________________
ડિસેમ્બર અંકવિશેષ : કેલિડોસ્કોપિક નજરે: ગયા અંકની વાતો
ગુણવંત બરવાળિયા ડિસેમ્બર અંકના મુખપૃષ્ઠ પર સરસ્વતી માતાના દર્શન કરતાં ગાંધી અને વર્ષા દાસના ઈગ્લિશમાં લેખો પ્રગટ કર્યા છે. સેજલબહેનના કાલિકાલ સર્વજ્ઞ હેમચંદ્રાચાર્યની સરસ્વતી સાધનાનું પાવન સ્મરણ આ કાર્યની અનુમોદના કરું છું કારણે કે યુવા વર્ગ, વિદેશમાં રહેતા થયું. આચાર્ય, રાજસ્થાનમાં શિહોરી જિલ્લાના પિંડવળ ગામથી ૩ વાચકો અને અંગ્રેજી ભાષાના વાચકોને વિશેષ સામગ્રી મળી કિ.મી. દૂર અઝારી ગામે આવ્યા. ત્યાં મા સરસ્વતીનું જૂનું મંદિર રહેશે. છે. મુનિ રાત્રિ મુકામ દરમિયાન બેઠા હતા ત્યારે મા સરસ્વતીએ વૃત્તિના તત્ત્વજ્ઞાનમાં મુરબ્બીશ્રી રવિલાલ વોરાએ વૃત્તિને મુનિને સાક્ષાત દર્શન આપ્યાં. આ સ્થળે મુનિએ એકવીસ દિવસનું ભોગવવાની પણ નહિ અને દબાવવાની પણ નથી પણ વૃત્તિનો અનુષ્ઠાન કર્યું અને ઇચ્છા મુજબના સાહિત્યસર્જનનું વરદાન મેળવ્યું સ્વેચ્છાએ ત્યાગ કરવાની સુંદર વાત કરી છે.
તંત્રીલેખમાં સેજલબહેન શાહે સમયનું સહચિંતન કરાવતાં કાકુભાઈ મહેતાએ વિશ્વશાંતિ અર્થે જૈનોનાં કર્તવ્ય પ્રત્યે માર્મિક વાત કરી, “જે ઘડીએ એવી આશા કરી કે મને આ અંગૂલિનિર્દેશ કર્યો છે. પ્રોફેસર ડૉ. હેમાલી સંઘવી એ નિમિત્તરોજરોજ મળે ત્યારે એ સમયના કાબૂમાં આવી ગયા એમ સમજવું, ઉપદાનના જટીલ વિષયને સરળતાથી સમજાવ્યો છે અને તેમણે
જ્યારે પદ એની સાથેના અસ્તિત્વથી મુક્ત થઈ શકાય છે ત્યારે દૃષ્ટાંતના સમાપનમાં “ક્યાંક નિમિત્તરૂપી કપ પાછળ આપણી સમયની લગામ વગર જીવ્યા જેવું લાગે છે.' અહીં તૃષ્ણા અને ઉપાદાનરૂપી કૉફી વેડફાઈ તો નથી રહીને?' એ મર્મસ્પર્શી વાત અહંને ઓગાળી નાખવાની વાત અભિપ્રેત છે.
કહી. આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિપ્રાપ્ત બહુમુખી પ્રતિભાસંપન્ન સાહિત્યકાર પ્રજ્ઞાચક્ષુ ચિંતક મનુભાઈ દોશીએ ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીની પદ્મશ્રી ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ કબીરનું તત્ત્વજ્ઞાન ખૂબ જ સુંદર ગાથા સમજાવતા ખગોળવિજ્ઞાન અને કર્મસિદ્ધાંતની વાતો પણ રીતે સમજાવતા કહે છે. ખરી જરૂર ભીતરની જાગૃતિની છે, સમજાવી. કારણ કે પરમાત્મા ભીતર વસે છે અને બહાર શોધવાથી પરમાત્મા “જીવનપંથ' માં ડૉ. ભદ્રાયુ વચ્છરાજાનીને ખુદ કબ્બડી રમતાં પ્રાપ્ત થશે નહીં, પરંતુ આપણે સ્વયં ખોવાઈ જઈએ. આ ભીતરની આપણે જોતા હોઈએ તેવું જીવંત શબ્દચિત્ર... વળી લેખમાં શોધ છે, “માહ્યલા” ના જાગરણની વાત છે. વધુમાં એમણે કોઈ “ઘઘલાવતા'' અને “ખોયડું' જેવા શબ્દો વાંચવાની મજા પડી. પણ જીવે વિરહ નહીં કરવાની વાત કરી કહ્યું કે, કારણ કે આત્મા તપની અનુપ્રક્ષામાં સુબોધિનીબેન મસાલિયાએ ખૂબ જ સરળ એનાથી વિખૂટો પડ્યો જ નથી, એ અખંડ આત્મજ્યોતિ સદૈવ રીતે પાપ-પુણ્યનું સ્પષ્ટીકરણ કર્યું. દાદા આદિનાથ અને ગોચરીના પ્રજ્વલિત હોય છે.
