________________
[૨૦૩] આ સ્ત્રી સુંદર છે, પણ કુલટા છે. (૧૧) અ૫નીત ઉપરીત વચન તે પ્રથમથી ઉલટું છે. જેમકે આ સ્ત્રી કુપા છે પણ શીલવ્રત પાળનારી સતી છે. (૧૨) અતીત વચન કૃતવાન કર્યું. (૧૩) વર્તમાન વચન કરે છે, (૧૪) અનાગત વચન
કરશે” (૧૫) પ્રત્યક્ષ વચન આ દેવદત્ત છે. (૧૬) પક્ષવચન તે દેવદત્ત છે, આ પ્રમાણે સેળ વચને છે, આ સેળ વચનેમાં સાધુને જરૂર પડે, ત્યારે એક વચનની વિવિક્ષામાં એક વચન બોલે, તે પક્ષ વચન સુધીમાં જ્યાં જેવું ગ્ય હોય ત્યાં તેવું બેલે, તથા સ્ત્રી વિગેરે દેખે છતે આ સ્ત્રી જ છે, અથવા પુરૂષ અથવા નપુંસક છે, જેવું હોય તેવું બેલે, આ પ્રમાણે વિચારી નિશ્ચય કરીને સત્ય બોલનાર સમિતિવડે અથવા સમપણે સંયત ભાષા બોલે, તથા પૂર્વે કહેલાં અથવા હવે પછી કહેવાતા દેનાં સ્થાન છોડીને ભાષા બેલે, તે ભિક્ષુ ચાર પ્રકારની ભાષાઓ જાણે, તે આ પ્રમાણે
(૧) સત્યભાષા જાત–તે યથાર્થ વચન અવિતથ (ખરેખરું) બેલિવું. ગાય હોય તે ગાય અબ્ધ હોય તે અશ્વ કહે.
(૨) એથી વિપરીત તે મૃષા (જૂઠ) બોલવું—એટલે ગાયને અશ્વ કહે, અશ્વને ગાય કહેવી.
(૩) સત્યમૃષા–જેમાં થોડું સત્ય ડું અસત્ય. જેમકેદેવદત્ત ઘડા ઉપર બેસીને જ હોય તે ઉંટ ઉપર બેસીને દેવદત્ત જાય છે એમ કહેવું.
