________________
સ્થાવર જીવની સિદ્ધિ ] [૫] જેમ મનુષ્યાદિકને જન્મ, વૃદ્ધિ, મરણ, રાગ-પ્રેમ, હર્ષ,
લજજા, ભય, મૈથુન, ક્રોધ, માન, માયા, લાભ, રોગ, આહાર, નિંદ્રા અને જાગ્રત અવસ્થા તથા ઓઘ સંજ્ઞા વિગેરે હોય છે, તેમ વનસ્પતિકાયના જીવોને પણ હોય છે. અર્થાત્ એ સર્વ મનુષ્યાદિકની માફક તેઓ અનુભવે છે. જુઓ –
[૧] જન્મ-વાવવાથી વનસ્પતિ ઉગે છે. સાધારણ વનસ્પતિ
કાયના ટુકડા કરીને વાવે તો પણ તે ઉગે છે. ચામાસામાં-અનેક પ્રકારની વનસ્પતિ એકાએક ચારેય તરફ
ઉગી જાય છે, માટે તે જન્મે છે. [૨] વૃદ્ધિ-પ્રત્યેક વનસ્પતિ જન્મ–ઉગે એટલે અંકુરારૂપે પ્રગટ
થાય થાય. ત્યારપછી ડાળા, પાંદડાથી વૃદ્ધિ પામે છે, માટે તે વધે છે.
[3] મરણ-પ્રત્યેક વનસ્પતિ જમ્યા પછી નિયત આયુષ્ય
પૂર્ણ થયે, તથા હિમાદિકના આઘાત લાગવાથી સુકાઈ ગયે છતે મૃત્યુ-મરણ પામે છે. અર્થાત તે મરે છે.
[૪] રાગ-પ્રેમ-પગમાં ઝાંઝર પહેરીને કઈ સ્ત્રી જ્યાં
અશોકાદિ વૃક્ષે છે ત્યાં જાય, અને ઝાંઝરનો ઝમકાર સહિત પિતાના પગની પાટુ તેને લગાવે છે તે અશોક, ફણસ વગેરે વૃક્ષો ફળે છે. આથી વનસ્પતિમાં પણ રાગ-એમ છે એ જણાઈ આવે છે.
[૫] હર્ષ-હર્ષને લઈને અકાળે પણ કેટક વનસ્પતિઓના
