Book Title: Samanya Nirukti
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 239
________________ પ્રસિદ્ધ નથી એટલે ત્યાં પણ લક્ષણની અવ્યાપ્તિ આવશે. | ઉત્તરપક્ષ ઃ એ આપત્તિ દૂર કરવા અમે કહીશું કે તરક્રિશિષ્ટ-નિરૂપિતવિષયિતા| ન્યતમવિષયિતાનિરૂપકતાવચ્છેદકતાપર્યાયધિકરણ-ધર્મવલ્વે એવ તત્ત્વમ્ વમિત્પર્વતવિષયકનિરૂપિત વિષયિતા વદ્ધિમત્પર્વતજ્ઞાનમાં કે પર્વતે વતિઃ જ્ઞાનાદિમાં મળે. આ અન્યતમ જ્ઞાનવિષયિતાનિરૂપતા-વચ્છેદકતાનું પર્યાવ્યા અધિકરણ A વહિંમત્પર્વતત્વાદિ જ બને (માત્ર પર્વત ન બને.) એટલે હવે પર્વતમાં અતિવ્યાપ્તિ ન H 7 આવે. આકાશાભાવવત્સર્વ ભલે અપ્રસિદ્ધ હોય પણ આકાશાભાવવત્સર્વ જ્ઞાનવિષયિતા | ન તો જરૂર મળે. તે જ્ઞાનવિષયિતા-અન્ય-જ્ઞાનવિષયિતા ઘટાદિજ્ઞાનવિષયિતા બને, તદન્ય 1 પ્રસ્તુત જ્ઞાનવિષયિતા બની જાય. તનિરૂપકતાવચ્છેદકતાપત્યધિકરણ આકાશાભાવવત્સર્વત્વ બનતાં લક્ષણ સમન્વય થઈ જાય. गादाधरी : अयञ्च प्रकारो यादृशपक्षसाध्यहेतुकस्थले उक्तसमूहालम्बनानुमितेरप्रसिद्धिस्तत्रैवादरणीयः । यत्र तु तत्प्रसिद्धिस्तत्र लाघवाद्यथाश्रुतमूललक्षणमेव साधीयः । शब्दाभेदस्याकिञ्चित्करतायाः स्वयमेव वक्ष्यमाणत्वादित्यवधेयम् । ગદાધર કહે છે કે “અન્યાખ્યત્વ’ ઘટિત આ સત્ર વન્તિ કલ્પની જ વિવક્ષા પક્ષ | સાધ્યવાન સાધ્યવ્યાપ્યદેતુમાંશ અનુમિતિની અપ્રસિદ્ધિ મળે ત્યાં જ લાગુ પાડવી. તાદશામિતિપ્રસિદ્ધિ સ્થળે તો ૩૫ત્ર વન્તિ લક્ષણથી જ કામ ચલાવવું. પ્રશ્ન : લક્ષણની વિવક્ષામાં શબ્દનો ભેદ ન થવો જોઈએ ને ? || ઉત્તર ઃ શબ્દભેદ અકિશ્ચિત્કર છે એમ સ્વયં આગળ કહેવાના છે. १ गादाधरी : यत्राश्रयासिद्ध्यादिरेकविध एव दोषः प्रतिबध्यज्ञानञ्च । प्रसिद्धं महानसत्ववान् पर्वतो वह्निमान्धूमादित्यादौ तत्र विशिष्टपक्षग्रह-1) विरोधित्वादिरूपाश्रयासिद्धित्वादेरेव दोषसामान्यलक्षणत्वमुचितं न तु" महानसत्वाद्यभावविशिष्टपर्वतत्वाद्यवच्छिन्नतादृशाभावव्याप्यविशिष्ट पर्वतत्वाद्यवच्छिन्नभिन्नभिन्नत्वस्य निरुक्तसमूहालम्बनानुमितिविरोधित्वस्य । || च गौरवादित्याशयेनाह एकमात्रदोषस्थल इति । .. ના સામાન્ય નિરુક્તિ ... (૨૨) = 0 સામાં

Loading...

Page Navigation
1 ... 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290