________________
સશાવર જીવની સિદ્ધિ ]
થઈ શકે છે અને ક્રમશઃ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે અને ક્રમશઃ મૃત્યુ પામી શકે છે. વાયુકાય જીવની એ ઉત્કૃષ્ટ સ્વકાય સ્થિતિની મર્યાદા જણાવી જઘન્ય સ્વકાયસ્થિતિની મર્યાદા જઘન્યથી બે અંતમુહૂર્તની જાણવી.
વાયુકાય જીવોમાં પ્રાણુની સંખ્યા
વાયુકાયજીવમાં દશ પ્રકારના દ્રવ્ય પ્રાણ પૈકી માત્ર ચાર જ પ્રાણ હોય છે. તે આ પ્રમાણે
[૧] સ્પશેન્દ્રિય (ચામડી), [૨] શ્વાસોચ્છવાસ, [૩] કાયમળ અને [૪] આયુષ્ય.
ઉક્ત એ ચાર પ્રાણ જ્યાં સુધી વાયુકાયમાં વર્તે છે ત્યાં સુધી તે સજીવન-જીવસહિત કહેવાય છે. અને એ ચાર પ્રાણ પાલ્યા જતાં તે નિજીવ એટલે ઓવરહિત બને છે.
આપણે વાયુકાયના છ તરફ દષ્ટિ કરીશું તે તેઓ દેખાશે નહીં, પણ તેઓની હિંસા તો જરૂર થાય છે. તેને aઈને તે અને અત્યંત દુઃખ ભોગવવું પડે છે.
હાલવા-ચાલવાની, ગમનાગમન કરવાની, પંખા નાખવાથી, હીંચકા ખાવાથી, ઉઘાડે મુખે બોલવાથી, આરંભા-સમારંભાદિકના કાર્યો કરવાથી, ઈત્યાદિ અનેક પ્રકારે જીવ હિંસા થાય છે.
માટે વાયુકાયની હિંસા જેમ બને તેમ ઓછી થાય તે રીતે પગ રાખવો જોઈએ.
