Book Title: Dhammapadam
Author(s): Jagdish Kashyap
Publisher: Uttam Bhikkhu
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034492/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 16B (03 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 22 dhammapadaM 39y rAhulasaGkicAnena AnandakosammAnena jagadIsakassapena ca sampAdito uttamabhikkhunA pakAsito 2481 buddhavacchare (1937 A.C.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAnivedanam pAlivAGamayasya nAgarAkSare mudraNaM atyapekSitamiti nAviditacaraM bhAratIyetihAsavividiSUNAm / saMskRtapAlibhASayoratisAmIpyAdapi yat parassahasebhyaH jijJAsubhyaH saMskRtajJebhyaH pAligrantharAzyavagAhanaM duSkaramiva pratibhAti tat lipibhedAdeva / etadarthamayamasmAkamabhinavaH prayAsaH / atra nUtanA api pAThabhedAH nidheyA ityAsIdasmAkaM manISA paraM kAlAtyayabhItyA'tra prathamabhAge dhammapadAdanyatra na tat kRtamabhUt / adhoTippaNISu sannivezitAH paatthbhedaaH| prAya: Pali Text Society mudritebhyo granthebhya uddhRtAH / / arthasAhAyyaM vinA asmatsamIhitaM hRdi nigUhitameva syAt / tatra bhadantena uttamasthavireNa sAhAyyaM pradAya mahadupakRtamiti nivedayaMti-- kAttikazuklaikAdazyAM 2480 buddhAbde rAhulaH sAMkRtyAyanaH AnandaH kausalyAyanaH jagadIzaH kAzyapazca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagga-sUcI piTuko piTThako 1-yamakavaggo 2-appamAdavaggo 3--cittavaggo 4---pupphavaggo 5-bAlavaggo 6--paNDitavaggo 7--arahantavaggo 8-sahassavaggo 9--pApavaggo 10-daNDavaggo 11--jarAvaggo 12-attavaggo 13--lokavaggo 14--buddhavaggo 15--sukhavaggo 16--piyavaggo 17--kodhavaggo 18--malavaggo 19-dhammaTThavaggo 20--maggavaggo 21--pakiNNakavaggo 22-nirayavaggo 23--nAgavaggo 24--taNhAvaggo 25--bhikkhuvaggo 26-brAhmaNavaggo gAthAsUcI B-Burmese. S=Sinhalese. F=Fsb. P=Pali Text Society Si=Siamese. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tassa bhagavato arahato sammAsambuddhassa dhammapadaM 1-yamakavaggo 1--manopubbaGagamA dhammA manoseTThA mnomyaa| manasA ce paduThena bhAsati' vA karoti vA / tato 'naM dukkhamanveti cakkaM 'va vahato padaM // 1 // 2--mano pubbaGagamA dhammA manoseTThA manomayA / manasA ce pasannena bhAsati vA karoti vaa| tato'naM sukhamanveti chAyA 'va anapAyinI // 2 // 3--akkocchi meM abadhi maM ajini maM ahAsi me / ye ca taM upanayhanti veraM tesaM na sammati // 3 // 4--akkocchi meM abadhi meM ajini maM ahAsi me / ye taM na" upanayhanti veraM tesUpasammati // 4 // 5--na hi verena verAni sammantIdha' kudAcanaM / averena ca sammanti esa dhammo sanantano // 5 // 6--pare ca na vijAnanti mayamettha yamAmase / ye ca tattha vijAnanti tato sammanti medhagA // 6 // 7--subhAnupassiM viharantaM indriyesu asaMvutaM / bhojanamhi' amattanaM kusItaM hInavIriyaM / taM ve pasahati mAro vAto rukkhaM 'va dubbalaM // 7 // * F. bhaastii| 2P. ye| 3 F. upanayihanti, B. S. Si. P. gapanayyanti / " B. nUpanagRhanti, S. nopanayhanti / B. tesaM upasammati / F. B. sammantaM idh| B. cAmatta / B. F. pshtii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ] dhammapadaM 8-asubhAnupassiM viharantaM indriyesu susaMvutaM / bhojanamhi ca mattacaM saddhaM AravIriyaM / taM ve nappasahati mAro vAto selaM 'va pabbataM // 8 // 9-anikkasAvo kAsAvaM yo vatthaM paridahessati / __ apeto damasaccena na so kAsAvamarahati // 9 // 10-yo ca vantakasAvassa sIlesu susmaahito| upeto damasaccena sa ve kAsAvamarahati // 10 // 11- asAre sAramatino sAre caasaardssino| te sAraM nAdhigacchanti micchAsaGakappagocarA // 11 // 12--sAraJca ca sArato attvA asAraJca asaarto| te sAraM adhigacchanti sammAsaGakappagocarA // 12 / / 13-yathAgAraM ducchannaM vuTThi samativijjhati / evaM abhAvitaM cittaM rAgo samativijjhati // 13 // 14-yathAgAraM succhannaM vuTThi na samativijjhati / evaM subhAvitaM cittaM rAgo na samativijjhati // 14 // 15-udha socati pecca socati pApakArI ubhayattha socati / so mocati so vihamati disvA kammakiliTThamattano // 15 // 16-idha modati pecca modati katapujho ubhayattha modati / so modati so pamodati disvA kammavisuddhimattano // 16 // 17-dha tappati pecca tappati, pApakArI ubhayattha tappati / pApaM me katanti tappati, bhIyo' tappati duggatiGagato // 17 // 18-idha nandati pecca nandati, katapuJo ubhayattha nandati / puJja me katanti nandati, bhI yo nandati suggtinggto||18|| 19-vahumpi ce sahitaM bhAsamAdo, na takkaro hoti naro pmtto| gopo'va gAvo gaNayaM paresaM, na bhAgavA sAmaJjassa hoti // 19 // B. paridahissati / .P. F. B. yathA agaarN| B. F. bhiyyo| 2F. kAsAvamarhati / " B. kammavisuddha / P. shitN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamakavaggo [ 3 20-appampi ce sahitaM' bhAsamAno, dhammassa hoti anudhammacArI / rAgaJca dosaJca pahAya mohaM, sammappajAno suvimuttcitto| anupAdiyAno idha vA huraM vA, sa bhAgavA sAmaJjassa hoti // 20 // yamakavaggo nidvito // 1 // 1P. shitN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - appamAdavaggo 21 - appamAdo amata-padaM pamAdo maccuno padaM / appamattA na mIyanti ye pamattA yathA matA // 1 // 22 - etaM visesato attvA appamAdamhi paNDitA / appamAde pamodanti ariyAnaM ' gocare ratA || 2 || 23 - te jhAyino sAtatikA niccaM daLha-parakkamA / phusanti dhIrA nibbANaM yogakvemaM anuttaraM // 3 // 24--uTThAnavato satimato sucikammassa nisammakAriNo / saJjatassa ca dhammajIvino appamattassa yaso'bhivaDDhati // 4 // 25 - uTThAnena 'ppamAdena saJJamena damena ca / dIpaM kayirAtha medhAvI yaM ogho nAbhikIrati // 5 // 26 - pamAdamanuyuJjanti bAlA dummedhino janA / appamAdaJca meghAvI dhanaM seTTha 'va rakkhati // 6 // 27 - mA pamAdamanuyuJjaya mA kAmaratisanthavaM / appamatto hi jhAyanto pappoti vipulaM sukhaM // 7 // 28 - pamAdaM appamAdena yadA nudati paNDito / paJJApAsAdamAruyha asoko sokini pajaM / pabbataTTho 'va bhUmmaTThe dhIro bAle avekkhati // 8 // 29 - appamatto pamattesu suttesu bahujAgaro / abalassaM 'va sIghasso hittvA yAti sumeghaso ||9|| ' F. aryAnaM / 4 P. vA / 4 ] * B . F. satImato / F. kaygrAtha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat B. saJyamena / www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ appamAdavaggo 30--appamAdena maghavA devAnaM sedruta gto| appamAdaM pasaMsanti pamAdo garahito sadA // 10 // 31-appamAdarato bhikkhu pamAde bhayadassi vaa| saJojanaM aNu thalaM DahaM aggIva gacchati // 11 // 32--appamAdarato bhikkhu pamAde bhayadassi vA / abhabbo parihANAya nibbANasseva santike / / 12 / / appamAdavaggo nidvito // 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-cittavaggo 33-phandanaM capalaM cittaM dUrakkhaM dunnivArayaM / uju karoti medhAvI usukAro'va tejanaM // 1 // 34-vArijova thale khitto okamokata unbhto| pariphandati'daM cittaM mAradheyyaM pahAtave // 2 // 35-duniggahassa lahuno yattha kaamnipaatino| cittassa damatho sAdhu cittaM dantaM sukhAvahaM // 3 // 36--sududdasaM sunipuNaM yattha kAmanipAtinaM / cittaM rakkhetha medhAvI, cittaM guttaM sukhAvahaM // 4 // 37-dUraGagamaM ekacaraM asarIraM guhAsayaM / ye cittaM sajhamessanti' mokkhanti mArabandhanA // 5 // 38-anavaTThitacittassa saddhammaM avijaanto| pariplavapasAdassa paJjA na paripUrati // 6 // 39-anavassutacittassa ananvAhatacetaso / puJapApapahINassa natthi jAgarato bhayaM // 7 // 40-kumbhUpamaM kAyamimaM vidittvA nagarUpamaM cittamidaM ThapetvA / yodhetha mAraM paJcAyudhena jitaM ca rakkhe anivesano siyA // 8 // 41-aciraM vata'yaM kAyo paThaviM adhisessati / chuddho apetavijJANo niratthaM 'va kaliGagaraM // 9 // 42--diso disaM yantaM kayirA verI vA pana verinaM / micchApaNihitaM cittaM pApiyo'naM tato kare // 10 // 43-na taM mAtA pitA kayirA ajhe vApi ca jaatkaa| sammApaNihitaM cittaM seyyaso'naM tato kare // 11 // cittavaggo nihito // 3 // 'B. sdhymessnti| 2F. yojeth| F.kyaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-pupphavaggo 44--ko ima' paThavi vijessati yamalokaJca imaM sadevakaM / ko dhammapadaM sudesitaM kusalo pupphamivappacessati // 1 // 45-sekho paThavi vijessati' yamalokaJca imaM sadevakaM / sekho dhammapadaM sudesitaM kusalo pupphamivappacessati // 2 // 46-pheNUpamaM kAyamimaM vidittvA marIcidhamma abhisambudhAno; chettvAna mArasya papupphakAni' adassanaM maccurAjassa gacche // 3 // 47-pupphAni heva' pacinantaM vyAsattamanasaM naraM / suttaM gAmaM mahogho'va maccu AdAya gacchati // 4 // 48-pupphAni heva pacinantaM vyAsattamanasaM naraM / atittaM yeva kAmesu antako kurute vasaM // 5 // 49--yathApi bhamaro puppha vaNNagandhaM aheThayaM / paleti' rasamAdAya evaM gAme munI care // 6 // 50-na paresaM vilomAni na paresaM katAkataM / attano'va avekkheyya katAni akatAni ca // 7 // 51-yathApi ruciraM puppha vaNNavantaM agandhakaM / evaM subhAsitA vAcA aphalA hoti akubbato // 8 // 52-yathApi ruciraM puppha vaNNavantaM sagandhakaM / evaM subhAsitA vAcA saphalA hoti kubbato // 9 // P. iva pacessati / 