________________
પાવર છવની સિદ્ધિ ]
આધુનિક વિજ્ઞાન શારીઓની સજીવસૃષ્ટિ.
સર જગદીશચંદ્ર બોઝનું જીવનકાર્ય એ મથાળાને એક લેખ પ્રોફેસર કાંતિલાલ છગનલાલ પંડયા, એમ. એ. એમણે વીસમી સદીના ત્રીજા પુસ્તકના પહેલા અંકમાં લખ્યું છે.
તેમાં સર જગદીશ કે પ્રાણીઓ અને વનસ્પતિઓનાં એકતા પ્રયોગ દ્વારા સિદ્ધ કરી છે. તે સમ્બન્ધી કેટલીક હકીકત આપી છે. તે ખાસ ઉપયોગી જાણ અહીં દાખલ કરી છે. ડાકટર – વનસ્પતિઓના અને પ્રાણુઓનાં લક્ષણે ભિન્ન ભિન્ન ગણતાં હતાં. તેમાંના ઘણું લક્ષણે બન્નેયમાં સમાને છે, તેમ જ લેખંડ જેવી ધાતુઓમાં પણ સજીવ પદાર્થોનાં આ લક્ષણે છે” એમ સિદ્ધ કર્યું છે.
આપણું પેઠે તેઓ ટાઢથી ઠરી જઈ મુડદાલ થાય છે, હંફથી તેજીમાં આવે છે. દારૂ જેવા માદક પદાર્થોથી વધારે ચંચળ થાય છે, અથવા ઘેનમાં પડે છે, ખરાબ હવાથી ચુંગ લાઈ જાય છે, અતિશ્રમથી થાકી જાય છે, મારવાથી પીડાય છે, બેભાન કરનારી દવાથી મૂચ્છ પામે છે, વિજળીથી વિશેષ ચંચળ થાય છે, વર્ષાદથી સુસ્ત થાય છે, સુરજની રેશનીથી સ્કૃતિ પ્રગટ કરે છે, અને ઝેર કે બળાત્કારથી પ્રાણ ત્યજે છે, વૃદ્ધિ-ક્ષય, સુખ-દુઃખ, ટાઢ-તડકે, થાક-આરામ, નિંદ્રાપોઢણ સર્વ આપણી માફક તેઓ પ્રગટ કરે છે. અત્યાર સુધી માત્ર આપણે તેની ભાષા સમજતા નહિ, આપણ નેત્રા એની લાગણુએ જઈ શકતી નહિ, તેથી આપણે તેને જડ માનતા હતા, તથા નિજીવ કહેતાં હતા. હવે ડે. બોઝે એમને બેલતા કર્યા છે, કહે કે-એમની બેલી આપણને શિખવી છે. વનસ્પ.
