________________
રાગ-દ્વેષ વગેરેના કારણે કર્મ પ્રકૃતિથી આ જીવે જેટલો પુરુષાર્થ સંસારી જીવન આ તમામ પ્રકારની વિષમતાઓના કારણે ચિત્રકર્યો છે, ભવભ્રમણ કર્યું છે, અને હજુપણ તે ચાલુ જ છે તે સઘળો વિચિત્રતાઓથી ભરપૂર અને ગંદકી તેમ જ મળસહિત છે. મનુષ્યના પુરુષાર્થ વિરુદ્ધ દિશાનો હોવાથી જન્મ, જરા, વ્યાધિ, અપ્રિયનો શરીરનું પ્રત્યેક દ્વાર વત્તીઓછી મલીનતા અને ગંદકી સાથે સંબંધ યોગ અને પ્રિયનો વિયોગ ચાલુ છે અને તેમાં જ તેની રૂચિ તીવ્રતમ ધરાવે છે. છે. હવે જો આ જીવ સમજે તો સહેજમાં અંતર્મુખ થઈ સવળો ત્યારે આપણે એ પણ જોયું છે કે, સર્વ સંઘપરિત્યાગ કરી પુરુષાર્થ કરે તો અને રુચિ અંતર્મુખતા સાથે વધતી જ જાય તો દ્રવ્ય-ચારિત્ર ધારણ કરેલા મહાત્મામાં પણ અદત્ત ધોવન, સંસારનું બાષ્પીભવન અલ્પકાળમાં થઈ શકે તેમ છે. તેથી હજુ સ્નાનરહિતપણું વગેરે હોવા છતાં તેઓના શરીરમાં અશુચિનો મોડું થયું નથી. ઉપાધિરહિત આત્મા માટે શ્રી કબિર કહે છે કે, અનુભવ થતો નથી. એટલું જ નહીં પણ અંતર્મુખ થઈને જ્ઞાન સહજ મેં મિલે અવિનાશી'.
ધ્યાનમાં લીન રહેનારા પરમજ્ઞાની મહાત્માઓના શરીરના મળઆત્માની પરમ જ્યોતિ જ્યારે આલંબનરહિત, આકારરહિત, મૂત્ર જેવા પદાર્થોમાં પણ દુર્ગધના બદલે કેસર-કસ્તુરીની સુગંધ વિકલ્પરહિત, રોગરહિત અને ઉપાધિરહિત છે ત્યારે ચૈતન્યસ્વરૂપી જોવા મળેલી છે. તાત્પર્ય એ છે કે આ આત્મા શુદ્ધ-બુદ્ધ અને ભગવાન આત્મા કે જે પરિપૂર્ણ શુદ્ધ દ્રવ્ય છે તે મલરહિત કેવી ચૈતન્ય સ્વરૂપ છે. એક પરમ જ્યોતિ છે, સુખનું ધામ છે, નિર્વિકલ્પ રીતે છે તે હવે વિચારીએ.
છે, નિરાબાધ છે, નિર્મોહી છે અને નિર્મળ છે, જેનો અનુભવ આ જીવ આહાર, નિદ્રા, ભય અને મૈથુન આ ચાર સંજ્ઞાઓ આગળના સમયમાં જે મહાત્માઓ થઈ ગયા તેમણે કરેલો છે. પ્રત્યેક મનુષ્ય ભવમાં પણ કર્માનુસાર સાથે લઈને જ આવે છે. વર્તમાન કાળમાં પણ જ્ઞાનીઓનું અસ્તિત્વ છે જ અને તેઓ આ અને આ જન્મમાં તેનો ભોગવટો પણ કરે છે. આ ઉપરાંત કામ, અનુભવમાંથી પસાર થાય જ છે અને ભવિષ્યકાળમાં પણ થશે. ક્રોધ, લોભ, મોહ, મદ, મત્સર, અહંકાર, મમત્વ આ બધા પણ આ સંદર્ભમાં ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ સાહેબે તેની સાથે હોય છે, તેથી ઉદયમાં આવતા દરેક કર્મ વખતે તે પચ્ચીસ શ્લોકના આ સંક્ષિપ્ત ગ્રંથમાં આ ત્રીજા શ્લોકમાં આત્માને આસક્તભાવે, મોહના કારણે, ઉદયરૂપ કર્મમાં પ્રવર્તન કરે છે ઉપરોક્ત જે છ વિશેષણોથી સંબોધેલ છે તે બરાબર યથાર્થ છે. અને તેના કારણે નવા કર્મનો બંધ પણ આપોઆપ પડે છે. તેથી કર્મબંધનનું સાતત્ય નિરંતર અવિરતપણે ચાલે છે. કર્મ અને પુનર્જન્મ
(મનુભાઈ પ્રજ્ઞાચક્ષુ છે, ચિંતક છે) અનાદિથી આ પ્રમાણે ચાલ્યા કરતાં હોવાથી તેનો સંસાર અને તેનું
ફોન નં. ૦૭૯-૨૬૬૧૩૩૫૯ જીવનપંથ : ૧૪ જીવનમાં શ્રદ્ધા, પણ... ક્રિકેટ એક અંધશ્રદ્ધા!