1B. ko mN| " B. sapupphakAni / 6 B. vyaasttmaansN| < B. sugandhakaM / 2B. vicessati / 5 F. pupphAna' ev| Si. pleti| P. skubbto| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ] dhammapadaM 53 ---yathApi puppharAsimhA kayirA' mAlAguNe bahU / evaM jAtena maccena kattabbaM kusalaM bahuM // 10 // 54 - na pupphagandho paTivAtameti na candanaM tagaraM mallikA sataJca gandho paTivAtameti sabbA disA sappuriso pavAti // / 11 // vA / 55 - candanaM tagaraM vApi uppalaM atha vassikI / etesaM gandhajAtAnaM sIlagandho anuttaro // 12 // 56--appaMmatto ayaM gandho yA'yaM tagaracandanI5 / yo ca sIlavataM gandho vAti devesu uttamo // 13 // 57 --tesaM sampannasIlAnaM appamAdavihArinaM / sammadaJJAvimuttAnaM mAro maggaM na vindati // 14 // 58--yathA saMkAraghAnasmi ujjhitasmi mahApathe / padumaM tattha jAyetha sucigandhaM manoramaM // 15 // 59 - evaM saMkArabhUtesu anghabhUte puthujjane / atirocati paJJAya sammAsambuddhasAvako // 16 // pupphavaggo niTTito // 4 // B. kariyA, F. kayUA / B. sabbadisA / B. tagaracandanaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * F. tagaramallikA / 4 B. pavAyati / * B. anghIbhUte / www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bAlavaggo -dIghA jAgarato rati dIghaM santassa yojanaM / dIgho bAlAnaM saMsAro saddhammaM avijAnataM // 1 // 61--caraJce nAdhigaccheyya seyyaM sadisamattano / ekacariyaM davhaM kayirA natthi bAle sahAyatA || 2 || 62 - puttA matthi dhanamma' tthi iti bAlo vihaJjati / attA hi attano natthi kuto puttA kuto dhanaM // 3 // 63 - yo bAlo maJJati bAlyaM paNDito cApi tena so / bAlo ca paNDitamAnI, sa ve bAlo'ti vuccati // 4 // 64 - yAvajIvampi ce bAlo paNDitaM payirupAsati / na so dhammaM vijAnAti dabbI sUparasaM yathA // 5 // 65 -- muhuttamapi ce viJJa paNDitaM payirupAsati / khippaM dhammaM vijAnAti jihvA sUparasaM yathA // 6 // 66-- caranti bAlA dummedhA amitteneva attanA / karonto' pApakaM kammaM yaM hoti kaTukapphalaM // 7 // 67--na taM kammaM kataM sAdhu yaM katvA anutapati / yassa assumukho rodaM vipAkaM paTisevati // 8 // 68--taJca kammaM kataM sAdhu yaM katvA yassa patIto sumano vipAkaM 011 B. ekaccariyaM; F. ekacaryaM / 3 F. balyaM / P. ca / * P. karontA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat nAnutappati / paTisevati // 9 // 3 B. attA' pi / 4 * P. vApi / E F. payrUpAsati / 6 B. kaTukaM phalaM / [ 9 www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ] dhammapadaM bAlo yAva pApaM na paccati / 69 - maghU' va ' maJJati yadA ca paccatI pApaM atha dukkhaM nigacchati // 10 // 70--mAse mAse kusaggena bAlo bhuJjetha 3 bhojanaM / na so saMkhatadhammAnaM kalaM agghati solasiM // 11 // 71 - na hi pApaM kataM kammaM sajju khIraM 'va muccati / DahantaM5 bAlamanveti bhasmacchanno 'va pAvako // 12 // 72 - yAvadeva anatthAya JattaM bAlasya jAyati / hanti bAlasya sukkaMsaM muddhamassa vipAtayaM // 13 // 73--asataMdeg bhAvanamiccheyya purekkhAraJca bhikkhusu / AvAsesu ca issariyaM pUjA parakulesu ca // 14 // 74--mameva katamaJJantu gihI pabbajitA ubho / mamevAtivasA assU kiccAkiccesu kismici / iti bAlasya saGakappo icchA mAno ca vaDDhati // 15 // 75 -aJJA hi lAbhUpanisA aJJA nibbAna - gAminI / evametaM abhijJAya bhikkhu buddhassa sAvako // nAbhinandeyya vivekamanubrUhaye // 16 // bAlavaggo niTTito // 5 // sakkAraM ' P. madhuvA; F. mAdhuvA / B. bhuJjeyya / P. dahantaM / * B. asantabhAvanaM; F. asataM bhAvaM iccheyya / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2 P. majjatI / B F. S. D. nAgghati / P. P. macchanno / SP. nibbANa / www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-paNDitavaggo 76-nidhInaM'va pavattAraM yaM passe vajja-dassinaM / niggayhavAdi medhAvi tAdisaM paNDitaM bhaje / tAdisaM bhajamAnassa seyyo hoti na pApiyo // 1 // 77--ovadeyyAnasAseyya asabbhA ca nivaarye| sataM hi so piyo hoti asataM hoti appiyo / / 2 / / 78-na bhaje pApake mitte na bhaje purisAdhame / bhajetha mitte kalyANe bhajetha purisuttame // 3 // 79-dhammapItI sukhaM seti vippasannena cetasA / ariyappavedite' dhamme sadA ramati paNDito // 4 // 80-udakaM hi nayanti nettikA usukArA namayanti tejanaM / dAruM namayanti tacchakA attAnaM damayanti paNDitA // 5 // 81-selo yathA ekaghano vAtena na samIrati evaM nindApasaMsAsu na samiJjanti paNDitA // 6 // 82-yathApi rahado gambhIro vippasanno anaavilo| evaM dhammAni suttvAna' vippasIdanti paNDitA // 7 // 83-sabbattha ve sappurisA vajanti' na kAmakAmA lapayanti snto| sukhena phuTThA athavA dukhena na uccAvacaM paNDitA dassayanti // 8 // 84-na attahetu na parassa hetu na puttamicche na dhanaM na raTheM / na iccheyya' adhammena samiddhimattano sa sIlavA paJcavA ghammiko siyA // 9 // P. sutbaanaa| 1F. aryppvedite| 2P. ghnno| 5 P. cjntii| F. naccAbakaM / 3F. rhdo| F. Inackheyya / [ 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] dhammapadaM 86 85 - appakA te manussesu ye janA pAragAmino / athAyaM itarA pajA tIramevAnudhAvati // 10 // ye ca kho sammadakkhAte dhamme dhammAnuvattino / te janA pAramessanti maccudheyyaM suduttaraM // 11 // 87 --- kaNhaM dhammaM vippahAya sukkaM bhAvetha paNDito / okA anokaM Agamma viveke yattha dUramaM // 12 // 88----tatrAbhiratimiccheyya hittvA kAme akiJcano / pariyodapeyya attAnaM cittaklesehi paNDito // 13 // 89 - yesaM sambodhi-aGagesu sammA cittaM subhAvitaM / AdAna-paTinissagge anupAdAya ye ratA / khINAsavA jutImanto te loke parinibbutA // 14 // paNDitavaggo niTThito // 6 // ' P. tIraM evAnudhAvati / 4 B F. paryodapeyya | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2 * P. pAraM essanti / P. yaGge / 3 F. saduttaraM / www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -arahantavaggo 90-gataddhino visokassa vippamuttassa sabbadhi / sabbaganthappahINasya parilAho na vijjati // 1 // 91--uyyuJjanti satImanto na nikete ramanti te / haMsA 'va pallalaM hitvA okamokaM jahanti te // 2 // 92-yesaM sannicayo natthi ye prijhaatbhojnaa| suJato animitto ca vimokkho' yassa gocro| AkAse 'va sakuntAnaM gati tesaM durannayA // 3 // 93-yassA'savA parikkhINA AhAre ca anissito| sujato animitto ca vimokkho yassa gocro| AkAse 'va sakuntAnaM padaM tassa durannayaM // 4 // 94-yassindriyANi samathaM gatAni, assA yathA sArathinA sudantA / pahInamAnassa anAsavassa, devApi tassa pihayanti tAdino // 5 // 95-paThavIsamo no virujjhati indakhIlUpamo tAdi subbto| rahado 'va apetakaddamo saMsArA na bhavanti tAdino // 6 // 96--santaM assa' manaM hoti santA vAcA ca kammacca / sammadajhAvimuttassa upasantassa tAdino // 7 / / 97--assaddho akatajJa ca sandhicchedo ca yo nro| hatAvakAso vantAso sa ve uttamaporiso // 8 // 98--gAme vA yadi vA'ra ninne vA yadi vA thale / yatthArahanto' viharanti taM bhUmi rAmaNeyyakaM / / 9 / / 3P. prikkhiinaa| 1P. vimokho| 4 P. tss| 2 P. yesN| F. yattha arhnto| [13 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14] dhammapadaM 99-ramaNIyAni' araJAni yattha na ramate' jno| vItarAgA rmissnti| na te kAmagavesino // 10 // arahantavaggo nihito // 7 // 'F. rmnniiyaanN| 2P. rmtii| F. rmessnti| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-sahassavaggo 100-sahassamapi' ce vAcA antthpdsNhitaa| eka atthapadaM seyyo yaM suttvA upasammati // 1 // 101-sahassamapi ce gAthA anatthapadasaMhitA' / eka gAthApadaM seyyo yaM suttvA upasammati // 2 // 102-yo ca gAthAsataM bhAse anatthapadasaMhitA / ekaM dhammapadaM seyyo yaM suttvA upasammati // 3 // 103-yo sahassaM sahassena saGagAme mAnuse jine / ekaM ca jeyyamattAnaM sa ve saGagAmajuttamo // 4 // 104-attA ha ve jitaM seyyo yA cAyaM itarA pajA / attadantassa posassa niccaM saJatacArino / / 5 / / 105-neva devo na gandhabbo na mAro saha brhmnaa| jitaM apajitaM kayirA' tathArUpassa jantuno // 6 // 106-mAse mAse sahassena yo yajetha sataM samaM / ekaJca bhAvitattAnaM muhuttamapi pUjaye / sA yeva pUjanA seyyo yaM ce vassasataM hutaM // 7 // 107-yo ca vassasataM jantu aggi paricare vane / ekaM ca bhAvitattAnaM muhuttamapi pUjaye / sA yeva pUjanA seyyo yaM ce vassasataM hutaM / / 8 / / 108-yaM kiMci yiThaM ca hutaM ca loke, saMvaccharaM yjethpujhpekkho| sabbampi taM na catubhAgameti, abhivAdanA ujjugatesu seyyo // 9 // ' P. sahassaM api| " F. kyaa| 2P. sNhitN| P. c| 3 F. jeyya ma attAnaM / P. v| P. pekho| [ 15 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H 16] dhammapadaM 109-abhivAdanasIlissa' niccaM bddhaapcaayino| cattAro dhammA baDDhanti Ayu vaNNo sukhaM balaM // 10 // 110-yo ca vassasataM jIve dussIlo asmaahito| ekAha jIvitaM seyyo sIlavantassa jhAyino // 11 // 111-yo ca vassasataM jIve duppo asmaahito| ekAhaM jIvitaM seyyo paJjAvantassa jhAyino // 12 / / 112--yo ca vassasataM jIve kusIto hiinviiriyo| ekAhaM jIvitaM seyyo viriyamArabhato daLhaM // 13 // 113-yo ca vassasataM jIve apassaM udayavyayaM / ekAhaM jIvitaM seyyo passato udayavyayaM // 