________________
સ્થાવર જીવની સિદ્ધિ ]
હે માનવ ! તું પંચેન્દ્રિયપણું પામે છે. ત્યારે સાંભળવાના કાન છે, જોવાની આંખ છે, સુંઘવાનું નામ છે, બેલવાની જીભ છે અને સ્પર્શ કરવાનો સ્પર્શેન્દ્રિય-ચામડી છે. એ પાંચે સ્થાવરમાંથી કેઈને નથી સાંભળવાના કાન, નથી જોવાની આંખ, નથી સુંઘવાનું નાક કે નથી બોલવાની જીભ. માત્ર એક જ સ્પર્શેન્દ્રિય-ચામડી જ છે. વળી ત્યારે વિચારવાનું મન છે, પણ એ પાંચે રથાવરમાંથી કોઈને વિચારવાનું મન પણ નથી.
વળી તું સ્વેચ્છાએ સ્વતંત્ર ગમનાગમન કરી શકે છે ત્યારે એ પાંચે સ્થાવરના જ સ્વયમેવ ગમનાગમન કરી શકતા નથી.
વળી તું હારા શત્રુની સામે સામનો કરી શકે છે ત્યારે એ પાંચે સ્થાવરમાંથી કોઈ પણું પોતાના શત્રુની સામે સામને કરી શકતા નથી. પડતા દુઃખને સહન કરે છે અને પિતાના પ્રાણની આહતિ પણ આપે છે. જીવતા જાને સુખદુઃખ થાય છે એ સો કઈ કબુલ કરે છે. એ પાંચે એકેન્દ્રિય સ્થાવર પણ જ્યાં સુધી સચેતન-સજીવન છે ત્યાં સુધી તેને પણ સુખદુખના અનુભવ થાય છે.
પ્રત્યેક પ્રાણીનું જીવન એવું હોવું જોઈએ કે જેને લઈને કેઈની પણ સાથે વૈરભાવ ન વધે. કોઈને કે પિતાને પણ દુઃખ ન થાય. તથા કોઈની પણ હિંસા ન થાય, એ રીતે વર્તવું જોઈએ અને સંયમ પૂર્વક રહેવું જોઈએ.
આ વિશ્વમાં દુઃખના અનેક કારણે પૈકી મુખ્ય કારણ કઈ પણ જે હોય તે તે હિંસા જ છે. સર્વ દુઃખનું મૂળ પણ તે હિંસા જ છે.
એ હિંસાથી જ જીવનું અધઃપતન છે. નરકના ઘેર દુખે
