________________
[૨૪] दन्वुग्गहो उ तिविहो सचित्ताचित्तमीसओ चेव । खित्तुग्गहोऽवि तिविहो दुविहो कालुग्गहो होइ ॥ ३१७॥
દ્રવ્યને અવગ્રહ ત્રણ પ્રકારનું છે. શિષ્ય વિગેરેને સચિત્ત છે, રજોહરણ વિગેરેને અચિત્ત અને શિષ્ય રજોહરણ વિગેરે સાથે સ્વીકારતાં મિશ્ર અવગ્રહ છે, ક્ષેત્ર અવગ્રહ પણ સચિત્ત વિગેરે ત્રણ પ્રકારનેજ છે, અથવા ગામનગર અરણ્ય ભેદથી ત્રણ પ્રકારનું છે. કાલ અવગ્રહ તબદ્ધ (આઠમાસ) તથા વર્ષાકાળ (ચારમાસ) ને અવગ્રહ એમ બે ભેદે છે–
હવે ભાવ અવગ્રહ બતાવે છે. मइउग्गहो य गहणुग्गहो य भावुग्गहो दुहा होइ । इंदिय नोइंदिय अत्थवंजणे उग्गही दसहा ॥३१८ ॥
ભાવ અવગ્રહ બે પ્રકારને છે, મતિ અવગ્રહ અને ગ્રહણ અવગ્રહ છે, તેમાં મતિ અવગ્રહ પણ બે પ્રકાર છે, અર્થાવગ્રહ અને વ્યંજન અવગ્રહ છે, તેમાં અર્થાવગ્રહ ઈદ્રિય તથા ઈદ્રિય (મન) ના ભેદથી છ પ્રકારને છે, અને વ્યંજન અવગ્રહ ચક્ષુ ઈદ્રિય અને મન છોડીને બાકી ચાર ઈદ્રિયને અવગ્રહ છે, તે બધાએ ભેદવાળે દશ પ્રકારને મતિભાવ અવગ્રહ (મતિવડે પદાર્થોને જે સામાન્ય બેધ સમજાય તે) છે, હવે ગ્રહણ અવગ્રહ બતાવે છેगहणुग्गहम्मि अपरिग्गहस्स समणस्स गहणपरिणाभो । कह पाडिहारियाऽपाडिहारिए होइ ? जइयव्वं ॥ ३१९ ॥
અપરિગ્રહવાળે તે મુનિ છે, તેને જ્યારે પિંડ (ગોચરી)
