Prabuddha Jivan 2017 04

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 12

૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
એપ્રિલ, ૨૦૧૭
ઐસી ઉદાત્ત ભાવના નહીં હૈ. બસ ઈશ્વર કી સુખ દાતૃત્વતા દુ:ખ અસ્તિત્વવાન એસે પદાથોં કો ઉત્પન્ન કરના યા નષ્ટ કરને કી બાત હતૃતા બરોબર બરકરાર રહે ઔર સમસ્ત લોગોં કે અન્તર મનમેં કરના ભી સર્વથા મિથ્યા અસત્ય હૈ. ભી ઈશ્વર કે પ્રતિ સુખ દાતા-દુ:ખ હર્તા-વિઘ્નહર્તા આદિ વિષયક મૂલ મેં પદાર્થ હી ઉત્પન્ન ઔર અનુત્પન્ન દોનોં પ્રકાર કે હૈ. મૂળભૂત શ્રદ્ધા ભી બરોબર સદાકાલ બરકરાર રહે. એસી હી વૃત્તિ અન્ય દ્રવ્ય સર્વથા અનુત્પન્ન હૈ. પરંતુ પર્યાય સ્વરૂપ મેં ઉત્પાદ-વ્યય હોતા દાર્શનિકોં કી બરોબર બની હુઈ હૈ. જૈસે દોનોં હાથોં સે તાલી બજતી રહતા હૈ, વહ ભી સ્વાભાવિક હી હૈ. મૂલ દ્રવ્ય ત્રિકાલ નિત્ય ધ્રુવ હૈ. હૈ, વૈસે હી ઠીક અન્ય દાર્શનિકોં ને દોનોં તરફ (દોનોં પક્ષ મેં) ઔર ગુણ-પર્યાયોં ઉત્પાદ-વ્યય હોતા હી રહતા હૈ. ઇસ ઉત્પાદત્રય બરોબર અસત્ય મિથ્યા સ્વરૂપ બનાએ રખા હૈ. ઈશ્વર કો ભી સુખ કી અપેક્ષા સે અનિત્યતા સિદ્ધ હોતી હૈ. દ્રવ્ય મૂલભૂત રૂપ સે ધ્રુવ દાતા-દુ:ખ હર્તા-વિઘ્નહર્તા આદિ કા મોહરા પહનાકર રખા હૈ. નિત્ય હોને કે કારણ ઉત્પન્નશીલ હી નહીં હૈ, તો ફિર નિરર્થક ઉત્પત્તિ ઠીક દૂસરી તરફ સામાન્ય જનમાનસ મેં ભી સુખ પ્રાપ્તિ દુ:ખ નિવૃત્તિ કર્તા કો માનના ઔર ફિર ઉસી કો ઈશ્વર ઐસી સંજ્ઞા દેના તથા ઉસી કી લાલસા બરોબર બરકરાર ૨ખના ચાહતે હૈ. સામાન્ય જન માનસ ઈશ્વર કો પ્રલયકર્તા માનકર વિનાશકર્તા-વિસર્જક માનના ઇસ તરહ મેં સે યદિ ઇસ પ્રકાર કી સુખ પાને કી અદમ્ય ઇચ્છા, ઠીક ઉસી એક કે બાદ એક મિથ્યા ધારણા બનાતે જાને સે સબકુછ મિથ્યાત્વ હી તરહ દુઃખ ટલે ઐસી અદમ્ય ઇચ્છા હી ખતમ હો જાએગી તો ફિર હો જાતા હૈ. હમારે ઈશ્વર કો કૌન માનેગા? કૌન ચાહેગા? કોન પૂજેગા? જૈન દર્શન સર્વજ્ઞ પ્રણીત ચરમસત્યાત્મક શાશ્વત સિદ્ધાન્તો વાલા કૌન ઉનકા ભક્ત બનેગા? ફિર હમારે ઈશ્વર એક તરફ અકેલે પડ દર્શન હૈ. ઉસીકા આચારાત્મક સ્વરૂપ ધર્મ છે તથા તત્ત્વાત્મક સ્વરૂપ જાએંગે. ફિર ઈશ્વર સર્વથા નિરર્થક હો જાએંગે. એસી ડર કી ચિન્તા દર્શન હૈ. ઇસ તરહ દર્શન કે દાર્શનિક સ્વરૂપ મેં સભી પદાર્થ તથા ઈશ્વર કર્તુત્વ વાદિયોં કો જ્યાદા સતા રહી હૈ. ઇસીલિએ વે હમેશા તત્ત્વ સ્વરૂપ ભી સ્પષ્ટ હૈ. પરમેશ્વર કો પદાર્થો તથા વિશ્વ કે સૃષ્ટા સર્વ સામાન્ય જન માનસ કે અજ્ઞાની મન મેં ઈશવર હી સબકે સુખ ન બતાકર જૈન દર્શન કે દૃષ્ટા બતાયા છે. બનાને વાલા ન બતાકર દાતા હૈ. દુ:ખ હર્તા-વિઘ્ન હર્તા હે. સર્જક-વિસર્જક હૈ. યહ ધારણા બતાનેવાલા બતાયા હૈ. સર્વજ્ઞ-સર્વદર્શી હોને કે કારણ સર્વજ્ઞ જ્ઞાતાશ્રદ્ધા કે રૂપ મેં દઢ કાતે હી રહતે હૈ. બસ ઇસે હી સત્ય માનોં. ઇસે દૃષ્ટા છે. અતઃ સમગ્ર વિશ્વ કે જ્ઞાતા-દષ્ટા હોને કે કારણ બતાનેવાલા હી સમ્યમ્ શ્રદ્ધા કા રૂપ દે દિયા હૈ. અસત્ય (મિથ્યા) કો હી સમ્યમ્ દૃષ્ટા જ્ઞાતા હે. બનાનેવાલે ન હોને કે કારણ સૃષ્ટા નહીં હૈ. તો ફિર શ્રદ્ધા કા રુપ દે દેને સે તો ફિર મિથ્યાવૃત્તિ કદાપિ ઘટેગી.ટલેગી હી નિરર્થક ઈશ્વર-પરમેશ્વર કો સુષ્ટા-કર્તાદિ ક્યો કહના? ક્યોં માનના? નહીં. વહી ઓર જ્યાાદ દઢ મજબૂત હોતી હી જાએગી.
