Book Title: Tattvarthshlokavartikalankar Part 7
Author(s): Vidyanandacharya, Vardhaman Parshwanath Shastri
Publisher: Vardhaman Parshwanath Shastri

View full book text
Previous | Next

Page 446
________________ दशमोऽध्यायः निरुक्ति कर कर्मोके छूट जानेको मोक्ष कहा जा चुका है । पुनः इनका विशेष वर्णन तथा उन कर्मोंकी सत्ता, बन्ध, उदय, उदीरणा आदिकी व्यवस्थाका ग्रहण करना या इस गुणस्थानमें किन प्रकृतियोंका बन्ध है ? यों बन्ध, अबन्ध, बन्धव्युच्छित्ति, उदय, अनुदय, उदयव्युच्छित्ति, सत्ता, असत्ता, सत्ताव्युच्छित्ति, उदीरणा, अनुदीरणा, उदीरणा. व्युच्छित्ति इत्यादि करके लिये गये विभागको गुणस्थानोंकी अपेक्षा रखकर आर्ष आम्नाय अनुसार चले आ रहे शास्त्रसे लगा लेना चाहिये। भावार्थ-राजवात्तिक, गोम्मटसार आदि ग्रन्थोंसे बन्ध, उदय, सत्ता आदिकी गुणस्थानोंमें व्यवस्थाको समझ लिया जाय, यहां संक्षेपसे कथन करना मात्र अभीष्ट है । मुद्रित पुस्तकमें “ बन्धहेत्वभावनिर्जराभ्यां कृत्स्नकर्मविप्रमोक्षो मोक्षः " इस सूत्रकी टीका छपी नहीं है। उत्तर प्रांतकी लिखित पुस्तकमें जो कुछ शुद्ध अशुद्ध, टीका पाई गई उसका यथायोग्य संशोधन कर देशभाषा कर दी गई है । पुनः मूडबिद्रीसे ताडपत्रपर लिखी हुई प्राचीन प्रतिके लेखको मंगाया गया वह इस प्रकार है । अथ परममोक्षः कुतः स्यादिति प्रतिपादनार्थमाह.-" बन्धहेत्वभावनिर्जराभ्यां कृत्स्नकर्मविप्रमोक्षो मोक्षः । कोऽय बन्धहेतुः ? को वा तदभावः ? इत्याह- . आत्रवाभिहितो बन्धहेतु पूर्वमनेकथा तस्याभावः परो ज्ञेयः संवरः सर्वकर्मणां ।। १॥ कासौ निर्जरेत्याह; - निर्जरा च परायोग-केवल्यन्तक्षणोद्भवा, ताभ्यां मोक्षस्तयोरन्यतरापायेऽस्य नोदयः ॥ २ ॥ न तावत्संवरापाये कृत्स्नकर्मक्षयः क्वचित् अपरापरकर्मोपढौकनात्स्वनिमित्ततः ॥ ३ ॥ नापि तन्निर्जरापाये पूर्वकर्मव्यवस्थितेः नानुपक्रमसाध्यायां निर्जरायां विरोधदः ॥ ४ ॥ तपोतिशयतः सम्यग्दर्शनज्ञानयोगिनः न भावसंवरोऽन्योतो मार्गो रत्नत्रयात्मकः ।। ५॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498