Samanya Nirukti

Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 249

--
--
--
--
--
--
--
-
चिन्तामणिः ज्ञायमानं सदनुमितिप्रतिबन्धकं यत् तत्त्वं वा । चन्द्र. - अथ तृतीयलक्षणम् । ज्ञायमानं सत् अनुमितिप्रतिबन्धकं यत् तत्त्वम् । વન્યભાવવદ્દ શાયમાન થઈને અનુમિતિપ્રતિબંધક બને છે માટે ? | વહુન્યભાવવઠ્ઠદ દોષ બને.
गादाधरी : असाधारण्यस्य पक्षवृत्तित्वे सति साध्यव्यापकीभूताभावप्रतियोगितात्मकस्य, सत्प्रतिपक्षस्य च पक्षनिष्ठसाध्याभावव्याप्य१ वत्त्वरूपस्य बुद्धेविरोधिविषयकतया साध्यवत्ताज्ञानविरोधित्वं । || निर्विवादमेव । एवञ्च तज्ज्ञानदशायां हेतोरनुमित्यजनकत्वात्तबुद्धेः ।।
प्रतिबन्धकत्वमावश्यकमित्येतादृशयथाश्रुतार्थपरस्य दशाविशेषे इत्यादिमूलस्यानुत्थितिः, अन्यथा साधारण्यादिज्ञानस्य प्रतिबन्धकताया | अपि व्यवस्थापयितुमुचितत्वादतस्तादृशमूलमन्यथा । व्याख्यातुमवतरणिकामाह स्यादेतदिति ।
दीधितिः : स्यादेतत्, शब्दोऽनित्यः शब्दत्वात्, इत्यत्रासाधारणे-" ऽव्याप्तिः सर्वसाध्यवद्व्यावृत्तेस्तत्रासत्त्वात्,, ____ गादाधरी : इत्यत्रासाधारणे-एतत्स्थलीयासाधारण्यरूपदोषप्रकारकहेतुविशेष्यकभ्रमविषये सर्वसाध्यवव्यावृत्तत्वात्मके ।। अव्याप्तिरिति । तद्विषयकत्वस्य निरुक्तानुमित्यप्रतिबन्धकहेत्वविषयक-[) ज्ञानसाधारणतया तादृशप्रतिबन्धकतातिरिक्तवृत्तित्वादिति भावः ।
પક્ષવૃત્તિત્વે સતિ સાધ્યવ્યાપકીભૂતાભાવપ્રતિયોગિઅસાધારણ્યમ્ ? | સાધ્યાભાવવ્યાપ્ય હેતુમાપક્ષ સત્પતિપક્ષઃ |
---- सामान्य निरहित (235) - -- -- -