Prabuddha Jivan 2019 01

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 8

છે.
પાવામાં આવે છે અને એની આસપાસની જમીનને ખોદે છે, એ રીતે સંત કબીર તો ઈચ્છાત્યાગની પરાકાષ્ઠાને દર્શાવે છે. એ કહે છે પોતાના રાગદ્વેષ વગેરેથી સંસારી જીવ એ કર્મબીજના પાકને ગોડે કે પરમાત્મા પામવાની ઈચ્છા પણ અવરોધક છે, કારણ એટલું કે છે, પાણી પાય છે અને ધીરે ધીરે આ બીજમાંથી મન, વચન એ ઈચ્છા એ બાહ્ય વસ્તુ છે, જ્યારે પરમાત્મા એ ભીતરી છે. એથી સંત ઈન્દ્રિય પર છવાઈ જતું સસારવૃક્ષ ઊગે છે અને તે વૃક્ષ પર એષણા કબીર એવો ઉદ્ઘોષ કરે છે કે તમારા આત્માથી અલગ કોઈ પણ નામનું ફૂલ ખીલે છે. વ્યક્તિના મનરૂપી ઉપવનમાં ત્રણેય પ્રકારની વસ્તુ મેળવવાની ઈચ્છા થાય તો એ એક અર્થમાં સંસારની જ એષણા એષણાઓનાં ફૂલ ખીલતાં હોય છે. - આ રાગદ્વેષને દૂર કઈ રીતે કરવા? મન, અહંકાર જેવાં સાત જે કંઈ આપણા આત્માથી ભિન્ન છે, તે અસલી નથી પણ નકલી બીજથી થતાં કર્મબંધનોનું નિવારણ કરવું કઈ રીતે? એષણાઓનો છે. તે કોઈ બિંબ કે માયા છે અને તેથી જ પરમાત્મા બહાર હોય અને કઈ રીતે અંત આણવો? તો એના ઉત્તરમાં સંત કબીર કહે છે કે તમે એનો વિરહ અનુભવો તે યોગ્ય નથી. પરમાત્મ-પ્રાપ્તિ માટે એષણાઓની લીલા અનેરી છે. વ્યક્તિ જ્યારે સાધનાની શરૂઆત વ્યક્તિએ નિષ્કામ બનવું જોઈએ. એ પૂર્ણકામ, તૃપ્તકામ અને કરે, ત્યારે તો એનામાં એષણાઓ અને વાસનાઓ જાગતી હોય છે. આપ્તકામ થવો જોઈએ. આમ થાય તો નિજસ્વરૂપનો બોધ થાય એટલે આ એષણા અને વાસના ત્યજવાનો વ્યક્તિએ પ્રયત્ન કરવો પડે અને કે પરમાત્માની પ્રાપ્તિ થાય છે. જ્યારે વ્યક્તિ કોઈ કામના રાખે, તે માટે એણે સંતસમાગમ સેવવો જોઈએ. સંત કબીર કહે છે કે સંતજન ત્યારે એ બહાર દોડે છે. જ્યારે વ્યક્તિના આત્મામાં સઘળી કામનાઓ સદા એષણાનાં ફૂલને તોડતા રહે છે અર્થાતુ એ કે સંત સદૈવ મનમાં અને એષણાઓ અસ્ત પામે છે, ત્યારે એ પરમાત્મા બની જાય છે. જાગતી ઈચ્છાઓ, એષણાઓ અને વાસનાઓનો ત્યાગ કરતા રહે આવું નિસ્વરૂપનું જ્ઞાન કે સ્વરૂપજ્ઞાન જરૂરી છે, કારણ કે બહારથી
કંઈ પણ મેળવવાની ઈચ્છા એ એષણા સ્વરૂપમાં છે. જો તમે વૃક્ષ પર ઊગેલા ફૂલને તોડી નાખો, તો પછી એમાંથી અનાદિ કાળથી સાધક બહારથી પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છાને કારણે ફળ આવવાની સંભાવના ક્યાંથી રહે? સંત એ તો માનવીની એષણાનાં આત્મબોધ અને આત્મશાંતિથી વંચિત રહે છે. બહાર ભ્રમ છે, બહાર પુષ્પ તોડનારો માળી છે. એ આવી એષણાઓ દૂર કરીને સ્વયંને