14 // 114--yo ca vassasataM jIve apassaM amataM padaM / ekAhaM jIvitaM seyyo passato amataM padaM // 15 // 115--yo ca vassasataM jIve apassaM dhammamuttamaM / ekAhaM jIvitaM seyyo passato dhammamuttamaM // 16 // sahassavaggo nihito // 8 // ' Si. abhivaadnsiilss| * B. udyvyyN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e-pApavaggo 116--abhittharetha kalyANe pApA cittaM nivAraye / dandhaM hi karoto puJja pApasmiM ramate' mano // 1 // 117--pApaJce puriso kayirA na taM kayirA' punappunaM / na tamhi chandaM kayirAtha dukkho pApassa uccayo // 2 // 118-puJaJce puriso kayirA' kayirAthenaM punappunaM / tamhi chandaM kayirAtha sukho puJassa uccayo / / 3 / / 119--pApopi passati bhadraM yAva pApaM na paccati / yadA ca paccati pApaM atha pApo pApAni passati / / 4 / / 120-bhadropi passati pApaM yAva bhadraM na paccati / yadA ca paccati bhadraM atha bhadro bhadrAni passati // 5 // 121-~mAppama tha pApassa na mantaM Agamissati / udavindunipAtena udakumbho'pi pUrati / bAlo pUrati pApassa thoka-thokampi AcinaM // 6 // 122--mAppama tha pujajassa na mantaM Agamissati / udavindunipAtena udakumbho 'pi pUrati / dhIro pUrati' pujJassa thoka-thokampi AcinaM // 7 // 123-vANijo 'va bhayaM maggaM appasattho mahIno / visaM jIvitukAmova pApAni parivajjaye // 8 // 124--pANimhi ce vaNo nAssa hareyya pANinA visaM / nAbbaNaM visamanveti natthi pApaM akubbato // 9 / / 1P. rmtii| 3 B. kariyAtha; F. kyraath| 5 Si. pUrati dhiiro| 2 B. kariyA; F. kye| 4Si. pUrati baalo| P. viityN| [ 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] dhammapadaM 125-yo appaduTThassa narassa dussati suddhassa posassa annggnnss| tameva bAlaM pacceti' pApaM, sukhumo rajo paTivAtaM 'va khitto // 10 // 126- -gabbhamekera uppajjanti nirayaM paapkmmino| saggaM sugatino yanti, parinibbanti anAsavA // 11 // 127--na antalikkhe na samuddamajjhe na pabbatAnaM vivaraM pavissa / na vijjatI so jagatippadeso yatthaTTito' muJceyya' pApakammA // 12 // 128-na antalikkhe na samuddamajjhe na pabbatAnaM vivaraM pavissa / na vijjatI so jagatippadeso yatthaTTitaM na ppasaheyya maccU // 13 // pApavaggo nidvito // 9 // 'F. pati eti| " F. parinibbanti / * P. yatraTTitaM / 2 F. gnbhmek| 1 P. ytrttttito| 8 P. ppshey| | P. uppjjnti| B. muccey| P. madhu / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 - daNDavaggo 129 - sabbe tasanti daNDassa sabbe bhAyanti maccuno / attAnaM upamaM katvA na haneyya na ghAtaye // 1 // 130 -- sabbe tasanti daNDassa sabbesaM jIvitaM priyaM / attAnaM upamaM katvA na haneyya na ghAtaye // 2 // 131 - sukhakAmAni bhUtAni yo daNDena vihiMsati / attano sukhamesAno penca so' na labhate sukhaM // 3 // 132 - - sukhakAmAni bhUtAni yo daNDena na hiMsati / - 4 attano sukhamesAno pecca so labhate sukhaM // 4 // 133 -- mA voca pharusaM kaJci vuttA paTivadeyyu taM / dukkhA hi sArambhakathA paTidaNDA phuseyyu taM // 5 // 134 -- sa ce neresi attAnaM kaMso upahato yathA / esa pattosi nibbANaM sArambho te na vijjati // 6 // 135 - yathA daNDena gopAlo gAvo pAceti gocaraM / evaM jarA ca maccU ca AyuM pAcenti' pANinaM // 7 // 136 - atha pApAni kammAni karaM bAlo na bujjhati / sehi kammehi dummedho aggidaTTho va tappati // 8 // 137 - yo daNDena adaNDesu appaduTThesu dussati / dasannamaJJJataraM ThAnaM khippameva nigacchati // 9 // 1 P. pecca labhate sukhaM / B. paTivateyyuM / F. eso / * B. pAceti / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2 B. kiJci / B. phuseyyuM / * F. maccu / [ 19 www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] dhammapadaM 138-vedanaM pharusaM jAni sarIrassa ca bhedanaM / garukaM vApi AbAdhaM cittakkhepaM va pApuNe // 10 // 139-rAjato vA upassaggaM3 abbhakkhAnaM va dAruNaM / parikkhayaM va jAtInaM bhogAnaM va pabhaGguraM // 11 // 140--athavassa' agArAni aggi Dahati paavko| kAyassa bhedA duppo nirayaM sopapaz2jati // 12 // 141-na naggacariyA na jaTA na par3akA nAnAsakA thaNDilasAyikA vaa| rajovajallaM ukkuTikappadhAnaM sodhenti maccaM avitiNNakaGakhaM / / 13 / / 142-alaGakato cepi samaM careyya santo danto niyato brahmacArI / sabbesu bhUtesu nidhAya daNDaM so brAhmaNo so samaNo sa bhikkhU // 14 // 143--hirInisedho puriso koci lokasmi vijjati / yo'0 nindaM appabodhati11 asso bhaddo' 2 kasAmiva // 15 // 144--asso yathA bhadro kasAniviTTho AtApino saMvegino bhavAtha / saddhAya sIlena ca vIriyena' 3 ca samAdhinA dhammavinicchayena ca / sampannavijjAcaraNA patissatA pahassathA'"dukkhamidaM anappakaM // 16 // 145-udakaM hi nayanti nettikA usukArA namayanti tejanaM / dgAruM namayanti'5 tacchakA attAnaM damayanti subbatA // 17 // daNDavaggo nihito // 10 // 1B. c| 3 B. upasaggaM / 5F. athayAssa / B. c| P. lokasmi / B. lokamhi / / 11 B. apbodhti| 13 P. viriyen| 15 B. damayanti / 2 P. v| 4 P. pbhnggrN| F. caryA / P. rajo ca jllN| B. rajojallaM / 10 P. so| 12 P. bhdro| 14 P. pahassatha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11-jarAvaggo 146-konu' hAso kimAnando niccaM pajjalite sati / andhakArena onaddhA padIpaM na gavessatha // 1 // 147-passa cittakataM vimbaM arukAyaM samussitaM / AturaM bahusaGakappaM yassa natthi dhuvaM Thiti // 2 // 148-parijiNNamidaM rUpaM roganiDDaM pabhaDaguraM / bhijjatI pUtisandeho maraNantaM hi jIvitaM // 3 // 149-yAni'mAni apatyAni alAbUneva3 sArade / kApotakAni aTThIni tAni disvAna kA rati // 4 // 150-aTThInaM nagaraM kataM maMsalohitalepanaM / yattha jarA ca maccU ca mAno makkho ca ohito // 5 // 151--jIranti ve rAjarathA sucittA atho sarIrampi jaraM upeti / sataM ca dhammo na jaraM upeti santo ha ve sabbhi pavedayanti // 6 // 152-appassutAyaM puriso balivaddo'va jIrati / maMsAni tassa baDhanti paJjA tassa na baDDhati // 7 // 153-anekajAtisaMsAraM sandhAvissaM anibbisaM / gahakArakaM gavesanto dukkhA jAti punappunaM // 8 // 154---gahakAraka! diTThosi puna gehaM na kAhasi / sabbA te phAsukA bhaggA gahakUTaM visaDikhataM / visaGakhAragataM cittaM taNhAnaM khayamajjhagA // 9 // 1B. kinnu| 2B. F. pabhaGaguNaM / 3 P. alaapuunev| [21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 22 ] 155 - acaritvA brahmacariyaM aladdhA yobbane ghanaM / jiNNakoMcA' va kkhAyanti khINamacche'va pallale // 10 // 156 - acaritvA brahmacariyaM aladdhA yobbaNe' dhanaM / senti cApAtikhINA'va purANAni anutyunaM // 11 // jarAvaggo niTTato // 11 // ' P. jhAyanti / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * P. yobbane / www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - attavaggo 157 - - attAna ce piyaM jaJA rakkheyya taM tiNNamaJjataraM yAmaM paTijaggeyya nivesa / 158 - - attAnaM eva paThamaM paTirUpe 2 athaJjamanusAseyya na kilisseyya paNDito // 2 // 159-attAnaJce tathA kayirA yathAmanusAsati / sudanto vata dametha attA hi kira duddamo // 3 // 160 - attA hi attano nAtho ko hi nAtho paro siyA / attanA' va sudantena nAyaM labhati dullabhaM // 4 // 161 - attanA' va ' kataM pApaM attajaM 1 attasambhavaM / abhimanyati' dummeghaM vajiraM' 'va'smamayaM maNi // 5 // 162 -- yassaccantadussIlyaM * mAluvA 11 sAlamivo tataM 1 3 / karoti so tathattAnaM ' 13 yathA 'naM icchatI diso // 6 // 163 - sukarAni asAdhUni attano ahitAni ca / yaM ve hitaJca sAdhuJca taM ve 164-yo sAsanaM arahataM ariyAnaM 14 paTikkosati dummegho diTThi nissAya phalAni kaTukasseva attahaJAya ' paramadukkaraM // 7 // .15. 1 P. nN| P. hi / * B. F. abhimathati / 10 * P. yassa accanta - dussIlyaM 12 P. iva otthataM / 15 P. attaghAya 2 P. patirUpe / 5 B. labbhati / ' F. vajraM 8 / 13 P tathA ttAnaM / surakkhitaM / paNDito // 1 // 16 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat dhammajIvinaM / pApikaM / phullati ' ha 18 // 8 // B. kariyA F. B. hi / F. amhamanaM P. phallati ; B. phalati / 11 F. mAlavA / 14 F. aryAnaM / kayA / [ 23 www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 24 ] 165 -attanA 'va kataM pApaM attanA saMkilissati / attanA akataM pApaM attanA 'va visujjhati // suddhi asuddha 'pancattaM naJJo aJJaM visodhaye // 9 // 166-attadatthaM paratthena bahunA'pi na hApaye / attadatthamabhiJJAya sadatthapasuto attavaggo niTTito // 12 // siyA / / 10 / / ' P. suddhI asuddhI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13-lokavaggo 167-hInaM dhammaM na seveyya, pamAdena na saMvase / micchAdiTuiM na seveyya na siyA loka-baDDhano' // 1 // 168-uttiThe nappamajjeyya dhammaM sucaritaM cre| dhammacArI sukhaM seti asmiM loke paramhi ca // 2 // 169--dhamma care sucaritaM na taM duccaritaM care / dhammacArI sukhaM seti asmiM loke paramhi ca // 3 // 170--yathA bubbulakaM passe yathA passe marIcikaM / evaM lokaM avekkhantaM maccurAjA na passati // 4 // 171-etha passathimaM lokaM cittaM rAjapathUpamaM / yattha bAlA visIdanti, natthi saGago vijAnataM / / 5 / / 172-yo ca pubbe pamajjitvA pacchA so nappamajjati / so'maM lokaM pabhAseti abbhA mutto'va candimA // 6 // 173-yassa pApaM kataM kammaM kusalena pidhiyyati / so'maM lokaM pabhAseti abbhA mutto'va candimA // 7 // 174-andhabhUto ayaM loko tanuketha vipassati / sakunto jAlamutto'va apposaggAya gacchati // 8 // 175 --haMsA'diccapathe yanti AkAse yanti iddhiyaa| nIyanti dhIrA lokamhA jetvA mAraM savAhiNi // 9 // 1 P. lokvddhno| 3 B. na pamajjati / 5 P. pidhIyati / * B.F. svaahnN| 2P. rAjarathapamaM / " P. so imaM / 6 P. appossaggAya / [ 25 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] ghammapadaM 176-eka dhamma atItassa musAvAdissa jntuno| vitiNNaparalokassa natthi pApaM akAriyaM // 10 // 177-na (ve) kadariyA devalokaM vajanti bAlA ha ve na ppasaMsanti dAnaM / dhIro ca' dAnaM anumodamAno teneva so hoti sukhI parattha // 11 // 178-pathavyA ekarajjena saggassa gamanena vA / sabbalokAdhipaccena sotApattiphalaM varaM // 12 // lokavaggo nihito // 13 // B. v| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14-buddhavaggo 179-yassa jitaM nAvajIyati jitamassa no yAti koci loke / taM buddhamanantagocaraM agadaM kena padena nessatha ? // 1 // 180-yassa jAlinI visattikA taNhA natthi kuhiJci netave / taM buddhamanantagocaraM apadaM kena padena nessatha ? // 2 // 181--ye jhANapasutA' dhIrA nekkhammUpasame rtaa| devApi tesaM pihayanti' sambuddhAnaM satImataM // 3 // 182-kiccho manussapaTilAbho kicchaM maccAnaM jIvitaM / kicchaM saddhammasavaNaM kiccho buddhAnaM uppAdo // 4 // 183-sabbapApassa akaraNaM kusalaspa upasampadA / sa cittapariyodapanaM,3 etaM buddhAna sAsanaM // 5 // 184-khantI paramaM tapo titikkhA, nibbANaM paramaM vadanti bddhaa| nahi pabbajito parUpaghAtI, samaNo hoti paraM viheThayanto // 6 // 185-anupavAdo anupaghAto pAtimokkhe ca sNvro| mattaJjatA ca bhattasmiM pantaJca sayanAsanaM / adhicitte ca Ayogo etaM buddhAna sAsanaM // 7 // 186--na kahApaNavassena titti kAmesu vijjati / appassAdA dukhA kAmA iti vijJAya paDiNto // 8 // 187-api dibbesu kAmesu ratiM so nAdhigacchati / tahakkhayarato hoti sammAsambuddhasAvako // 9 // 188-bahuM' ve saraNaM yanti pabbatAni banAni ca / ArAmarukkhacetyAni manussA bhayatajjitA // 10 // 1P.jhaan| " B. na smnno| 2 F. pihenti| P. pnthnyc| 3 F. pryodynN| * B. bhu| [27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 28] 189-netaM kho saraNaM khemaM netaM saraNamuttamaM / netaM saraNamAgamma sabbadukkhA pamuccati // 11 // 190--yo ca buddhaJca dhammaJca saGghaJca saraNaM gato / cattAri ariyasaccAni' sammappajJAya passati // 12 // 191-dukkhaM dukkhasamuppAdaM dukkhassa ca atikkama / ariyaJcaTThaGigakaM maggaM dukkhUpasamagAminaM // 13 // 192-etaM kho saraNaM khemaM etaM saraNamuttamaM / etaM saraNamAgamma sabbadukkhA pamuccati // 14 // 193-dullabho purisAjo na so sabbattha jAyati / yattha so jAyati dhIro taM kulaM sukhamedhati // 15 // 194--sukho buddhAnaM uppAdo sukhA saddhammadesanA / sukhA saMghassa sAmaggI samaggAnaM tapo sukho // 16 // 195-pUjArahe pUjayato buddhe yadi va sAvake / papaJcasamatikkante tiNNasokaparihave // 17 // 196-te tAdise pUjayato nibbute akutobhaye / na sakkA puJja saMkhAtu imettampi kenaci // 18 // buddhavaggo nidvito // 14 // 'F. arysccaani| 2 F. ary| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - sukhavaggo vata ! jIvAma verinesu averino / manussesu viharAma averino // 1 // anAturA / 198 - susukhaM vata ! jIvAma Aturesu Aturesu manussesu viharAma 199 - susukhaM vata ! jIvAma ussukesu ussukesu manussesu viharAma anAturA ||2|| anussukA / anussukA // 3 // 200 - susukhaM vata ! jIvAma yesaM no natthi kiJcanaM / pItibhakkhA bhavissAma devA AbhassarA yathA // 4 // 201-jayaM veraM pasavati dukkhaM seti parAjito / upasanto sukhaM seti hittvA jayaparAjayaM // 5 // 202 - natthi rAgasamo aggi, natthi dosasamo kali / natthi khandhasamA dukkhA natthi santiparaM sukhaM // 6 // 203 - jighacchA paramA rogA, saGakhArA paramA dukhA / etaM catvA yathAbhUtaM nibbANaM paramaM sukhaM // 7 // 204--ArogyaparamA' lAbhA santuTThI paramaM dhanaM / vissAsaparamA 3 jAtI nibbANaM paramaM sukhaM // 8 // 205 - pavivekarasaM pIttvA rasaM upasamassa ca / niddaro hoti nippApo dhammapItirasaM pivaM // 9 // 206 - sAdhu " dassanamariyAnaM 5 sannivAso sadA sukho / adassanena bAlAnaM niccameva sukhI siyA // 10 // 197 -- susukhaM verinesu B. ArogyA / P. sAhu P. santuTThi / * F. aryAnaM / 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 3 B. vissAsA' / [ 29 www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] 207----bAlasaMgaticArI' hi dIghamaddhAnaM socati / dukkho bAlehi saMvAso amitteneva sabbadA / dhIro ca sukhasaMvAso jAtInaM 'vaM samAgamo // 11 // 208 - tasmA hi dhIraM ca paJJaJca bahu-ssutaM ca ghorayhasIlaM vatavantamariyaM / taM tAdisaM sappurisaM sumedhaM bhajetha nakkhattapathaM ' va candimA // 12 // / sukhavaggo niTThito // 14 // 3 ' P. bAlasaMgatacArI / dhammapadaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2 2 P. addhAna / 3 B. ghoravhaM / www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 - piyavaggo 209 -- ayoge yuJJamattAnaM yogasmiJca ayojayaM / atyaM hitvA piyaggAhI piheta' ttAnuyoginaM // 1 // 210- - mA piyehi samAgaccha' appiyehi kudAcanaM / piyAnaM adassanaM dukkhaM appiyAnaJca dassanaM // 2 // 211 -- tasmApiyaM na kayirAtha piyApAyo hi pApako / ganthA tesaM na vijjanti yesaM natthi piyAppiyaM // 3 // 212 -- piyato jAyate soko piyato jAyate bhayaM / piyato vippamuttassa natthi soko kuto bhayaM ? // 4 // 213 - pemato jAyate soko pemato jAyate bhayaM / pemato vippamuttassa natthi soko kuto bhayaM ? // 5 // 214 -- ratiyA jAyate soko ratiyA jAyate bhayaM / 3 bhayaM // 6 // 3 ratiyA vippamuttassa natthi soko kuto 215--kAmato jAyate soko kAmato jAyate bhayaM / kAmato vippamuttassa natthi soko kuto bhayaM // 7 // 216-taNhAya jAyate soko taNhAya jAyate bhayaM / taNhAya vippamuttassa natthi soko kuto bhayaM ? // 8 // 217--sIladassanasampannaM dhammaTTha saccavAdinaM / attano kamma kubbAnaM taM jano kurute piyaM // 9 // 218--chandajAto anakkhAte manasA ca phuTo siyA / kAmesu ca appaTibaddhacitto uddhasoto 'ti vuccati // 10 // 219 - cirappavAsi purisaM dUrato sotthimAgataM / jAtimattA suhajjA ca abhinandanti AgataM / / 11 / / F. piyAnaM / 1 P. samAgaJcha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat P. jAyatI / 31 www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] dhammapadaM 220-tatheva katapujampi asmA lokA paraM gataM / puJAni pati' gaNhanti piyaM jAtIva' AgataM // 12 // piyavaggo nidvito // 16 // 'P. ptti| 2 B. jAti v| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - kodhavaggo 221--kodhaM jahe vippajaheyya mAnaM saJJojanaM sabbamatikkameyya / taM nAma-rUpasmiM asajjamAnaM akiJcanaM nAnupatanti dukkha // 1 // 222 - yo ve uppatitaM kodhaM rathaM bhantaM 'va dhAraye / 3 tamahaM sArathiM brUmi, rasmiggAho itaro jano || 2 || 223 - akkodhena jine kodhaM asAdhuM sAdhunA jine / jine kadariyaM dAnena saccena alikavAdinaM // 3 // 224 - saccaM bhaNe na kujjheyya, dajjA' ppasmimpi yAcito / etehi tIhi ThAnehi gacche devAna santike // 4 // 225 - ahiMsakA ye munayo niccaM kAyena saMvRtA / te yanti accutaM ThAnaM yattha gantvA na socare // 5 // 226- -sadA jAgaramAnAnaM ahorattAnusikkhinaM 4 / nibbANaM adhimuttAnaM atthaM gacchanti AsavA // 6 // 227 - porANametaM atula ! netaM ajjatanAmiva / nindanti tumhImAsInaM nindanti bahubhANinaM / mitabhANinampi nindanti, natthi loke anindito // 7 // 8 228--na cAhu na ca bhavissati na cetarahiM vijjati / ekantaM nindito poso, ekantaM vA pasaMsito // 8 // 229 - yaJce viJJa pasaMsanti anuvicca suve suve / acchiddavutti meghAvi paJJAsIlasamAhitaM / / 9 // 230---nekkhaM jambonadasseva ko taM ninditumarahati / devApi taM pasaMsanti brahmaNA'pi pasaMsito // 10 // 1 F.' taro / D. sikkhataM / 4 2 P. saccenAlika' / P. tuhima (sInaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat B. nikkhaM / B. appampa / * P. brahmanA / 9 [ 33 www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] dhammapadaM 231-kAyappakopaM rakkheyya kAyena saMvuto siyaa| kAyaduccaritaM hittvA kAyena sucaritaM care // 11 // 232-vacIpakopaM rakkheyya vAcAya saMvuto siyA / vacI duccaritaM hittvA vAcAya sucaritaM care // 12 // 233- manoppakopaM rakkheyya manasA saMvuto siyA / manoduccaritaM hittvA manasA sucaritaM care // 13 // 234-kAyena saMvutA dhIrA atho vAcAya saMvutA / manasA saMvutA dhIrA te ve suparisaMvutA / / 14 / / kodhavaggo nidvito // 17 // 1P. manopakopaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18-malavaggo 235-pANDupalAso'va' dAnisi, yamapurisApi ca taM' upttttitaa| uyyogamukhe ca tiTThasi pAtheyyampi ca te na vijjati // 1 // 236-so karohi dIpamattano khippaM vAyama paNDito bhava / niddhantamalo anaGagaNo dibbaM ariyabhUmimehisi // 2 // 237-upanItavayo ca dAnisi sampayAtosi yamassaH santike / vAsopi ca te " natthi