________________
વૈદકનું કામ પણ કરવું પડયું, એક છાપખાનું પણ ખરીદીને થોડોક સમય તે ચલાવ્યું-પાછું વેચ્યું. આ બધી વસ્તુ જ્યારે પણ બની ત્યારે મનનું સમતોલન જાળવી રાખવા તેમણે સતત કોશિશ કરી. એ સમયે એમ કહેવાય છે કે તેમણે ‘ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર' ની ખૂબ આરાધના પણ કરી. જૈન સાધુ સાધ્વીઓને ભણાવવાનું કામ પણ કર્યું.
ધીરજલાલ શાહે અનેક ગ્રંથમાળાઓ તૈયાર કરી અને તેમાં અનેક લેખક મિત્રોને પણ સાથે જોડ્યા, આચાર્યશ્રી લક્ષ્મણસૂરિજી મહારાજના ‘આત્મતત્ત્વવિચાર' નામના પ્રવચન ગ્રંથને તેમણે એટલી કુનેહથી સંપાદિત કર્યો કે આજે પણ તે ગ્રંથ પ્રવચનોના ઉત્તમ ગ્રંથોની શ્રેણીમાં સર્વપ્રથમ મૂકવો પડે તેવો છે.
ધીરજલાલ શાહ સરસ વક્તા પણ હતા. એક પ્રવચન દરમિયાન સતત તાવ હતો છતાં હજારો લોકોની ઉપસ્થિતિમાં તેમણે જૈન ધર્મ વિશે યાદગાર પ્રવચન કરેલું. એ પ્રવચન સમયે પોતે કેવી કસોટીમાંથી પસાર થયા તેનો તેમણે લેખ પણ લખ્યો છે.
મંત્ર વિશેના પોતાના પુસ્તકોમાં ધીરજલાલ શાહે મંત્ર, તંત્ર અને યંત્ર વિશે વિસ્તારથી લખ્યું છે. મંત્ર સાધના કેવી રીતે સફળ બને તે વિશે પણ તેમણે લખ્યું છે. અનેક યંત્રો પણ તેમણે તૈયાર કરીને પોતાના પુસ્તકોમાં મૂક્યા છે. આજે પણ મંત્ર સાધના વિશે વિચાર કરવામાં આવે છે ત્યારે તેમનાં પુસ્તકો સંદર્ભ તરીકે સાથે જોવા પડે છે.
(ગતાંકથી ચાલુ....
શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર - આસ્વાદ
ડૉ. રતનબેન ખીમજી છાડવા
સર્પ ઝેર નાશક ત્વત્સર્વ ભવ-સંતતિ સન્નિબને
પાપં જ્ઞાત યમુપૈતિ શરીરલાભમ્ આક્રાન્તલોર-મલિ-નીલમ શેષમાશ
સૂર્યાંશુ - ભિન્ન મિવ શાર્વર મન્ધકારમ ।।૭।। ભાવાર્થ : હે પ્રભુ! જેમ સમગ્ર વિશ્વમાં વ્યાપેલું રાત્રિનું ભ્રમર જેવું કાળું ડિબાગ અંધારું સૂર્યના કિરણોથી સંપૂર્ણપણે નાથ પામે છે. તેમ આપની સ્તુતિ કરવા માત્રથી સંસારી જીવોના કરોડો ભવના સંચિત પાપ કર્મો ક્ષણવારમાં નાશ પામે છે.
૪૨
વિવેચન : આચાર્ય શ્રીમાનતુંગસૂરિએ પ્રસ્તુત ગાથામાં પરમાત્માની સ્તુતિનો અલૌકિક પ્રભાવ સંસ્તવેન' અને 'સન્નિબને શબ્દો દ્વારા દર્શાવ્યો છે. ‘સંસ્તવન’ અર્થાત્ સમ્યક્ પ્રકારની સ્તુતિ અને સમ્યક્ પ્રકારનું સ્તવન ત્યારે જ બને કે જ્યારે તે સમરૂપ બની બધાં જ આત્મપ્રદેશોમાં રોમ-રોમ માં સર્વત્ર એકરૂપ બની બધાં જ આત્મપ્રદેશોમાં - રોમ-રોમમાં સર્વત્ર એકરૂપ થઈ છવાઈ જાય. ત્યારે જ ‘સન્નિબન્ને’ અર્થાત્ આત્મ પ્રદેશો પર સમરૂપથી વ્યાપ્ત
મુંબઈના ઉદ્યોગપતિ પણ વધારે તો સાહિત્યોપાસક શેઠશ્રી અમૃતલાલ કાળીદાસ દોશીના આમંત્રણથી તેમણે શ્રી ‘પ્રતિક્રમણ સૂત્ર-પ્રબોધ ટીકા' માટે પ્રખર પુરુષાર્થ કર્યો અને તે ગ્રંથે તેમને ચિરંજીવ યશ આપ્યો. આ ગ્રંથનું સંપાદન કરતાં પહેલાં તેમણે પ્રખ્યાત વિજ્ઞાન સાધુઓની મુલાકાત લીધી અને આશીર્વાદ મેળવ્યા. ‘પ્રબોધ ટીકા’ ગ્રંથ ધીરજલાલ શાહનું અમર સર્જન ગણાશે.
