________________
સ્થાવર જીવની સિદ્ધિ ].
= ળ
અર્થ –જેઓના શરીરમાં એક જીવ હોય, તે પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય કહેવાય છે. ફળ, ફુલ, છાલ, કાષ્ઠ, મૂળ, પાંદડાં અને બીજરૂપે હોય છે. અર્થાત્ એ સાતેમાં દરેક જીવ જુદા હોય છે. અને આખા વૃક્ષને પણ એક જીવ જુદો હોય છે. (૧૩)
.
પ્રત્યેક વનસ્પતિ અંકુરારૂપે ઊગતાં પ્રારંભમાં અનંતકાયસાધારણ હોય છે. પછી જે તે પ્રત્યેક વનસ્પતિ જાતની હોય તે પ્રત્યેક બને છે, અને સાધારણ વનસ્પતિ જાતની હેય તે સાધારણરૂપે જ રહે છે.
વળી કેટલીક વનસ્પતિમાં એમ પણ હોય છે, કે તેના મૂળ સાધારણ હોય અને બાકીનો ભાગ પ્રત્યેક હેય છે. .
વિશ્વમાં વનસ્પતિ અનેકરૂપે જોવામાં આવે છે. જુઓ - કેટલીક વનસ્પતિઓના વૃક્ષ, છોડ, વેલા અને લતા ભૂમિ સાથે ચાટીને ઉગેલા હોય છે. કેટલીક વનસ્પતિ ઘાસરૂપે, ગાંઠા ગાંઠારૂપે ઉગેલી હોય છે. કેઈને કણસલા હોય છે, કેઈર્ન ફળ હોય છે, અને કેઈને કુલ હોય છે. વળી કઈ વનસ્પનિનું વૃક્ષ મોટું, અને તેનું ફળ નાનું હોય છે. કેઈતું વૃક્ષ નાનું અને તેનું ફળ મેટું હોય છે.
આમ જુદી જુદી રીતે અનેક પ્રકારે વનસ્પતિની વિદ્ય- - માનતા દષ્ટિગોચર થાય છે.
વનસ્પતિમાં પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય પણ ૧૨ પ્રકારે હોય છે. તે જુઓ – (૧) વૃક્ષ એટલે આમ્રવૃક્ષ, વટવૃક્ષ વિગેરે,
