza prayANa, surendranagaramAM pada paMnyAsa, nava gaNivara sAthe ullAsa...21 97 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zazI-ravithI padho vikase; acarija e padma sakAze, jagacaMdra-mitra-ratna tejasvI; padma guNa saurabhathI yazasvI...22 sahavartInI sevA karajo; bhAva maitrI paraspara dharajo, Atma pragatinA paMthe vicarajo; dIdhI zIkha A bhavathI tarajo...23 guNaparyAye spardhA mAMDI; vadhyA guNa, paryAya pachADI, paryAya sattara-saMkhya thayA jyAM; guNa gaNanAtIta thayA tyAM...24 kensara roga thayo ema jANyuM; pUrva karma nikAcita mAnyuM, te bhogavavAno samaya anero; Avyo jANIne bhAva bhalero...25 kIdhI surendranagaranA saMghe; gurubhakti ati ucharaMge, pIMDavADA-zivagaMja saMgha bhAve; roga haravA upAya karAve...26 dasa varasa lagI roganI pIDA; navi mUke saMyama kriDA, kadI dInatA na mukhapara lAge; cAra zaraNa bhavo bhava mAge... 27 mahArogane samatA ane rI; kalikAle acarija kArI, mahAmaMtranI dhUna jagAve; "arihaMta' suNI sukha pAve...28 aMtima avasara Avyo jANI; sArA jaganA khamAvyA prANI, guru-gaNazuM kSamApanA karatA; paMcamahAvrata pharI uccaratA...29 zrAvaNavadI agIyArasa AvI; du:khanA vAdaLIyA lAvI, devagurune dilamAM dhAryA; mUkI dehane svarga padhAryA..30 zibikA karI paMca zikharanI; umaTI janatA aneka nagaranI, thAya uchAmaNI vividha prakAre; bhakto jaya jaya naMdA pokAre,...31 guru viraha te kema khamAya; upakAra kadI na bhUlAya, dIdhI zikha navi visarAya; haiye viraha vyathA ubharAya...32 S Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratabharamAM zoka phelAya; bhalI zraddhAMjalI apAya, Thera Thera utsavo ujavAya; jinabhaktinA maMgaLa gavAya...33 uttama kula saravaramAMhI; khIlyuM pA ati AnaMdadAyI, jinavara caraNe e caDhatuM, jagacaMdra mahodaya varatuM,...34 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jI . . liyamaloka 1 . kAno tad/ tamAnusUri janma zatAbdI. - bhuvanabhAnusa, 2017 2060 5. padmavijayajI svargArohaNa ardhazatAbdI prinTIMga:naca jinendra sahamaddAvAdramau:9825024204