________________
પરંધામનો પરમહંસ સ્વભાવને તો ચિત્તની આ સ્થિતિ ખૂબ જ અનુકૂળ હતી. એક વાર બ્રહ્મવિદ્યા મંદિરમાં એક બહેન સામે બેઠેલી. તેને ત્યાં બેસવાનું કારણ પૂછ્યું તો પેલી કહે, “ખાલી જ બેઠી છું. કશું કામ નથી!'' તો કહે, “અરે વાહ, ખાલી બેસતાં આવડી ગયું તો તો બધું જ સધાઈ ગયું.” આવું ખાલી થઈ જવું એ કોઈ નાનીસૂની સાધના નથી. પણ એ સાધના વિનોબાએ સિદ્ધ કરી અને બાર મહિનામાં વિનોબાનું ૪૦ રતલ વજન વધ્યું અને તબિયત પણ સરસ થઈ ગઈ.
આ બાજુ વિશ્વના તખ્તા ઉપર એક ભારે મોટી આફત તોળાઈ રહી હતી. બીજું વિશ્વયુદ્ધ શરૂ થઈ ગયું હતું. બ્રિટન માટે તો એ જન્મ-મરણનો પ્રશ્ન હતો. ભારત એનો ગુલામ દેશ, એટલે એણે તો એ યુદ્ધમાં ભારતના જાન-માલના બલિ ચડાવવા માંડ્યા. આથી રાષ્ટ્રપિતાનો પુણ્યપ્રકોપ પ્રજવળી ઊઠ્યો. કોંગ્રેસી પ્રધાનમંડળોએ રાજીનામાં ધરી દીધાં. જાહેરમાં યુદ્ધવિરોધી નીતિનો પ્રચાર કરવાના તથા સરકારનો અસહકાર કરવાના ભારતના સ્વાતંત્ર્યનો સરકારે ઇન્કાર કર્યો. પરિણામે બાપુ સામે સત્યાગ્રહનું પગલું અનિવાર્ય બનીને આવ્યું. આ વખતે બાપુએ વ્યક્તિગત સત્યાગ્રહ કરવાનું ઠેરવ્યું. સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામના એકેકથી ચડે તેવા નરપુંગવો બાપુ પાસે એકઠા થયા હતા. બાપુની ખૂબી જ એ હતી કે એ દરિયો બનીને ચારે બાજુની નદીઓને પોતાનામાં સમાવી શકતા હતા. પણ આ વખતે તો ટકોરા મારીને સત્યાગ્રહીઓ પસંદ કરવાના હતા.
પહેલા સત્યાગ્રહી તરીકે બાપુ કોને પસંદ કરશે?' હવામાં જોરદાર ચર્ચા ચાલવા માંડી. જવાહરલાલ, સરદાર, ભૂલાભાઈ