ધીરજલાલ શાહે જાણ્યું કે સ્થાનકવાસી સંત શ્રી સંતબાલજી શતાવધાની છે તેઓ તેમના પાસે ગયા. શતાવધાન શીખ્યા અને હજારો લોકોની હાજરીમાં તેના પ્રયોગો કરીને પોતાની અદ્ભુત બુદ્ધિપ્રતિભાનો સૌને ખ્યાલ આપ્યો. તેમણે પોતે શતાવધાનના પ્રયોગો કર્યા એટલું જ નહીં તે વિદ્યા અન્યને શીખવાડી પણ ખરી. આચાર્યશ્રી જયાનંદસૂરિજી મહારાજ શતાવધાન તેમની પાસે શીખેલા.
પાલિતાણાના ઠાકોરે તીર્થયાત્રિક પાસે ઘણી રકમ માગી ત્યારે તે સમયે જે આંદોલન શરૂ થયું તેમાં તેમણે ભાગ લીધો. ભારત સરકાર બાળદીક્ષા વિરોધી ખરડો લાવ્યા ત્યારે તેના વિરોધમાં આગળ પડતો ભાગ ભજવીને એ ખરડો અટકાવ્યો.
શતાવધાની ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ આપબળે આગળ વધેલા અને સાહિત્યની ટોચ પર પહોંચેલા સર્જક હતા. ૨૦મી સદીના સર્જકો વિશે જ્યારે પણ ઇતિહાસ લખાશે ત્યારે ધીરજલાલ ટોકરશી શાહનું નામ સન્માનપૂર્વક લેવાશે.
સંપર્ક : ૯૭૬૯૯૫૭૩૯૩
પાપકર્મોનો સંપૂર્ણ નાશ થાય. આ પ્રક્રિયાને તેમણે સૂર્યના કિરણોના ઉદાહરલથી સમજાવી છે.
અનાદિકાળથી જીવ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય અને યોગના કારણે કર્મબંધ કરતો જ રહે છે. એક પાપ બીજા પાપને, બીજા પાપ ત્રીજા પાપને લઈ આવે છે. અને અવિરત આ પાપની શૃંખલા ચાલુ રહે છે. પરંતુ જીવની પાસે રહેલ જન્મજન્માંતરના સંચિત કરેલ આ પાપકર્મનો સમૂહ પ૨માત્માની ભક્તિ-સમ્યક્ સ્તુતિ કરવાથી આત્મ પ્રદેશો પરથી નિર્જરે છે. તેમ જ ચિત્તવૃત્તિ પ્રભુના ગુણોમાં એકલીન બનતાં આત્મા નિર્મળ બને છે. અને પ્રભુના ગુણોમાં ભક્તિ સ્તુતિથી સ્વયંમાં પણ તેવા ગુણોનું પ્રગટીકરણ થવા લાગે છે.
અહીં સ્તુતિકારે પરમાત્માની સ્તુતિના અલૌકિક પ્રભાવની વાત એક ખૂબ સુંદર દૃષ્ટાંત દ્વારા સમજાવી છે. જેમ કે રાત્રિના સમયમાં અંધકારનું સામ્રાજ્ય આખા વિશ્વમાં પ્રસરી જાય છે. પરંતુ સૂર્યોદય થતાં જ સૂર્યના કિરણોનો પ્રકાશ ફેલાતાં જ અંધકાર નાશ પામે છે. એટલે કે અંધકારને સૂર્યના કિરણો પ્રકાશમાં પરિવર્તિત કરી દે છે. એવી જ રીતે જગતમાં રહેલાં જીવોને પણ અજ્ઞાન અને જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
