________________
શાંતિ-કાન્તિના સંગમ તીર્થે
૧૭ પણ હજી કાંઈ પાકી ગાંઠ વળે તે પહેલાં તો બનારસ હિંદુ યુનિવર્સિટીના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે મહાત્મા ગાંધી કાશી આવે છે અને એની બેસન્ટની કૃપાથી મળેલી બેચાર મિનિટમાં એવી તીખી, તમતમતી વેધક વાતો કરે છે કે પ્રમુખ પોતે સભાત્યાગ કરે છે. તે પ્રસંગે આવેલા રાજામહારાજાઓની ખુરશીઓ પણ ફટોફટ ખાલી થઈ જાય છે અને આકાશ ગાજી ઊઠે એટલી તાળીઓથી લોક મહાત્માજીને વધાવી લે છે. ..
તાળીઓનો આ ગડગડાટ વિનાયકના કાને પણ જઇ અથડાય છે. છાપામાં અહેવાલ વાંચતાં જ યુવાન લોહી ઊકળી ઊઠે છે અને લાંબી પ્રશ્નોત્તરી કરતો એક પત્ર મહાત્મા ગાંધીને અમદાવાદ લખે છે, જેના જવાબમાં મળે છે બે વાક્ય - ‘‘પત્રમાં કેટલું લખાય? રૂબરૂ જ આવી જાઓ.'' અને ગાંધીના સૂતરના કાચા તાંતણે ખેંચાઈ ગયેલો આ હિમાલયનો જીવ પોતાના જીવનનાં પચાસ જેટલાં વર્ષ ગાંધીવિચારને સાકાર કરતો સાર્થક કરે છે. આમ ‘અથાતો ડ્રહ્મજ્ઞાસા' માટે નીકળેલો સાધક નથી પોંચતો હિમાલય કે નથી પહોંચતા બંગાળ, પણ પહોંચે છે ત્રીજી જ મંજિલે, જ્યાં એને મળે છે હિમાલયની શાંતિ તથા બંગાળની ક્રાન્તિનો સુભગ સંગમ!
૨. શાંતિ-કાન્તિના સંગમ તીર્થ
૧૯૧૬ની ૭મી જૂને, હિમાલય જવા નીકળેલો જીવ આવી પહોચે છે અમદાવાદના કોચરબના સત્યાગ્રહ આશ્રમમાં. તે વખતે બાપુ રસોડામાં હતા, શાક સમારવાની ફરજ બજાવી રહ્યા મ.વિ.ભા.-૪
