________________
જીવમીમાંસા
ર
અનુરોધ થકી જ ભાવસભર સંવાદોની સહજતાને જાળવી વાત હોય, પર્વોની વાત હોય, ભાષાકૃષ્ણમૂર્તિ આ વાર્તાલાપો રાખી છે. લખવા પ્રેરાયા. ત્રણ
સંસ્કૃતિની વાત હોય કે ભૌતિકતામાં સતત દોડતા ને વિફ્ળતા અનુભવતા માનવોની વાત હોય. લેખિકાના અંતરમાં સતત એક મથામણ ચાલી રહી છે – જીવન શું? તેનું પ્રાબલ્ય શું? મોહજાળમાંથી મુક્તિ કઈ રીતે?... ધર્મના, ધર્મગુરુઓના, કવિતા, શ્લોક કે ધર્મગ્રંથોના અનેક સંદર્ભોના માધ્યમે અવિરત ચાલુ રહેલો આ સંવાદ લેખિકાની જ્ઞાનસમૃદ્ધિ અને વિચારવૈભવને વ્યક્ત કરે છે. સતત મૃગતૃષ્ણામાં દોડનો વાચક પણ અટકી જાય છે. જીવનને નવા સંદર્ભમાં, નવા પરિમાત્રમાં, સાર્થક્ય મન્નીની જાતરામાં જોડાવા માટે.
મુલાકાતોની નોંધ છે. કશાય સંકોચ કે ભય વગર આત્મીય ઉષ્મા સાથે થયેલી આ ભાવસભર ગુલાકાતોનું વર્ણન પ્રકૃતિના સહજ સૌંદર્યથી શરૂ થયું છે. મુલાકાતીઓની વૈયક્તિક અને અંગત બાબતોની રજુઆત કૃષ્ણમૂર્તિની ફિલસૂફી થકી આંતરમનના સત્વને ઉજાગર કરે છે.
જીતીમાંસા
3
ખંડમાં વહેંચાયેલું પ્રસ્તુત પુસ્તકનું નામ : પ્રવાસ ભીતરનો
પુસ્તક એ રીતે કૃષ્ણમૂર્તિ
સેજલ શાહ
સાથે વાતચીત કરવા પ્રકાશક આવતા લોકોની
: મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ વતી ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય, રતનપોળ નાકા સામે, ગાંધીમાર્ગ, અમદાવાદ-૧
વિશ્વભરના
શ્રોતાઓ સાથે કરેલા
સંવાદોનું આ પુસ્તક *મેન્ટરીઝ ઑન લિવિંગ’ તેમના પોતાના હસ્તાક્ષરમાં હાંસિયા વગરના પૃષ્ઠ પર બિલકુલ સુધારાવધારા કે છેકછાક વગર લખાયેલું છે. ડૉ. રાજગોપાલે તેનું સંપાદન કર્યુ. અંગ્રેજીમાં લખાયેલા આ પુસ્તકના પ્રથમ ભાગનો અનુવાદ હીરાલાલ બક્ષીએ કર્યો છે જ્યારે બીજા અને ત્રીજા ખંડનો અનુવાદ ડૉ. હરીશ વ્યાસે કર્યો છે.
પ્રકૃતિની સંનિકટ રહી, દેશવિદેશના લોકો સાથે વાતવિનિમય કરી તેમના જ્ઞાનપીપાસાને તૃપ્ત કરનારા આ સંવાદોમાં ધર્મ, રાજકારણ, અહંકાર, સૌજન્ય, સંવેદનશીલતા, પ્રેમ, શ્રદ્ધા, જાગૃતિ, મહત્ત્વાકાંક્ષા, અહંકાર, સ્વપ્નાઓ, સ્વતંત્રતા, દુઃખ અને મૃત્યુ જેવા જીવન અને જગતને સાર્થતા કેટકેટલા વિષયો પર આ સંવેદનશીલ ઋષિનું માર્ગદર્શન પ્રાપ્ત થયું છે. જીવનને નિહાળવાની અખિલાઈભરી દષ્ટિ પ્રગટ કરતા આ અધ્યાત્મગુણના વાર્તાલાપો વિશ્વની ચાલીસથી પણ વધુ ભાષામાં પ્રકાશિત અને અનુદિત થઈ રહ્યા છે અનુવાદકોએ સરળ ભાષા થકી શ્રોતા અને વક્તાના આ
re
પ્રથમ આવૃત્તિ : ૨૦૧૮
પૃષ્ઠ
કિંમત
: ૧૪+ ૧૬૨
: રૂા. ૧૨૫
‘“મુઠ્ઠીમાં અંધારું ભરીને આ શહેરમાં નીકળી પડી હતી હું. મને એક એવી બારી મળી જાય છે જેને પ્રારા ભીતરતો ખોલતા નવી યાત્રાની ખીલતા નવી યાત્રાની પગદંડી સાંપડે છે.. પ્રકાશનું એ કિરણ મને નવા ઉજાસ તરફ લઈ જાય છે અને હું પાસું છું અસીમ સંતોષ.....
