________________
સાવર છવની સિ]િ
હોય છે, કે-આ યંત્રથી વિપુલ થાય છે, ત્યારે જ તે પકડાય છે. આપણું સ્નાયુ જેમ મહેનતથી થાકી જાય છે, અને થાક ઉતર્યા પછી જ ફરી મહેનત કરી શકે છે. વનસ્પતિને જ્ઞાનતંતુ છે, હૃદય છે, તેની વૃદ્ધિ થાય છે, અને તેનું મરણ પણ થાય છે.
આ બધા પ્રયોગે તેમણે અનેક વનસ્પતિ ઉપર યંત્ર દ્વારા અજમાવ્યા છે. ( વિશેષ જિજ્ઞાસુઓએ આખો લેખ વાંચવા જેવો છે. )
છે. યંત્રદ્વારા કરેલ સંશોધન અને સજીવન સ્થાવર વનસ્પતિ આદિમાં જણાવેલ નિર્ણયાત્મક જીવની સિદ્ધિ આજના વૈજ્ઞાનિકયુગમાં સૌને આશ્ચર્યમુગ્ધ કરી દે તેવી છે.
જેનલમેં જણાવેલ સ્થાવરમાં અવસિદ્ધિને નિશ્ચયાત્મક પૂરવાર કરી આપે તેવી છે.
સજીવન સ્થાવરમાં જીવને નહીં સ્વીકારનાર માનવને સાચું ભાન કરાવનારી, અને તેમાં પણ જીવ છે::એમ યુક્તપૂર્વક સહર્ષ કબૂલ કરાવે તેવી છે.
ઉકત એ કારણેથી સમજી શકાય છે કે-વનસ્પતિમાં પણ છવ છે. તે સચેતન-સજીવન છે.
વનસ્પતિકાયના અનેક ભેદે વિશ્વની સર્વ જીવ રાશિઓ કરતાં વનસ્પતિકાય છમાં એક વિચિત્ર ભેદ જણાય છે. ત્યારે બીજા ના એક શરીરમાં એક જીવ આત્મા હોય છે, ત્યારે કેટલાક વનસ્પતિકાય જીવે એવા છે કે–તેના એક જ શરીરમાં અનંતા – આત્માઓ રહેલા હોય છે.
