________________
[સ્થાવર છવની સિા.
સુધી તે સજીવન કહેવાય છે. અને એ ચાર પ્રાણ ચાલ્યા જતા તે નિજીવ બને છે.
સચિત્ત અને અચિત્ત જળ સચિત્તજળ સ્વયં સ્થાવર જવરૂપ છે. તેમાં પિરા વગેરે જે દેખાય છે તે અપૂકાયો નથી, પણ બે ઇન્દ્રિય વગેરે છે છે. ગરણા વિગેરે સાધનદ્વારા પાણી બરાબર ગળવાથી તેમાં પિરા વગેરે બેઈન્દ્રિય જ રહેતા નથી, પણ પાણીના છે તે તેમાં વિદ્યમાન છે.
આ સચિત્ત પાણીને અગ્નિદ્વારા ઉણ-ગરમ કરતાં, બરાઅર ત્રણ ઉકાળા આવવાથી અપકાયના–પાણીના છે એવી જાય છે અને નવા ઉત્પન્ન થતા નથી. તેથી કરીને તે પાણી અચિત્ત કહેવાય છે. '
આવા ત્રણ ઉકાળાવાળા પાણીને કાળ ઉનાળામાં પાંચ પહેરને, શિયાળામાં ચાર પહેરને, અને જેમાસામાં ત્રણ પહાર હોય છે. ત્યાં સુધી જ તે પાણી અચિત્ત રહી શકે છે, પછી તે પાણી સચિત્ત થાય છે. ' - જે એ અચિત્ત પાણી સચિત્ત થતાં પહેલાં તેમાં ચૂને નાખવામાં આવે, તે એ પાણી બીજા વીશ પહેર સુધી પણ અચિત્ત રહી શકે છે. નિર્જીવ-અચિત્ત આહાર–પાણી ગ્રહણ કરવાના નિયમવાળા એવા સંસારત્યાગી સાધુ મહાત્માઓ અને સાધ્વીજી મહારાજાઓ ઉપગપૂર્વક તે જાળવી શકે છે. સચિત્ત જળને સંઘટ્ટો એટલે સ્પર્શ પણ ન થઈ જાય તેમાં તેઓ સાવધાન રહે છે. કદાચ કારણવશાત્ સચિત્ત જળને
