________________
ગ્લાન અવસ્થામાં પણ ધારીએ તો આપણે સંયમ ટકાવી શકીએ છીએ. ગૃહસ્થ પણ તેવી વ્યવસ્થા કરાવે છે. પણ આપણને જ સંયમની પડી ન હોય તો એ ગૃહસ્થ શું કરે ?
ઔપગ્રહિક ઉપધિથી પણ પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. આજે પ્રાયઃ શિયાળાની કામળી જુદી થઇ ગઇ. આમાં પડિલેહણ (ચૌદસે) થાય યા ન પણ થાય. આમાં શરીરની મમતાથી સંયમની મર્યાદા ચૂકાય છે.
ઔપગ્રહિક ઉપધિ પણ ન વપરાય તો ધાબળા કે જોટાં તો વપરાય જ ક્યાંથી ?
ઠંડીમાં ધાબળા વિગેરે વાપરવાના બદલે શાસ્ત્રોમાં જણાવેલા પ્રયોગો કરવા જોઇએ જેમકે
સાધુને બહુ ઠંડી લાગે તો ઉભા થઇ બારણા ની જોડે આવે ન રહેવાય તો કામળી કાઢી નાંખે, કપડા કાઢી નાંખે. આ સાયકોલોજી છે. ઓઘ નિયુક્તિમાં આ વિધિ છે. પછી ધીમે-ધીમે ૧ કપડો, બીજો કપડો પછી કામળી ઓઢે અને પુન: જે સ્થાને હતા ત્યાં આવે, આજ્ઞા પાછળ હેતુ હોય છે. અશક્ય આજ્ઞા કદી ભગવંત ન કરે.
૧ કપડો અને ૧ કાંમળી રજાઈ જેવું કામ કરે. *દિલ્હીમાં ઠંડી ગરમી તીવ્ર પડે, ઠંડીથી ગરોળીની લાશ ત્યાં સ્ટેશનમાં પડી હોય !!! આવી સખત ઠંડીમાં પણ એકજ કાંબળી ઓઢવી. એમ શરીરને કેળવવાનું છે.
શરીરની કેળવણી-અભ્યાસ = સ્વેચ્છાપૂર્વક સહન કરવાથી થાય. એ આજ્ઞા મુજબ કરવું. (પન્યાસજી મ. ઠંડીમાં માત્ર ૧ જ કામળીનો ઉપયોગ કરે છે.)
(૪) ઉષ્ણ પરિષહ :
મુનિઓ શરીરની ક્ષમતા પ્રમાણે આ પરિષદને સહન કરે. જ્યાં બેઠા હોઇએ ત્યાં ગરમી લાગતી હોય, પવન ન આવે તો પણ જગ્યા ન બદલે...ગરમીમાં પાતળો કપડો-કાંબળી વાપરવાનો વિચાર ન કરે જે ચાલુ હોય તે જ...વાપરે...આ ઉષ્ણ પરિષહ છે. ઉનાળામાં તડકે ઉભા રહે-કાઉસગ્ન કરે, ચાલતાં તડકો આવો તો પણ માર્ગ ભંગ ન કરે (માર્ગ બદલે નહીં) ગર્મીમાં પણ પ્રશાંત મદ્રાએ યથા શક્ય સહન કરે. “આવશ્યક' ગ્રંથના ચોથા અધ્યયન માં પરીક્ષાદ્રિ નયે તિતિક્ષા છા’’ પરિ
* આ પ્રસંગ પૂજ્ય પંન્યાસજી-વાચના દાતા મ. નો છે. તેવી ઠંડીમાં પણ તેઓ એકજ કાંબળ વાપરતા.. છેલ્લે સુધી માત્ર ૧૪ કાંબળ વાપરતા...
૩૫૦ ડ:55: : :
વાચના-૪૭
૧૦
૧૦૭
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