ડૉ. ભદ્રાયુ વછરાજાની ક્યારેક એવું થતું કે, શેરી ક્રિકેટરો જોશમાં આવી, અમારાં ત્યારે મને નાનપણમાં અમારી માએ મનમાં ઠસાવેલી વાત સાચી ખોયડાને ટપાવી દડો અમારા ઘરના પાછળના નાનકડાં ફળિયામાં લાગે છે કે ક્રિકેટ બંધબારણે... હા, પેલા શેરી ક્રિકેટરો ફટકો મારી પહોંચાડતા. અમને તો રમવા જવાની ઘરમાંથી સખત મનાઈ હતી. દડો, અમારા ફળિયામાં નાખતા ત્યારે અમે દોડીને પાછળ ભાગતા, (અમારી મા દયાળુ હતી, તેણીને થતું કે શાળામાંથી ભરચક્ક રમીને અમને હોંશ થતી કે દડો હાથમાં લઈને જોઈએ તો ખરા, કે આ આવ્યા જ છે, તો હવે વધુ રમીને થાક શા માટે વધારવો?) એટલે દડામાં એવું તે શું છે કે જેના ત્રાસવાદથી અમે અમારા જ ઘરમાં અમે ઘરની બહાર તરફની ઓસરીમાંથી, લાકડાની ચોકડી- સાવ કેદી બનીને ભરાઈ પડ્યા છીએ? પણ અમારા મનસુબા પર ચોકડીવાળી ઝાળી પકડી, જેલના કેદીની અવસ્થામાં બહાર રમાતી અમારી મા પાણી ફેરવી દેતાં હોય, તેમ દડાનો અવાજ સાંભળી ક્રિકેટની રમત જોતા! ત્યારથી મનમાં વાત ઘર કરી ગઈ છે કે ક્રિકેટ અમે પહોંચીએ તે પહેલાં, તે રસોડાના પાછળનાં બારણામાંથી બંધબારણે જોવાની જ મજા આવે. (રાજકોટમાં એક મેચ રમાયેલ. ફળિયામાં ત્રાટકતી અને દડો લઈને ક્યાંક સંતાડી દેતી ને પછી તેની ટિકિટ તો લેવાનો પ્રશ્ન જ ન હતો, પણ ‘અર્ધા દિવસ'નો પાસ જાણે કાંઈ જાણતી નથી, તેમ રાંધવા લાગતી !! “ક્રિકેટ એક ભાઈબંધે આપેલો ત્યારે અમે રેસકોર્સ મેદાનમાં “જનતા ટેન્ટ'માં અંધશ્રદ્ધા' એવું લખવા બેઠો છું ત્યારેય હજુ રહસ્ય ઉકહ્યું નથી કે ગયેલા, ત્યારે ક્રિકેટનાં મેદાન કરતાં આકાશ ઝાઝું દેખાયેલુ... એટલે ખરેખર દડો ફળિયામાં આવતો હતો કે ફળિયું તે ગળી જતું હતું? એ માન્યતા પાક્કી થઈ ગઈ કે ‘ક્રિકેટ તો બંધબારણે જ જોવાની પેલા શેરી ક્રિકટરો દડો શોધવા અમારા ઘર પર ચોતરફથી આક્રમણ મજા છે!!) આજે બધાને ઘરમાં ટીવી સામે ક્રિકેટ માણતા જોઉં છું કરતા, અમારું ફળિયું ખુંદી વળતા અને અમારી મા પણ હિંમતથી
પ્રબુદ્ધજીવન
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯)