દૃષ્ટાંત દ્વારા આ ગહન વાતને ગળે ઉતરી જાય તેવી રીતે સમજાવી. દાર્શનિક સાહિત્યકાર ભાણદેવજી આપણને આપણી મર્યાદાઓને ગાંધી વાચનયાત્રામાં ડૉ. સોનલબેન પરીખે “સામે પવન' ની એક નવી દષ્ટિથી જોવાની વાત કરતાં કહે છે કે, શરીરમાં આવેલ વાત કરી - મકરંદ દવેની પ્રેરણાથી અહીં એક કંઠીતોડ આદમીની તાવની ચિકિત્સા કરીએ તેમ કામ-ક્રોધના જ્વરથી મુક્ત થવાની કથા આલેખાઈ છે તે યોગેન્દ્રભાઈ અને નીલમબેન પરીખના પ્રેરક પ્રક્રિયા કરવાની, મર્યાદાના રૂપાંતરની પ્રક્રિયા કરવાની આપણી જીવન સંઘર્ષને જાણવા મળ્યું. જવાબદારી છે.
“શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજી જીવનચરિત્ર અને આકાલોના સીતાબહેન! હર્ષવદન ત્રિવેદીએ, આચાર્ય વિજયશીલચંદ્રસૂરિ સંપાદિત ઇતિહાસના દર્પણમાં પેથાપુરની એક ઝલક' આચાર્યશ્રી વાત્સલ્યદીપ અનુસંધાન'નો પરિચય કરાવ્યો, સાથે સાથે આપણે જાણ્યું કે પૂ. સૂરિશ્વરજીના આ લેખમાં શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજી જીવનચરિત્ર વિશે શીલચંદ્રસૂરિ અને તેમનો શિષ્યસમુદાય જે પ્રવૃત્તિ કરે છે તે પ્રમાણે નહીં પરંતુ આકોલાના સીતાબેનની દાનભાવના વિશે સુંદર વર્ણન તો તેમને હરતી-ફરતી રિચર્સ ઇન્સ્ટિટયૂટ જ કહેવી જોઈએ. છે. લેખમાં પેથાપુર અને શ્રી બુદ્ધિસાગરજીના જીવન વિશે રસપ્રદ આચાર્યના શ્રુતપ્રીતિ અને સમ્યક પુરુષાર્થની અભિવંદના કરીએ. વાતો જાણવા મળી.
ગુલાબ દેઢિયાને વાંચતા અંગેઅંગમાં તાજગીની લહેર પ્રસરે. જાણે આપણે પેથાપુરની મુલાકાત લઈ અને શ્રી અજિતનાથની એના લખવા પ્રમાણે તડકાની સન્મુખ થતાં છોડને તો આગોતરી પ્રતિમાના દર્શન કરી રહ્યા હોઈએ એવી અનુભૂતિ આ વર્ણન દિવાળી થઈ ગઈ, અને આ વાંચતા આપણને આગોતરી સંક્રાંત વાંચતાં થાય છે. જૈન સાહિત્યકાર આચાર્ય શ્રી વાત્સલ્યદીપસૂરીશ્વરજી થઈ ગઈ. પરાગભાઈ શાહે ભક્તિમાર્ગની મહત્તા સમજાવતા નિજી સર્જન દ્વારા જૈન શ્રુત સંપદાને સમૃદ્ધ કરી રહેલ છે. પ્રાસાદિક કર્મમાર્ગ અને જ્ઞાનમાર્ગની પણ સમજણ આપી.
ભાષા અને કોમળ વ્યંજનોથી જૈન કથાનકોને કંડારતી તેમની પ્રબુદ્ધ જીવન'માં કવિતા મહેતા, પ્રાચી શાહ, બકુલભાઈ કલમ અભિવંદનાની અધિકારી છે. પ્રબુદ્ધજીવન
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯)
