Book Title: Prashna Vyakarana Sutra
Author(s): Ratanlal Doshi
Publisher: Akhil Bharatiya Sudharm Jain Sanskruti Rakshak Sangh

View full book text
Previous | Next

Page 301
________________ 284. प्रश्नव्याकरण सूत्र श्रु० 2 अ०४ **************************************************************** रूप आदि का मन से भी चिंतन नहीं करना चाहिए, न आँखों से देखना चाहिए और न वचन से रूप आदि का वर्णन करना चाहिए। इस प्रकार स्त्रियों के रूप-दर्शन त्याग रूप समिति का पालन करने से अन्तरात्मा प्रभावित होती है। वह साधु मैथुन से निवृत्त एवं इन्द्रिय-लोलुपता से रहित होकर जितेन्द्रिय तथा ब्रह्मचर्य-गुप्ति का धारक होता है। विवेचन - स्त्रियों के सौंदर्य का निरीक्षण वर्णन और चिंतन भी ब्रह्मचर्य का घातक होता है। रूप-निरीक्षण मानसिक विकास को बढ़ा कर ब्रह्मचर्य नष्ट कर देता है। अतएव रूप-दर्शन का त्याग अत्यावश्यक है। यह भावना मुख्यतः ब्रह्मचर्य की चौथी और गौणरूप से दूसरी और पांचवीं बाड़ का विधान करती है। चतुर्थ भावना-पूर्वभोग-चिंतन त्याग चउत्थं पुवरय-पुब्ब-कीलिय-पुव्व-संगंथगंथ-संथुया जे ये आवाह-विवाहचोल्लगेसु य तिहिसु जण्णेसु उस्सवेसु य सिंगारागार-चारुवेसाहिं हावभावपललियविक्खेव-विलास-सालिणीहि अणुकूल-पेम्मिगाहिं सद्धिं अणुभूया सयणसंपओगा उउसुहवरकुसुम-सुरभि-चंदण-सुगंधिवर वास-धूव-सुहफरिस-वत्थ-भूसण-गुणोववेया रमणिजा उज्जगेय-पउर-णड-णट्टग-जल्ल-मल्ल-मुट्ठिग-वेलंबग-कहग-पव्वगलासग-आइक्खग-लंख-मंख-तूणइल्लतुंब-विणिय-ताला-यर-पकरणाणि य बहूणि महुरसरगीय-सुस्सराइं अण्णाणि य एवमाइयाणि तवसंजमेबंभचेर-घाओवघाइयाई अणुचरमाणेणं बंभचेरं णं ताइं समणेण लब्भा दटुं ण कहेउं ण वि सुमरिउं जे एवं पुव्वरयं-पुव्वकीलिय-विरइ-समिइ-जोगेण भाविओ भवइ अंतरप्पा आरयमणविरयगामधम्मे जिइंदिए बंभचेरगुत्ते। शब्दार्थ - चउत्थं - चतुर्थ, पुव्वरय - पहले भोगे हुए विषय-भोग, पुव्वकीलिय - पूर्व क्रीड़ित, पुवसंगंथ - गृहस्थावस्था के सम्बन्ध, गंथसंथुया - पूर्व के परिचित, जे ये - जो ये लोग, आवाह विवाह-चोल्लगेसु - द्विरागमन-गौना-विवाह, चूड़ा-कर्म-प्रथम मुण्डन प्रसंग में, तिहिसु जण्णेसु उस्सवेसु य - पर्वतिथियों, यज्ञों नागादि पूजाओं और उत्सवों में, सिंगारागार-चारुवेसाहिं - शृंगार के घर के समान सुन्दर वेष वाली, हावभावपललिय-विक्खेव-विलास-सालिणीहिं - हाव-भाव, ललित, विक्षेप और विलास से सुशोभित, अणुकूल पेम्मिगाहिं - अनुकूल प्रेमिकाओं के, सद्धिं - साथ, अणुभूया सयणसंपओगा - अनुभव किये हुए शयन आदि विविध काम-शास्त्रोक्त प्रयोग, उउसुहवरकुसुम - ऋतुओं में सुखदायक फूल, सुरभि - सुगन्धित, चंदण - चंदन, सुगंधिवरवास - श्रेष्ठ सुगन्ध वाले सुवास, धूव - धूप, सुहफरिस वत्थ - सुखद स्पर्श वाले वस्त्र, भूसण - भूषण, गुणोववेया - गुणों से युक्त, Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354