Book Title: Prashna Vyakarana Sutra
Author(s): Ratanlal Doshi
Publisher: Akhil Bharatiya Sudharm Jain Sanskruti Rakshak Sangh

View full book text
Previous | Next

Page 292
________________ 275 ब्रह्मचर्य के घातक निमित्त *************************************************************** भावार्थ - ब्रह्मचारी को देव और नरेन्द्र भी नमस्कार करते हैं, इतना ही नहीं देव और नरेन्द्र ब्रह्मचारी शुद्धात्मा की पूजा-सत्कार करते हैं। संसार के सभी प्रकार के मंगल-मार्गों में ब्रह्मचर्य उत्तमोत्तम मंगल-मार्ग है। विशुद्ध ब्रह्मचारी न तो किसी से दबता है और न कोई उसे डिगा सकता है। ब्रह्मचर्य महाव्रत अन्य सभी व्रतों और गुणों का एकमात्र नायक है और मोक्षमार्ग के लिए मस्तक के मुकुट के समान है। . - ब्रह्मचर्य के घातक निमित्त जेण सुद्धचरिएण भवइ सुबंभणो सुसमणो सुसाहू स इसी स मुणि स संजए स एव भिक्खू जो सुद्धं चरइ बंभचेरं। इमं च रइरागदोस-मोह-पवड्डणकरं किंमज्झपमाय दोसपासत्थ-सीलकरणं अब्भंगणाणि य तेल्लमजणाणी य अभिक्खणं कक्खसीस-कर-चरण-वयण-धोवण-संबाहण-गायकम्म-परिमद्धणाणुलेवण-चुण्णवासधुवण-सरीर-परिमंडण-बाउसिय-कहसिय-भणिय-णट्टगीयवाइय-णड-पट्टग-जल्लमल्ल-पेच्छण-वेलंबगंजाणिय सिंगारागाराणि य अण्णाणि य एवमाइयाणि तवसंजमबंभचेर-घाओवघाइयाई अंणचरमाणेणं बंभचेरं वजियव्वाइं सव्वकालं। शब्दार्थ - जेण सुद्धचरिएण - जिसके शुद्ध आसेवन करने से, भवइ - होता है, सुबंभणो - सच्चा ब्राह्मण, सुसमणो - यथार्थ तपस्वी, सुसाहू = सच्चा साधु, स इसी -वही ऋषि है, स मुणि - . वही मुनि है, स संजए - वही संयत है, स एव भिक्खू - वही भिक्षु है, जो सुद्धं चरइ बंभचेरं - जो शुद्ध रीति से ब्रह्मचर्य का पालन करता है, इमंच - और इस, रइरागदोसमोहपवड्डणकर - रति-विषय-राग, राग-स्नेह-राग, द्वेष और मोह को बढ़ाने वाला, किंमज्झपमायदोसपासत्थसीलकरणं - प्रमाद दोष और ज्ञानादि आचार से पृथक् करने वाला निस्सार, अब्भंगणाणि - घृत आदि की मालिश अथवा उबटन करना, तेलमजणाणि - तेल की मालिश कर स्नान करना, अभिक्खणं - बार-बार, कक्ख सीस-करचरण वयण - काँख-बगल शिर, हाथ, पांव और मख को, धोवण - धोना, संबाहण - पगचम्पी करना, गायकम्म परिमद्दण - शरीर का मर्दन करना, अणुलेवण - चन्दन आदि का लेपकरना, चुण्णवास - सुगन्धित द्रव्यों से शरीर को सुवासित करना, धूवण - अगर आदि से धूप देना, सरीरपरिमंडण - शरीर को मण्डित-सुशोभित करना, बाउसिय - चारित्र को बकुश बनाने वाली क्रिया, कहसिय - हास्य करना, भणिय - विकारयुक्त बोलना, णट्ट - नृत्य करना, गीय - गीत गाना, वाइय - बाजा बजाना, णडणट्टगनाच करने वाले नटों का खेल, जल्ल - रस्सी पर खेलने वाले, मल्ल - कुश्ती लड़ने वाले, पेच्छण - इन सब को देखना, वेलंबगं - विदूषक की हास्य-चेष्टाएं, जाणिय - और जो, सिंगारागाराणि - शृंगार-रस के स्थान हैं, अण्णाणि - अन्य, एवमाइमाइणि - इसी प्रकार के, तवसंजमबंभचेरघावोवघाइयाई - तप, संयम और ब्रह्मचर्य की घात व उपघात करने वाले, अणुचरमाणेणं - Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354