antarA' pAtheyyampi ca te na vijjati // 3 // 238-so karohi dIpamattano khippaM vAyama paNDito bhava / niddhantamalo anagaNo na puna jAtijaraM upehisi // 4 // 239-anupubbena medhAvI thokathokaM' khaNe khaNe / kammAro rajatasseva niddhame malamattano // 5 // -ayasA 'va malaM samuTThitaM taduTThAya tameva khAdati / evaM atidhonacArinaM sAni kammAni1 0 nayanti duggati / / 6 / / -asajjhAyamalA mantA anuTThAnamalA ghraa| malaM vaNNassa kosajjaM pamAdo rakkhato malaM // 7 // 242-malitthiyA duccaritaM maccheraM dadato malaM / malA ve pApakA dhammA asmiM loke paramhi ca // 8 // 243-tato malA malataraM avijjA paramaM malaM / etaM malaM pahatvAna nimmalA hotha bhikkhavo // 9 // -sujIvaM ahirikena kAkasUrena dhNsinaa| pakkhandinA pagabbhena saMkiliTTena jIvitaM // 10 // 241 244-sajI 'B. te| 2B. upehisi| 3 B. naasti| B. vAso te| ' B. antre| F. na punN| Si. thokaM thokaM / - B. samuTThAya / B. tatuTThAya / 10 P. sakakammAni / [ 35 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] dhammapadaM 245-hirImatA ca dujjIvaM niccaM sucigavesinA / alInena'ppagabbhena suddhAjIvena passatA // 11 // 246-yo pANamatipAteti musAvAdaJca bhAsati / loke adinnaM Adiyati paradArajaca gacchati // 12 // 247-surAmerayapAnaJca yo naro anuyuJjati / idhevameso lokasmiM mUlaM khanati attano // 13 // 248-evaM bho purisa ! jAnAhi pApadhammA asnytaa| mA taM lobho adhammo ca ciraM dukkhAya randhayu // 14 // 249--dadanti / ve yathAsaddhaM yathApasAdanaM jno| tattha yo maku bhavati paresaM pAnabhojane / na so divA vA ratti vA samAdhi adhigacchati // 15 // 250-yassa ca taM5 samucchinnaM mUlaghaccaM samUhataM / sa ve divA vA ratti vA samAdhi adhigacchati // 16 // 251-natthi rAgasamo aggi natthi dosasamo gaho / natthi mohasamaM jAlaM natthi taNhAsamA nadI // 17 // 252-sudassaM vajjama saM attano pana duddasaM / paresaM hi so vajjAni opuNAti yathAbhusaM / attano pana chAdeti kaliM 'va' kitavA saTho // 18 // 253-paravajjAnupassissa niccaM ujjhaansnyino| AsavA tassa baDDhanti ArA sa AsavakkhayA // 19 // 254-AkAse ca padaM natthi samaNo natthi bAhire / papaJcAbhiratA pajA nippapaJcA tathAgatA // 20 // 255--AkAse ca padaM natthi samaNo natthi bAhire / saGakhArA sassatA natthi, natthi buddhAnamiJjitaM // 21 // malavaggo nidvito // 18 // 1 B. pttN| P. cetN| 2 B. ratdhasu / B. kalI' v| 3P. ddaati| "B. S. so| * P. nAsti / B. vaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19- dhammaTUvaggo 256 - na tena hoti dhammaTTho yenatthaM sahasA 1 naye / yo ca atthaM anatthaJca ubho niccheyya paNDito // 1 // 257 - asAhasena dhammena samena nayatI pare / dhammassa gutto medhAvI dhammaTThoti pavuccati // 2 // 258 - na tena paNDito hoti yAvatA bahu bhAsati / khemI averI abhayo paNDito 'ti pavuccati // 3 // 259-- na tAvatA dhammadharo yAvatA bahu bhAsati / yo ca appampa sutvAna dhammaM kAyena parasati / sa ve dhammadharo hoti yo dhammaM nappamajjati // 4 // 260--na tena thero hoti yena ssa palitaM siro / paripakko vayo tassa moghajiNNoti vuccati // 5 // 261 - yahi saccaJca dhammo ca ahiMsA samo mo / sa ve vantamalo dhIro thero 'ti pavuccati || 6 || 262--na vAkkaraNamattena vaNNapokkharatAya vA / sAdhu rUpo naro hoti issukI maccharI saTho // 7 // 263--yassa cetaM samucchinnaM mUladhanvaM samUhataM / sa vantadoso medhAvI sAdhurUpo 'ti vuccati // 8 // 264 - na muNDakena samaNo abbato alikaM bhaNaM / icchAlobhasamApanno samaNo kiM bhavissati ||9|| 265 - yo ca sameti pApAni aNuM thUlAni sabbaso / samitattA hi pApAnaM samaNoti pavuccati // 10 // 8 B. sAhasA / 4 P. icchAlobhadeg / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * F. bhavati / B. pApAni / 3 F. thaviro / [ 37 www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 38] 266-na tena bhikkhu (so) hoti' yAvatA bhikkhate pare / vissaM dhamma samAdAya bhikkhu hoti na tAvatA / / 11 / / 267-yo'dha punaJca pApaJca vAhittvA brhmcriyvaa| saGakhAya loke carati sa ve bhikkhUti vuccati / / 12 / / 268--na monena munI hoti mulharUpo aviddasu / / yo ca tulaM 'va paggayha varamAdAya paNDito // 13 // 269-pApAni parivajjeti sa munI tena so muni / yo munAti ubho loke munI tena pavuccati // 14 // 270-na tena ariyo hoti yena pANAni hiMsati / ahiMsA sabbapANAnaM ariyo'ti pavuccati // 15 // 271-na sIlabbatamattena vAhusaccena vA pana / athavA samAdhilAbhena viviccasayanena vA // 16 // 272-phusAmi nekkhammasukhaM aputhujjanasevitaM / bhikkhU ! vissAsamApAdi appatto AsavakkhayaM // 17 // dhammaTThavaggo nihito // 19 // 'F. bhvti| B. S. vivitt| 2F. cryvaa| P. bhikkhu| ' P. puna / 3 P. pnnnnito| * B. Si. aptto| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20.-maggavaggo 273-maggAnaTThagiko seTTho saccAnaM caturo padA / virAgo seTTho dhammAnaM dvipadAnaJca' cakkhumA // 1 // 274--eso'va maggo nattha'Jo dassanassa visuddhiyaa| etaM hi tumhe paTipajjatha mArassetaM pamohanaM // 2 // 275-etaM hi tumhe paTipannA dukkhassantaM karissatha / ___ akkhAto ve mayA maggo aAya sallasanthanaM // 3 / / 276-tumhehi kiccaM AtappaM akkhAtAro tathAgatA / paTipannA pamokkhanti jhAyino mArabandhanA // 4 // 277--sabbe saGakhArA aniccA 'ti yadA paJjJAya passati / atha nibindati dukkhe, esa maggo visuddhiyA / / 5 / / 278-sabbe saGakhArA dukkhA 'ti yadA pAya passati / atha nimbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyA // 6 // 279-sabbe dhammA anattA 'ti yadA pajJAya passati / atha nibindati dukkhe esa maggo visuddhiyA // 7 // 280-uTThAnakAlamhi anuTThahAno yuvA balI AlasiyaM upeto| saMsanna sakappamano kusIto pajJAya maggaM alaso na vindati // 8 // 281-vAcAnurakkhI manasA susaMvuto kAyena ca akusalaM na kyiraa| ete tayo kammapathe visodhaye ArAdhaye maggamisippaveditaM // 9 // 282--yogA ve jAyatI bhUri ayogA bhUrisaGakhayo / etaM dvedhApathaM attvA bhavAya vibhavAya ca / tatha'ttAnaM niveseyya yathA bhUri pabaDDhati // 10 // 282 ta tayo kAnasA susaMvatI 3 P. pabhocanaM / 1 P. dipdaanN| 2 F. eseva / 4 B. sampannamano, dra0 sNsttmto| [ 39 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] dhammapadaM 283 - vanaM chindatha mA rukkhaM vanato jAyatI bhayaM / chettvA vanaJca' vanathaJca nibbaNA hoya bhikkhavo ! / / 11 / 284--yAvaM hi vanatho na chijjati anumattopi narassa nArisu / paTibaddhamano nu tAva so vaccho khIrapako ' va mAtari // 12 // 285 - ucchinda sinehamattano kumudaM sAradikaM 'va pANinA / santimaggameva brUya nibbAnaM sugatena desitaM / / 13 // 286-- idha vassaM vasissAmi idha hemanta gamhisu / iti bAlo vicinteti antarAyaM na bujjhati // 14 // 287 --taM puttapasusammattaM' vyAsattamanasaM naraM / gacchati // 15 // suttaM gAmaM mahogho 'va maccu AdAya 288 - na santi puttA tANAya na pitA nApi bandhavA / antakenAdhipannassa natthi jAti = 289 - etamatthavasaM nibbANa - gamanaM 1 B. vanaM / (r) P. khIrapano / * P. pamattaM / JattvA paNDito maggaM khippameva maggavaggo niTTito // 20 // 5 ' P.va / 6 P. gimhisu / ' P. na' api / C Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat tANatA // 16 // sIlasaMvuto / visoghaye // 17 // e B. bhijjati / B. vinintesi / www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 - pakiNakavaggo 290 - mattAsukhapariccAgA passe ce vipulaM caje mattAsukhaM dhIro sampassaM vipulaM 291 - paradukkhUpadAnena' yo attano sukhamicchati / verasaMsaggasaMsaTTho verA so na pamuccati // 2 // akiccaM pana kayirati / baDDhanti AsavA / / 3 / / 292 -- yaM hi kiccaM tadapaviddhaM unnalAnaM pamattAnaM te 293 --yesaJca susamAraddhA niccaM kAyagatA sati / akiccante na sevanti kicce satAnaM sampajAnAnaM atthaM gacchanti AsavA // 4 // 294---mAtaraM pitaraM hantvA rAjAno dve ca khattiye / raTThaM sAnucaraM hantvA anIgho yAti brAhmaNo // 5 // 295 -- mAtaraM pitaraM hantvA rAjAno dve ca sotthiye / veyyagghapaJcamaM hantvA anagho yAti brAhmaNo || 6 || 296 - - suppabuddhaM pabujjhanti sadA gotamasAvakA / yesaM divA ca ratto ca niccaM buddhagatA sati // 7 // gotamasAvakA / 297 - suppabuddhaM pabujjhanti sadA yesaM divA ca ratto ca niccaM dhammagatA sati // 8 // 298 - suppabuddhaM pabujjhanti sadA gotamasAvakA / yesaM divA ca ratto ca niccaM saghagatA sati // 9 // 299 - suppabuddhaM pabujjhanti sadA gotamasAvakA / yesaM divA ca ratto ca niccaM kAyagatA sati // 10 // 1 B. dukkhuppadAnena / H P. apaviddhaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat sukhaM / sukhaM // 1 // sAtaccakArino / 3 Si. parimuccati / P. nAsti / 5 B. kiriyA F. kati / [ 41 www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42] dhammapadaM 300-suppabuddhaM pabujjhanti sadA gotmsaavkaa| yesaM divA ca ratto ca ahiMsAya rato mano // 11 / / 301-suppabuddhaM pabujjhanti sadA gotmsaavkaa| yesaM divA ca ratto ca bhAvanAya rato mano / / 12 / / 302-duppabbajjaM durabhiramaM durAvAsA gharA dukhA / dukkho samAnasaMvAso dukkhAnupatitaddhagU / tasmA na ca addhagU siyA na