અને માયા છે, બહાર રહેલી ઈચ્છાઓ, એષણાઓ અને વાસનાઓ સાધકોને ભવબંધનોથી મુક્ત કરતો હોય છે. એષણા અને વાસનાના ભટકાવનારી છે, જ્યારે મેળવવાનું છે તે તો તારું પોતાનું સ્વરૂપ છે, ક્લને સતત તોડતા રહેવું, એનું નામ જ સંતત્વ. સાધક જ્યારે સાધનાની શાશ્વત શાંતિ અને અનંત સુખ મેળવવા માટે તારા સ્વરૂપમાં સ્થિર થા પૂર્ણ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરે છે, ત્યારે એના મનમાં એષણાનું કોઈ ફૂલ અને એથી જ સંત કબીર કહે છે કે જો મારા સ્વરૂપજ્ઞાન વિશેના વિચાર ખીલતું નથી અને જો કોઈ ફૂલ ખીલે તો સંત એ ફૂલને તોડી નાખે છે. ગ્રહણ કરશો તો તમને સત્યનો બોધ મળશે.
કબીર કહે છે કે આને કારણે તો સંત સમગ્ર વિશ્વમાં વંદનીય સદ્ગુરુની વાણી એ કરેણની ડાળનું કડવું ફળ છે, પરંતુ તે અને શ્રેષ્ઠ ગણાય છે. એણે પુત્રષણા, વિરૈષણા અને લોકૈષણાનો ચાખવાથી જ તને સત્ય અને શાંતિ મળશે. આ સત્ય કડવું શા માટે સદંતર ત્યાગ કરી દીધો હોય છે, પરંતુ આ તો બાહ્ય બાબત ગણાય. છે? એ કડવું એ માટે લાગે છે કે અવિવેકી મનને એ પ્રતિકૂળ લાગે એના ભીતરની અંદર શાંતિનો મહાન સાગર સર્જાય છે. એ નિર્ભયતાને છે, વિવેકીને અનુકૂળ. પ્રાપ્ત કરે છે અને એ રીતે એ સંતને સર્વોચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે. (ક્રમશ:) આમ ઈચ્છાત્યાગી સંત જેવો બીજો કોઈ નથી. સંત કબીરે વારંવાર ઈચ્છાઓના ત્યાગની વાત કરી છે. ઈચ્છા એ જ કર્મબંધનનું કારણ છે
૧૩-બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, જયભિખ્ખું માર્ગ, અને સાધક જેમ જેમ એનો ત્યાગ કરે, તેમ તેમ એ આ કર્મબંધનમાંથી
પાલડી, અમદાવાદ - ૩૮૦૦0૭. મુક્ત બને છે.
ફોન ૦૭૯-૨૬૬૦૨૬૭૫ / મો. ૦૯૮૨૪૦૧૯૯૨૫
પરદેશ માટેના લવાજમના દર નીચે પ્રમાણે રહેશે છે. - ૧ વર્ષના લવાજમના $ 30
૦ ૩ વર્ષના લવાજમના ફ80. • ૫ વર્ષના લવાજમના $100 ૦ ૧૦ વર્ષના લવાજમના $200/વાર્ષિક લવાજમ આપશ્રી $ (ડોલર) માં મોકલાવો તો $ પાંચ બેંક ચાર્જિસ ઉમેરીને મોકલશો.
ભારતમાં વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૩૦૦૦ ત્રણ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૭૫૦૦ પાંચ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૧૨૫૦૦ દસ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૨૫૦૦
10194498 iulies A/c No. : is ui$ SR341 CD A/c No. 003920100020260. IFSC:BKID0000039
પ્રબુદ્ધ જીવન
(જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯)