Book Title: Samanya Nirukti
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

View full book text
Previous | Next

Page 260
________________ गादाधरी : ननु ज्ञाननिष्ठं विरोधिसामग्रीकालीनत्वमादाय कथं । ।। हेतोर्दुष्टत्वं तस्य ज्ञान एव सत्त्वादित्याशङ्करं परिहरति तद्वत्त्वेति। तद्विषयस्य | ॥ हेतोरपीति । तत्कालनिरूपिताधेयतात्मकस्य तत्कालीनत्वस्याधेयभेदेन । भेदानभ्युपगमात्, अभ्युपगमे वा आधेयतासम्बन्धेन तत्कालस्या0 वच्छेदकतया तमादायैव लक्षणसमन्वयादिति भावः । नाभेदेनेति ।। विवक्षितुं शक्यमिति शेषः । આ પ્રશ્ન : પણ આધેયભેદથી ધેયતા તો ભિન્ન ભિન્ન પડે એટલે આધેયતાત્મક I તાદેશકાલીનત્વ જે જ્ઞાનમાં છે તે જ હેતુમાં શી રીતે સંભવે? M यत्तु : मायमेथी साधेयत्वने समे भिन्न नाथी भानdi. सने तम मानjA P જ પડે તો અમે હવે કહીશું વિરોધિસામગ્રીકાલ જ જ્ઞાનમાં આધેયતાસંબંધથી R પ્રતિબંધક્તાવચ્છેદક બને. કાલ તો એક જ છે માટે તે જ જ્ઞાનનિષ્ઠ પ્રતિબંધકતાવચ્છેદકરૂપ 1 IT કાલાત્મક દોષ આધેયતા સંબંધથી હેતુમાં પણ રહી જાય એટલે હેતુ દુષ્ટ બની જાય. . ઈ અસાધારણનું લક્ષણ સાધ્યવ્યાપકીભૂતાભાવપ્રતિબંધકત્વવત્ હેતુ છે. સત્યંતિપક્ષ , છે વિરુદ્ધ હેતુથી ઊભા થાય છે જ્યારે સાધ્યવ્યાપકીભૂતાભાવપ્રતિયોગિત્વવત્ હેતુઃ રૂપ છે પણ વિરુદ્ધ કે અસાધારણ (મતાંતર) સ્થળે સાધ્યાભાવના સાધક હેતુથી જ સાધ્યની અનુમતિ મ A થવા લાગે છે. અથવા સત્કૃતિપક્ષસ્થળે સાધ્યાભાવવ્યાપ્ય અન્ય હેતુ મળે છે. જ્યારે તે. અસાધારણ સ્થળે સાધ્યાભાવવ્યાપ્ય તે જ હેત મળે છે. આમ ઉભયત્ર | ]] વિરોધિપરામર્શ સામગ્રી મળે છે. दीधितिः : तन्न, तद्वत्त्वं हि हेतो भेदेन, बाधे तदभावात्। अत एव || Mनाश्रयतया वह्निव्यभिचारिद्रव्यत्वादिमति धूमेऽतिप्रसङ्गाच्च, . गादाधरी : साध्याभावववृत्तित्वादिविशिष्टसाधनरूपदोषस्याभेद-M Y सम्बन्धेन हेतौ सत्वात्तेन सम्बन्धेन तद्वत्त्वविवक्षायां न व्यभिचारादाVवप्रसक्तिरतः बाधे तदभावादिति । वल्यभाववद्हूदादिरूपबाधे। ॥ धूमादिरूपहेत्वभेदासत्त्वादित्यर्थः तथा च तत्राव्याप्तिरिति भावः । अत " ----सामान्य निति • (२४७) ---- -

Loading...

Page Navigation
1 ... 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290