ઐસા દોષારોપણ ન હોને કે કારણ સર્વજ્ઞ જિનેશ્વરોં કા સ્વરૂપ સર્વથા જૈન ધર્મ મેં પરમેશ્વર-પરમાત્મા કા સ્વરૂપ
નિર્દષ્ટ હૈ. જૈન ધર્મ મેં ઈશ્વર-પરમેશ્વર કે વિષય મેં બહુત બડી સાવધાની ઠીક ઇસી તરહ ઈશ્વર-પરમેશ્વર સુખ દાતા ભી નહીં હૈ ઔર યહ રખી હૈ કિ ઈશ્વર કો સર્વથા સંપૂર્ણ રૂપ સે સર્વ દોષ રહિત દુ:ખ હર્તા ભી નહીં હૈ. કર્મ ફલ દાતા ભી નહીં હૈ. સંસાર કે શુદ્ધ સ્વરૂપ વિષયક લક્ષણ હી નિર્ધારિત કિયા હૈ. અન્ય ધમ ઓર અનન્તાનન્ત જીવ સ્વયં સ્વકૃત શુભ કર્મો કે ઉદય સે સ્વતઃ હી સુખ દર્શનોં કી જો ગલતીયાં-મિથ્યા ધારણા હૈ ઉનમેં સે એક ભી ગલતી પાતે હૈ. ઠીક ઇસી તરહ સ્વકૃત અશુભ પાપ કમ કે ઉદય સે દુઃખ કો જૈન ધર્મ ને નહીં દોહરાયા છે. સર્વ પ્રથમ તો પરમેશ્વર કો સુષ્ટી ભી પાતે હૈ. ઇસલિયે પરમેશ્વર કે સુખ દાતા યા દુઃખ દાતા ભી કા સર્જક-સંચાલક-પાલક યા વિસર્જક આદિ કિસી ભી સ્વરૂપ મેં માનને કી આવશ્યકતા નહીં રહતી હૈ, જબ ઈશ્વર કર્મફલ દાતા નહીં નહીં માના હૈ. સુષ્ટી વિષયક એક ભી યા કિસી પ્રકાર કે સંબંધ કે હૈ તો ફિર સુખ-દુ:ખ તો કર્મ ફળ સ્વરૂપ હી હૈ. જબ જીવો ને હી બંધન સે પરમેશ્વર કો સર્વથા દૂર હી રખા હૈ. ક્યોંકિ સૃષ્ટી અપને શુભ કા અશુભ કર્મ કિયે હે બાંધે હૈ તો ઉસકા ફલ ભી તો જીવ હી આપ મેં સ્વતંત્ર અસ્તિધારક એક અલગ હી વિષય છે. બિના પરમેશ્વર ભગતેંગે. તો ફિર નિરર્થક ઈશ્વર-પરમેશ્વર કો ક્યાં કર્મ ફલ સ્વારૂપ કે ભી સૃષ્ટી કા સંપૂર્ણ રૂપ સે સર્વથા સ્વતંત્ર હી અસ્તિત્વ છે. સુખ દાતા-દુ:ખ દાતા ક્યોં માનના ચાહિએ? એસા દોષારોપણ આકાશ-ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, પુદ્ગલ ઔર જીવાત્મા ઇન કરના ભી વ્યર્થ હૈ. પ્રમુખ અસ્તિકાયાત્મક પાંચ પદાર્થોકી સમૂહાત્મક સંજ્ઞા નામ હી અબ યદિ સુખ દાતા-દુ:ખ દાતા જબ પરમેશ્વર સિદ્ધ હી નહીં વિશ્વ-લોક હૈ. ઇસે હી સુષ્ટી કહા હૈ. અસ્તિકાયાત્મક ઇન આત્મા- હોતે હૈ તો ફિર દુઃખ હર્તા યા સુખ હર્તા ભી કિસ તરહ સિદ્ધ હોંગે? આકાશાદિ પાંચૉ પદાર્થ મૂલ મેં સ્વયં હી ત્રિકાલનિત્ય શાશ્વત ધ્રુવ સંભવ હી નહીં હૈ. જિન જીવો ને જિસ પ્રકાર કી અશુભ પાપ કી દ્રવ્ય હૈ. અતઃ ઇનકે સર્જન-વિસર્જન કા કોઈ પ્રશ્ન હી ઉપસ્થિત પ્રવૃત્તિ કરકે અશુભ કર્મ બાંધે હૈ ઉનકે હી ઉદય સે જો દુ:ખ આ રહા નહીં હોતા. અનાદિ-અનન્ત કાલીન અસ્તિત્વ તથા અનાદ્યનુત્પન્ન હૈ અબ ઐસે દુ:ખ સે બચને કે લિએ ઉસી પ્રકાર કી પાપ પ્રવૃત્તિ ન