ca dukkhAnupatito siyA' // 13 // 303-saddho sIlena sampanno ysobhogsmppito| yaM yaM padesaM bhajati tattha tattheva pUjito / / 14 / / 304-dUre santo pakAsenti himavanto 'va pbbto| __ asantettha na dissanti ratti khittA yathA sarA / / 15 / / 305-ekAsanaM ekaseyyaM ekocrmtndito| eko damayamattAnaM vanante ramito siyA / / 16 / / pakiNNakavaggo niTTito // 21 // 'B. nAsti / 3 B. rttiN| 2 B. pakAsanti / " B. rmtii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22- nirayavaggo 307----kAsAvakaNThA 306--abhUtavAdI nirayaM upeti yo vApi ' kattvA 'na karomI' ti cAha / ubhopi te pecca samA bhavanti nihIna kammA manujA parattha // 1 // bahavo pApadhammA asaJjJatA / pApA pApehi kammehi nirayante uppajjare // 2 // 308 -- seyyo ayogulo bhutto tatto aggikhUpa / yaJce bhuJjJjeyya dussIlo raTThapiNDaM asato // 3 // 309 -- cattAri ThAnAni naro pamatto ApajjatI paradArUpasevI / apuJjalAbhaM na nikAmaseyyaM nindaM tatIyaM nirayaM catutthaM ||4|| 310--apuJjalAbho ca gatI ca pApikA, bhItassa bhItAya ratI ca thokikA | rAjA ca daNDaM garukaM paNeti tasmA naro paradAraM na seve // 5 // hatthamevAnukantati / nirayAyupa kaDDhati // 6 // 4 311 - kuso yathA duggahI to sAmarthyaM dupparAma 312 - yaM kiJci sithilaM kammaM saGakiliTTaM ca thaM vataM / sajhakassaraM brahmacariyaM na taM hoti mahaphphalaM // 7 // 1 B. cApi / B Si. nirayAya / * P. kathirA / 10 B. paribbajo / 313--kayiraJce' kayirAthenaM sithilo hi paribbAjo 2 : 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat daLhamenaM parakkame / bhiyyo Akirate rajaM // 8 // o F. saThilaM / - F. kayrAtha / P. nihIrama | 3 P. upapajjare / B. kataM / * F. saThilo / [ 43 www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 314--akataM dukkataM' seyyo pacchA tapati dukkataM / kataJca sukataM seyyo yaM kattvA nAnRtappati // 9 // 315-nagaraM yathA paccantaM guttaM santarabAhiraM / evaM gopetha attAnaM khaNo ve mA upaccagA / khaNAtItA hi socanti nirayamhi samappitA // 10 // 316 - alajjitA ye lajjanti lajjitA ye na lajjare / micchAdiTThisamAdAnA sattA gacchanti duggati // 11 // 317 - abhaye ca bhayadassino bhaye ca 3 abhayadassino | micchAdiTThisamAdAnA sattA gacchanti duggati // 12 // 318 - avajje vajjamatino vajje cAvajjadassino | micchAdiTThisamAdAnA sattA gacchanti duggati // 13 // 319 - vajjaJca vajjato JatvA avajjaJca avajjato / sammAdiTThisamAdAnA sattA gacchanti suggatiM // 14 // nirayavaggo niTThito // 22 // 44 ] 1 B. dukkaTaM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat B. tappati / * P. cAbhaya / www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23-nAgavaggo 320--ahaM nAgo'va saDalgAme cApato' patitaM saraM / __ ativAkyaM titikkhissaM dussIlo hi bahujjano // 1 // 321-dantaM nayanti samiti dantaM rAjAbhirUhati / danto seTTho manussesu yo tivAkyaM titikkhati // 2 // 322-varaM assatarA dantA AjAnIyA ca sindhavA / kuJjarA ca mahAnAgA attadanto tato varaM / / 3 / / 323-nahi etehi yAnehi gaccheyya agataM disaM / yathA'ttanAre sudantena danto dantena gacchati // 4 // 324-dhanapAlako nAma kuJjaro kaTakappabhedano dunnivArayo / baddho kavalaM na bhuJjati sumarati nAgavanassa kunyjro||5|| 325-middhI yadA hoti mahagghaso ca niddAyitA smprivttsaayii| mahAvarAho 'va nivApapuTTho punappunaM gabbhamupeti mando // 6 // 326--idaM pure cittamacAri cArika yenicchakaM yattha kAmaM yathAsukhaM / tadajja'haM niggahessAmi' yoniso __ hatthippabhinnaM viya aGakusaggaho // 7 // 327-appamAdaratA hotha sa-cittamanurakkhatha / duggA uddharatha'ttAnaM paDake satto'va kuJjaro // 8 // 328-sace labhetha nipakaM sahAyaM saddhi caraM sAdhuvihAridhIraM / abhibhuyya sabbAni parissayAni careyya tena'ttamano satImA // 9 // 1 . caapaato| 2F. ytth'| " P. caaritN| B. Si. critN| 3 P. kttukppbhedno| B. kttukbhedno| 5 B. nigghissaami| B. santo / [ 45 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] dhammapadaM 329-no ce labhetha nipakaM sahAyaM saddhiM caraM sAdhuvihAridhIraM / rAjA'va raheM vijitaM pahAya eko care mAtaGaga'rova naago||10|| 330-ekassa caritaM seyyo natthi bAle sahAyitA / eko care na ca pApAni kayirA apposukko mAtaGaga 'ra 'va nAgo // 11 // 331---atyamhi jAtamhi sukhA sahAyA tuTThI sukhA yA itarItarena / pujhaM sukhaM jIvitasaMGakhayamhi sabbassa dukkhassa sukhaM pahANaM // 12 // 332-sukhA matteyyatA' loke atho petteyyatA sukhA / sukhA sAmaJjatA loke atho brahmajJatA sukhA // 13 // 333-sukhaM yAva jarA sIlaM sukhA saddhA patiTThitA / sukho pajJAya paTilAbho pApAnaM akaraNaM sukhaM // 14 // nAgavaggo nihito // 23 // B. metteytaa| B. pnyjaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24-taNhAvaggo 334-manujassa pamattacArino taNhA baDDhati mAluvA viya / so palavatI' hurAhuraM phalamiccha 'va vanasmiM vAnaro // 1 // 335-yaM esA sahatI jammi taNhA loke visttikaa| sokA tassa pabaDDhanti abhivaDDhe 5 'va vIraNaM // 2 / / 336--yo cetaM sahatI jammiM taNhaM loke duraccayaM / sokA tamhA papatanti udavindU 'va pokkharA // 3 // 337-taM vo vadAmi bhaI vo yAvantettha samAgatA / taNhAya mUlaM khaNatha usIrattho 'va vIraNaM mA vo nalaM va soto'va mAro bhaJji punappanaM // 4 // 338-yathApi mUle anupaddave daLhe chinnopi rukkho punareva rUhati / evampi tahAnusaye anUhate nibbattati dukkhamidaM punappunaM / / 5 / / 339-yassa chattisatI sotA manApassavaNA bhusaa| vAhA' vahanti duddiSTuiM saGakappA rAganissitA // 6 // 340-savanti sabbadhi' sotA latA unbhijja tiTThati / taJca disvA lataM jAtaM mUlaM pajJAya chindatha // 7 // 341-saritAni sinehitAni ca somanassAni bhavanti jntuno| te sotasitA0 sukhesino te ve jAti-jarUpagA narA // 8 // 342-tasiNAya purakkhatA pajA parisappanti saso 'va baadhito| saJojanasaGagasattakA 11 dukkhamupenti punappunaM cirAya // 9 // 0 1 P. plavati / B. plveti|| 4 P. jammI / B. mhaa| B. uppjj| 1.P. saatsitaa| 2 P. vanamhi / 3 B. shte| 5 B. abhiuttuN| P. amivaDheM / * P. sbbdhii| F. sbbpu| B. honti / 11 Si. sttaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 48] 343 - tasiNAya purakkhatA pajA parisappanti saso va bAdhito / tasmA tasinaM vinodaye bhikkhU AkaGakhI' virAgamattano // 10 // 344----yo nibbanayo vanAdhimutto vanamutto vanameva dhAvati / taM puggalameva passatha mutto bandhanameva dhAvati // 11 // 345 - na taM daLhaM bandhanamAhu dhIrA yadAyasaM dArujaM pabbajaJca / sArattarattA maNikuNDalesu puttesu dAresu ca yA apekkhA / / 12 / / 346--etaM daLhaM bandhanamAhu dhIrA ohArinaM sithilaM duppamuJcaM / etampi chettvAna paribbajanti anapekkhino kAmasukhaM pahAya // 13 // 347--ye rAgarattAnupatanti sotaM sayaM kataM makkaTako 'va jAlaM / etampi chettvAna bajanti dhIrA anapekkhino sabbadukkhaM pahAya // 14 // 348 - muJca pure muJca pacchato majjhe muJca bhavassa pAragU / sabbattha vimuttamAnaso na puna jAtijaraM upehisi // 15 // 349-vitakkapamathitassa jantuno tibbarAgassa subhAnupassino / bhiyyo" taNhA pabaDDhati esa kho dazhhaM karoti bandhanaM // 16 // 350 - vitakkUpasame ca yo rato asubhaM bhAvayati sadA sato / esa kho vyantikAhinI esacchejjati mArabandhanaM / / 17 / / 351 - niTTaGgato asantAsI vItataNho anaGgaNo / ucchijja' bhavasallAni antimoyaM' samussayo // 18 // 352--vItataNho anAdAno niruttipadakovido / akkharAnaM sannipAtaM jaJA pubbAparAni ca / sa ve antimasArIro mahApaJJati vuccati // 19 // 353--sabbAbhibhU sabbavigrahamasmi sabbesu dhammesu anUpalitto / sabbaJjaho taNhakkhaye vimutto sayaM abhijJAya kamuddiseyyaM // 20 // ' B. AkaGakhanto / "bhikkhu" nAsti / F. anavekhino / P. kAhiti / F. viyantikAhiti / * P. acchidi / F. acchida / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 6 2 B. daLhaM na taM / * P. bhIyo / P. esacchecchati / 6 S. Si. pubbaparAni / www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tanhAvaggo [ 49 354-- sabbadAnaM dhammadAnaM jinAti / sabbaM rasaM dhammaraso jinAti / sabbaM ratiM dhammaratI jinAti taNhakkhayo sabbadukkhaM jinAti // 21 // 355 --- hananti bhogA dummedhaM no ce' pAragavesino / bhogataNhAya dummedho hanti a' va ' attanaM / / 22 / 356 - tiNadosAni khettAni rAgadosA ayaM pajA / - tasmA hi vItarAgesu dinnaM hoti mahaphphalaM // 23 // 357 - tiNadosAni khettAni dosadosA ayaM pajA / tasmA hi vItadosesu dinnaM hoti mahaphphalaM // 24|| 358 - - tiNadosAni khettAni mohadosA ayaM pajA / tasmA hi vItamohesu dinnaM hoti mahaphphalaM // 25 // 359 - - tiNadosAni khettAni icchAdosA ayaM pajA / tasmA hi vigaticchesu dinnaM hoti mahaphphalaM // 26 // tanhAvaggo niTThito // 24 // 1 P. jiNAti / 3 B. ca / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2 P. ve / BS. attano / www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25-bhikkhuvaggo 360-cakkhunA maMvaro sAdhu sAdhu sotena mNvro| ghANena saMvaro sAdhu sAdhu jihvAya saMvaro // 1 // 361-kAyena saMvaro mAdhu, sAdhu vAcAya sNvro| manasA saMvaro sAdhu sAdhu sabvattha saMvaro / sabbattha saMbuto bhikkhU sabbadukkhA pamuccati // 2 // 362-hatthasaJato pAdasaJato vAcAya saJato snytuttmo| aJjhattarato samAhito eko santusito tamAhu bhikkhaM // 3 // 363--yo mukhasaJato bhikkhU mantabhANI' anuddhto| atthaM dhammaJca dIpeti madhuraM tassa bhAsitaM // 4 // 364--dhammArAmo dhammarato dhammaM anuvicintayaM / dhamma anussaraM bhikkhu saddhammA na parihAyati / / 5 / / 365--salAbhaM nAtimaJjayya, nA saM pihayaM cre| aJasaM pihayaM bhikkhu samAdhi nAdhigacchati // 6 // 366-appalAbhopi ce bhikkhu sa-lAbhaM nAtimaJati / taM ve devA pasaMsanti suddhAjIvi' atanditaM // 7 // 367--sabbaso nAma-rUpasmiM yassa natthi mamAyitaM / asatA ca na socati sa ve bhikkhUti vuccati // 8 // 368-mettAvihArI yo bhikkha pasanno buddhasAsane / adhigacche padaM santaM saGakhArUpasamaM sukhaM / / 9 / / 369-siJca bhikkhu ! imaM nAvaM sittA te lahumessati / chattvA rAgaJca dosaJca tato nibbANamehisi // 10 // 370--paMca chinde paJca jahe paJcavuttari bhAvaye / paJca sagAtigo bhikkhu oghatiNNoti vuccati // 11 // 2P. suddhaajiivN| P. paJca ca' uttari / ' P. mttbhaannii| 50] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikkhuvaggo [ 51 371---jhAya bhikkhU ! mA ca pAmado mA te kAmaguNe bhamassu' cittaM / mA lohagulaM gilI pamatto mA kaMdI dukkhamidanti DarahamAno / / 12 / / 372--natthi jhAnaM apaJassa paJjA natthi ajhAyato ! yamhi jhAnaJca paJjA ca sa ve nibbANasantike / / 13 / / 373--sujhAgAraM paviTThassa santacittassa bhikkhuno / amAnusI ratI hoti sammA dhammaM vipassato // 14 / / 374-yato yato sammasati khandhAnaM udayabbayaM / labhatI pItipAmojjaM amataM taM vijAnataM / / 15 / / 375--tatrAyamAdi bhavati idha paJassa bhikkhuno| indriyaguttI" santuTThI pAtimokkhe ca saMvaro / mitte bhajassu kalyANe suddhAjIve atandite / / 16 / / 376-paTisanthAravuttassa5 AcArakusalo siyA / tato pAmojjabahulo dukkhassantaM karissati / / 17 / / 377-vassikA viya pupphAni maddavAni pamuJcati / evaM rAgaJca dosaJca vippamuJcetha bhikkhavo ! / / 18 / / 378-santakAyo santavAco santavA susmaahito| vantalokAmiso bhikkhU upasanto 'ti vuccati // 19 / / 379-attanA codaya'ttAnaM paTivAse' attmttnaa| so attagutto satimA sukhaM bhikkhU vihAhisi // 20 // 380--attA hi attano nAtho attA hi attano gati / tasmA saJamayattAnaM assaM bhadraM'va vANijo // 21 // 381-pAmojjabahulo bhikkhu pasanno buddhasAsane / adhigacche padaM santaM saDakhArUpasamaM sukhaM // 22 // 382--yo ha ve daharo bhikkhu yuJjate buddhasAsane / so imaM lokaM pabhAseti abbhAmutto 'va candimA / / 23 / / bhikkhuvaggo nidvito // 25 // 1 Si. bhvssu| 2P. ajjhaayto| " P. guto| ___5P. pttispthaarvutyss| P. paTimAse / Si. paTimAse' taM / 3 F. udayavyayaM / Si. krisssi| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26-brAhmaNa-vaggo 383-chinda sotaM parakkamma kAme panuda brAhmaNa ! saMkhArAnaM khayaM jatvA akatazUsi brAhmaNa ! // 1 // 384-yadA dvayesu dhammasu pAragU hoti brAhmaNo / athassa sabbe saMyogA atthaM gacchanti jAnato / / 2 / / 385-yassa pAraM apAraM vA pArApAraM na vijjati / vItaharaM visaJjattaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 3 / / 386-jhAyi virajamAsInaM katakiccaM anAsavaM / uttamatthaM anuppattaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 4 / / 387-divA tapati Adicco rati AbhAti candimA / sannaddho khattiyo tapati jhAyI tapati brAhmaNo / atha sabbamahoti buddho tapati tejasA / / 5 / / 388-vAhitapApo 'ti brAhmaNo samacariyA samaNo'ti vuccati / pabbAjayamattano malaM tasmA pabbajito'ti buccati // 6 / / 389-na brAhmaNassa pahareyya' nAssa muMcetha brAhmaNo / dhi brAhmaNassa hantAraM tato dhi yassa muJcati / / 7 / / 390-na brAhmaNassetadakiJci seyyo yadA nisedho manaso piyehi / yato yato hiMsamano nivattati tato tato sammati eva' dukkhaM / / 8 / / 391-yassa kAyena vAcAya manamA natthi dukkataM / saMvataM tIhi ThAnehi tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 9 / / 392-yamhA dhammaM vijAneyya sammAsambuddhadesitaM / sakkaccaM taM namasseyya aggihuttaM 'va brAhmaNo // 10 // 2P. sammatimeva / 3 B. dukkaTaM / 1 F. hareyya / 52] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 53 brAhmaNa-vaggo 393--na jaTAhi na gottehi' na jaccA hoti braahmnno| yamhi saccaJca dhammo ca so sucI so ca brAhmaNo // 11 // 394--kiM te jaTAhi dummedha ! ki te ajinsaattiyaa| abbhantaraM te gahanaM bAhiraM parimajjasi / / 12 / / 395--paMsukuladharaM jantuM kisaM dhamanisanthataM / ekaM vanasmiM jhAyantaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 13 / / 396--na cAhaM brAhmaNaM brUmi yonijaM mattisambhadaM / 'bho vAdi' nAma so 'hoti sa ve hoti skinycno| akiJcanaM anAdAnaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 14 / / 397--sabbasaJojanaM chattvA yo ve na paritassati / saGagAtigaM visaJjattaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 15 / / 398--chettvA nandiM varattaJca sandAnaM' sahanukkama / ukkhittapalighaM buddhaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 16 // 399--akkosaM badhabandhaJca aduTTho yo titikkhati / khantibalaM balAnIkaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 17 / / 400---akkodhanaM vatavantaM sIlavantaM anussadaM / dantaM antimasArIraM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 18 / / 401-vAri pokkharapatte 'va Araggeriva sAsapo / yo na lippati kAmesu tamahaM brUmi brAhmaNaM // 19 / / 402--yo dukkhassa pajAnAti idheva khayamattano / pannabhAraM visa ttaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 20 / / 403--gambhIrapajhaM medhAvi maggAmaggassa kovidaM / uttamatthaM anuppattaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 21 // 404--asaMsaTeM gahaDehi anAgArehi cUbhayaM / anokasAri appicchaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 22 // 1 P. gotren| 4 Si. vaahN| P. sndaam| 2 Si. jacco / 5 P. ce| P. anussutN| 3 P. sukhii| 6 F. nandhiM / 6 Si. limpni| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] dhammapadaM 405-nidhAya daNDaM bhUteSu tasesu thAvaresu ca / yo na hanti na ghAteti tamahaM brUmi brAhmaNaM // 23 / / 406-aviruddhaM viruddhesu attadaNDesu nibbutaM / sAdAnesu anAdAnaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 24 / / 407-yassa rAgo ca doso ca mAno makkho ca pAtito / sAsaporiva AraggA tamahaM brami brAhmaNaM // 25 / / 408--akakkasaM vijJApani giraM saccaM udIraye / yAya nAbhisaje kiJci' tamahaM brUmi brAhmaNaM // 26 / / 409-yo'dha dIrgha vA rassaM vA aNuM thUlaM subhAsubhaM / loke adinnaM nAdiyate tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 27 / / 410--AsA yassa na vijjanti asmi loke paramhi ca / nirAsayaM visaMyuttaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 28 / / 411-yassAlayA na vijjanti ajJAya akthNkthii| amatogadhaM anuppattaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 29 / / 412-yo'dha puJaJca pApaJca ubho sagaM upccgaa| asokaM virajaM suddhaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 30 // 413-canda'va vimalaM suddhaM vippasannamanAvilaM / / nandIbhavaparikkhINaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 31 // 414-yo imaM paLipathaM duggaM saMsAraM mohamaccagA / tiNNo pAragato jhAyI anejo akathaMkathI / anupAdAya nibbuto tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 32 / / 415-yo 'dha kAme pahattvAna anAgAro paribbaje / kAma bhavaparikkhINaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 33 / / 416-yo'dha taNhaM pahattvAna anAgAro paribbaje / taNhAbhavaparikkhINaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 34 / / 417-hittvA mAnusakaM yogaM dibbaM yogaM upccgaa| ___ sabbayogavisaMyuttaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 35 / / 1 Si. kaJci / * P. yo' maM / 3 F. kaamaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNa-vaggo [ 55 418--hittvA ratiJca aratiJca sItibhUtaM nirUpadhi / sabbalokAbhimuM vIraM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 36 / / 419--cutiM yo vedi sattAnaM upapattiJca sbbso| asattaM sugataM buddhaM tamahaM brUmi brAhmaNaM // 37 / / 420--yassa gati na jAnanti devA gandhabbamAnusA / khINAsavaM arahantaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 38 / / 421---yassa pure ca pacchA ca maJjhe ca na'tthi kiJcanaM / akiJcanaM anAdAnaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 39 / / 422--usabhaM pavaraM vIraM mahesi vijitAvinaM / anejaM nahAtakaM buddhaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 40 / / 423--pubbenivAsaM yo vedi saggApAyaJca passati / atho jAtikgvayaMpatto abhijhAvosito muni / sabbavositavosAnaM tamahaM brUmi brAhmaNaM / / 41 / / brAhmaNa-vaggo niTTito // 26 // dhammapadaM nidvitaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akakkasaM akataM dukkataM akkocchi maM akkodhanaM vatavantaM akkodhena jine acaritvA brahma akkosaM badhabandhaM aciraM vatayaM aJjJA hi lAbhuaTThInaM