________________
૨૯:
[ સ્થાવર જીવની સિદ્ધિ
[૧] પૃથ્વીમાં જીવસિદ્ધિ
પૃથ્વીકાય એટલે પૃથ્વીના જીવા. આપણે જ્યાં પત્થર, માટી, ધાતુઓ, ખનીજ પદાર્થો આદિની ખાણા તરફ જોઈએ તાં તેમાં તેઓ વૃદ્ધિ પામતા હૈાય છે. અર્થાત્ વધે છે.
જો કે વનસ્પતિ વગેરેની જેમ ચૈતન્ય એકદમ પૃથ્વીમાં રેખાતું નથી, તે પણ તેમાં ચૈતન્ય છે એ નીચેના કારણેાથી સમજાશે.
(૧) જેમ કાઈ માણસ માદક દ્રવ્ય પીવાથી મૂતિ દશામાં પડયા રહે છે, છતાં તેમાં ચૈતન્ય વિદ્યમાન છે, તેમ પૃથ્વીકાય એટલે પૃથ્વીના જીવામાં પણ ચૈતન્ય વિદ્યમાન છે.
(૨) જેમ મનુષ્યના દેહના અવયવા વધે છે, તથા મસા વગેરે પણ વધે છે તેમ સચેતન પૃથ્વીના દેહમાં શરીરમાં વૃદ્ધિ થાય છે.
(૩) જેમ વનસ્પતિના એક સાથે ઉત્પન્ન થયેલા અ’કુરા
વૃદ્ધિ પામતા જાય છે, તેમ લવણુ, પરવાળા અને પત્થર પ્રમુખમાં પણ એક સાથે ઉત્પન્ન થયેલા સમાન અંકુરાએ વૃદ્ધિ પામતા જાય છે. પાતાની સજાતીય વસ્તુમાંથી તે વર્ષ છે.
પૃથ્વીમાંથી પ્રારંભમાં જે કાઇ પદાર્થો પ્રગઢ થાય છે તે પ્રત્યેક સચેતન હાય છે. ત્યાર પછી અમુક સમય બાદ તે પદાર્થો અચેતન બની જાય છે.
મનુષ્યના અસ્થિ-હાડકાની માફક પરવાળા, પત્થર કઠણુ છતાં પણુ સચેત-સજીવન ડાય છે.