આ શબ્દોથી શરૂ થયેલો ‘ભીતરનો પ્રવાસ'' પ્રબુદ્ધ જીવનનાં તંત્રી સેજલ શાહના આલોક્તિ અંતરને ઉજાગર કરે છે. સંસ્કૃતિ અને જીવનના મૂલ્યોનું સંવર્ધન કરતું જૈન યુવક સંઘનું મુખપત્ર 'પ્રબુદ્ધ જીવન' નવ દાયકાથી પોતાની શિષ્ટ પ્રણાલીને અનુસરી રહ્યું છે. ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહનું આકસ્મિક અવસાન થતાં આ જવાબદારી સેજલબહેનના શિરે આવી. ગુજરાતી સાહિત્યના સાક્ષર, મણિબેન નાણાવટી કૉલેજના ગુજરાતી વિભાગના અધ્યક્ષ, જૈન ધર્મના ઊંડા અભ્યાસું. અત્યંત વિનમ્ર, મીત અને મધુરભાષી ડૉ. સેજલબહેને આ પરંપરાને જાળવી અને પ્રબુદ્ધ જીવન'ને એક નવી ઊંચાઈ પર સ્થાપિત કરી દીધું. પ્રબુદ્ધ જીવનના વિદગ્ધ વાચકો સમક્ષ ભાષા, ધર્મ, સંસ્કૃતિ ને જીવન વિશે પોતાના મનમાં ઊઠતા અનેક પ્રશ્નોનો સંવાદ રો. પ્રસ્તુત પુસ્તક આ તંત્રીલેખોનો સંચય છે.
વિશેષાંકો એ “પ્રબુદ્ધ જીવન'ની આગવી શૈલી છે. મહાત્મા ગાંધીજી, શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, જૈન મંદિરોનું શિલ્પ સ્થાપત્ય, યોગ વિજ્ઞાન, માતૃભાષા અને ગુરુ ગૌરવને પ્રગટ કરતા વિશેષાંકોના તંત્રીલેખમાં સેજલબહેનની વિશિષ્ટ પ્રતિભા ઝળકી છે.
જૈન ધર્મદર્શન - તત્વદર્શન, માતૃભાષાની મહત્તા, ભાર વિનાનું ભણતર... સાંપ્રત પ્રશ્નો હોય કે નવી પેઢીને આપીને જવાનો ભવ્ય વારસો હોય, સ્વની શોધ અને સાચી જીવનશૈલીનું માર્ગદર્શન આપતા લેખ, એક જ વસ્તુને અનેક પરિમાણોથી મૂલવવાની વિચારણા, કર્થક નિષ્પન્ન ન થાય ત્યાં સુધીની મથામણ... આ વિચારવલોણું જે મનનીત પીરસે છે તે આસ્વાદ્ય બન્યું છે.
પરોઢના ઉજાસ સમું આ પુસ્તક વિદ્વાન તંત્રીની પ્રતિભાનું પરિચાયક છે.
પુસ્તકનું નામ : પહેલે પગથિયે
ગુલાબ દેરિયા
પ્રકાશક
વિવેકમામ પ્રકાશન, વિવેકાનંદ રિસર્ચ એન્ડ ટ્રેઈનિંગ ઈન્સ્ટિટયુટ, નાગલપુર રોડ, માંડવી (૭) ૩૭૦૪૬૫
આ ચિંતનાત્મક નિબંધો નાનકડા રૂપકો કે દાંતોના માધ્યમે લખાયા છે. ઋતુઓની પ્રથમ આવૃત્તિ : ૨૦૧૬
પ્રભુજીવન
જાન્યુઆરી – ૨૦૧૯