nagaraM attadatthaM attanA coda attanA' va kataM attanA' va kataM pApaM attAnaJce tathA attAnaJce piyaM attAnameva paThamaM attA have jitaM attA hi attano attA hi attano atyahi jAta mha atha pApAni athavassa agArAni anavaTTatacittassa anavassutacittassa gAthA - sUcI 26 / 26 22 / 9 114, 3 26 / 18 17 / 3 11 / 10,11 26 / 17 3 / 9 5 / 16 11 / 5 12 / 10 25/20 12/5 12/9 12 / 3 12 / 1 12 / 2 814 25 / 21 12 / 4 23 / 12 1018 10 / 12 3 / 6 317 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat anikkasAvo kAsAvaM anupubbena medhAvI anupavAdo anupaghAto anekajAtisaMsA andhabhUto ayaM api dibbe apuJJalAbho ca apakA te appamatto ayaM appamatto pamattesu appamAdaratA hotha appamAdarato bhikkhU appamAdena maghavA appamAdo 'mataM appampa ce saMhitaM appalAbhopi ce appassutA abhaye ca bhaya abhittharetha abhivAdanasIlissa abhUtavAdI nirayaM ayasA 'va malaM ayoge yuJJa alaDakato cepi alajjitA ye 19 1815 14 / 7 1118 13 / 8 14 / 9 22 / 5 6 / 10 4 / 13 29 23 / 8 2 / 11,12 2 / 10 2 / 1 1 / 20 25 / 7 11 / 7 22 / 12 9 / 1 8110 22 / 1 186 16 / 1 10 / 14 22 / 11 [ 57 www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] avajje vajjaaviruddhaM viruddhesu asajjhAyamalA asataM bhAvana asaMsaThThe asAre sAramatino asAhasena dhammena asubhAnupassiM assaddho akataJa asso yathA bhadro aMMM nAgo' va ahiMsA AkAse ca padaM ArogyaparamA AsA yassa idaM pure idha tappati idha nandati igha modati idha vassaM idha tocati ucchinda sineha uTThAnakAlamhi uTThAnavato satimato uTThAnena uttiTThe udakaM hi upanItavayo uyuJjanti usabhaM pavaraM ekaM dhammaM ekassa caritaM 22 / 13 26 / 24 18 / 7 5 / 14 26 / 22 1 / 11 19 / 2 18 78 10 / 16 23 / 1 175 18 20, 21 1518 26 / 28 23 / 7 1 / 17 1 / 18 1 / 16 20 / 14 1 / 15 2013 2018 2014 25 13 / 2 dhammapadaM 6 / 5,10 183 72 26 / 40 13 / 10 23 / 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ekAsanaM ekaseyyaM etaM kho saraNaM etaM daLhaM etamatthavasaM etaM visesato etaM hi tumhe etha passathimaM evambho purisa evaM saMkArabhUte eso va maggo ovadeyya kaNhaMM dhammaM kayiraJce kAmato jAyate kAyappakopaM kAyena saMvaro kAyena saMvRtA kAsAvakaNThA kiccho manussa kiM te jAhi kumbhUpamaM kuso yathA ko imaM paThavi kodhaM jahe khantI paramaM tapo gatadino gabbhameke gambhIrapaJJa gahakAraka gAme vA yadi cakkhanA cattAri ThAnAni 21 / 16 14 / 14 24 / 13 20 / 17 22 2013 13 / 5 18 / 14 4 / 16 20/2 6 / 2 6 / 12 228 16 / 7 17 / 11 25 / 2 17 / 14 22/2 14 / 4 26 / 12 38 22 / 6 4 / 1 14 / 1 14 / 6 71 9 / 11 26 / 21 11 / 9 719 25 / 1 22/4 www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ candanaM tagaraM candaM 'va vimala caraJcenAdhi caranti bAlA cirappavAsi yo vedi chandajAto chinda sotaM chattvA nandi jayaM veraM pasavati jighacchAparamA jIranti ve rAja jhAya bhikkhU jhAthi viraja taJca kammaM taNhAya jAyate tato malA tatrAbhirati tatrAyamAdi tatheva kata taM putta-pasutaM vo vadAmi tasinAya purakkhatA tasmA piyaM tasmA hi dhIraM tiNadosAni tumhehi ciM te jhAyino te tAdise tesaM sampanna dadanti ve dantaM nayanti gAthA - 4 / 12 26 / 31 5 / 2 5 / 7 16 / 11 dunniggahassa 26 / 37 duppabbajjaM 16 / 10 dullabho 26 / 1 dUraMgamaM 26 / 16 dUre santo 15/5 dhanapAlako 15 / 7 dhammaM care 11 / 6 dhammapItI dhammArAmo a na antalikkhe na kahApaNa nagaraM yathA na cAhaM na cAhu na jAhi na taM kammaM 25 / 12 26 / 4 5 / 9 26 / 8 189 6 / 13 25 / 16 16 / 12 2015 24 / 4 24 / 9,10 16 / 3 15 / 12 24 / 23,24,25,26 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 2014 2 / 3 14 / 18 4 / 14 18 15 232 divA tapati diso disaM dIghA jAgarato dukkhaM na taM daLhaM na taM mAtA na tAvatA dhamma na tena ariyo na tena thero na tena paMDito na tena bhikkhU na tena hota natthi jhAnaM natthi rAga natthi rAga [ 59 26 / 5 3 / 10 5 / 1 14 / 13 3 / 3 21 / 13 34 / 15 3 / 5 21 / 15 23 / 5 13 / 3 6 / 4 25 / 5 6 / 9 9 / 12,13 1418 22 / 10 26 / 14 1718 26 / 11 5 / 8 24 / 12 3 / 11 19 / 4 19 / 15 19 / 5 19 / 3 19 / 11 19 / 1 25 / 13 15 / 6 18 / 17 www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 * ] na naggana paresaM na pupphagandho na brAhmaNassa na brAhmaNasse na bhaje muNDa na monena na vAkkaraNa na ve dariyA na santi puttA na sIlabbata na hi tehi na hi pApaM na hi verena niTThagato nidhAya daNDaM nidhInaM 'va nekkhaM netaM kho saraNaM neva devo no ca labheta paJca chinde paTisanthAra paThavIsamo paNDupalAso pathavyA ekarajjena pamAdamanu pamAdamappamAdena paraduvakhUpadAnena paravajjAnupassiparijiNNamidaM dhammapadaM 10 / 13 4 / 7 4 / 11 26 / 7 26 / 8 6 / 3 199 19 / 13 19 / 7 13 / 11 20 / 16 19 / 16 23 / 4 5 / 12 15 24 / 18 26 / 23 6 / 1 17 / 10 14 / 11 86 23 / 10 25 / 11 25 / 17 76 18 1 13 / 12 26 218 2112 18 19 11 / 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pare ca na pavivekarasaM paMsukUladharaM passa cittakataM pANimhi ce pApaJce puriso pApAni pari pApo' pi parasati pAmojja vaha piyato jAyate puJJaJce puriso puttA ma' tthi pubbenivAsaM pUjArahe pemato jAyate porANametaM phandanaM capalaM phusAmi nekkhamma phenUpamaM bahumpi bahuM ve saraNa vAlasaMgatacArI bhadro 'pi maggAnaTThagiko mattAsukhapariccAgA madhU' va maJJatI manujassa pamatta manoppakopaM mano pubbaMgamA mameva kata malitthiyA mAtaraM pitaraM 16 15 / 9 26 / 10 11 / 2 9 / 9 9 / 2 19 / 14 914 25 / 22 16 / 4 9 / 3 5 / 3 26 / 41 14 / 17 16 / 5 177 3 / 1 19 / 17 4 / 3 1 / 19 14 / 10 15 / 11 9 / 2011 21 / 1 5 / 10 24 / 1 17 / 13 1 / 1,2 5 / 15 188 215,6 www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-sUcI [ 61 mA pamAdamA piyahi mA' vamotha pApamA' vamotha pumA voca pharusaM mAse mAse kusamAse mAse sahassena middhI yathA muJca pure muhuttamapi mettAvihArI ya accantayaM esA sahatI yaM kiJci yijheM yaM kiJci siyaJce vijJa yato yato sammayathAgAraM ducchannaM yathAgAraM succhannaM yathA daNDena yathApi pupphayathApi bhamaro yathApi mule yathApi rahado yathApi ruciraM yathA bubbUlakaM yathA saDaskArayadA dvayesu yamhA dhamma yaM hi kiccaM yamhi saccaM ca yassa kAyena 27 yassa gati 16 / 2 yassa cetaM sm9|6 yassa cetaM sama97 yassa chattisatI 1015 yassa jAlinI 5 / 11 yassa jitaM 817 yassa pApaM 23 / 6 yassa pAraM apAraM 24 / 15 yassa pure ca 5 / 6 yassa rAga ca 25 / 9 yassAlayA na 12 / 6 yassAsavA 24 / 2 yassindriyANi 8 / 9 yAni' mAni 2217 yAva jIvampi 17 / 9 yAvadeva anatthAya 25 / 15 yAvaM hi vano 1 / 13 ye ca kho 1114 ye jhAnapasutA 1017 ye rAgarattA 8 / 10 yesaM ca susamA 4 / 6 yesaM sannicayo 24 / 5 yesaM sambodhi 6 / 7 yo aSpaduTThassa 418,9 yo imaM palipathaM 13 / 4 yogA ve jAyatI 4 / 15 yo ca gaathaa26|2 yo ca pubbe 26 / 10 yo ca buddhaJca 2113 yo ca vntksaav19|6 yo ca vassasataM 2619 yo ca sameti 26 / 38 1968 18 / 16 24 / 6 14 / 2 14 / 1 137 263 26 / 39 26 / 25 26 / 29 7 / 4 75 11 / 4 5 / 5 5 / 13 20112 6 / 11 1413 24 / 14 2114 7 / 3 6 / 14 9 / 10 26 / 32 20 / 10 813 1316 14 / 12 1 / 10 88 19 / 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammapadaM 5 / 4 62] yo cataM sahatI yo daNDena yo dukkhassa yo'dha kAme yo'dha taNhaM yo'dha dIrgha yo'dha puJja yo'dha puJja yo nibbanatho yo pANamatipAteti yo bAlo yo mukhayo ve uppatitaM yo sahassa yo sAsanaM yo ha ve daharo ratiyA jAyate ramaNIyAni araJAni rAjato vA vacI pakopaM vajjaJca vajjato vanaM chindatha varaM assatarA vassikA viya vAcAnurakkhI vANijo va vArijo' va vAhitapApo vitakkapamathitassa vitakkUpasame ca vItataNho anAdAno vedanaM pharusaM 24 / 3 sa ce neresi 10 / 9 sa ce labhetha 26 / 20 saccaM bhaNe 26 / 33 sadA jAgaramAnAnaM 26 / 34 saddho sIlena 26 / 27 santakAyo 26 / 30 santaM tassa 26 / 12 sabbattha ve 24 / 11 sabbadAnaM 18 / 12 sabbapApassa sabbasaMyojanaM 2514 sabbaso naam17|2 sabbAbhibhU 8 / 4 sabbe tasanti 12 / 83 sabbe dhammA 25 / 23 sabbe sakhArA a366 sabbe saGakhArA du6|10 saritAni 10 / 11 17 / 12 salAbhaM 22 / 14 savanti sabba 20 / 11 sahassampi ce gAthA 2313 sahassampi ce vAcA 25 / 18 sAdhu dassana2019 sAraJca 9 / 8 siJca bhikkhU 3 / 2 siildssn26|6 sukarAni 24 / 16 sukhakAmAni 24 / 17 sukhaM yAva / 24 / 19 sukhA matteyyatA 10 / 10 sukho buddhAnaM 10 // 6 26.9 17 / 4 17 / 6 21114 25 / 19 77 618 24 // 21 15 / 5 26 / 15 25 / 8 24 / 20 10 / 1,2 2017 2015 2016 2418 25 / 6 247 82 8 / 1 15 / 10 1 / 12 25 / 10 16 / 9 12 / 7 10 / 3,4 23 / 14 23313 14 / 16 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sujIvaM suJAgAraM sudassaM vajja sududdasaM suppabuddha subhAnupassi surAmerayapAnaM susukhaM va sekho paThavi seyyo ayo gAthA-sUcI 28 / 10 25 / 14 18 18 3 / 4 127-12 17 18|13 15 / 1-4 42 22 / 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat selo yathA so karohi hatthasaJJato hananti bhogA haMsA' dinca hittvA mAnusaka hittvA hiranisedho hirImatA ca hInaM dhammaM [ 63 6 / 6 182,4 25/3 24 / 22 13 / 9 26 / 35 26 / 36 10 / 15 18 / 11 13 / 1 www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com