Pathikvagga Tika

Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri

Page 205

१८०
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
सङ्घरोन्तीति सम्पिण्डेन्ति । चेतना हि आयूहनरसताय यथा सम्पयुत्तधम्मे यथासकं किच्चेसु संविदहन्ती विय अभिसन्दहन्ती वत्तमाना तेनेव किच्चविसेसेन ते सम्पिण्डेन्ती विय होति, एवं अत्तनो विपाकधम्मेपि पच्चयसमवाये सङ्घरोन्ती सपिण्डेन्ती विय होति । तेनाह " सहजात... पे०... रासी करोन्ती "ति । अभिसङ्घरोतीति अभिविसिद्धं कत्वा सङ्घरोति । पुञ्ञाभिसङ्घारो हि अत्तनो फलं इतरस्स फलतो अतिविय विसिद्धं भिन्नं कत्वा सङ्खति पच्चयतो, सभावतो, पवत्तिआकारतो च सयं इतरेहि विसिट्ठसभावत्ता । एस नयो इतरेहिपि। पुज्जभवफलनिब्बत्तनतो, अत्तनो सन्तानस्स पुननतो च पुञ्ञो ।
महाचित्तचेतनानन्ति असङ्ख्येय्यायुनिप्फादनादिमहानुभावताय महाचित्तेसु पवत्तचेतनानं । अट्ठेव चेतना होन्ति, या कामावचरा कुसला । “तेरसपी "ति कस्मा वुत्तं, ननु "नवा 'ति वत्तब्बं । न हि भावना आणरहिता युत्ताति अनुयोगं सन्धायाह " यथा ही "तिआदि । कसिणपरिकम्मं करोन्तस्साति कसिणेसु झानपरिकम्मं करोन्तस्स । " पथवी पथवी 'तिआदि भावना हि कसिणपरिकम्मं । तस्स हि परिकम्मस्स सुपगुणभावतो अनुयुत्तस्स तत्थ आदराकरणेन सिया आणरहितचित्तं । झानपच्चवेक्खणायपि एसेव नयो । केचि मण्डलकरणम्पि भावनं भजापेन्ति ।
( १०.३०५ - ३०५ )
दानवसेन पवत्तचित्तचेतसिकधम्मा दानं, तत्थ ब्यापारभूता आयूहनचेतना दानं आरम्भ, दानञ्च अधिकिच्च उप्पज्जतीति वृत्ता । एवं इतरेसुपि । अयं सङ्क्षेपदेसनाति अयं पुञ्ञाभिसङ्घारे सङ्क्षेपतो अत्थदेसना, अत्थवण्णनाति अत्थो ।
सोमनस्सचित्तेनाति अनुमोदनापवत्तिदस्सनमत्तमेतं दट्ठब्बं । उपेक्खासहगतेनापि हि अनुसरति एवाति । कामं निच्चसीलं, उपोसथसीलं, नियमसीलम्पि सीलमेव, परिपुण्णं पन सब्बङ्गसम्पन्नं सीलं दस्सेतुं "सीलपूरणत्थाया "तिआदि वृत्तं । नयदस्सनं वा एतं, तस्मा “निच्चसीलं, उपोसथसीलं, नियमसीलं समादियिस्सामी 'ति विहारं गच्छन्तस्स, समादियित्वा समादिन्नसीले च तस्मिं, "साधु सुट्टू" ति आवज्जन्तस्स, तं सीलं सोधेन्तस्स च पवत्ता चेतना सीलमयाति एवमेत्थ योजना वेदितब्बा ।
पुब्बे समथवसेन भावनानयो गहितोति इदानि सम्मसननयेन तं दस्सेतुं " पटिसम्भिदायं वुत्तेना "तिआदि वृत्तं । तत्थ अनिच्चतोति अनिच्चभावतो । दुक्खतो, अनत्ततोति एत्थापि एसेव नयो ।
180